Baggermolen
mpesêagek
De uoedsetstkaatükk
Het misdrijf in de
Hertzogstraat.
iu Duitsditand
Maar de keizer was nog niet dood; stijf en bleek lag hij in zijn IJ kwarten. Door een open raam scheen de maan naar binnen. Het
prachtige bed, met de zwart-fluweelen gordijnen en gouden licht viel net op den keizer en den kunstvogel.
De arme keizer kon bijna niet ademhalen, het was net of er iets il op en aag toen, dat de Dood hem bezocht. De gouden kroon van
zwaars op zijn borst zat. Hf sloeg met veel inspanning de oogen den keizer droeg hf op 't hoofd, in de eene hand hield hg diens
gouden sabel, in de andere het prachtige vaandel.
Oproepingen tot gebed voor
den vrede.
Van den Paus en den aartsbisschop van
Canterbury.
LONDEN 17 Mei. Verwijzende naar de
rede welke hij onlangs in het Hoogerhuis heeft
uitgesproken over de mogelijkheid ecner geza
menlijke actie van de geheele Christenheid ten
aanzien van de gevaren, welke den vrede be
dreigen, onthult de leider der Anglicaansche
kerk, de aartbisschop van Canterbury heden
morgen in een brief aan de „Times", dat hij zich
onlangs, door bemiddeling van kardinaal Hinsley.
gewend heeft tot Z. H. den Paus met het voor
stel, om ter gelegenheid van het naderende
Pinksterfeest alle geloovigen zich te doen ver
eenigen in gebed tot „God den Heiligen Geest,
voor wien alle harten open staan, en wien alle
verlangens bekend zijn, en die het geweten der
menschen kan bei-eiken als geen menschelijk
wezen vermag te doen, opdat hij de volkeren en
hun leiders in dezen kritieken tijd moge bezie
len met den geest van Christus, op wien uit
sluitend een blijvende vrede gegrondvest kan
worden".
„Z. H. de Paus heeft mij hierop geantwoord",
zoo vervolgt de aartsbisschop, „dat hij juist tot
zijn eigen kudde een oproeping had gericht om
gedurende de geheele Meimaand en vooral op
het Pinksterfeest gebeden voor den vrede te
storten. Ik vertrouw, dat nog vele andere lei
ders van verschillende Christelijke gemeenschap
pen in Europa op hun eigen wijze en in hun
eigen woorden hun geloovigen zullen verzoeken
mee te doen aan deze gezamenlijke gebedsactie.
Aldus zal deze speciale oproeping zich vereeni
gen met den oproep van Z. H. den Paus en zal
het Christelijke volk van Europa zich met Pink
steren in gebed vereenigen, opdat de geest van
God een ongeruste en verwarde wereld moge
geleiden naar den weg des vredes."
Parijsehe autobussen gaan benzine
sparen.
Vaste haltes vervallen.
PARIJS, 17 Mei (Reuter.) Teneinde een
drastische besparing aan benzine te verkrij
gen, zullen de Parijsehe autobussen voortaan
uitsluitend stoppen op verzoek. Ook zullen de
passagiers, alvorens zij het punt bereiken,
waar zij willen uitstappen aan de bel moeten
trekken, anders rijdt de bus door. De afschaf
fing van onnoodige stoppunten zal, naar men
raamt, per bus een besparing van eenige dui
zenden francs in den loop van het jaar ople
veren.
.Waar de Nederlanders wonen.
Britsclie concessies aan
Transjordanië.
Emir krijgt meer bevoegdheden.
LONDEN, 16 Mei (Havas—ANP.) Het de
partement van kolonieën deelt mede dat de
Britsche regeering belangrijke concessies
heeft gedaan aan Transjordanië, welke
„daadwerkelijk kunnen bijdragen tot den
vooruitgang van Transjordanië in de rich
ting van volledige onafhankelijkheid". De
regeering aanvaardt het beginsel der vervan
ging van den tegenwoordigen executieven
raad door een ministerraad of kabinet, waar
van elk lid het hoofd zal zijn van een depar
tement en verantwoordelijk zal zijn jegens den
Emir. De tegenwoordige beperkingen der
rechten van den Emir recruteering en on
derhoud van een leger worden opgeheven,
en de Emir wordt gemachtigd consulaire ver
tegenwoordigers te benoemen in de aan
Transjordanië grenzende Arabische staten.
