9tei wapen van Velsen
„De vrienden van Oud-Santpoort"
onderzoeken den oorsprong
ONS WEKELIJKSCH
KNIPPATROON.
„Overwinningsparade"
De gemeente Velsen voert een wapen dat
niet alleen tot de oudste wapenteekens be
hoort, doch tevens een der hoogste embleemen
is van het Christendom. Vragen wij echter
hoe de gemeente aan dit wapen is gekomen,
dan verliezen wij onze prioriteit en staat Vel
sen gelijk met tal van andere gemeenten in
den lande, die ook de herkomst van hun wa
pen niet uit het verre en duistere verleden
hebben kunnen opsporen.
Uit den aard der zaak heeft deze omstan
digheid de leden der stichting „Vrienden van
Oud-Santpoort" geprikkeld en is een studie
gemaakt over dit onderwerp. Wij durven niet
te zeggen, dat wij er in geslaagd zijn de juiste
oplossing te hebben gevonden, maar toch
meenen wij, dat het resultaat van onze onder
zoekingen logisch opgebouwd is en alleen
reeds daardoor grooter kans bezit de waarheid
te benaderen.
Juist ons wapen, waarvan de beteekenis is
terug te voeren tot het begin van onze jaar
telling, suggereert de gedachte, dat het ouder
is dan alle andere wapenteekens in ons land,
zoodat wij met onze nasporingen zouden moe
ten aanvangen met de tijden der Romeinen,
Batavieren, Kaninefaten, enz. Een meening
die reeds bij het begin gedoemd zou zijn op
mislukking uit te loopen. Voor ons lag dus de
weg om de 19 eeuwen, die sindsdien zijn ver-
loopen, zooveel mogelijk van beide zijden af
te knabbelen. Wij zijn er niet slecht in ge
slaagd een aantal eeuwen af te voeren.
Onze eerste overweging was het feit dat de
plaats Velsen, of althans datgene wat toen
onder Velsen werd verstaan, op zijn vroegst
omstreeks het jaar 700 werd gesticht. De twee
de overweging was de volgende: In de 8e
eeuw kregen wij de opkomst van de Ridder-
schap. Zij bezat groote deelen van het land
als leen van den koning of graaf en was tot
steun in den strijd aan den leenheer verplicht.
Ieder ridder had zijn eigen wapenteeken.
Overneming van het wapenteeken van den
vader door den zoon, kwam slechts sporadisch
voor en was in geen geval erfelijk. Ieder
krijgsman kleedde en wapende zich naar eigen
keuze. Meermalen had zelfs dezelfde ridder
verschillende wapenteekens op zijn diverse
schilden, zoodat herkenning daaraan zoo goed
als uitgesloten was. Het was eerst onder Kei
zer Hendrik de Vogelaar, die van 936 tot 968
regeerde, dat, ten einde de groote verwarrin
gen bij de ridderspelen te voorkomen, voor
schriften werden gegeven om bij de tour-
nooien gekleurde kleederen en linten te ge
bruiken, waardoor de geharnaste ridder al
thans aan zijn kleuren zou kunnen worden
herkend. Zoo lezen wij bijvoorbeeld in het be
kende boek „Ivanhoe" van den oudheidkun
dige en schrijver Walter Schot-t, dat bij het
beroemde tournooi van Ashby de la Zouche
Prins Jan zijn eigen broer koning Richard
Leeuwenhart, niet herkende, omdat hij in
haraas en met een onbekend schild niet van
andere ridders was te onderscheiden.
Gemeenten met zelfbestuur bestonden toen
nog niet en wederom van Richard Leeuwen
hart lezen wij dat hij doorloopend in finan-
cieele moeilijkheden verkeerde, waarvan
eenige steden zooals o.a. Londen gebruik
maakten om „zelfbestuur" te koopen. Het is
dus omstreeks dien tijd (11891199') dat wij
met onze onderzoekingen naar den oorsprong
van Velsen's Wapen kunnen aanvangen.
