Persil
Dr. J. J. Tesch over de verre visscherij.
Engeland en Duitschland visschen steeds
minder op de Noordzee en bevisschen
hoe langer hoe meer de verre wateren.
Noren zien de concurrentie der trawlers
bij de Lofoddenvisscherij met leede
oogen aan, maar hun vrees voor schade
aan den vischsfand is ongegrond.
Sinds de eigenlijke trawlvisscherij in
de landen van N. W. Europa begon, dus
sinds nauwelijks een halve eeuw, is lan
gen tjjd de Noordzee met haar voor deze
visscherij geschikten bodem en hare be
trekkelijk geringe diepten het eigenlijke
vischterrein gebleven. Van alle zeevisch
in de Noordzeelanden aangebracht, was
nog in 1904 3/4 deel uit de Noordzee af
komstig. Van deze Noordzeevangst be
stond toen bijna 43 pet. uit haring. Kort
vóór den oorlog was de toestand reeds
veel veranderd. Van den geheelen aan
voer was minder dan de helft Noordzce-
visch, n.l. 46 pet., en in 1935 nog geen
39 procent.
Duidelijker komt wellicht een en ander tot
uiting, wanneer wij mededeelen, dat, de haring
buiten beschouwing gelaten, het aandeel der
trawlvisch uit de Noordzee ten aanzien van den
geheelen aanvoer bedroeg:
in 1904 32,6
in 1913 15,5
in 1926 14,0
in 1935 11,4
Beschouwen wij de Noordzeevisscherij in haar
geheel, dan valt reeds vóór den oorlog een stij
ging der productie op. Deze bedroeg in 1904 907
millioen kg. tegen in 1913 1277 millioen kg. Maar
deze verheuging komt alléén op het konto der
haringvisscherijde aanvoer van trawlvisch is
in die jaren maar zeer weinig gestegen. En het
zelfde zien wij na den oorlog: in 1935 weliswaar
een absolute vermeerdering (tot 1313 millioen
kg.), maar daarentegen een daling van de hoe
veelheid trawlvisch n.l. in 1913 nog 433, in 1935
echter 385 millioen kg. En dat ondanks de enorme
vooruitgang der techniek: grootere en snellere
trawlers met verhoogde actieradius en krachtiger
machines.
Juist deze technische verbetering heeft er,
zooals bekend, toe geleid om vischterreinen bui
ten ae Noordzee steeds meer te exploiteeren.
Deze zee zelf blijft nog altijd veel produceeren,
maar de haring vormt bij de Noordzeevisch een
toenemend percentage; in 1904 was het aandeel
der haring in de Noordzeevisscherij 58 pet., in
1935 bedroeg het -71 pet. In overeenstemming
daarmede moest de -rol van eigenlijke trawlvisch
steeds kleinat; worden; zoo daalde die van, kabel
jauw in de genoemde vergelijkingsjaren van 7.3
tot 4.6 pet'.; die van schèlvisch van 17,2 tot"5.1
pet.; die van schol van 6.0 tot 3.6 pet.
Zonder twijfel wordt de Noordzee te scherp be-
visrht. Maar op grond van bovengenoemde eij-
fers is de verarming van deze zee niet direct af
te leiden.
Willen wij overbevissching onomstootelijk aan-
toonen, dan zijn andere gegevens noodig. Wij
moeten dan vergelijkbare grootheden gebruiken,
b.v. de vangst van een trawler per reisdag of per
honderd iiren visschen, vóór den oorlog en in
den tegenwoordigen tijd. Maar mén weet, dat
ook de stoomtrawlers uit de vroegere periode
niet met de tegenwoordige geperfectioneerde te
vergelijken zijn; thans is de vangcapaciteit, ver
geleken met vroeger, aanzienlijk toegenomen. Ook
moet men dan niet de Noordzee in haar geheel
in aanmerking nemen, maar een bepaald gebied
daarin, b.v. de Duitsche Bocht of, nog liever, een
meer beperkt terrein daarbinnen in de beschou
wingen betrekken. En daarbij komt nog, dat, in
het algemeen gesproken, de stoomtrawlers der
Noordzee vóór 1914 kleine rondvisch, wanneer
zij deze vingen, grootendeels weer over boord
zetten, maar dat zij deze tegenwoordig wèl aan
brengen. Het percentage „klein" in de marktno-
teeringen is overal bij de Noordzeevangsten toe
genomen.
