IJmuider Courant DAGBLAD VOOR VELSEJN, IJMUIDEN, SANTPOORT EN OMSTREKEN Dienstboden. Een uitvinding. IJs veroorzaakt nog veel stagnatie. Zwaar ijs op het IJselmeer. De opheffing der Haarlemmermeerlijnen. DE WERKLOOSHEID TE HAARLEM. 24e JAARCANC No. 53 Uitgave Lourens Coster. Maatschappij voor Courant Uitgaven en 41gem. Drukkerij N. V. Groote Houtstraat 93, Haarlem, Tel. 10724. Bureau IJinuider Courant: Kennemerlaan 42, IJtnuiden, Telefoon 5301, Postgiro 310791. Alle Advertenties, opgegeven voor dit blad, worden kosteloos opgenomen in de Kennemer Courant. Verschijnt dagelijks, behalve op Zon- en Feestdagen Directie: P. W. PEEREROOM EN ROBERT PEEREBOOM Hoofdredacteur: ROBERT PEEREBOOM DINSDAG 3 JANUARI 1939 Abonnementen per week f 0. l2,/2. per maand f0.52'/2, per 3 maanden f 1.55, franco per post f 1.95 per kwartaal. Losse nummers 3 cent per ex. Advertentiën: L-5 regels f0.60, elke regel meer 0.12. Bij abonnementen belangrijke kortiug. Ingezonden mededeelingen dubbele prijs. Advertenties van Vraag en Aanbod 1-3 regels f 0.25, elke regel meer f 0.10. Niet zonder aarzeling kan een man de pen Opvatten om over dit onderwerp te schrijven. Het behoort zoozeer tot het onbetwist domein der huisvrouw, dat hij zijn onbevoegdheid pijnlijk voelt. Nochtans dient het te gebeuren, nu de donderwolk van het vertrek der Duit sche dienstboden boven 18 a 20.000 Nederland- sche gezinnen blijft hangen, waarvan zeer vele in Haarlem en omgeving. En nu minister Romme, den ernst van den toestand beseffend, het vaderland heeft verblijd met een maatregel, die de dienstbodenmarkt verrui men zal. Immers, hij bepaalt dat aftrek op de steunuitkeeringen aan gezinnen van werk- loozen niet meer zal plaats hebben ten aan zien van gezinsleden, die dienstbode zijn. Dat hij de echtgenoote van den werklooze ten deze niet als gezinslid beschouwt is ons pas na informatie bij zijn departement gebleken. Het is een onverwachte vrijheid met de Neder- landsche taal, die zelfs zijn ambtgenoot van Onderwijs verrassen zal. En het is, wat be' langrijker moet geacht worden, een beperking- van den maatregel. Maar goed, hij blijft van belang. Als er inderdaad op korten termijn veel Duitsche dienstboden verdwijnen zal mi nister Romme's besluit de bezetting van de opengevallen plaatsen vergemakkelijken, al zal het tekort er niet heelemaal mee onder vangen worden. Er wordt nu wel verwacht dat tegen 1 Fe bruari veel Duitsche meisjes verdwijnen zul len. Niet alleen uit Nederland, maar ook uit vele andere landen. Duitschland heeft ze blijk baar noodig in „het productieproces". Hoe dat in elkaar zit weten we niet, maar aangezien het gansche economische beleid van het Derde Rijk moeilijk te doorgronden is, kan dat geen verbazing wekken. Bovendien is het onze zaak niet. Maar de Lotte's, Gretchen's en Mizzi's toonen weinig geestdrift voor haar nieuwe ar- beidsbestemming en maken zoogezegd queue voor de stadhuizen om met Hollanders te trouwen. Dit schijnt te bewijzen dat ons land ook voor Duitschers nog zoo kwaad niet is. Ove rigens zal het toch maar een minderheid van de 18 a 20.000 zijn, die op deze wijze te elfder ure nog de Nederlandsche nationaliteit kan verwerven. En hoeveel leden van die minder heid zullen eenmaal goed en wel getrouwd, dienstbode blijven? Denkelijk heel weinig. Zoo blijft het tekort dreigen. Mij verlatend op vele uitspraken van huisvrouwen, deskun dige meeningen dus, zou ik gaarne een woord van waardeering aan het adres der Duitsche dienstboden willen