IJmuider Courant
DAGBLAD VOOR VELSEN, IJMUIDEN, SANTPOORT EN OMSTREKEN
Schacht's Heengaan.
Vliegtuig gedwongen
op zee te dalen.
Drie hunner vermoedelijk
verdronken.
Kleinzoon vermoordde zijn grootmoeder.
Berooving was het plan.
Nog meer mutaties bij de
Duitsche Rijksbank.
24e JAARGANG No. 70
Uitgave Lourcn» Coster. Maatschappij
voor Courant Uitgaven en 41gem.
Drukkerij N. V Groote Houtstraat 93,
Haarlem, Tel. 10724. Bureau IJmuider
Courant: Kennemerlaan 42, IJ muiden,
Telefoon 5301, Postgiro 310791. Alle
Advertenties, opgegeven voor dit blad,
worden kosteloos opgenomen in de
Kennemer Courant.
Verschijnt dagelijks, behalve op Zon- en Feestdagen
Directie: P. W. PEEREBOOM EN ROBERT PEEREBOOM Hoofdredactenr: ROBERT PEEREBOOM
MAANDAG 23 JANUARI '39
Abonnementen per week f0.12'/j, per
maand f0.52'/2, per 3 maanden f 1.55,
franco per post f 1.95 per kwartaal. Losse
nummers 3 cent per ex. Advertentiën»
1-5 regels f0.60, elke regel meer 0.12,
Bij abonnementen belangrijke korting.
Ingezonden niededeelingen dubbele
prijs. Advertentie» van Vraag en Aanbod
1-3 regel» f 0.25, elke regel meer f 0.10.
Niet alleen in buitenlandsche aangelegen
heden pleegt de Duitsche dictator tot plotse
linge daden over te gaan. Het nemen van ver
rassende besluiten ligt blijkbaar in zijn na
tuur. Men kan het ook als een weloverwogen
methode zien, die erop berekend is, juist door
het onverwachte den indruk van bijzondere
daadkracht bij de massa te versterken, maar
al wat diegenen, die hem goed kennen, tot
dusver over zijn natuur geschreven en ge
openbaard hebben, doet vermoeden dat hij
intuïtief op deze wijze handelt.
Zoo heeft -hij nu plotseling dr. Hjalmar
Schacht van het presidium van de Rijksbank
ontheven en de minister van Economische
Zaken, dr. Walter Funk, die nog maar heel kort
geleden tot dezen hoogen post geroepen werd,
is nu alleen leider der Duitsche economische
politiek. Weliswaar blijft Schacht rijksminister,
bestemd voor het vervullen van bijzondere op
drachten, die niet nader gedefinieerd worden,
en heeft hij een brief met warme dankbetui
gingen van den Führer ontvangen, maar zijn
groote rol schijnt thans uitgespeeld. Dat is van
veel belang, want deze overgebleven groote
figuur uit den tijd der republiek was er niet
alleen op kunstige wijze in geslaagd het Duit
sche financiëele kaartenhuis overeind te hou
den, maar werd bovendien door buitenlandsche
deskundigen nog immer beschouwd als de man,
die zich door zakelijke bankiersoverwegingen
liet leiden en tot geen financiëel avontuur be
reid was. Herhaaldelijk zijn er in de jaren van
het nieuwe Duitsche bewind berichten ver
spreid omtrent wrijving tusschen Schacht en
andere ministers, tegen wier te hooge uitgaven
liij zich verzette. Zoolang hij minister van
Economische Zaken en president van de Rijks
bank tevens was scheen zijn beleid, door hem
als noodzakelijk beschouwd om inflatie te
voorkomen, te zegevieren. De inleiding van
Goering's Vier jaren-plan en de opvolging, nu
een jaar geleden, van Schacht door Funk als
minister van Economische Zaken maakten het
duidelijk dat een andere richting zich baan
brak. Radicaler opvattingen in de partij zetten
hun autarkischen wil door. De onafhankelijk
heid van de Rijksbank verdween in theorie,
maar de persoonlijkheid van Schacht, een man
van ongetwijfeld zeer ongewone bekwaamhe
den, liet zich in de practijk toch nog gelden.
Bovendien werd gedurende dit laatste jaar
steeds nog de indruk gewekt dat hij niet alleen1
op zeer goeden voet met Hitler was gebleven,
maar bovendien met dr. Walter Funk in vrede
en-vriendschap samenwerkte. Dat moge zoo ge
weest zijn, maar nu is die samenwerking uit.