Voorts heeft de Emir voldoening gekregen op
andere punten, die strekken tot vergrooting
van het gezag der Transjordaansche regee
ring.
Ontploffing in Engelsche kruit
fabriek.
Vier gewonden.
LONDEN, 17 Mei. (Havas-A.N.P.) Kort
na vijf uur vanochtend heeft zich een ernstige
ontploffing voorgedaan in de kardoezen-
ateliers te Woolwich. Vier arbeiders werden
ernstig gewond. Een brand, welke tengevolge
van de ontploffing ontstond, kon spoedig
worden gebluscht.
Twee runners verdronken
ROTTERDAM 17 Mei. Dc bagger
molen „Aden" van de Hollandsche
Aannemings Maatschappij, welke teza
men met een bak gesleept werd door de
sleepboot „Oostzee" van L. Smit en Co's
Internationalen Sleepdienst van Leith
naar Rotterdam, is vannacht tijdens
stormweer omgeslagen.
Aan boord van den baggermolen be
vonden zich twee runners, A. Marcus
en L. de Vos, beiden afkomstig uit
Maassluis. De „Oostzee" die onder com
mando staat van kapitein Kalkman,
heeft den geheelen morgen naar de
beide runners gezocht, doch zonder
resultaat. Aangenomen moet dus wor
den, dat de beide mannen om het leven
zijn gekomen.
Verdachte V. in het
Huis van Bewaring
ingesloten.
Hef slachtoffer fer aarde
besteld.
HAARLEM, Woensdag.
De verdachte van den moord op den heer F.
de la Chambre in de Hertzogstraat is vanmorgen
aan de Justitie overgeleverd. Hij is in het Huis
van Bewaring ingesloten.
Wij vernemen dat V. is blijven ontkennen zich
aan moord en brandstichting te hebben schuldig
gemaakt. Wel geeft hij nu toe, dat hij den heer
F. de la Chambre met een hamer op het hoofd
geslagen heeft, maar hij meende dat dit to ah
niet den dood tengevolge gehad kan hebben. In
dit opzicht staat hij evenwel tegenover de stel
lige verklaring van den deskundige Dr. Hulst
uit Leiden, die heeft vastgesteld, dat de ver
wondingen aan het hoofd zoo ernstig waren, dat
daaraan de dood moet worden toegeschreven.
Eerst heeft V. beweerd, dat hij niet meer wist
met welk voonverp hij zijn slachtoffer had neer
geslagen, maar toen hem de met bloed bevlekte
hamer getoond werd die in zijn huis gevonden
was, gaf hij tenslotte toch toe, dat hij met dien
hamer geslagen had en ook dat die hamer zijr,
eigendom was. Hij geeft evenwel niet toe, dat
hij dien hamer had meegenomen om de la
Chambre neer te slaan.
Ook heeft V. thans toegegeven dat
hij zich aan diefstal van geld ten na-
deele van den heer de la Chambre heeft
schuldig gemaakt.
De politie tracht nu vast te stellen hoe groot
dit bedrag is; hoewel nog niet met zekerheid te
zeggen is hoe groot het gestolen bedrag is, kan
men wel ongeveer vaststellen dat dit ten hoog
ste eenige honderden gulden kon zijn.
De bewering van V. is, dat de brand ontstaan
moet zijn doordat de heer de la Chambre, die
nadat hij diens huis verlaten had nog leefde, zelf
bij ongeluk het petroleumstel heeft omver ge
worpen. Dit wordt evenwel onaannemelijk ge
acht, omdat de verwondingen zoo ernstig wa
ren, dat het slachtoffer niet meer bij kennis ge
komen zal zijn. Bovendien stond het petroleum-
toestel op de aanrecht in de keuken, zoodat er
geen sprake van kan zijn, dat het per ongeluk is
omgestooten.
V. toont zich thans down, als hij wordt onder
vraagd springt hij af en toe op om zich met fel
heid te verweren tegen beschuldigingen die hij
blijft ontkennen.