uiten. Zij hebben, in het algemeen gesproken, in den loop der jaren een heel goede reputatie in ons land verworven. Verreweg de meesten hebben zich door ijver, bekwaamheid en een goed humeur geken merkt. En het dienen lag haar blijkbaar goed. Zij zagen heelemaal geen vernedering in een trouwens heel nuttig beroep, in tegenstelling met zoovele Hollandsche meisjes die het kan toor, den winkel en zelfs de fabriek als een verhevener arbeidssfeer schijnen te beschou wen en dan ook straks het tekort zullen ver oorzaken. Ligt de schuld van dezen afkeer bij de Hol landsche mevrouwen, althans bij vele Hol landsche mevrouwen? Het valt te betwijfelen, want de Duitsche meisjes konden het toch wel met die mevrou wen vinden. En dat zoo ver van huis, hetgeen heel wat moeilijker is. Dus moet de oorzaak wel gezocht worden in een bizondere werking van de maatschappelijke eerzucht in ons land. Zeker niet in den klank van het woord „dienstbode", want het begrip „dienen" eert den mensch en is bovendien zijn lot, welke maatschappelijke taak hem ook toegewezen moge zijn. „Wie leven wil, moet dienen! Dat is toch 's werelds loop". Het is wel weer een Duitscher, Friedrich Holm, die dit woord op zijn naam heeft, maar erkenning van deze waarheid wordt overal gevonden. En hebben niet de Engelsche troonopvolgers, de Prinsen van Wales, sinds eeuwen in hun wapen het nobele devies: „Ik dien" gevoerd? Op dit feit zou de aandacht van vele Hollandsche meisjes wel eens gevestigd mogen worden. Zij zouden er versteld van staan. Al zouden de meesten, eenmaal bekomen van haar verbazing, wel antwoorden: „Nou ja. Maar hoe! Niet zooals wij!" Dat is niet te ontkennen. Maar ik hoop altijd nog eens een duidelijke verklaring te lezen of te hooren van het raadsel, waarom het nu eigenlijk zooveel eervoller zou zijn ander werk te doen. Eervoller? Neen, eervoller kan het niet wezen. Voornamer dan? Of deftiger? Aha, hier raken we een oud, goeddeels ver ouderd maar in andere talen nog steeds on vertaalbaar Hollandsch begrip. Zou er een deftigheids-nuance in zitten? Dat kan wel, j want die is in alle rangen en standen der sa menleving mogelijk. Het standsbegrip doet zich alom gelden. Maar hier kom ik weer op een terrein, waarop de vrouw zooveel deskun diger is dan de man dat ik het niet meer aan durf. Eén excursie in het onbekende is genoeg u w Moge de lof, die den Duitschen dienstboden van vele zijden bij haar vertrek zal toege zwaaid worden, voor vele Hollandsche meisjes een aansporing zijn om het ook maar eens te gaan wagen met een beroep, waarin dan toch wel degelijk erkenning, ja zelfs roem te oogsten is. R. P. (De heer Dieperinkdie op 2 Januari 40 jaar directeur is van een suikerwerkfabriele, heeft in 1910 de chocolade hagelslag uit gevonden.) Er is in deze laatste dertig jaar, Meer uitgevonden, durf ik wel te zeggen, Dan voorgaande drie eeuwen bij elkaar, Aan nieuwigheden over konden leggen. En nog komt er geen einde aan den drang Der menschen, om iets nooit gekends te maken, Zij 't niet steeds dingen van zoo groot belang En zelfs niet altijd aangename zaken. Betreklijk vele zijn er ook nog bij, Waarvan de massa nooit iets komt te weten, En daarenboven dan nog allerlei, Waarvan men leest, om het weer te vergeten. Nu echter jubileert, naar 'k lees, de man, Die eens de hagelslag heeft uitgevonden, En daarvoor op de hulde reeknen kan, Van stille (want van volle) kindermonden. Men heeft naast chocolade hagelslag, Ook zooveel anders op z'n brood gekregen, Dat