Eén dag voor zijn aftreden sprak de woord
voerder der Duitsche regeering geruchten om-
trent Ophanden zijnde wijzigingen in de samen
steling van het kabinet nog categorisch tegen.
'Op-den dag zelf, waarop Schacht van het pre-"
- sidium der Rijksbank ontheven werd, verscheen
nog een artikel van hem waarin hij, ondertee
kenend met naam en functie, zijn beleid op
nieuw uiteenzette.
Niet alleen voor het buitenland maar ook
voor de leidende kringen in Berlijn, wellicht
zelfs voor dr. Hjalmar Schacht zelf is zijn
ontheffing uit zijn ambt dan ook als een vol
komen verrassing gekomen. En bijzonder groot
was wel de verbazing van den Amerikaan
Rublee, die namens het Internationale Comité
voor de Joodsche vluchtelingen met Schacht
aan het onderhandelen was over de finan
ciëele regeling der emigratie en die plotseling
de mededeeling kreeg dat de onderhandelingen
werden afgebroken. Hetgeen bij de Duitsche
Joden natuurlijk weer nieuwe ontsteltenis ge
wekt heeft.
Temidden van de tallooze geruchten en ver
onderstellingen die omtrent de nieuwe Duitsche
economische politiek worden geuit valt de be
wering op, dat dr. Funk een verruiming van de
credietpolitiek zou voorstaan terwijl de minis
ter van Financiën, Schwerïn van Krosigk, pas
nog in een rede de verklaring heeft afgelegd
dat van credietverruiming wegens het beëindi
gen van de werkloosheid verder geen sprake
kon zijn. Dit teekent wel den toestand, die
blijkbaar plotseling in een geheel nieuwe phase
is getreden, waarop zelfs de naast-belangheb
benden niet verdacht waren. Men zal even
moeten afwachten wat nu gaat geschieden. Als
symptoom van den Duitschen economischen
toestand is het gebeurde niet moedgevend, om
dat de in Europa heerschende gevaren veeleer
vergroot zouden worden door een financieele
crisis in Duitschland. Men vraagt zich opnieuw
af hoe lang die nog zal kunnen worden ver
meden.
R. P.
Dootlelijke val op een perron.
Op het station te Dordrecht werd Zondag
ochtend omstreeks elf uur de 56-jarige slager
A. Kooy, wonende in de Hendrikstraat aldaar,
vermoedelijk door de groote inspanning onwel,
toen hij hard het perron opliep. De man viel
voorover en kwam ongelukkig juist met de
slaap op een op het perron staande handle
van een wissel terecht. Hij werd zwaar gewond
opgenomen en overleed kort daarop.
DE LANDBOUWCRISISWET VAN TOEPAS
SING OP GEWASSEN VAN DEN TUINBOUW.
'-GRAVENHAGE, 21 Januari. Heden is
uitgegeven: Staatsblad no. 640, besluit van 12
Jannuari 1939, houdende toepassing van de
artikelen 9, 13, 13b en 14 der Landbouwcrisis-
wet 1933, van het crisis-organisatiebesluit 1933
en het crisis-heffingsbesluit 1933 op gewassen
van den tuinbouw (crisis-tuinbouwbesluit 1939
I (datum van inwerkingtreding 23 Januari
1939).
Passagiers en bemanning
dreven urenlang hulpeloos
rond.
Zaterdagmiddag werd te New York
bekend, dat de „Cavalier", een vliegtuig
van de Imperial Airways, dat dienst
doet tusschen New York en de Ber
muda-eilanden, een noodlanding op zee
had moeten maken, doordat tengevol
ge van ijsvorming de motoren weiger
den. Het vliegtuig bleek het woord sin
king („wij zinken") te hebben uitge
zonden.
Onmiddellijk nadat de noodseinen waren op
gevangen trokken watervliegtuigen, twee Ca-
nadeesche torpedojagers en verscheidene sche
pen er op uit om het toestel, aan boord waar
van zich een bemanning van vijf koppen en
acht passagiers bevonden, te hulp te snellen.
Van Langleyfield in Virginia steeg het z.g.
„Vliegende .Fort" op met stukken hout en rub
ber zittingen om deze zoo noodig in zee te la
ten vallen.
Nadat geruimen tijd door de vlieg
tuigen en schepen was gezocht, is het
vaartuig „Esso Baytown" er tenslotte in
geslaagd het wrak van het toestel te
vinden. Tien der inzittenden werden
gered. Zij verkeerden in volkomen uit-
geputten toestand.
Drie andere inzittenden van het
vliegtuig worden vermist en men vreest
dat zij verdronken zijn.
