is niette vetuatyek
IJMUIDEN
Arnhemsche
Courant
MET AUTO EN TENT DOOR ZUID-AFRIKA.
DE DEKENCENTRALE
DAMESTASSEN
REM
dagUadtedoHie
SANTPOORT
LEPELZEEP - KLOKZEEP
EN SNEEUWWIT-ZEEPPOEDER
CURSUS
LUIDSPREKERS
uit Kerinemerland
Verwachting geldig van hedenavond tot mor
genavond ongeveer 19 uur:
Voor het Noorden en Noordoosten: Meest
matige later afnemende Noordwestelijke
tot Westelijken wind, zwaar tot half-
bewolkt. Mogelijk nog eenige lichte
regen. Koel weer.
Voor het midden en Zuiden: Matige tot
zwakken meest Westelijken wind.wHalf
tot zwaarbewolkt. Geen regen van be-
teekenis. Aanvankelijk weinig verande
ring in temperatuur, later iets warmer.
THERMOMETERSTAND
Hoogste gisteren 60 F.
Laagste hedennacht 58 F.
Hoogste heden 60 F.
BAROMETERSTAND
Hedenmorgen 9 uur 766 m.M.
Neiging: Vooruit.
Opgave van:
MAGAZIJN 'T BRILLENHUIS
Kanaalstraat 86 IJmuiden
HOOG WATER TE IJMUIDEN:
Woensdag v.m. 10.44 uur; n.m. 11.16 uur.
Donderdag v.m. 11.56 uur; n.m. uur.
Vrijdag v.m. 0.22 uur; n.m. 12.56 uur.
TEMPERATUUR ZWEMBAD
Heerenduinen: lucht 60 F., water 68 F.
De Kabinetscrisis.
W Prof. Romme bij Mr. Kooien.
Mr. dr. D. A. P. N. Kooien heeft vanmorgen
bezoek ontvangen van prof. mr. C. P. M.
Romme, minister van Sociale Zaken.
Door het land van Tsjaka en Dingaan.
Door
Dr. W. G. N. VAN DER SLEEN
Onderlinge wedstrijden van
„Hercules".
In het Gemeentelijk Sportpark aan de
Cornelis Amsestraat heeft de Chr. Gymnas-
tiekvereeniging „Hercules" gisteravond onder
linge athletiekwedstrijden gehouden voor haar
adspirant-leden.
De jongens van het le en 2e gelid moesten
hardloopen, verspringen en balwerpen. Ook
hoogspringen en Duitsche driesprong ontbra
ken niet op het programma Met groote animo
heeft de jeugd zich in den strijd geworpen
óm de best mogelijke resultaten te bereiken.
Onder de vlotte leiding van den directeur,
den heer C. P. Nieuwenweg, geassisteerd door
eenige dames en heerenleden, hadden de wed
strijden een alleszins vlot verloop. De uitslagen
van de wedstrijden waren na afloop van de
wedstrijden nog niet bekend.
VERWACHTE VISCHAANVOER.
Thuisstoomende voor de Woensdagmarkt:
Adelante LJM. 19. Vangst; 75 m. schelvisch,
85 m. braadschelvisch, 60 m. platvisch, 30 m.
kleine schol, 50 m. gul, 40 m. wijting en schar,
60 m. radio, 30 m. makreel, 40 m. poon. Totaal
440 m. benevens 180 st. stijve kabeljauw.
Flamingo IJM. 25. Vangst: 120 m. schelvisch,
35 m. radio, 5 m. poon, 30 m. gul, 20 m. plat
visch. Totaal 300 m., benevens 158 kleine
kistjes makreel en 65 stuks stijve kabeljauw.
VERTROKKEN TRAWLERS.
Heden zijn vertrokken Hollandia IJM. 78,
Limburgia IJM. 54, Maria IJM. 95, Gloria
IJM. 37, I. S. Groen IJM. 130, Hornrif IJM 155.
Dirkje RO 53, Bergen IJM. 16.
BESOMMINGEN.
Manden: Trawlers:
180 Poolzee IJM. 77 f 1930
18G Isabel IJM. 14 f 1590
Kotter: E 24 f 1000
Loggers: KV/ 3i f 680, SCH 42 f 250.
MARKTBERICHT
IJmuiden, 'II Juli 1939 (ANP)
Tarbot 5640 ct. per kg.
Tong 14094 ct. per kg.
Griet f 20—12 per 50 kg.
Groote schol f 24 idem.
Middel schol f 2120 idem.
Zetschol f 2019 idem
Kleinschol f 167 idem.
Schar f 104.10 idem
Tongschar f Iff18 idem
Poontjes f 3.10—2 idem.
Groote schelvisch f 21 idem
Middel schelvisch ,f 17.50 idem
Kleinmiddel schelvisch f 15—12.50 idem.
Kleine schelvisch f 129.20 idem
Groote gul f 7.50—6 idem
Kleine gul f G.604.60 idem
Wijting f 3.70—2.30 idem.
Kabeljauw f 40—20 per 125 kg.
Leng f 1.30 per stuk.