men die vinding memoreeren mag, Hoezeer zij blijft in 't kleine, als een zegen. Het is juist in een grooten tijd wel goed, Een extra nadruk op iets kleins te leggen, Vooral als het ons leven wat verzoet, Wat van veel groots slechts zelden valt te zeggen. P. GASUS. Een beter jaar tegemoet Chamberlain's nieuwjaarswensch. „Ik wensch iedereen een zeer geluk kig Nieuwjaar en ik denk, dat 1939 een rustiger jaar zal zijn dan 1938", al dus verklaarde Chamberlain tegenover een vertegenwoordiger van Reuter, toen hij heden uit Yorkshire naar Ely ver trok, waar hij zijn vacantia verder zal doorbrengen. Vijf doodvonnissen te Kiew. Beklaagden hadden zich aan illegale arrestaties schuldig gemaakt. De krijgsraad te Kiew heeft, naar Reuter meldt, het doodvonnis uitgesproken tegen vijf vroegere ambtenaren van de Moldavische af- deeling van 't volkscommissariaat van binnenl. het volkscommissariaat van biimenlandsche zaken. Talrijke getuigen verklaarden, dat de beklaagden hen op illegale wijze hadden ge arresteerd en beschuldigingen tegen hen ver zonnen hadden, terwijl zij misdadige midde len hebben gebruikt om bekentenissen af te dwingen. Keizer Bao Dai van Annam maakte tijdens een jachtpartij een zoo ernstigen val, dat hij per vliegtuig naar een ziekenhuis in Saigon moest worden vervoerd. Vaart in Dordtsche Kil ligt stil, Botsing met noodlottige gevolgen, Het drijfijs van het Hollandsch Diep is ten ge volge van den krachtigen zuiden wind, welke Maandag woei, en het opkomende water, _weg- gedreven en heeft zich in de Dordtsche Kil op gehoopt. Daardoor kunnen de vele beladen en onbela den motorschepen met sleepen, grootendeels uit Antwerpen en Zeeland komende, de Dordtsche Kil niet binnenvaren. Vele dier schepen moesten hierdoor in de tamelijk kleine haven van Moer dijk een toevlucht zoeken. Maandagmiddag omstreeks twee uur lagen daar niet minder dan dertig schepen. Steeds werd de toevloed van schepen grooter, zoodat een groot gedeelte, dat de haven niet meer bin nen kon varen, voor de Dordtsche Kil ligplaats moesten kiezen. Om drie uur in den middag was het aantal schepen, dat in de haven en voor de Dordtsche Kil lag, tot zeventig gestegen en steeds kwamen er nog meer bij. IJsbrekers vermochten niet door het ijs heen te komen, zoodat, wanneer de wind gekeerd zal zijn het water ebt en het ijs aan het smelten gaat de scheepvaart pas normaal zal kunnen worden hervat. Men hoopte echter, dat het he den reeds zoover zou zijn. Nog zwaar üs op het IJselmeer. De postboot „Von Geusau" welke Maandag morgen van de Ketel, waar zij zat vastgevroren, de reis naar Urlc voortzette, is ongeveer een ki lometer buiten de Ketel gekomen. Daar waren de ijsmassa's zoo dik, dat men besloot naar de Ketel terug te keeren. Heden Maandag zou men op nieuw trachten Urk te bereiken. De ijs vlet, welke Maandagmorgen om half acht uit Hrk vertrok met de post, was om twee uur- op haar plaats van bestemming, de Vossewaard. Van daar werd de post naar Kampen gebracht Eens aan het hof der Romanofs., Thans wegens bedelarij veroordeeld! De rechtbank te Lodz heeft den voormaligen Russischen generaal Iwan Englit wegens bedela rij tot vier maanden dwangarbeid veroordeeld. Englit, die eertijds tot den Koerlandschen adel behoorde en aan 't keizerlijk hof te St. Petersburg een graag gezien gast was, spreekt vier talen. Na de bolsjewistische revolutie was hij naar Tsje- .cho Slowakije uitgeweken. Zeven dooden en 16 gewonden te Sagunto. VALENCIA, 2 Januari. Op den spoorweg