De kotter van de kustwacht „Champlain"
zoekt nog de omgeving af met sterke zoeklich
ten, hoewel men weinig hoop heeft.
Te zes uur Zondagochtend is het stoomschip
„Erie" bij de „Esso Baytown" aangekomen en de
dokter van dit schip heeft zich onmiddellijk
naar de „Esso Baytown" begeven om de gered
den hulp te verleenen.
De tien overlevenden hebben later
medegedeeld, dat zij zich gedurende
tien uur aan het wrak van het vlieg
tuig hebben vastgeklemd. Ieder oogen-
blik dreigde het wrak te zinken, alleen
de vleugels staken nog boven het water
uit en hierop hadden bemanning en
passagiers met doorweekte kleeren en
verklëumd van koude zich vastge
klemd. Drie personen raakten bewus
teloos en werden door de golven in
zee geslagen, vermoedelijk zijn zij
verdronken.
Onder de passagiers bevond zich een echt
paar, dat voor zijn veertigjarig huwelijkfeest
een vacantiereisje naar de Bermuda-eilan
den maakte. Eén van de andere geredden
had onlangs een ongeluk gehad, waarbij hij
een arm brak. Toch wist hij zich vast te hou
den.
Zoeken naar de vermisten gestaakt.
De Amerikaansche kustwacht heeft
nader medegedeeld, dat het zoeken
naar de vermiste inzittenden van de
vliegboot „Chevalier" gestaakt is, daar
het volgens de mededeelingen van de
overlevenden geen twijfel lijdt, dat de
vermisten verdronken zijn.
De vermisten zijn twee Amerikaansehe pas
sagiers en de steward, een Engelschman.
Luchtvaartdeskundigen schrijven het ongeluk
toe aan het bevriezen van den carburateur.
Men neemt verder aan, dat de romp, niet zoo
gebouwd was, dat hij bij een normale zee
drijvende moest blijven, door het plotseling
hard neerkomen op het water lek geslagen is.
De geredde inzittenden van de „Cavalier"
hebben medegedeeld, dat de vliegboot zoo
snel zonk, dat niemand gelegenheid had om
de reddingsgordels om te doen.
Men meent te weten, dat de toestand van de
geredden, met uitzondering van den
voerder Alderson, redelijk wel is.
Te Bremen is de nieuwe Duitsche kruiser „Seydlitz" van stapel geloopen.
Deze oorlogsbodem meet 10.000 ton.
Daarna haar geld gestolen.
Een afschuwelijk misdrijf is Zaterdag in het hartje van den
Jordaan te Amsterdam gepleegd. Een 82-jarige vrouw is op vreese-
lijke wijze in haar woning, Lindengracht 148, eerste étage, ver
moord. In verband hiermede is haar 19-jarige kleinzoon gearres
teerd, die aanvankelijk ontkende, dat hij den moord had gepleegd,
doch na strenge ondervraging Zondag een bekentenis aflegde. Drie
andere mannen zijn in verband met deze misdaad gearresteerd.
Ook twee helers gearresteerd.
Snel en goed werk der politie.
De vrouw, die reeds jarenlang weduwe is,
woonde ruim acht maanden op de kleine étage
boven den grutterswinkel van J. Wildeboer.
Zij was een eenzelvige vrouw, die met heel
weinig menschen omging. Zij heeft één ge
huwde dochter, een 42-jarige vrouw, die met
haar gezin op de Palmgracht woont.
Deze vrouw, tie moeder van den ge
arresteerden jongen, heeft Zaterdag
middag om ruim half drie het afgrij
selijk misdrijf ontdekt. Zij kwam (bij
haar moeder op bezoek, belde, doch er
werd niet opengedaan. Zij begreep er
niets van en belde toen bij de buren
op twee hoog. De weduwe Polder open
de de deur en de dochter liep naar
de achterkamer, waar zij tot haar ver
bazing haar hoogbejaarde moeder
gekleed op bed zag liggen. Op haar
vraag of zij ziek was kreeg zij geen
antwoord. Tot haar ontzetting zag zij
dat de oude vrouw dood was.
Op haar gezicht lag een handdoek en
daaroverheen had de moordenaar want het
was direct duidelijk, dat hier een misdaad
was gepleegd, een kussen gelegd. De voeten
van de vrouw waren met een touw gebonden.