Maar het feit alleen, dat, speciaal in
Engeland en Duitschland, steeds veel-
vuldiger de wateren buiten de Noordzee
worden opgezocht, bewijst al voldoende,
dat het reeds vóór den oorlog algemeen
aanwezige besef van overbevissching der
Noordzee waarheid bevat: de Noordzee
levert voor het enorm ontwikkelde
trawlbedrjjf niet voldoende meer op. De
bekende vicieuse cirkel drijft de groote
trawlers onafwijsbaar naar gebieden,
waar nog voldoende trawlvisch aanwe
zig is.
Daarmede is men reeds vóór den oorlog be
gonnen. In het begin van deze eeuw kwamen,
buiten de Noordzee, hoofdzakelijk IJsland en
de Faröer in aanmerking. Natuurlijk vischten de
Britten toen reeds lang aan de Westkust van
Schotland, in de Iersche Zee, bij Rockall en in
het Engelsche Kanaal. De eigenlijke „verre" vis
scherij ontwikkelde zich evenwel op grootsche I
wijze in de laatste tien jaren. De gemiddelde
vangst der Duitsche stoomtrawlers in de periode
19281931 was voor bijna 15 pet. uit de Noord
zee afkomstig (trawlharing niet medegerekend)
uit IJsland kwam 53 pet., van de Barentszee 28
pet., van Bereneiland 3 pet. De visscherij bij
laatstgenoemd eiland begon eerst in 1930; in
1934 breidde zich de visscherij ook naar de
Noordwestkust van Noorwegen uit.
Hoe zich sindsdien de toestand ontwikkeld
heeft, moge blijken uit de volgende tabel.
Voor de Engelschen nam in de laatste jaren de
visscherij bij Bereneiland en in de Barentszee
sterk in beteekenis toe; van alle buiten de Noord
zee gelegen wateren verloor echter IJsland
slechts weinig van haar beteekenis. De toeneming
van het bedrijf ging dus hier steeds ten koste van
de belangrijkheid der Noordzee.
In Duitschland zien wij een eigszins an
der beeld. Barentszee en Bereneiland, vooral
eerstgenoemd gebied, werden minder bezocht;
daarentegen ging de visscherij aan de Noorsche
kust (waar vóór 1934 slechts sporadisch gevischt
werd) enorm vooruit. Aan den anderen kant
daalde de visscherij bij IJsland, hoewel deze
toch altijd aan de spits bleef staan. Nog minder
dan in Engeland had de Noordzeevisscherij te
beteekenen.
Dit alles in aanmerking genomen, geeft ge
noegzaam den nieuwen koers aan, dien men in
de beide groote landen is ingeslagen. Men weet,
dat Engeland, speciaal Huil, ook aandacht
schenkt aan de visscherij in de Davisstraat en
bij New-Foundland.
De vangplaatsen aan de Noordwestkust van
Noorwegen strekken zich van de Lofodden tot
aan de Noordkaap uit, waar zij zich bij die in de
Barentszee aansluiten. Ook vischt men wel op
de Haltenbank, die veel zuidelijker ligt (onge
veer op 64 gr. 40 min. N.B., 9 gr. 0 min. O.L.)
maar deze levert niet de groote kabeljauw-
schelvischvangsten van de noordelijker gelegen
visehgronden. Op deze laatste vindt sinds onheu
gelijke tijden de groote kabeljauwvisscherij der
Noren, speciaal met lijnen en staande netten,
plaats. Van Februari tot April vangen de traw
lers overwegend kabeljauw (die op weg is naai
de paaiplaatsen); in Maart voegt zich daarbij
schèlvisch, koolvisch en „Noorsche schèlvisch"
of roodbaars. De drie laatstgenoemde zijn ook nog
tot MeiJuni van veel belang, maar daarna ver
dwijnt geleidelijk de massavisch. Ontwijfelbaar
hangt dit periodiek verschijnsel met de voort
planting samen.