overgang m de straat van Sagunto is een elec- trische trein van de lijn naar Paterna in bot sing gekomen met een tram. Er vielen zeven dooden en zestien gewonden. (Havas) Nieuwe Japansche opperbevel hebber in China. Otozo Yamada opvolger van generaal Hata. Van gezaghebbende zijde wordt te Sjanghai vernomen, dat generaal Hata, de opperbevel hebber der Japansche legers in centraal China, vervangen is. Zijn opvolger is de 57-jarige luitenant-generaal Otozo Yamada, die twee lichtingen jonger is dan Hata. Het is niet bekend, waar Hata zich op het oogenblik bevindt. Een desbetreffend bericht meldt, dat hij naar Japan terugkeert. Een ander bericht verklaart, dat hij ernstig ziek ligt in Nanking. Het gemis wordt niet sterk gevoelddank zij de autobus. Op 1 Januari was het 3 jaar geleden, dat de exploitatie van de Haarlemmermeerlijnen op de baenvakken AalsmeerHoofddorpVijfhuizen Haarlem en HoofddorpLeiden werd beëin digd, behoudens dan enkele trajecten, die in hoofdzaak voorloopig nog voor goederenvervoer gehandhaafd bleven. Deze dienst voor goederen vervoer, die zich aanvankelijk nog bepaalde tot het traject AalsmeerHoofddorpVijfhuizen, werd echter wegens algeheele opheffing van de lijn Hoofddorp—Vijfhuizen spoedig verder in gekrompen. Thans is in voorbereiding het plan om ook op het traject AalsmeerHoofddorp het goederenvervoer stop te zetten waardoor ook dit laatste gedeelte van de spoorlijnen zal ver dwijnen. Op de vraag of het gemis van deze spoorlijnen sterk wordt gevoeld, kunnen we het volgende mededeelen. Door een autobusdienstonderne- ming die eerst door de firma K. en v. N. ge ëxploiteerd werd en later na overneming door de firma M. en K. een uitbreiding op groote schaal heeft ondergaan worden de belangen van het reizend publiek zooveel mogelijk be hartigd. De nieuwe regeling waardoor men van 's morgens vroeg tot 's avonds laat ieder uur verbinding kan krijgen, met de omliggende steden Amsterdam, Haarlem en Leiden voor Haarlemmermeer en omgeving dan ook ongetwijfeld te beschouwen als een zeer belang rijke tegemoetkoming aan het gemis van de spoorlijnen, al is het ook dat Hoofddorp. Nieuwvennep, Vijfhuizen en andere tusschen- gelegen plaatsen door de opheffing van het Meertreintje aan levendigheid hebben ingeboet. De ervaring heeft reeds geleerd, dat op enkele punten het gemis der spooxTijnen ook thans nog wel eens door sommigen wordt gevoeld, waar het geldt het vervoer van rijwielen. Vele reizigers, die om de een of andere i-eden vroe ger steeds gewoon waren hun rijwiel per spoor mee te nemen, zien zich zelfs nu nog meerma len genoodzaakt hun lcax-retje in Haarlem, Hoofddorp, Aalsmeer of een andere plaats achter te laten, omdat de autobusdienst op rij wïelvervoer niet is ingericht. Er is nog iets, dat de aandacht waard is. Op de spoorlijnen in Haarlemmermeer ver trokken de treinen vrij geregeld op tijd, zoodat aansluitingen op de gx-oote lijnen maar zelden werden gemist. Aan dit op tijd vertrekken ha- pex-t bij den autobusdienst wel eens wat, voor namelijk wanneer het aantal reizigers grootei is dan vermoed werd en de chauffeurs zijn aangewezen om de reizigers aan kaai-tjes te helpen. Dit kan echter vlug genoeg gaan, wan neer het publiek daartoe zelf maar meewerkt door zooveel mogelijk gepast geld of hun retour kaartje gereed te houden, want veel tijd gaat er zooals herhaaldelijk blijkt verloren wan neer men, na te zijn ingestapt, nog naar zijn pox-temonnaie of kaartje moet zoeken. Dat het bij vertraging