Een ander punt dat ons als aanduiding kon
dienen voor onze nasporingen was het gebruik
van lakstempels. Het is voor een ieder duide
lijk, dat de Edelen niet tot het gebruik van
een lakstempel, met hun wapenteeken er op
gegraveerd, overgingen in de eeuwen, dat dé
ridders nog doorloopend van schildteeken
verwisselden. Nu hebben diepgaande studiën
van wapenkenners, aangetoond, dat de erfe
lijkheid der wapenteekens eerst in de 11e eeuw
is begonnen. Het oudst bekende zegel dateert
van omstreeks het jaar 1000 en is aangehan
gen aan een oorkonde opgemaakt tusschen
Sancho infant van Castiliën en Guïellemine,
dochter van Consheae Gaston II, burggraaf
van Bearn. Andere oude zegels dateeren van
1030 en 1037, afkomstig van Adelbert, hertog
en markies van Lotharingen. Het oudste En-
gelsche zegel, dat bewaard is gebleven is "uit
het jaar 1187, terwijl het oudste zegel van de
stad Amsterdam uit het laatst van 1100 stamt.
Het zoeken naai- den oorsprong van Ge
meente-Wapens wordt verder nog vergemak
kelijkt door de volgende overwegingen. Aan
vankelijk werden de wapenschilden alleen ge
voerd door de edelen en hoofdzakelijk dooi
den krijgsmansstand. Zelf besturende gemeen
ten bestonden niet voor de 10e of 11e eeuw.
De Steden en dorpen stonden onder direct
beheer van den Heer, van den Baron, of den
Graaf. Toen, omstreeks de middeleeuwen,
steden en dorpen zekere vrijheden hadden
verkregen en sommige oorkonden moesten
worden geteekend en gezegeld, was het van
zelfsprekend, dat in velé gevallen de overeen
komst gezegeld werd met het wapen van den
Heer, welk zegel dan in latere eeuwen als
eigen stads- of dorpszegel werd aangehouden.
Zoo vinden wij in het gemeente-wapen van
verschillende Hollandsche plaatsen, die voor
heen tot het gebied van Heer Jan van Beau
mont, oom van Graaf Willem IV, behoorden,
nu nog de leeuwen uit diens wapen. Een an
der hoogst eigenaardig voorbeeld van heer-
schersmacht kan men vinden bij de oude
Hanzesteden. Verschillende dier aangesloten
steden, zooals bijv. Amsterdam, Stavoren, Lu-
beck, voerden aanvankelijk in hun wapen het
koggeschip der groote Hanze.
Toonden wij met bovenstaande aan welke
overwegingen ons geleid hebben bij het ond-
derzoek naar den oorsprong en ouderdom van
ons wapen, in het volgend stukje willen wij
iets vertellen over het oude Velsen en de be
teekenis van het oude wapenteeken.
Santpoort. J. S. VISSER.
Russisch antwoord te
Londen overhandigd
LONDEN, 19 Mei. De ambassadeur
der Sovjet Unie, Maislci, heeft heden
het antwoord der Russische regeering
op de jongste Britsche voorstellen op
het Foreign Office overhandigd.
Dit antwoord behelst een weigering.
Moskou blijft aandringen op een drie-
mogendhedenpact gebaseerd op weder-
zijdschen bijstand als minimum.
(United Press).
Leider van Dnitsch-Amerikaan-
schen Volksbond gearresteerd.
NEW-YORK, 19 Mei. (Havas). De procureur-
generaal, Dewey, heeft Fritz Kulin, president
van den Duitsch-Amerikaansehen Volksbond, ge
dagvaard Maandag a.s. voor de Grand Jury te
New York te verschijnen in verband, met de fi-
nancieele activiteit van den bond en een verzoek
van Laguardia, die arrestatie van Kuhn verlang
de op grond van een belastingdelict.
AFKLEEDEND MANTELPAK.
Dit zeer afkleedende mantelpak kan ge
maakt worden van 2,75 meter stof van 140
c.M. breedte. Het patroon is te verkrijgen in
maat 48: bovenwijdte 112 c.M., taillewijdte
96 c.M. heupwijdte 128 c.M. Door het al of
niet aanknippen van naden kan men het
patroon passend maken voor het eigen figuur.