De Noren, die bij de beroemde Lofod
denvisscherij natuurlijk de oudste rech
ten hebben, zien de concurrentie der
trawlers met leede oogen aan. Zelfs
vreest men hier en daar in Noorwegen,
dat de fabelachtige rijkdom aan kabel
jauw (en de schèlvisch) der Lofodden
en van de kust van-Finmarken vormt
één samenhangende groep met die van
Barentszee, Bcreneiiand enz.
Tegen den paaitijd trekt de volwassen_kabel
jauw nu naar heFLóföd'de jgébied; de jonge vis
schen, diembg niet lijp-zijn, blijven aan de an
dere zijde der Noordkaap. Trèkt men de lengte-
grens tusschem „Volwassen" en „jonge" kabel
jauw bij 65 cm., dan blijkt uit metingen op groote
schaal, dat in stuksgetal zoowel de Noren bij de
kust van Finmarken als de Duitschers in de
Barentszee 65 tot 40 - pet. „jónge'-' kabeljauw
vangen dat bij dé "Lofodden vanwege de Noren
slechts 1 pet., vanwege de :Duitschers aan de
Noordwestkust van Noorwegen 4 pet. van de
vangst uit „jonge" kabeljauw bestaat. „Onder-
maatsche" kabeljauw komt dus in de laatstge
noemde wateren practisch niet voor.
Van biologisch standpunt gezien is het wen-
s'chelijker de „stock" van volwassen visch te ex
ploiteeren dan de jongere in massa weg te van
gen. Nu is weliswaar de Barentszee een soort van
„opfokgebied" voor de kabeljauw (aan de wes
telijke Moerman- en aan de Finmarkenkust
wordt in de vroege voorjaarsmaanden zeer veel
jonge kabeljauw gevangen, dié hier op de „lod-
de" een soort van "spiering aast), maar ge
lukkig heeft in dit seizoen de Duitsche visscherij
zich naar deze zijde van de Noordkaap verplaatst
waai' de jonge, opgroeiende kabeljauw niet voor
komt. Er is nog een gunstige omstandigheid, n.l.
dat bij Kaap Kanin aan de Russische kust, waar
vele Duitsche trawlers visschen, het percentage
niet-marktwaardige kabeljauw (kleiner dan 60
cm.) in het. najaar veel lager is dan elders in
de Barentszee: 19 pet. in stuks, bij Bereneiland
in dit jaargetijde echter 53 pet.
Deze weinige gegevens kunnen ons echter
eenigszins inlichten over de beteekenis van zulke
tot voor korten tijd nauwelijks bevischte gebie
den als de Barentszee en de Noordwestkust van
Noorwegen, in tegenstelling met een duidelijk
uitgeputte Noordzee (al levert deze bepaalde
vischsoorten, die men noordelijker niet kan van
gen) en zelfs de IJslandschc wateren, welke
laatste ook al duidelijke teekenen van overbe
vissching vertoonen.
DR. J. J. TESCH.
De zeevisscherij in 1938.
Opbrengst was ruim 7 ton minder
dan in 1957.
Volgens de voorioopige cijfers van de uit
komsten der visscherij in het jaar 1938 werd
in genoemd jaar in Nederlandsche havens
door Nederlandsche en vreemde schepen aan
gevoerd 137.265.225 Kg. zeevisch met een op
brengst van f 15.012.484 tegen 154.560.000 Kg.
en f 16.196.947 in 1937. De opbrengst was ver
leden jaar dus ruim 7 ton minder dan het
jaar daarvoor.
Deze achteruitgang was voornamelijk het ge
volg van de staking bij de haringvisscherij
waardoor de aanvoer van pekel- en steur-
haring aanzienlijk minder was dan in 1937.
Er werd in 1938 aangevoerd 69 millioen Kj_
pekel- en steurharing met een opbrengst van
f 6.370.698 tegen 87 millioen Kg. met een op
brengst van f 7.518.829 in 1937.
Concert van „Looft den Heer''.