Het slachtoffer van het drama is vanmorgen
op de R.-K. begraafplaats Buitenveldert te Am
sterdam ter aarde besteld.
De uitvaartdienst had plaats in de vroegere
parochiekerk van den overledene aan de Jacob
Vergelijkingen tusschen steden en het
platteland.
Nederland telt 1056 gemeenten. Die zijn ver
deeld in de volgende groepen:
Beneden 1000 inwoners
150
1.001— 1.500
101
1.501— 2.000
103
1 2.001— 3.000
170
i 3.001— 5.000
199
f 5.001— 10.000
186
ïo.ooi— 15.000
56
I 15.001— 25.000
47
25.001— 50.000
23
50.001—100.000
14
100.001 en hooger
7
Er zijn dus niet minder dan 150 gemeenten die,
nog geen duizend inwoners tellen. Bijna 3/4 van
de Nederlandsche gemeenten (723) hebben niet
meer dan vijf duizend inwoners. Nemen wij de
grens tot 10.000 inwoners dan komen wij tot 909
van de 1056. Dus slechts 147 gemeenten over
schrijden de grens der 10.000. daarvan zijn er
slechts 44 die meer dan 25.000 inwoners hebben,
21 die boven de 50.000 en 7 die de 100.000 over
schrijden.
Toch woont een zeer groot deel van de Ne
derlanders in de groote steden. De 7 gemeenten
boven de 100.000 inwoners hadden het hier vol
gende inwoner-aantal op 1 Januari 1938:
Amsterdam 788.373, Rotterdam 605.733, 's Gra-
venhage 490.185, Utrecht 162.981, Haarlem
135.356, Groningen 118.400 en Eindhoven 108.504,
Totaal dus 2.409.532.
Van de 8.639.595 inwoners die Neder
land op 1 Januari 1938 telde woonden
er dus 2.409.532 (of 29 pet.) in een der
7 groote steden.
Nemen wij daarbij nog de midden-groote ste
den (Leeuwarden 54.087, Apeldoorn 70.309,
Arnhem 87.649, Nijmegen 92,923, Maastricht
67.053, 's Hertogenbosch 47.533, Tilburg 93.003,
Alkmaar 31.215, den Helder 36.144, Hilversum
70.688, Zaandam 35.853, Almelo 35.081, Deventer
39.774, Enschede 89.316, Hengelo 39.108, Kam
pen 20.322, Zwolle 42.958, Amersfoort 47.019,
Middelburg 18.377, Vlissingen 21.932, Delft
53.657, Dordrecht 61.204, Gouda 32.361, Leiden
76.049, Schiedam 62.460, Vlaardingen 30.424,
Bergen op Zoom 24.719, Breda 50.344, Heeren
veen 21.921, Heerlen 50.581. Helmond 27.906,
Kerkrade 37.228, Rheden 26.810, Roosendaal
25.323, Velsen 46.604, Venlo 27.265, Voorburg
25.805) dan komen er nog 1.659.703 bij.
In deze 44 groote en midden-groote
steden in ons land wonen dus tezamen
4.069.235 inwoners of bijna de helft van
het totaal. De overige 1012 gemeenten
tellen dus 4.570.760 zielen.
v. Lennepkade. De requiem-mis werd opgedra
gen door Kapelaan J. Doeswijk.
Zoowel in als bij de kerk waren talrijke vrien
den en bekenden van de zoo zwaar getroffen
familie De la Chambre bijeen gekomen om van
deze droeve plechtigheid getuige te zijn.
Ook op de begraafplaats hadden zich zeer
vele belangstellenden verzameld. De levensver
zekering maatschappij „Noord-Brabant", waar
bij de heer De la Chambre werkzaam is ge
weest, was vertegenwoordigd door de directeu
ren van de bijkantoren Amsterdam en Haarlem,
de heeren Van Herpt en Den Jong.
De kist werd gedekt met eenige kransen.
De beaardingsplechtigheden werden verricht
door Kaplaan Beukelsdijk.
Een proces om 100 millioen.
Voor de Amsterdamsche rechtbank en het
Amsterdamsche Hof wordt reeds gedurende
meer dan tien jaar een felle strijd gestreden
om een erfenis, die in den loop der eeuwen
volgens de eischende partij zou zijn aange
groeid met rente op rente tot het formidabele
bedrag van honderd millioen gulden.
