Van een smokkelaarster en een
moderne Cleopatra
Ik ontdek Amerika
Amerikaansche dingen, die wij eigenaardig vinden.
(Van onzen correspondent te New-York).
EIGEN-AARDIG" beteekent „naai
den eigen aard" en wanneer een
volk „eigenaardig" wordt gevonden
dan beteekent dit, dat het een
eigen aard heeft, die zich wel eens uit in ver
schijnselen, die door een ander volk met een
anderen eigen aard vreemd worden gevon
den. Daarom noemen Nederlanders sommige
Amerikaansche verschijnselen eigenaardig,
precies zooals Amerikanen sommige Neder-
landsche verschijnselen eigenaardig vinden.
Het is, om met mijn wijsgeerigen oom Willem
te spreken „zoo lang als het breed is
Langzaam maar zeker verdwijnen de eigen
aardigheden. Door de radio, de film en de
snelheid van de middelen van vervoer komen
de volken dichter bij elkaar en nemen zij
wederkeerig elkanders eigenaardigheden over.
Daarom loopt een Drentsche boer met precies
hetzelfde boordje om en dasje aan als de pre
sident van Liberia en daarom gaat een Gro-
ningsche belastingcommies met zoo n zeime
wit-flanellen broek tennissen als een Austra
lische infanterie-kapitein. De breede Volerr
dammer broeken en de ruige pantalons der
Amerikaansche cowboys maken beide plaats
voor hetzelfde colbertje, dat de Zeeuwsche
fluweelen hes met zilveren knoopen neett ver
drongen en de president van den Hoogen Raad
der Nederlanden loopt evenmin op klompen als
de Haïtiaansche minister van buitenlandscne
zaken op bloote voeten. De zelfde jazz-deunen,
die uit mijn Amerikaansche radio huppelen,
trekken door Nederlandsche huiskamers, de
zelfde blikken automobieltjes, die den New-
Yorker het loopen hebben afgeleerd, vormen
de illusie-der-welvarendheid voor de men-
schen in Purmerend en Kloosterzande.
Langzamerhand wordt de geheele mensch-
heid een gestandaardiseerde voorraad "voor-
werpen-op-twee-beenen. Alleen de natuur laat
zich nog niet in den catalogus en de kaarten-
kast dringen. Maar de steenen groeien en de
steden breiden zich uit. De lintbebouwing gaat.
de natuur wurgen. Het vliegtuig komt de af
standen overbruggen. Over honderd jaar zijn
Amsterdam, Den Haag en Rotterdam een stad
en over duizend jaar gaat een Haarlemsche
juffrouw op een achternamiddag thee drinken
bij haar vriendin in New-York. Of dit allemaal
zoo leuk is moet u zelf maar uitmaken. Ik ben
erg blij dat we nog geen duizend jaar verder
zijn en dat er nog wel eigenaardigheden en
eigen aardigheden zijn overgebleven. Ware
het anders dan zou ik niets voor u kunnen
schrijven uit New-York. En ik wilde vandaag
juist eens iets schrijven over menschelijke
eigenschappen, die mij, hier in Amerika, tref
fen door hun eigen aard. Zoo'n paar dingetjes
die je hier treffen, omdat je die thuis niet
kent. Dingetjes die heel gewoon-ongewoon
zijn. Huiselijk en menschelijk. Niet politiek,
niet litterair, niet economisch, alleen maar
menschelijk. En voor ons: eigenaardig.
I K behoef er mijn krant van vandaag maar
voor open te vouwen om direct dingen te
treffen en door dingen getroffen te worden,
die eigenaardig zijn. Amerika a nsch
eigenaardig. En die door de krant verteld
worden met die typisch-Amerikaansche zucht
naar details, die zulke verslagen altijd iets
heel levendigs en smakelijks geven. Laat ik u
een van die gezellige verhalen oververtellen.
Het verhaal van mevrouw James C. Ayer. Me
vrouw James C. Ayer is de weduwe van dr.