door harder te rijden een heele toer is om tijdig aan 't station in Haar lem te arriveeren is duidelijk. Het gebeurt dat aansluitingen soms worden gemist. Vaak is er op drukke dagen een conducteur in de bus aan wezig, waardoor het tijdverlies tot een minimum wordt beperkt, omdat de chauffeurs dan direct kunnen vertrekken. Wijl zich echter niet bij alle ritten een conducteur in de bus bevindt wordt voor een „vlug vertrek" een beroep ge daan op de zoo noodige medewerking van het publiek. De directie van een autobusdienstonderne- ming in een der groote steden heeft 't interieur van de vele bussen doen voorzien van een kaart, waarop het volgende staat vermeld: Wat wij dringend verzoeken aan iederen klant: Kom binnen met geld of een kaart in Uw hand, Betaal zooveel moog'lijk met afgepast geld, De rit wordt dan vrij zeker voor allen versneld Oostenrijksch priester gearresteerd Beschuldigd 34 Joden te hebben gedoopt. WEENEN, 2 Januari. (Reuter). Te Stillfried nabij Weenen is de katholieke priester Alois Haning gearresteerd. Hij wordt beschuldigd 34 Joden te hebben gedoopt, hetgeen bij de wet ver boden is. Bovendien wordt hij beschuldigd voor dit doopen geld in ontvangst genomen te hebben, Door den zwaren regenval, trad de „Halve Maan" te Beverwijk, die het afkomende water van de afkomende gronden moet afvoeren, buiten haar oevers en maakte van het schilderachtige weiland voor het station een binnenmeer. De schaatsenrijders betreuren het, dat deze gebeurtenis niet twee weken vroeger plaats greep. Wat een ideale ijsbaan zou de „Halve Maan" dan geleverd hebben. Weer beneden het aantal van verleden jaar. In de afgeloopen week, de laatste van 1938, is het aantal werkloozen te Haarlem met 7 gedaald. Niet veel, maar daai-tegenover stond, dat de zelfde week van 1937 een vermeerdering gaf van 146. Een gunstig verschil dus van 153. Daai'door zijn wij nu weer 145 onder het aantal van 1937. 14 dagen geleden was het aan tal er boven gekomen, wat een pessimistischen kijk op de Ilaarlemsche arbeidsmarkt gaf. Het aantal werkloozen te Haarlem is thans 6353, dit is 145 beneden 1937, 341 beneden 1936 en 615 beneden 1935. Ook zijn nu de vorstwerkloozen weer aan den ai'beid. Deze menschen wai"en evenwel buiten de werkloozen statistiek gehouden, omdat zij al leen t ij d e 1 ij k werkloos waren. Nieuwe steunmaatregel geldt alleen voor meisjes. Gehuwde vrouw wordt niet aangemerkt als gezinslid. De nieuwe maatregel der regeering, dat ver diensten uit gezinsarbeid ven huishoudelijken aard niet van het steunbedrag worden afge trokken, geldt alleen voor de kinderen, niet voor de vrouwen van werkloozen. Als de vrou wen dus als wex-kster verdiensten hebben wor den die als voorheen voor 2/3 afgetrokken. Alleen dus de verdiensten van de meisjes worden in het vervolg niet meer gedeeltelijk afgetrokken als zij dit geld verkrijgen voor liet verrichten van gezinsarbeid van huishoudelij ken aard. Tot heden was de toestand zoo, dat van de verdiensten van kinderen 2 gulden vrij was voor aftrek. Van hetgeen boven die f 2 werd verdiend, werd 2/3 afgetrokken. Als dus f 5 werd verdiend werd f 2 gulden afgetrokken van den steun. Dit zal nu in het vervolg ver vallen, mits de meisjes dat geld als dienst boden of werksters verdienen. Tot heden bestond ook de bepaling dat steun plus gezinsinkomen tezamen nooit meer mocht bedragen dan 150 pet. van den steunnorm. Als bijvoorbeeld de steunnorm f 12 was, plus f 1.35 voor elk kind, mocht steun en gezininkomen voor een