Luid gillende riep de dochter om hulp, de
buurvrouw, die haar binnengelaten had en
diens zoon kwamen op het geroep: „Help,
help, ze hebben m'n moeder vermoord' naar
HOOG WATER IN DUITSCHLAND. Dc Kij; heelt bij Koblenz de oevers dezer
stad onder water gezet,
beneden. Direct waarschuwde de jongen Pol
der een politie-agent, die op de gewone Za-
terdagmarkt, die op de Lindengracht wordt
gehouden, surveilleerde. Na een kort onder
zoek waarschuwde hij het bureau Marnix-
straat en eenige oogenblikken later was het
geheele politie- en justitie-apparaat in volle
werking om den laffen moordenaar van de
oude vrouw op te sporen.
In de woning werd een uitgebreid onder
zoek ingesteld.
De kamer, die netjes gemeubileerd is, ver
toonde geen spoor van een worsteling. De
bovenbewoners hadden geen enkel gerucht ge
hoord. Ook hadden zij de huisbel van de oude
vrouw niet hooren overgaan, zoodat zij niet
konden zeggen of er des morgens bezoek was
gewee.st.
Twee kleinzoons verhoord.
Twee kleinzoons van de oude vrouw kin
deren van de dochter die het misdrijf ont
dekte een veertienjarige jongen en een
twintigjarige jongen, werden op het politie
bureau aan een scherp verhoor onderworpen.
De oudste is een negentienjarige jongen, die
eenigen tijd bij zijn grootmoeder heeft inge
woond, doch die thans op een kamer in de
Boomstraat woont.
De dochter van de vermoorde vrouw ver
telde ons:
„Mijn moeder was een eigenaardige vrouw.
Ze was hoewel ze een goed pensioen heeft
en er op de markt met het vischschoonmaken
nog een aardig stuivertje bijverdiende heel
erg zuinig. „Gierig" noemde de dochter haar
moeder. „Zij wilde me zelfs liever niet uit de
moeilijkheden helpen. Ik leende wel eens voor
een paar dagen geld van haar, maar dan
moest ik, om vier gulden te krijgen, een pak
van m'n zoon of mijn man in onderpand ge
ven. En ze wees op een pak, dat ze bij zich
droeg. Dat had ik meegebracht om bij mijn
eigen moeder te beleenen".
In de woning van de oude vrouw werden
aanteekeningen en boekjes gevonden, waaruit
bleek dat zij in de Jordaan vele klantjes
had, wien zij geld leende tegen interest.
De oudste kleinzoon werd na op het politie
bureau uitvoerig verhoord te zijn, per auto
naar de woning aan de Lindengracht terugge
bracht ter confrontatie met het lijk. Hij hield
echter vol onschuldig te zijn
Werkloosen 40 gulden op zak.
Deze kleinzoon stond niet gunstig bekend.
Hij moest, volgens getuigenverklaringen, een
onverschillige, ruwe jongen zijn, die liever lui
dan moe was. Hij heeft geruimen tijd bij zijn
grootmoeder ingewoond. Bij zijn arrestatie
had hij ongeveer 40 in zijn zak, hoewel hij
werkloos was. Voorts had hij pas 's morgens
een jas uit de bank van leening gehaald.
In het huis van de vermoorde vrouw is nog
een bedrag van tachtig gulden gevonden, doch
men vermoedde aanstonds, dat er nog een
aanzienlijk hooger bedrag was geweest.
De jongen ontkende tijdens de confrontatie
de misdaad te hebben gepleegd. Wel gaf hij
toe, dat hij Vrijdagavond nog bij zijn groot
moeder, die van haar kant goed met hem op
kon schieten, aangebeld heeft. Zij wilde hem
toen echter niet toelaten.
In de buurt ging het praatje, dat de jongen
zijn grootmoeder herhaaldelijk had bedreigd.
Bekentenis.
Zondagmorgen heeft de jongen, de 19-
jarige Frans E. echter na een langdurig ver
hoor tenslotte toegegeven, dat hij dén moord
had gepleegd.
De jongen gaf aanvankelijk de volgende
lezing van het geval:
Hij was Vrijdagavond aan de woning van
zijn grootmoeder gekomen met de bedoeling
bij haar te eten, wat hij meermalen deed. Op
zijn bellen kreeg hij echter geen gehoor. Hij
liep een straatje om en kwam korten tijd latei-
terug. Hij vond toen de deur naar de boven
woning open en hij trof zijn grootmoeder in
de keuken aan. Deze deed haar kleinzoon felle
verwijten, dat hij haar geld had ontstolen. De
jongen gaf dit toe, doch de oude vrouw was
met deze bekentenis niet tevreden en zeide
hem, dat zij aangifte bij de politie zou doen.
De jongen wond zich steeds meer en meer op,
zoo verklaarde hij tegen de politie, en hij
smeekte haar geen aangifte van den diefstal
te doen. omdat hij anders, zooals hij het uit
drukte, de „lik" in zou gaan. Zij was echf-
niet te vermurwen.