Prijs van het patroon 26 cents. Het is van
Maandag af gedurende een week verkrijg
baar bij de bureaux van dit blad Kennemer-
laan 42, IJmuiden en Breestraat 29, Bever
wijk.
ZONDAG 21 MEI.
HILVERSUM I 1875 en 415,5 M.
8.30 NCRV, 9.30 KRO, 5.00 NCRV, 7.45—
11.30 KRO.
8.30 Morgenwijding. 9.30 Hoogmis. 10.45 Gra-
mofoonmuziek. 11.00 Causerie „Het Katholiek
Vacantiehuizenwerk". 11.15 Gramofoonmuziek.
12.15 Causerie „Week van Gebed en Offer".
12.30 Gramofoonmuziek. 1.00 Literaire cause
rie „Week van Gebed en Offer". 12.30 Gramo
foonmuziek. 1.00 Literaire causerie. 1.20 R.K.
■Mannenzangvereeniging „St. Caecilia" en gra
mofoonmuziek. 2.00 Godsdienstonderricht voor
ouderen. 2.30 Zang en piano (2.453.00 Gra
mofoonmuziek). 3.15 Causerie „Brussel en de
Brusselaars". 3.30 Gramofoonmuziek. 3.45 „Het
historisch aspect van Brussel". 4.00—5.00 KRO-
Kamerorkest en het Symphonie-orkest van
het Symphonie-orkest van het NIR. 5.05 Ge
wijde muziek (opn.). 5.50 Gereformeerde Kerk
dienst. Hierna: Gewijde muziek (gr.pl.). 7.45
Berichten. 7.50 Gramofoonmuziek. 8.00 Be
richten ANP., mededeelingen. 8.15 „Karneval
in Rom", operette. 10.00 Gramofoonmuziek.
10.30 Berichten ANP. 10.40 Epiloog. 11.0011.30
Esperantolezing.
HILVERSUM n 301,5 M.
8.55 VARA, 10.00 VPRO. 12.00 AVRO, 5.00
VARA, 8.00—12.00 AVRO.
8.55 Orgelspel. 9.00 Berichten. 9.05 Tuinbouw-
praatje. 9.30 Orgelspel. 9.45 Causerie „Van
Staat en Maatschappij". 9.59 Berichten. 10.00
Zondagsschool. 10.30 Evangelisch-Luthersche
Kerkdienst. 11.50 Causerie „Zomertijd-reis
tijd". 12.00 Cyclus „Weg met de staketselen"
12.20 Berichten, AVRO-Amusementsorkest. 1.00
Prijsvraag. Hierna; Orgelspel. 1.30 Causerie
„Wat er in Indië gebeurt". 1.50 Gramofoon
muziek.. 2.00 Boekenhalfuur. 2.30 Concertge
bouw-orkest en solisten. 3.50 Filmpraatje. 4.15
AVRO Dance-Band en solist. 4.40 Sportrepor-
tage. 5.00 De Ramblers. 5.30 Voor de kinderen.
6.00 Gramofoonmuziek. 6.30 Sportpraatje,
6.557.00 Sportnieuws ANP. 7.05 VARA-Kalen-
der. 7.06 Schuldig of onschuldig. 7.30 Novitei
ten-orkest, solisten, Novelty-Sisters en VARA-
Mount-Girls. 8.00 Berichten ANP, Radiojour
naal, mededeelingen. 8.20 Omroeporkest en so
liste. 9.15 Causerie „Hoe heeten onze vrienden?"
9.20 Radiotooneel. 10.35 AVRO-Musette-ensem-
ble en soliste. 11.00 Berichten ANP, Gramo
foonmuziek. 11.3012.00 Dansmuziek (gr.pl.)
DROITWICH 1500 M.