Dit geld zou toebehoord hebben aan den
op 21 Maart 1676 te Hamburg overleden Paul
Würtz baron von Ornholm, veldmaarschalk
in dienst der republiek der Vereenigde Ne
derlanden.
In 1363 doken de nakomelingen van Würtz
op, die voor rechtbank en hof, de stad Am
sterdam voor deze erfenis aanspraken. Het
proces eindigde zonder resultaat voor de
beweerde erfgenamen.
In 1929 dook opnieuw iemand op, die met
een keurige stamboom zijn familierelatie met
den veldmaarschalk naar voren bracht.
Hij eischte van de rechtbank vernietiging
van een naar zijn oordeel valsch testament,
waarbij de nalatenschap aan de Hollandsche
huishoudster van den Veldmaarschalk was
ten deel gevallen en welke nalatenschap latei-
door Amsterdam beheerd, en uitkeering aan
hem en eventueel andere erfgenamen van
het geld, dat de stad Amsterdam eenige
eeuwen geleden Indertijd onder haar berus
ting had. Deze man. de stucadoor J. K. L.
Wirges uit Mainz, schat de erfenis thans
met rente op rente op.... honderd millioen
gulden. Hij eischt van de gemeente Amster
dam erkenning en verantwoording van het
gevoerde beheer der nalatenschap. En indien
zij in gebreke blijft aldus de man uit
Mainz verzoekt hij de stad daartoe te kun
nen noodzaken door inbeslagneming en ver
koop van goederen der gemeente ten bedrage
van100 millioen.
De rechtbank wees in deze zaak een zeer
uitvoerig gemotiveerd vonnis en verklaarde
o.a. de vordering verjaard, zoodat de eisch
niet ontvankelijk werd verklaard.
Thans is eischer, voor wien mr. Kuinders
optreedt, in hooger beroep gegaan. Opnieuw
is de gemeente gedagvaard om rekening en
verantwoording af te leggen en om eventueel
honderd millioen neer te tellen.
Op 7 September komt deze kwestie voor
het eerst op Hofrol. De procedure voor de
rechtbank liep tien jaar, het zal dus nog wel
even duren vóór het Hof arrest wijst.
Huisvrouwen beginnen
te protesteeren
BERLIJN, 17 Mei. - Duitschla-nd
lijks groote hoeveelheden voedMto
het oog op een eventueelen oorloe nW
ook een der voornaamste oorzaken i 4,11
voedselschaarschte in geheel
met den dag nijpender wordt Heren"418
ten, vleesch en fruit worden in i---!-8?*"-
huizen en opslagplaatsen ondereeWiT"".
wei geconserveerd inplaats van m toïï
ten verkocht te worden. op
Voor hoelang de voedselres»™,,
Duitschland toereikend zijn, is omS»
juistheid vast te stellen. De schatSS S?
pen nogal uiteen. Van niet-offlcieei. S'°0-
van offieieele zijde wordt HeroitaTV;
grootste stilzwijgen bewaard wordt L
deeld dat in geval van oorlo»
Duitschland geblokkeerd zou wordeï, de 31
selreserves van dit land voor 6 marnSen 4
jaar voldoende zouden zijn a 3
Goed ingelichte kringen deelden de n„i,M
,™cde dat geïmporteerde voedsel',
lijkelijk over de markten, het leger en d?mï"
servenfabrieken wordt verdeeld. Nette...
staande alle pogingen om zooveel mS
den voedse invoer uit te schakelen, is DniS
land nog steeds m dat opzicht voor een S.
deel van het buitenland afhankelijk. ÖE
tusschen wordt het gebruik van aardanneu.
visch en koffie (van gerst
zelfs m de bioscopen, gepropageerd
De Duitsche huisvrouw begint echter al t,
protesteeren; vaak zelfs In het onenhaar n.