James Cook Ayer, een wolmagnaat, die aan
zijn douairière negen millioen dollars heeft
nagelaten. Dies kon mevrouw de weduwe het
zich veroorlooven te wonen in een ultra-
exclusief flatgebouw. Of liever: op een ultra-
exclusief flatgebouw. Hoe hooger u hier woont
hoe meer huur u moet betalen. En wanneer
u het allerhoogste woont dan betaalt u het
meest. De wol-douairière nu woont in „een
pent-house" dat is het huis dat boven op
het dak van zoo'n wolkenkrabber is gebouwd
Alleen heel rijke menschen kunnen in pent
houses wonen.
Mevrouw Ayer nu zat gisteren heel rustig en
plezierig in haar pent-house. Zij deed een bor
duurwerkje terwijl ze zoo nu en dan over het
panorama van New-York keek, dat diep onder
haar lag. Zij was omringd door de goede zor
gen van haar butler, haar verpleegster, haar
drie knechts en haar zes dienstmaagden. Maar
plotseling werd haar rust gestoord door een
deurwaarder, vergezeld van eenige politie
agenten, die op last van officier van justitie
Joseph P. Delaney, het een en ander bij de
vriendelijke oude tante in beslag kwamen ne
men: Juweelen,. kleeren en bontmantels tot
een gezamenlijke waarde van zoo ongeveer
vijftigduizend gulden. Eigenlijk moest mevrouw
mee naar de politie-auto, die heelemaal be
neden stond te wachten, maar omdat zij niet
erg lekker was, mocht zij onder de wolken
blijven zitten.
Weet u waarom al dat moois in beslag wordt
genomen? Omdat de weduwe Ayer het uit
Frankrijk en Engeland had binnengesmok
keld. Zij had de douane bij den neus gehad.
Maai- een anoniem briefje aan de politie had
het schalksche geheimpje verraden. Dat
briefje was onderteekend door „MARY DOE"
en deze vriendelijke Mary vertelde dat de wol
koningin in 1935, 1936, 1937 en 1938 plezier
reisjes naar Europa heeft gemaakt en voor
fortuinen aan sieraden en kleeding over den
Oceaan heeft gesleept, die zij niet heeft aan
gegeven bij de douane. Geen enkel detail heeft
de krant mij bespaard en derhalve ben ik m
staat u mede te deelen dat onder het in beslag
genomene zich bevinden: een paar diamanten
oorknoppen, een cigarettenkoker van zwart
émail bezet met diamantjes, een platina-met-
diamanten armband, een hermelijn-cape, een
zilvervos-cape, een nertz-jas, zes jurken van
Molyneux, lingerie van Chanel en juweelen van
de firma Cleeff en Orpels (allen te Parijs).
Dit is het drama van mevrouw Ayer, de rijke
smokkelaarster. En weet u nu waarom me
vrouw gesmokkeld heeft? Neen, niet om geld te
besparen. Maar vanwege zooals ze dat hier
noemen de „thrill", de sensatie. Smokkelen
is een soort sport voor een bepaald soort rijke
Amerikanen. Voor dat soort, dat zóó rijk is, dat
het zoekt naar vreemde sensaties. Verzoeke u
beleefd niet te willen generaliseeren: maar
een paar weken geleden is een andere society-
dame ook wegens smokkelarij de cel inge
draaid: mevrouw Lauer, echtgenoote van een
hooggeplaatst rechter, Supreme Court Justice
Edgar J. Lauer. En u kunt u zeker wel begrij
pen, dat mrs. James C. Ayer nu het middel
punt van de society-belangstelling is. Wat zoo'n
verveelde oude tante met negen millioen wel
30.000 dollar waard is. Vindt u dat eigenaar
dig?