12.20 Kenneth Sydney Baynes en zijn orkest
en soliste. 1.00 De „Alphas". 1.40 BBC-Harmo-
nie-orkest. 2.20 Voor tuinliefhebbers. 2.40 Het
Willie Walter-octet. 3.20—5 10 BBC-Sympho
nie-orkest en solisten. 5.20 Causerie „The
mystery of pain (2)". 5.40 Radiotooneel met
muziek. 6.05 Causerie „This and that". 6.20
Berichten. 6.30 Europeesch overzicht. 6.50
Zang. 7.20 De Westminster Players. 7.558.10
Reportage. 8.15 Kerkdienst. 9.05 Liefdadig-
heidsoproep. 9.10 Berichten. 9.25 BBC-Theater-
orkest en -koor en solisten. 10.25 Fred Hartley's
sextet en solist. 10.50 Epiloog.
RADIO-PARIS 1648 M.
9.00 en 10.00 Gramofoonmuziek. 11.20 Ellis-
orkest. 12.10 Gramofoonmuziek. 12.30 Orgelcon
cert. 12.50 Zang. 1.25 Fr. Gras'orkest. 2.25 Gra
mofoonmuziek. 3.20 Zie Droitwich. 5.55 Zang.
6.10 Gramofoonmuziek. 6.35 Radiotooneel. 7.20
Gramofoonmuziek. 8.50 Radiotooneel met mu
„Dat heb ik nooit geweten", riep de keizer uit en daarna riep hij
om muziek, 't liefst van de groote Chineesche trom, zoodat hjj
niet zou kunnen hooren, wat de gezichten hem vertelden. Maar er
kwam geen muziek, de goede en slechte daden bleven en bij aSes
wat zij zeiden knikte de Dood.
hADIC.
PROGRAMMA
ziek. 10.50 Gramofoonmuziek. 11.20—12 50 u
Bouillon's orkest. ",3U Jo
KEULEN 456 M.
6.20 Havenconcert. 8.25 Omroepkoor en -or
kest. 9.25 en 10.30 Gramofoonmuziek 1135 Vro
lijk programma. 12.35 Militair orkest en sport-
reportage. 3.20 Populair concert. 4.20 Stedelijk
orkest Düsseldorf en toespraken. 8.50 Omroep
orkest en solisten. 10.55 Omroepkleinorkes-
Mannenkoor en solisten. 12.20—3.20 Gevarieerd'
nachtconcert."
BRUSSEL 322 M.
9.20 Gramofoonmuziek. 10.20 Jan Steun'
Musette- ensemble en soliste. 11.35 Gramofoon
muziek. 3.00 Omroepsymphonie-orkest, KE0-
1 Kamerorkest en solist. 4.20 Omroepkoor en
soliste. 5.35 Gramofoonmuziek. 6.20 Vioolvoor
dracht en gramofoonmuziek. 7.20 Gramofoon
muziek. 8.20 Omroeporkest en solisten. 10.30
Populair concert. 11.20—12.20 Gramofoonmu
ziek.
BRUSSEL 484 M.
9.20 Gramofoonmuziek. 10.20 Gevarieerd
concert en declamatie. 11.20 Gramofoonmuziek.
11.35 Orgelspel. 11.50 Gramofoonmuziek. 12.05
Accordeonmuziek. 12.20 Gramofoonmuziek.
12.351.20 en 1.301.50 Radio-orkest. 2.50 Mu
zikale causerie. 3.35 Omroepdansorkest. 4.20
Gramofoonmuziek. 5.20 Radio-orkest. 7.15,7,35,
8.20 en 8.40 Gramofoonmuziek. 8.50 Sympho-
nieconcërt en gramofoonmuziek. 11,00 Om
roepdansorkest. 11.5012 20 Gramofoonmuziek.
DEUTSCHLANDSENDER 1571 M.
8.30 Berlijn's Philharmonisch orkest, koren
en solisten. 9.40 Radiotooneel. 10.20 Berichten,
10.40 Pianovoordracht. 11.05 Berichten. 11,20-
12.20 Omroepkleinorkest.
MAANDAG 22 MEI 1939.
HILVERSUM I. 1875 en 415.5 M.
NCRV-Uitzending 6.25—6.55 VLRA.