Duitscher is van huis uit een ffilK
vandaag krijgt hij niet genoeg meer en ook
niet meer die gerechten, waarop hij gesK
is; het is dus met te verwonderen dit ka
daarover in het geheel niet te spreken is
Het tekort aan sommige eetwaren ls echt,,
met van dien aard, dat daardoor een ah,
meene ontevredenheid en protest uiteetëw
wordt. Bovendien is de regeering in staat
mocht het zoover dreigen te komen, om de
groote voedselvoorraden aan te spreken ofwel
tot invoer ervan over te gaan en zijn bulten,
landsche deviezen Inplaats van voor erand
stoffen (voor de bewapening) voor voedse t.
besteden. w
Wat het voedselprobleem betreft neemt de
Duitsche soldaat een bevoorrechte plaats on
der zijn landgenooten in. Duitschland zetzlin
1 millioen soldaten dagelijks 3 stevige maal
tijden voor, terwijl het publiek over het alge
meen de voedselschaarschte aan den lijve ge
voelt. 6
Wanneer de Duitscher het uniform moet
aantrekken, beteekent dit dat zijn rantsoen
vleesch, boter, koffie, eieren en wat dies meer
zij, automatisch aanzienlijk verhoogd wordt
Terwijl de Duitsche huisvrouw in het publiek
protesteert tegen de moeilijkheden om aan
diverse levensmiddelen te komen, hoort men
zelden, dat de Duitsche soldaat zich over zijn
voedsel beklaagt.
De restaurants hebben meer faciliteiten om
zich van het noodige te voorzien dan de
huisvrouw. Doch ook deze ondervinden moei
lijkheden bij den aankoop van levensmidde
len. Zoo is het bijvoorbeeld gebeurd, dat een
restaurant waarvan Alois Hitler, een half
broer van den Fuehrer, eigenaar is, onlangs
de eiergerechten van zijn menu moest
schrappen.
De prijzen in Duitschland zijn hoog en de
voedselpriizen maken daarop geen uitzonde
ring. Vooral het fruit is een weeldeartikel. De
regeering van haar kant doet zooveel zij kan
om prijsstijgingen tegen te gaan.
Overigens, de huidige voedselschaarschte
is niet van dien aard dat Duitschland met
hongersnood bedreigd wordt, noch beteekent
het, dat er ongeregeldheden of opstootjes ten
gevolge van de voedselschaarschte te ver
wachten zijn, maar wel. dat de Duitschers het
gebrek en tekort aan verschillende levensmid
delen danig gevoelen en dat zij er zich thans
meer dan ooit over beklagen.
(United Press.)'
(Nadruk verboden.)
1 Sroote koel-
AMSTERDAMSCHE AARDAPPELMARKT.
Aanvoer: 236.000 K.G.
Prijzen onveranderd.
VEEMARKT
ROTTERDAM, 16 Mei. 1939.
Totaal aanvoer: 3800. Paarden 175, veulens 7,
magere runderen 929, vette runderen 835, vette
kalveren 48, graskalveren 91, nuchtere kalveren
1308, schapen en lammeren 253, zuiglammeren
120, varkens 6, biggen 1, bokken en geiten 77.
Prijzen per kg.: vette koeien le kw. 75, 2e kw.
62, 3e kw. 38 tot 50; vette ossen le kw. 68,2e kw.
62, 3e kw. 38 tot 50, stieren le kw. 60, 2e kw. w,
3e kw. 48; vette kalveren le kw. 110, 2e kw. 90,
3e kw. 60 tot 75; schapen le kw. 45, 2e kw.
lew. 28; graskalveren 2e kw. 55, 3ei Kw.
nuchtere kalveren le kw. 38, 2e kw. 33, e
28; slachtpaarden le kw. 50, 2e kw.
kw. 32. 1fi
Prijzen per stuk. Schapen le kw. 19, -e kw.
3e kw. 14; zuiglammeren le kw. 7, 2e kw.
kw. 3; nuchtere slachtkalveren le kw 18, 2e kw.
7, 3e kw. 6; nuchtere fokkalveren ie kw. 28,2e
kw. 23, 3e kw. 18; slachtpaarden le kw. 235,
kw. 200. 3e kw. 125; werkpaarden le kw. f
2e kw. 270, 3e kw. 130; hitten le kw. 255, 2e tw.