Het traditioneele winterconcert, dat het
Ohr. gemengd koor „Looft den Heer" in het
eerste kwartaal van het jaar pleegt te geven,
zal ditmaal gehouden worden op Donderdas
16 Maart in de Herv. Kerk IJmuiden-West.
Onder leiding van zijn dirigent Stephen Jan
sen zal het koor uitvoeren de Oantate nr. 33
van Joh. Seb. Bach en George Friedrich Han
del's „Zeven Kruiswoorden".
Als solisten zullen medewerken Elina Hen-
rica (sopraan), Overveen; Bep Ogtrop (alt),
Amsterdam; Willem Schansman (tenor), Am
sterdam; Otto Couperus (bas), Amsterdam.
Eveneens zal wederom als organist optreden
de bekende Amsterdamsche musicus Herman
Nieland; de orkestbegeleiding is in handen van
de Haarlemsche Orkest Vereeniging.
Naar het concours.
Op den tweeden Pinksterdag, Maandag 29
Mei a.s., zal het koor deelnemen aan het groote
nationale za-ngconcours te* Vlaardingen, dat
door het, mannenkoor „Orpheus", directeur
Jos. Vranken aldaar werd uitgeschreven. „Looft
den Heer" zal uitkomen in de hoogste af dee
ling gemengde koren.
Vijf en twintig jaar bij de N. S.
Jubileum H. Klees.
De heer H, Klees hoopt morgen zijn 25-jarig
jubileum in dienst dér Nederlandsche Spoor
wegen te vieren. Al dien tijd is de jubilaris
aan het station Velseii-IJmuiden-Oost werk
zaam geweest, de'laatste jaren op het sein
huis. Öp het station Vèlsen is de heer Klees:
dan ook een bekende figuur, maar nog meel
is hij dat in het kerkelijk- en verenigings
leven te IJmuiden-Oost.
Sedert jaren is hij lid van het kiescollege
der Ned. Herv. gemeente; in de af deeling der
Nat. Chr. Geh. Onthouders Vereeniging was
hij vroeger een der werkers en nog is hij lid
der afdeeling van de Spoorweg Onthouders
Vereeniging. Maar 't meest bekend is de jubi
laris in de wereld van den zang. Lange jaren
was hij voorzitter der Chr. Zangvereniging
Nieuw-Hosanna en nu nog 2e voorzitter, ter
wijl hij ook voorzitter is van het kerkkoor der
Ned. Herv. gemeente. Menige uitvoering of ge
zellige avond heeft hij helpen slagen en een
bazaar zal niet recht slagen zonder zijn mede
werking. Het zal dén heer Klees Zondag dan
ook niet aan belangstelling ontbreken.
In korten tijd een gulden sparen - dat kunt U door de
spaarzegels te verzamelen, welke zich thans op Persil,
Henco, Ata, iMi en Sil' bevinden - een extra voordeel
naast de tallooze andere voordeelen van de prachtige
Persil-producten!
De spaarzegels behoeft U slechts uit te knippen en
op te plakken op een spaarzegel-verzamelkaart, welke
Uw winkelier U gaarne gratis ter beschikking stelt;
voor een geheel volgeplakte kaart ontvangt U van
Uw winkelier een gulden.
Vraag Uw winkelier
(Adv. Ingcz. Med.)
Jaar
1933
1937
Engeland
Totaalvangst in cwts.
10.343.80
12.91L108
Hiervan in
Noordzee
23,1
11,2
Barentszee
6,9
15,7
Noorsche kust
0,6
5,1
Bereneiland en Spitsbergen 6,1
16,7
IJsland
33,7
27,2
Faröer
8,8
5.0
Andere gebieden
20,8
19,1
Duitschland
Totaalvangst in kg.
158.267.68
305.910.644
Hiervan in
Noordzee
10,5
6,0
Barentszee
21,3
14,5
Noorsche kust
34,7
Bereneiland
12,9
7,5
IJsland
51,9
35,1
Duidelijk komt in deze tabel uit, welk een be
langrijk en steeds toenemend aandeel de verre
visscherij voor Engeland en Duitschland in de
laatste jaren inneemt. De trawlvisscherij op de
Noordzee gaat steeds terug; zij leverde in Enge
land in 1937 slechts 11 pet. van alle trawlvisch,
terwijl dit percentage voor Duitschland in 1937
tot 6.0 pet, was gedaald (zonder haring).