IN New-York verschijnen iederen avond twee
zoogenaamde „tabloid-papers", dat zijn
dagbladen van klein formaat, ongeveer 36 blad
zijden groot, vol foto's, plaatjes, grapjes, ont
hullingen. sportuitslagen en het laatste nieuws
van de wereld. Zij heeten „Daily News" en
„Daily Mirror", kosten twee Amerikaansche
centen en hebben duizelingwekkende oplaag-
cïjfers „Dailv News" verschijnt iederen dag in
l.P.25.0"fi en Zaterdags in 3.4 0 000 exemplaren.
Vrij we, hce. New-York koopt een van die twee
bladen, die beide behalve het nieuws
allerlei speciale rubriekjes hebben. Zoo stelt
de „Daily News" iederen dag een vraag aan
zijn lezers. Voor onze begrippen nogal eens een
op zijn minst genomeneigenaardige
vraag.
De zes beste antwoorden worden beloond met
vijf dollar en met opneming in de krant met
het portret van den beantwoorder of de be-
antwoordster. En in het nummer, dat ik op
oogenblik voor me heb, luidt de vraag-van
den-dag: „Onderscheidt ge u in uw vrienden
kring door een of andere eigenschap? En zoo
ja: door welke?"
Betty Klein, die studente is, antwoordt: „Ja,
door een uitzonderlijk soort schoonheid. Mis
schien komt dat op deze foto niet zoo goed uit,
maar mijn vriendinnen en vriendinnen zijn
het allemaal er over eens dat ik een bijzondere
schoonheid heb, die hen doet denken aan
Cleopatra in het Nabije Oosten".
Edwin S. Shiller, koopman: „Mijn vrien
den zeggen en ik ben het met hen eens, dat ik
een voortreffelijk verteller ben, een buiten
gewoon onderhoudend verhaler van ware ge
schiedenissen en anecdotes. Ik breng altijd het
verrassende element in mijn verhalen en dat
is het wat men humor pleegt te noemen".
Eileen M. Cove: „Ja, mijn vrienden zeggen
dat ik altijd alles zoo goed in Orde maak. Wan
neer er een of ander misverstand is, dan roe
pen ze mij erbij en dan komt het zóó in orde.
Daarom mogen ze mij zoo graag. Ik heb een
analyseeren den geest, zooals ze dat noemen".
Ik heb drie van de zes antwoorden letterlijk
voor u vertaald. Hoe vindt u het? Eigenaar
dig? Ik wel.
Mr. E. ELIAS
Palestijnsche Joden betoogden
opnieuw.
Zondag hebben in Palestina opnieuw be
toogingen tegen het Witboek plaats gehad.
Alle Joodsche kooplieden hadden hun win
kels gesloten. Zondag trok een stoet van ver
scheidene duizenden betoogers langs het Jood
sche Agentschap en kwam vervolgens bijeen
voor een reusachtige afbeelding van het Wit
boek, dat op linnen geschilderd was en dat
plechtig verbrand werd. Het grootste deel der
betoogers ging vervolgens uiteen en wekte de
extremistische elementen op zich kalm te
houden. Desondanks trachtten deze elementen
zich te hergroepeeren en de incidenten te her
halen door een aanval te ondernemen op de
regeeringsbureaux van de wijk. De politie en
militairen namen terstond veiligheidsmaat
regelen, zoodat de menigte gemakkelijk kon
worden teruggedrongen en tenslotte werd ver
spreid zonder dat een «druppel bloed vergoten
was. Om half negen was de orde geheel
hersteld.
Portefeuille van financiën
overgedragen.
's-GRAVENHAGE, 22 Mei. He
denmorgen om elf uur heeft de afge
treden minister van financiën, mr. J.
A. de Wilde, zijn portefeuille overge
dragen aan den minister van staat,
minister van algemeene zaken, dr. H.
Colijn, die ad interim ook het departe
ment van financiën zal beheeren,
Om half tien had minister De Wilde af
scheid genomen van de hoofdambtenaren en
chefs van de afdeelingen, die zich daartoe
verzameld hadden in de kleine balzaal van het
gebouw van het departement van algemeene
zaken, dat aan dat van het departement van
financiën grenst.