195, 3e kw. 125; stieren le kw. 255, 2e kW. 205,
3e kw. 140; kalfkoeien le kw. 285, 2e kw. 220,3
kw. 155; melkkoeien le kw. 280, 2e kw.
kw. 155; varekoeien le kw. 200, 2e kw.
lew. 170; vaarzen le kw. 165, 2e kw. 14o,
165; pinken le kw. 125, 2e kw. 105, 3e kw. 85,
graskalveren le kw. 60, 2e kw. 40, 3e
bokken en geiten le kw. 9, 2e kw. 6, 3e KW.
Vette koeien en ossen aanvoer iets Kortel, nan
del tamelijk, prijzen 2e en 3e kwal. iets 8
verder als Maandag. Prima's resp. 84 en
Stieren aanvoer als vor, week, handel reaeiy
prijzen 2e soort iets hooger.
Vette kalveren aanvoer gewoon, handei gj -
prijzen onveranderd. Prima's 1.20. M.;ner
Schapen en lammeren aanvoer iets
handel stroef, prijzen als Maandag. u„„dpi
Zuiglammeren aanvoer iets minder,
traag, prijzen als vor. week.
Nuchtere slacht- en fokkalveren aanvoe
ner, handel vlot, prijzen iets stijver.
Paarden aanvoer korter, handel kalm, P 0
als vorige week. h njgi
Kalf- en melkkoeien aanvoer korter, nan
matig, prijzen onveranderd.
Varekoeien aanvoer als vor. week,
stug, prijshoudend. y
Vaarzen en pinken aanvoer matig, nan
I prijzen als vorige week. .„„«ïHte
Graskalveren aanvoer korter, handel
prijzen iets hooger. .^„pf,
Bokken en geiten aanvoer korter, handel
prijzen onveranderd.
De provincies Noord- en Zuil-Holland (die
tezamen slechts een oppervlakte hebben van
5803 K.M.2, terwijl de totaal oppervlakte van
ons land 33.078 K.M.2 is) hebben 3.762.046 in
woners of 43Va pet.
In de drie provincies Zeeland (253.924), Drente
(243.206) en Groningen (419.440) wonen te
zamen 918.570 menschen of slechts 130.203 meer
dan in Amsterdam alleen. Zeeland en Drente
tezamen hebben ongeveer evenveel inwoners als
's Gravenhage.
Als wij de bevolking van Amsterdam, Haarlem,
Alkmaar, Zaandam, Hilversum, Velsen en den
Helder bij elkaar tellen komen wij op 1.144.031.
De totale bevolking van Noord-Holland was
1.646.258, zoodat in het overige deel van de pro
vincie slechts 502.227 menschen wonen.
Zuid-Holland telt de meeste inwoners van
alle provincies, namelijk 2.115.788, maar- als wij
daarvan de bewoners van den Haag, Rotterdam,
Delft, Dordrecht, Gouda, Schiedam, Vlaardingen
en Voorburg aftrekken, houden wij er slechts
677.982 over voor de kleine steden en de dorpen
en het platteland.
Drente dat slechts 243.206 bewoners telt is
2662 K.M.2 groot of slechts 128 K.M.2 grooter
dan Noord-Holland dat bijna 7 maal zooveel
inwoners heeft
Opmerkelijk is verder, dat hoewel er in Ne
derland 25.381 meer vrouwen wonen dan man
nen, de provincies Noord-Brabant, Gelderland,
Zeeland, Friesland, Overijsel, Drente en Lim
burg meer mannen dan vrouwen gevonden wor
den. In Groningen is het aantal ongeveer gelijk.
Zuid-Holland heeft 37.188 meer vrouwen dan
mannen en Noord-Holland 31.034.
Uit de plooien van de fluweelen gordijnen keken de wonderlijkste
gezichten naar den keizer. Sommige waren foei-leelijk andere
daarentegen lief en zacht. Dit waren de goede en de slechte daden
veel dingen, dat het zweet den
van den man, die over China heerschte en deze keken naar hem,
terwijl de Dood op zijn hart zat. „Weet je het nog?" zei de een
na den ander, „weet je het nog?" En zij herinnerden hem aan zoo-
keizer op 't voorhoofd kwam.
(Wordt vervolgd).