Haarlemsche Orkest Vereeniging.
Zondagmiddag 29 Januari zal de Haarlem
sche. Orkest Vereeniging onder leiding van den
gastdirigent Klaas de Rook en met als solist
Gijs Beths, concertmeester van de H.O.V., een
concert geven.
De solist zal ten gelioore brengen het Viool
concert in a-klein van Wolfgang Amadeus
Mozart, het orkest zal het programma ope
nen met de ouverture Eu r yap the van Carl
Maria von' Weber en' zal na de pauze de derde
symphonie in F-groot van Johannes Brahms
uitvoeren.
HET PROGRAMMA VAN STRAWBERRIES.
Het programma der Hockeyclub „Straw
berries" voor a.s. Zondag luidt:
Dames: H.D.M. IIStrawberries I 10.30 u.
Heeren: Delf. StudentenStrawberries I 2 u.
Strawberries II—F.A.H.C. II 2 uur
(Pleijler-Duinker)
Alliance II—Strawberries III.
Opstellingen:
Dames Strawberries I: Stoutenbeek; Anise,
Lamboo; Luchsinger, Poldervaart, Eewijk;
v. Dorp, v. Malsen, Dumonde, Graper, Teer.
Heeren: Strawberries I: v. d. Bliek; Brand-
hoff, Ferment; v. Veen, v. Randtwijk, v. Ley-
den; Sluiters, Erdman, Rodenberg, Bleeker,
Rietbergen.
Als er zieken zijn.
Zondagsdienst der apotheken.
De Zondagsdienst der apotheken wordt Zon
dag waargenomen door de Kennemer Apotheek
aan den Wijk aan Zeeërweg. Deze apotheek is te
vens aangewezen voor den nachtdienst in de ko
mende week.
TWEE STADSBEELDEN VAN BARCELONA.Boven: De ter gelegenheid van de
wereldtentoonstelling van 1888 gebouwde triomfboog, waar Franco's troepen
gisteren bij hun intocht door getrokken zijn. Onder: een blik op het prachtige
Plaza Real
Heeft U iets verloren?
Déze week werden de volgende voorwerpen
als gevonden aangegeven:
Gevonden te IJmuiden: handwarmer, hand
schoenen, zweep, zwart hondje, kist makreel,
portemonnaie, Lipssleutel, damesportemon-
naie met inh.
Gevonden te IJmuiden-Oost: damestasch,
paar regenpijpen, riem met fluitje, dames-
portemonnaie, rozenkrans, kindermuts, dames
handschoen, sigarettenkoker, handgaren, man
telceintuur, lederen riem, blauw schrift, arm
band.
Gevonden te Velsen (N.): twee lorgnetten,
bagagebinder, bruine handschoen, handwar
mer, reservewiel met band.
Gevonden te Santpoort: poesje (cypersch),
handwarmer.
ONTHULLING GRAFMONUMENT DR. HAJE.
Naar wij vernemen zal de onthulling van het
monument op het graf van Dr. Ch. F. Ha je
op de Algemeene Begraafplaats te Heem
stede hedenmiddag 3 uur geschieden.
Wanneer stempelen?
De stempeluren voor de verschillende or
ganisaties voor de week van 30 Januari tot en
met 4 Februari zijn vastgesteld als volgt:
Algemeene Nederlandsche Bouwarbeiders-
bond 9—9.20 uur.
Algemeene Nederlandsche Metaalbewerkers-
bond 9.259.45 uur.
Werkloozenvereeniging 9.5010.20 uur.
IJmuider Transport Federatie (N.A.S.) 10.30
-10.45 uur.
Ongeorganiseerden 1112 uur.
Kleine bonden 99.15 uur.
R.K. bonden 9.2010 uur.
IJmuider Federatie 10.20—11.05 uur.
Chr. Bond van Fabrieks- en Transport
arbeiders 11.1011.40 uur.
Oud Katholiek Vakverbond 11.45—12 uur.
AGENDA VOOR VELSEN EN IJMUIDEN
ZATERDAG 28 JANUARI
Thalia Theater: „Wie doodde Mary Clay?" en
„De raadselachtige Mr. Moto", 8 uur.