Hoofdstad en provincie
eigenaressen van „Artis"?
Naar de Tel. verneemt zal de gemeente Am
sterdam bij de uitvoering van haar plannen
tot aankoop van „Artis" de medewerking ver
krijgen van de provincie Noord-Holland. Ged.
Staten zullen in dit verband aan de Prov. Sta
ten voorstellen onder zekere voorwaarden een
vierde van het voor het behoud van „Artis"
benoodigde bedrag bij te dragen, echter onder
het voorbehoud, dat het totale bedrag een be
haalde limiet van ca. f 1.3 milllioen niet te
xiven zal gaan. 1-Iet schijnt dan in de bedoe
ling te liggen, dat dc gemeente Amsterdam en
de provincie Noord-Holland de gemeenschap
pelijke eigenaressen van „Artis" zullen wor
den.
Dit voorstel zal, zoo mogelijk, in de in Juli
te houden vergadering van de Prov. Staten in
behandeling komen.
EX-KEIZER EN ZIJN GEMALIN BEZOEKEN
DE PRINSES EN DEN PRINS.
SOESTDIJK, 22 Mei. Men meldt ons
van officieele zijde, dat de ex-keizer en zijne
gemalin Zondagmiddag evenals vorige jaren
een bezoek hebben gebracht aan Prinses
Juliana en Prins Bernhard. Zij waren dit
maal vergezeld door prinses Kyra.
Eerste geregelde Transatlantische
postvlucht volbracht.
LISSABON, 21 Mei. De „Yankee Clipper"
heeft op haar eerste geregelde postvlucht tus-
schen Amerika en het Europeesche vasteland
Lissabon bereikt, na een tusschenlanding op de
Azoren. De „Yankee Clipper" daalde hedenmid
dag om 3.40. (United Press).
Officier van Justitie eischt
ontbinding van de
Heemsteedsche Burgerwacht.
HAARLEM Maandag.
Door den Officier van Justitie is bij de Haar
lemsche Rechtbank een request ingediend,
waarbij de ontbinding van de Heemsteedsche
Burgerwacht gevorderd wordt. Zaterdag heeft
de Rechtbank deze vordering in raadskamer
behandeld. Een uitspraak is echter nog niet ge
vallen.
Zooals men weet heeft de burgemeester van
Heemstede Jhr. J. P. W. van Doorn in den Raad
verklaard, dat hij van de Burgerwacht, die
zich niet naar de wenschen van de overheid
wenschte te schikken, onder geen omstandig
heid gebruik wenschte te maken. Daardoor ver
viel de taak van de burgerwacht, die geen ge
meentelijke subsidie meer kreeg en ook niet
kon beschikken over geweren en ammunitie,
daar deze op het Raadhuis opgeborgen bleven.
Verschillende interne kwesties hebben den
burgermeester tot deze verklaring, die nu door
het request van den Officier is gevolgd, aan
leiding gegeven.
De aankomst van Prins Bernhard bij het gebouw van de Holl. Mij. der Wet
schappen te Haarlem, waar de Prins Zaterdag de jaarlijkschc algemeen"
vergadering dier Maatschappij bijwoonde.
TERUC NAAR OMA.
ER zijn vijftien maal minder Nederlan
ders die nooit in New-York zijn geweest
dan Amerikanen. Want er zijn acht
millfoen Nederlanders die nooit in New-York
zijn geweest en er zijn honderd twintig mil
lioen Amerikanen die nooit in New-York zijn
geweest. Waarmede ik bedoel te zeggen, wat
iedere Amerikaan u zegt: dat ge wanneer
ge New-York kent, ge Amerika niet kent en
dat ge wanneer ge deii New-Yorker ontmoet,
ge den Amerikaan niet ontmoet. Niet alleen
den Amerikaan niet, maar in tien van de
twintig gevallen zelfs niet een Amerikaan:
de helft van alle New-Yorkers is buiten
Amerika geboren. Maar in ieder geval, al is
de New-Yorker dan al niet hetzelfde als de
Amerikaan, hij is toch wel de modernste Ame
rikaan, omdat New-York de modernste Ame
rikaansche stad is. En wanneer de New-
Yorker al maar terug naar Oma wil, waar
heen wil dan de niet-zoo-verschrikkelijk-
moderne Amerikaan?