gezin met 2 kinderen nooit meer zijn dan f 22.05. Ging het daarboven uit, dan werd op den steun gekort. Op het departement van Sociale Zaken ver klaarde men ons, dat- de verdiensten van in en uitwonende meisjes verkregen door arbeid van huishoudelijken aard ook buiten beschouwing valt voor de berekening van het gezinsinkomen met het oog op bovenbedoelde bepaling. De verwachting is, dat door de nu genomen maatregel meer dochters van werkloozen een betrekking in de huishouding zullen zoeken. Er profiteeren ook de gezinnen van werk loozen van die nu op den steun gekort werden door de bestaande aftrek-regeling. Het tournooi te Hastings. Successen voor Nederlandsche deelnemers. Uit Hastings: De eerste speeldag van het nieuwe jaar heeft een mooi succes voor de Ne derlandsche deelnemers opgeleverd: Acht van de negen pai'tijen, waarin Nederlanders uit kwamen, leverden een zege voor onze landge- nooten op. Daar was in de eerste plaats de uitstekende ovei"winning van Landau en Euwe in het hoofd- tournooi resp. tegen Klein en Tylor. Aangezien ook Szabo won, bleven Landau en de Hongaar aan den kop, op den voet gevolgd door Euwe. De helft van het tournooi is nu achter den rug, maar reeds nu kan worden geconstateerd, dat Landau, die voor het eerst in de hoofdgroep meespeelt, zich schitterend geweerd heeft, al dient men niet te vergeten, dat hij de sterkste tegenstanders Szabo, Euwe en Pirc nog bestrij den moet. Landau won in een aangenomen dame-gambiet na 44 zetten; Euwe was in onge veer denzelfden tijd klaar tegen Tylor, in een orthodox dame-gambiet. Millner Barry behaalde zijn tweede zege; nu was sir G. A. Thomas het slachtoffer en wel in een Italiaansche partij. Millner Barry won na 31 zetten. Pirc had weinig moeite met Golom- bek in een Reti-opening. Na 21 zetten kon de Engelschman het opgeven. Ten slotte won Szabo in een Siciliaansch gambiet van Sergeant. De laatste, die met wit speelde, kon na 31 zetten zijn koning omleggen. De partij Klein—Tylor uit de vierde ronde werd, zooals vei-wacht mocht worden, remise. Pi-ins won in het premier reserve-tournoo A van den leider Koenig. De laatste stond na vier ronden eerste in het klassement, met Zy2 punt. Op hem volgde Mieses met 3 punten en een af gebroken partij. Van Scheltinga won in deze vijfde ronde van den ruim 70-jarigen meester, waardoor onze landgenoot zich met 3l/2 punt uit 5 zich plotseling bij de leiders heeft gevoegd. Van Doesburgh won van Van Seters; Morrison was de eenige Nederlander in deze ronde, die van een buitenlander verloor. In Major A won zoowel mevr. Roodzant als mej. Heemskerk, terwijl Frans Damen natuur lijk niet kon achterblijven en nu met 4y2 punt uit 5 in de eerste klasse A fraai aan den kop staat. De uitslagen luiden: Hoofdgroep vijfde ronde: TylorEuwe 01; LandauKlein 10; Sir G. A. ThomasMillner Bairy 01; PircGolombek 10; Sergeant Szabo 01. Vierde ronde: KleinTylor y2J/2. Premier reserves A: Pi-insKoenig 10: MiesesVan Scheltinga 01. Premier reserves B: MorrisonFuester 01; Van DoesburghVan Seters 10. Major A: BaemishMevr. Roodzant 01; Mevr. Shannonmej. Heemskerk 01. Eerste klasse A: G. G. HomanF. A. Damen 0—1 De stand in de hoofdgroep luidt: 1. en 2. Landau en Szabo, lieder 4 punten. 3. Dr. Euwe 3]/2 punt. 4. Pirc 3 punten. 5. Millner Barry 2y2 punt. 6. 7 en 7. Sir G. A. Thomas, Golombek en Klein, ieder 2 punten. 1. en 10. Tylor en Sergeant, ieder 1 punt.

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

IJmuider Courant | 1939 | | pagina 1