Tijdens de woordenwisseling legde hi.i zijn
hand op haar mond. Zij raakte toen aldus
het verhaal van den jeugdigen boosdoener
half bewusteloos. Vervolgens heeft hij haar
op het bed neergelegd en hij duwde haar een
sok, die hij toevallig in zijn zak zou hebben
gehad, in den mond. Daarover heen snoerde
hij een handdoek waarop hij een kussen legde.
Hierop heeft hij de kleeren van de vrouw on
derzocht en naar zijn zeggen heeft hij uit een
geldzak, dien zij op het lichaam droeg, een som
van tweehonderd gulden gestolen.
De politie vermoedde echter, dat het gesto
len bedrag grooter was.
Doel was: berooving*.
De kleinzoon is in den loop van den Zondag
op zijn verklaringen teruggekomen. Daaruit
bleek, dat hij niet naar zijn grootmoeder was
gegaan om daar rustig te eten, maar dat hij
wel degelijk de bedoeling had gehad om haar
te berooven.
Samen met een vriend, een 25-jarige
werklooze man, die in de Houtrijk
straat woont, is hij naar de woning
gegaan. Toen hij boven was, heeft de
kleinzoon zijn grootmoeder na een
woordenwisseling overmeesterd en zijn
hand op haar mond gelegd. Toen
heeft hij zijn 25-jarigen vriend, die
beneden aan de trap was blijven
staan, een seintje gegeven, dat deze
ook boven kon komen. Samen hebben
zij toen het afschuwelijk misdrijf vol
tooid. Zij hebben de vrouw een prop
in den mond geduwd en gebonden op
het bed gelegd.
Het bleek toen ook, dat de oorspronkelijke
meening van justitie en politie inderdaad juist
was. De daders hebben n.l. geen 200, maar
in totaal 400 buitgemaakt. Het geld hebben
de misdadigers samen gedeeld. De vriend i3
Zondagmiddag door commissaris Schreuder
en eenige rechercheurs in zijn woning ge
arresteerd.
Nog twee arrestaties.
Maar het aantal menschen dat voordeel uit
dezen roofmoord heeft getrokken, bleek nog
grooter te zijn. De kleinzoon had n.l. 100
aan een zijner vrienden gegeven.
Welke rol deze nog in het drama heeft ge
speeld en of hij precies op de hoogte van de
misdaad was, staat nog niet vast.
Ook deze jongen, die een baantje als loop
knecht had, is gearresteerd. De laatste had
zijn aandeel in de buit grootendeels in vei
ligheid gebracht bij een kennis te Rotterdam.
Ook deze laatste is opgespoord en in zijn
woonplaats gearresteerd.
Nauwer verband met leger en S.A»
De Duitsche regeering heeft naar Havas
meldt, belangrijke maatregelen genomen ter
versterking der Duitsche weermacht en tot het
vormen van een nauwer verband tusschen le
ger en S. A. Hitier heeft nl. gedecreteerd, dat
het onderscheidingsteeken van de S. A. voort
aan de waarde zal hebben van het militaire
onderscheidingsteeken der bruine militie en
den grondslag zal vormen van de militaire
voor-opleiding. Elke Duitscher van zeventien
jarigen leeftijd, die geschikt is voor den wa-
pendienst, is verplicht het militaire onder
scheidingsteeken der S. A. te verkrijgen als
voorbereiding voor den militairen dienst. De
soldaten die actieven dienst verricht hebben,
zullen worden ingelijfd bij de z.g. „Wehrmann
schaften", nieuwe formaties, die met de S. A.
in nauw verband staan, en waar zij, naar ge
land der behoeften van het geregelde leger,
een speciale militaire training zullen onder
gaan.
Twee leden van hel
directorium van hun
functie ontheven.
Staatssecretaris Brinkmann tot
vice-president benoemd.
Hitier heeft, naar het D. N. B. meldt
de leden van het directorium der
Rijksbank, vice-president Dreyse en
rijksbankdirecteur Hülse uit hun
functies ontheven.
Tegelijkertijd heeft de Führer den
staatssecretaris van het rijksministe
rie van buitenlandsche zaken, Ru-
dolf Brinkmann, benoemd tot lid van
het directorium der Rijksbank, onder
behoud van zijn functie van staats
secretaris.
Rijksminister van economische za
ken en rijksbankpresident Funk
heeft staatssecretaris Brinkmann be
noemd tot vice-president van het di
rectorium der rijksbank