Ja, die haastige, mechanische mensch, die
nooit loopt maar altijd rolt in on-dergrondsche
en bus en auto; die nooit meer trappen loopt
maar altijd „lift"; die koelhuiskoeien en blik-
groenten en geconserveerde appels, peren,
pruimen en sappen nuttigt, die zijn muziek
uit het wonderkastje aan den wand tapt en
die zijn twee dimensioneele ontroeringen af
leest van den celluloid-band-zonder-einde,
ja, die allermodernste mensch die zijn ruimte
om te leven in de hoogte zoekt, omdat hij
die in de breedte van God's stille en ver
rukkelijk aarde niet vinden kan, deze aller-
modernste mensch die een robot van
en bloed is, een mechanisme dat ïïdX®
in de gleuf werpt om zijn br^e fS'f
zien springen om zijn melk uit de w
zien loopen; dit mechaniekje op twee tal
dit schertsartikel-met-haast ierkit m
Oma. Hij heeft een oma-complex, e?n ÏÏf
obsessie, een oma-trauma a'
Overal tn New-York staat het oma-ta™,
in gloeiende vuren letters op de CdmT
schreven. ucu ge"
Ziet de uitstallingen van de meubelwinkek-
kasten en bedden en stoelen als Oma had
Leest de advertenties van
„Dank, duizendmaal dank, lief vogeltje", zei de keizer. „Ja, rk
ken je nog heel goed. Eens heb ik je uit mijn rijk verjaagd en nu
heb jf de booze gezichten van mijn bed en den Dood van mijn hart
weggezongen. Hoe kan ik je dat beloonen?"
„Jk ben indertijd reeds beloond", antwoordde de nachtegaal. „Ik il U zong. Dat zijn de juweelen, die een zanger vreugde schenken,
heb tranen in Uw oogen gezien, toen ik voor de eerste maal voor Maar nu moet U slapen, om flink en sterk wakker te worden.
Ik zal U in slaap zingen."
fabrikanten en bekijkt het plaatje datdaaS
staat afgebeeld: Oma - Oma met een iS
kan tomaten-sap. Oma in haar huisje S
lief en onschuldig en kinderlijk en kneuterig
die gaf haar kleinzoon reeds tomatensao S
kleinzoon lacht om dien heerlijken geur van
Oma's tomatensap. En nu kleinzoon een echt!
groote boy is geworden .directeur-president-
millionair-nabob, nu glimlacht-ie weer omdat
hij tomatensap drinkt dat hem aan die lieve
goeie, engelachtige Oma herinnert.
Wie houdt er niet van taart? Kersentaarten
abrikozentaart en ananastaart. Cherry-pie
en apricot-pie en pineapple-pie. En welke
cherry-pie en apricot-pie en pineapple-pie
ls de lekkerste pie. „Eet bij ons, mensch van
heden, ge krijgt de taart, de stew, de baked
beans van Oma", zeggen de restaurants.
En bewonder de heel moderne, prachtig,
artistieke étalages van Fifth-Avenue. Van de
modehuizen. Van Saks en Nonwit-Teller en
Lord and Taylor. Oma gemoderniseerd. Oma
hoedjes, Oma-taschjes, Oma-queus en Oma
handschoenen.
Of betreedt een allermodernst appartement
van een allermodernste familie. Radio en
televisie en telefoon en de Rolls-Royce voor
de deur. Maai- het buffet van Oma, het bed
van Oma, Oma's toilettafel met het volanne-
tje-van-zij, de tafel en de stoelen, de beeldjes
en de grapjes op het buffetallemaal
Oma. Duizendmaal Oma. Oma-nieuw-geverfd,
Oma verchroomd en vernikkeld, Oma met de
technische uitrusting van kieinzoon-Robot.