Rex Theater: „Manja" en „Listige Valstrik".
8.15 uur.
Theater de Pont: „De avonturen«van Tom
Sawyer" en „Muziek in 't Bloed!" 8 uur.
Flora: Soirée Polyhymnia, 8 uur.
ZONDAG 29 JANUARI
Thalia Theater: „Wie doodde Mary Clay?" en
„De raadselachtige Mr. Moto", 8 uur.
Doorl. matinée van 37 uur.
Rex Theater: „Manja" en „Listige Valstrik".
8.15 uur.
Matinée 3 uur.
Theater de Pont: „De avonturen van Tom
Sawyer" en „Muziek in 't Bloed!" 8 uur,
Matinée 3 uur.
AGENDA VOOR BEVERWIJK
ZATERDAG 28 JANUARI
Luxor Theater, Breestraat: „Moto, de geheim
zinnige" en „Dancing Man", 8 uur.
Kennemer Theater, Zeestraat: „Leer het leven
liefhebben" en „De roman van een valschen spe
ler", 8 uur.
W. B. Theater, Peperstraat: „De dertien lan
ders" en „Rare gasten in 't Hotel", 8 uur.
ZONDAG 29 JANUARI
Luxor Theater, Breestraat: „Moto, de geheim
zinnige" en „Dancing Man", 2.307 uur en 8 u.
Kennemer Theater, Zeestraat: „Leer het leven
liefhebben" en „De roman van een valschen spe
ler", 2.30—7 uur en 8 uur.
W. B. Theater, Peperstraat: „Cowboy Roman
ce", 2.30 uur. „De dertien lanciers" 5 uur. „De
dertien lanciers" en „Rare'gasten in 't Hotel",
8 uur.
MAANDAG 30 JANUARI
Luxor Theater, Breestraat:
zinnige" en „Dancing Man",
,Moto, de geheim
uur.
Kennemer Theater, Zeestraat: „Leer het leven
liefhebben" en „De roman van een valschen spe
ler", 8 uur.
W. B. Theater, Peperstraat: „De dertien lan
ciers" en „Rare gasten in 't Hotel", 8 uur.
AGENDA TE HAARLEM
Heden:
ZATERDAG 28 JANUARI
Stadsschouwburg: Fritz Hirsch Operette: „Es
war einmal ein Walzer". 8.15 uur.
,De Kerkuil", Nieuwe Gracht 23. Tentoonstel
ling werk W. Oepts. 105 uur.
Palace Familie Cinema: „Dybuk" en Jimmy
erft een dollar", 2.en 8.15 uur.
Rembrandt Theater: „De big van het vreem
denlegioen". Op het tooneel: Okito 2.30, 7 en
9.15 uur.
Frans Hals Theater: „Tarakanova", 2.30, 7 en
9.15 uur.
Luxor Sound Theater: „Professorwat
ben je begonnen! 2.30, 7 en 9,15 uur.
Spaarne Theater: „De Kruistochten" en „Amor
op de ranch"
Teyler Museum, Spaarne 16, 113 uur, be
halve 's Maandags. Toegang vrij.
Palestina Diorama's, Schotersingel 117a. Ge
opend eiken werkdag (behalve Vrijdags) van
35 en 79 uur.
ZONDAG 29 JANUARI
Stadsschouwburg: Gezelschap Saalborn-Par-
ser: „Meneer Schlögl". 8.15 uur.
Gem. Concertzaal: Volksconcert II. O. V. Solist
Gijs Beths. 2.30 uur.
„De Kerkuil", Nieuwe Gracht 23. Tentoonstel
ling werk W. Oepts. 25 uur.
Bioscoopvoorstellingen 's middags en 's avonds.
MAANDAG 30 JANUARI
Stadsschouwburg: Gezelschap Saalborn-Par-
ser; „Meneer Schlögl", (voor Nieuwen Haarl.
Kunstkring) 8.30 uur.
•De Kerkuil", Nieuwe Gracht 23. Tentoonstel
ling werk W. Oepts. 10—5 uur.
Bioscoopvoorstellingen 's middags en 's avonds