ACTIE-COMITé GROEP-HEEREMANS.
Het Actie-comité van de Groep-Heeremans
houdt een vergadering op Woensdag 12 Juli
a.s. in het ..Stations Koffiehuis" van den heer
Klauwers te Santpoort (Station).
De gekozen raadsleden van deze groep, de
heeren J. Heeremans en S. P. J. Stevens zul
len een uiteenzetting geven over: „Onzen
strijd vóór, en het succes né, de gehouden ge
meenteraadsverkiezing.
Nu ook de heer Van Geelen van IJmuiden-
Oost geroyeerd is als lid van de R.K. Staats
partij, door het aanvaarden bij voorkeur
stemmen van een raadszetel, is het niet on
waarschijnlijk dat ook de heer Van Geelen
bij de Groep-Heeremans zal komen. Dit is
echter nog niet zeker daar 25 leden van de
afdeeling IJmuiden-Oost van den R.K. Staats
partij een met handteekeningen voorzien
schrijven zullen indienen waarin zij verzoeken
het royement van de voorzitter,, de heer
Van Geelen onegdaan te maken.
Door het Actie-Comité van de Groep-
Heeremans is de heer Van Geelen voor boven
genoemde vergadering uitgenoodïgd.
Hoe de Boeren Natal kregen.
HONDERD jaar geleden werd de kust
streek van Natal benoorden Durban
bewoond door een, niet alleen
krijgszuchtig, maar vooral ook mili
tair georganiseerd volk. Tsjaka had door
een ijzeren discipline, gepaard gaande aan een
bepaalde techniek van oorlogvoeren uit den
kleinen Zoeloestam een staat weten op te
bouwen, die tientallen jaren lang de grootste
macht in Zuid-Afrika is geweest. De tucht
was zoo streng, dat eigenlijk van willekeur ge
sproken moest worden. Tsjaka was het type
van de sadist, iemand die haast alleen ge
noot door het lijden en vooral door de licha
melijke pijn van anderen. Toen zijn moeder
stierf liet hij iedereen, die niet een week lang
krijschte van het huilen, doodeenvoudig afma
ken en voor de gieren werpen. Tot hij zelf viel
onder de assegaai van zijn eigen broer,
Dingaan, den man, die vooral door zijn strijd
met de boeren bekend is geworden. De weg
van Nongoma naar Eshowe passeert op kor
ten afstand dicht bij Entojaneni, de plaats
waar Dingaan's kraal heeft gestaan. Daarbij
ligt een kleine heuvel, die altijd een bede
vaartplaats zal blijven, voor ieder die zich
voor de geschiedenis van dit land interesseert.
In 1838 hadden de boeren, die uit de kaapko
lonie waren weggetrokken, al reeds eenige j a-
ren gezworven over het droge en koude Hooge
Veld en begonnen verlangend uit te zien naar
een nieuwe, vaste woonplaats. In verschil
lende richtingen werden steeds verkenners
uitgezonden en dezen meldden, dat Natal wel
de meest aanlokkelijke streek was voor een
blijvende vestiging. Daar heerschte echter de
Zoeloekoning Dingaan, van wien bekend was,
dat hij over tienduizenden geoefenden man
schappen beschikte. Het toeval wilde, dat aan
dien vorst eenige honderden stuks vee ont
roofd waren en Dingaan gaf te kennen, dat
hij de afgezanten der boeren welwillend zou
ontvangen, wanneer die hem het geroofde vee
terugbrachten. De boeren wisten wat vee buit
te maken van een ander kaffervorst en zoo
ging een gezantschap, onder leiding van Piet
Retief, op weg naar Dingaan's kraal. De vorst
ontving hen inderdaad en na lange bespre
kingen bleek hij bereid een gedeelte van zijn
land, door de blanken Natal genoemd, aan
de boeren af te staan. Dingaan teekende zelfs
een oorkonde van afstand en noodde toen de
boeren tot een dansfeest in zijn kraal. Bij het
binnengaan der omheinde ruimte werd hun
beduid, dat het zij zulke gelegenheden ge-
woonte was, ongewapend te komen en de boe
ren lieten hun geweren en pistolen achter. Zij
werden in het paleis genood, een gewone ron
de kafferhut, iets grooter dan de andere, zoo
dat het dak door talrijke, met kralen werk ver
sierde palen, moest worden gesteund.
Daarna wilde de koning hun zijn regimenten
toonen, die hun krijgsdansen zouden uitvoe
ren en toen daar drieduizend met assegaaien
gewapende Zoeloe's in de kraal verzameld
waren, gaf Dingaan plotseling met luider
stem bevel de blanken te grijpen. Een voor een
werd hun, die nauwelijks tegenstand konden
bieden met een knods de hersens ingeslagen.
Hun lichamen werden voor de gieren gewor
pen op een heuvel, dicht bij de kraal, den Berg
Des Doods. Piet Retief werd levend daarheen
gevoerd en daar boven gedood.