Nergens ter wereld, nergens dan in deze
allermodernste, allervernuftigste, allerge-
mechaniseerdste stad ter wereld zag ik zulk
een eindeloos verlangen naar Oma.
Nergens onveribloemder reactie-pogingen in
stijl, kunst, mode en eten.
Glas en nikkel tieren slechts in de zaken-
vertrekken. Thuis is het bloemetjes-porcelein
en bloemetjes-behang en chintz en fluweel
en Oma's eigen lampekappen.
Wie het vermogen heeft door de dingen
heen te zien, ziet de tragedie van het Oma
verlangen, in een wereld die gebouwd is van
staaldraad, beton en glas. In harten die elec-
trisch kloppen. In magen die gevoed worden
uit blik. In hersenen die denken in snelheid,
celluloid en drukinkt.
Oma wenkt met haar zijden doekje uit de
diepe verten van het diepste verlangen.
Want Oma dat is de rust, de kalmte, de
verrukkelijke traagheid.
Want Oma dat is de zaligheid van den
schommelstoel, de bruingeverfde meubeltjes,
de anti-makassar, het bed met een hemel.
Oma dat is de geur van lavendel, de
smaak van versehe boontjes, de stilte van
een klein huisje tusschen bloelende appel-
boomen.
Ik probeer er een grapje mee te maken,
maar het is een tragedie.
Het is de tragedie van den verdoemden
modemeling die den tredmolen van de ge
mechaniseerde razernij ontvluchten wil; die
den loopenden band, den eeuwig loopenden
band zonder eind en zonder begin wil los
laten; die de verschrikking van zestig ver
diepingen boven elkaar, van celluloid en blik
en staal en beton, van benzine en van snel
heid, van stof en van lawaai wil ontloopen,
maar die. erin gevangen is en erin f
blijft tot aan het eind van zijn leve
En Oma glimlacht aan den wand. En Oma
wenkt op den einder der illusies. Oma op het
bovenste topje van de Empire-State-Building.
Oma in de diepste diepte van de diepe Hud
son-tunnel.
Dat is Oma van voorheen.
Want Oma van nu rookt haar sigaret op
straat, haar wenkbrauwen zijn uitgeplukt,
Elisabeth Arden schiep de roodheid van haar
lippen en Wrigley doet naar kaken malen
op het onverteerbare gomelastiek, dat Omas
geteisterde zenuwstelsel doet verknauwen.
O, Oma
MR. E. ELIAS.
ITALIAANSCHE ONDER SCHEIDING TOO!
MINISTER DE WILDE
Naar wij vernemen heeft de koning-keizer
Italië en Ethiopië benoemd tot ridder Groottru
in de Kroonorde van Italië Mr. J. A. de Wi
oud-minister van financiën.
En de nachtegaal zong een trillend lied van verlangen. Droomerig
klonken de tonen door de slaapkamer van den keizer, wiens
dra toegingen: hij viel in een diepen slaap, een echt
rustigen verkwikkenden slaap,
(Slot volgt.)
ONGELUK MET DOODELIJKEN AF10"';
ROTTERDAM, 22 Mei. Vamnorgffl
streeks kwart over zeven is op den uo
schen Singel te Rotterdam een ernstig ons
val gebeurd, dat aan den 68-jarigen A- -
van den Donker, wonende aan de -
melkshaven, het leven heeft gekost. QP
tijdstip bevond Van den Donker wn
urinoir op dien singel, toen plo^e-ri=
tractor het trottoir opreed. Het z5ar jr
tuig kwam met zoo'n kracht tegen hetunn"
aan. dat dit omvergereden werd en zoo e
als geheel werd vernield. eD.
Van den Donker liep zulke emotie, -
dige kneuzingen op dat hij kort na net
v al is overleden.