8.00 Schriftlezing, meditatie. 8.15 Berichten,
gramofoonmuziek. (9.30 Gelukwenschen). 10.30
Morgendienst. 11.00 Chr. lectuur, 11.30 Gramo
foonmuziek. 12.00 Berichten. 12.15 Gramofoon
muziek. 12.30 Stiehtsch Salon-orkest en gramo
foonmuziek. 2.00 Gramofoonmuziek. 3.00 Cau
serie „Zomer-perkplanten". 3.40 Gramofoonmu
ziek. 3.45 Bijbellezing. 4.45 Gramofoonmuziek.
5.15 Voor de kinderen. 6.15 Gramofoonmuziek.
6.25 Causerie ter herdenking van de oprichting
van de Liberale Staatspartij.7.00 Berichten. 7.15
Vragenuurtje. 7.45 Berichten ANP., herhaling
SOS-berichten. 8.00 Enkrateia-uur. 9.00 Repor
tage. 9.40 Zie Droitwich. 10.50 Berichten ANP.
10.55 Gramofoonmuziek, c.a. 11.50 Schriftlezing.
HILVERSUM IL 301.5 M.
Algemeen programma, verzorgd door
de VARA. 10.0010.20 v.m. VPRO.
8.00 Gramofoonmuziek (c.a. 8.16 Ber.) 1W
Morgenwijding. 10.20 Leden van het KonmW
Vlaamsch conservatorium „Consonant (opn)
10.40 Gramofoonmuziek. 10.50 Declamatie, ll.W
Gramofoonmuziek. 11.20 Orgelspel. 12.00i ra-
mofoonmuziek 12.15 Berichten. 12.17 Het VA
orkest. (1.00 Gramofoonmuziek). 2.00 Gramo
foonmuziek. 2.30 Zang met pianobegeleiding en
gramofoonmuziek. 3.00 Declamatie. 3.30 Vioo
piano, 4.00 Gramofoonmuziek. 4.30 Voor de -
deren. 5.00 Zang en orgel. 5.30 Gramofoonmu
ziek. 6.00 „Esmeralda". 6.28 Berichten. 6.40 Mu
zikale causerie met gramofoonplaten. 7.05
Kalender. 7.10 „Wereldrecht", toespraak voor de
Vereeniging voor Volkenbond en Vreae.
Cello en piano. 8.00 Herhaling SOS-benchte
8.03 Berichten ANP. 8.10 Gemengde Arbeiden
zangvereeniging „Herleving", Arnhemse or-
kestvereeniging en solisten. 9.00 Dodam3
De Ramblers. 10.00 Berichten ANP. 0.10 Hei
VAR A-orkest. 11.00 GramofoonmuzieK.
DROITWICH 1500 M.
11.50 Sopraan en bariton. 12.20
Kerkgeschiedenis. 12.35 Dansmuziek (gr.P
Reportage. 1.50 Orgelconcert. Gager»-J;
orkest. 4.15 Viool en piano. 5.00 »-
kaansch programma, (gr.pl.) 5.20 ne
Krish septet. 5.50 Reportage, 6.20 Ben*
Uit Amerika: Causerie „Business ouUMlt
America". 6.45 Muzikale causerie. ï.o
voordracht. 7.20 Gevarieerd program™- A
Causerie „Hmv wild is the West? MS
Symphonie-orkest en -koor o.l.v. A.
en solisten. 9.20 Berichten. 9.40 Vew
10.50 Het New Georgian-trio. 11.20 m
en zijn Band. 11.50 GramofoonmuzieK.
richten.
RADIO-PARIS 1648 M. 19 "ïO Zang.
9.00 en 10.00 Gramofoonmuziek.
1.25 Gramofoonmuziek. 2.35 Zang. dracht
foonmuziek. 3.35 Zang. 3.50
4.50 Gramofoonmuziek. 5.05 Zang. met
tooneel met muziek. 6.35 Het Rau£
toelichting. 7.20 Het Derveaux-orkest
Droitwich. 10.35 en 11.20 Gramofoonmuzi'
KEULEN 456 M. in30 ZW&
9.00 en 10.00 GramofoonmuzieK- j
1.25 Gramofoonmuziek. 2-35 ^fanOVt)ordrichL
foonmuziek. 3.35 Zang. 3,.50 P pa(jj(j-
4.50 Gramofoonmuziek. 5.05 Zang. --
tooneel met muziek. 6.35 Het
toelichting. 7.20 Het Derveaux-orke^
Droitwich. 10.35 en 1-1.20 r
Défilé van 100.000
man voor Franco
Tienduizend Italianen in den stoet
MADRID, 19 Mei (Reuter-A.N.P.) Vandaag
is te Madrid de overwinningsparade gehou
den, waaraan door meer dan 100.000 man is
deelgenomen. De straten waren "versierd met
het rood en goud van de nieuwe Spaansche
vlag. Op vele plaatsen zag men kostbare ta
pisserieën, terwijl de door den oorlog aange
richte schade inderhaast hersteld was.
Reeds te negen uur waren de tribunes bezet.
Op een der tribunes had Franco plaats geno
men, temidden van de leden der regeering.
Links zaten generaal Queipo de Llano, gene
raal Kindelan en leden van den generalen staf.
Aan de parade werd deelgenomen door on
geveer 10.000 Italianen. Bij hun voorbijtrekken
speelde een orkest het fascistische lied „Duce
a noi". Naar schatting bevonden zich twee mil-
lioen menschen in de hoofdstad. Langs de be
kende Castellana, die thans Avenida del gene
ralissimo Franco heet, hadden zich duizenden
opgesteld om het voorbijtrekken der troepen
té aanschouwen.
Na bijna een uur passeerde de eerste geheel
Spaansche afdeeling, die een reusachtig, por
tret van Franco meedroeg. Daarna volgden
batterijen luchtafweergeschut en marine
eenheden.
Het défilé werd geopend door generaal Sali-
quet, commandant van het centrale leger en
zijn staf. Op hen volgden de Italianen. Het
Spaansche legercorps van Toledo passeerde in
den „passo Romano". Vliegtuigen vormden in
de lucht het woord Franco.
DE TOESTAND VAN GENERAAL
SNIJDERS
HILVERSUM, 19 Mei. Naar wij vernemen heeft
generaal Snijders een rustigen nacht gehad.
Hoewel er in zijn toestand weinig verandering
is gekomen, blijft deze zorgelijk.
Het Hof je van Loo hestaal
450 jaar.
Een herdenking 0p 23 5Iei
HAARLEM, - Vrijdag.
Eenige maanden geleden deelden wit mu
dat het Hofje van Loo (Gasthutstofje) ft
Barrevoetestraat. op 25 Mei a.s. 450 JaarWh*
ben bestaan. In datzelfde stuk gaven "tiït
nge historische bijzonderheden over JTiT
stelling. «-
Nader vernemen we dat dit jubne niet onotz.
merkt voorbij zal gaan. De regenten znlVn
den feestdag met de bewoners een tochtie m
ken naar de provinciale landgoederen in Ca.hT
cum. Bovendien wordt dien dag het hotte m.t
schijnwerpers verlicht. De winkeliemerra
ging de „Bobarkei" zal de bewoners der om.
ving opwekken om te vlaggen.
„Muziek, muziek", riep de keizer opnieuw uit. „Lieve beste kunst
vogel, zing toch. I-k heb je goud en sieraden geschonken, ik heb je
aelfs m'n gouden pantoffel om den hals gehangen. Zing dan toeh,
zang dan toch!" Maar de kunstvogel, die niet opgewonden was,
zong niet. Niemand hoorde den keizer roepen en uit zioh zelf aoeg
hfj niet. En de Dood Weef zitten waar hij was
Daar klonk opeens, vlak bij het venster, een allerliefst gezang: het II
was de echte nachtegaal, die buiten op een boomtak zat. Hij had
gehoord, dat de keizer zoo ziek was en daarom kwam hij nu zingen.
zingen, nachtegaal,
Tijdens zijn gezang werden de vreemde gezichten bleeker en
bleeker. Het bloed stroomde steeds sneller door het verzwakte
lichaam van den keizer. Zelfs de Dood luisterde en zei: „Blijf
blijf zingen!"
(Wordt vervolgd).