De boeren, die het wachten moede, reeds van
de hooge toppen der Drakensbergen naar de
zonnige weelderige, golvende vlakten van
Natal waren afgedaald, hoorden de treurige
mare eerst, toen een leger van 10.000 Zoeloes,
door Dingaan uitgezonden een der vooruit
geschoven legers had aangevallen en uitge
moord.
Haastig sluiten zich de verspreid rond
zwervende boeren aaneen. Een groot leger van
eenige honderden ossenwagens is bijeen. Dan
wordt Pretorius tot Commandant-Generaal
gekozen en trekt met een legertje van een paar
honderd Boeren de Zoeloes tegemoet. In den
grooten slag aan de Bloedrivier vallen 3000
Zoeloes en slechts enkele boeren, daar de
werpassegaai het hier moest afleggen tegen
de vuurwapenen. Ook de bekende taktiek der
Zoeloes: omsingelen, door twee ver vooruitlo
pende flanken, die als de horens van een os
den vijand omsluiten, mocht hier niet ba
ten. Het Zoeloeleger werd verslagen en de ach
tervolging der vluchtelingen bracht de boeren
slechts bij Dingaans kraal, toen deze in vlam
men opging. Dingaan vluchtte het Noorden in
enop den Berg des Doods vond Pretorius
in den broodzak van Piet Retief de akte van
afstond, die de boeren in het bezit stelde
van Natal. Toen werd Pieter Maritzburg ge
sticht. de republiek Natal opgericht, tot de
Engelschen ook hier weer een spaak in het
wiel kwamen steken en een groot deel der boe
ren dwong, weer over de Drakenbergen terug
te trekken naar de veel onherbergzamer vlak
ten van Oost Tansvaal.
Thans vrede in Zoeloeland.
Thans laat het Gouvernement opgravingen
doen in Dingaan's kraal. Een eenvoudig ge-
denkteeken siert het graf van Piet Retief. En
thans heerscht vrede in Zoeloeland. Al loopt
bijna ieder Man er met een schild en een paar
scherp gepunte stokken bij gebrek aan een
assegaai, die ze niet mogen dragen. Maar een
Zoeloe zonder knots is een zeldzaamheid. En
er wordt vaak en hevig geknokt vooral in deze
tijden, nu de oogst binnen is en er mais en
tijd genoeg is om het bekende kafferbier te
gaan brouwen. Er is tijd om te dansen en de
verlovingsfeesten en bruiloften zijn niet van
de lucht. Zoo zien we ze dagelijks optrekken in
hun mooiste spullen, en volle bewapening en
als ze je zoo luidschreeuwend met hun knod-
sen toezwaaien, weet je nooit of het nu pure
pret is of wel een uitdagend: Kom er eens uit
als je durft. Dat laatste geloof ik eigenlijk
wel niet. Daarvoor zit het respect voor de
macht van den blanke er te diep in. Maar als
je stopt en een fototoestel ontbloot, gaat
meestal de heele familie luid lachend en gie
rend aan den haal.
En zoo rijden we voort door het golvend heu
velland, waar overal kleine kralen verspreid
liggen, een schoone kale plek op de helling,
vaak omgeven door een krans van groene
struiken. Op de open vlakte een paar ronde
hutten, een voor den heer des Huizes en ver
der een voor elk zijner vrouwen. Vlak daarbij
is meestal een kleine takkenomheining voor
wat schapen of geiten en een grootere voor
het hoornvee. Even buiten de kraal ligt een
vierkant stuk omgewerkte grond, waarop de
maisstengels van den vorigen oogst kaal om
hoog steken endoor de koeien worden op
gevreten. Want hoofdmiddel van bestaan is
voor deze menschen nog altijd de veeteelt.
Niet alleen dat de koopprijs voor een vrouw
eigenlijk alleen maar in vee kan worden be
taald! Tien beesten voor een gewoon middel
matig vrouwtje is zoowat gewoonte. Maar het
hoofdvoedsel van den Zoeloe is pap van mielies
(mais) of van kafferkoren, die gekookt is in
karnemelk. Daarbij levert de koe in vele stre
ken ook de onmisbare brandstof voor het ko
ken van de pap! Schapen en geiten worden
ook veel gehouden, hoewel wolbewerking
weven den inboorlingen hier ten eenenmale
onbekend schijnen geweest te zijn.
Eshowe is thans de hoofdstad van Zoeloe
land. De omgeving lijkt boschrijk, doordat er
nog al wat Eucalyptus en acacia zijn aange
plant, maar dat is alles werk van den laatsten
tijd. Het Gemeentehuis is gebouwd in den
stijl van een Noorweegsch kerkje en het post
kantoor er naast toont een groot tegeltableau.,
voorstellende Zoeloekrijgers als afgezanten
in een boerenleger. Verder wandelde er een
kaffermeid in een roze zijden sleepjapon met
een heldergroen pothoedje en daarmee was
Eshowe bekeken.
Suikerriet, het hoofdproduct
van Natal.
En het land, waar Dingaan's onderdanen
hun vee lieten weiden is er ook niet meer.
Daar strekt zich thans mijlen en mijlen ver
het onafzienbare veld met suikerriet uit. Dat
is een der hoofdproducten van Natal en een
belangrijk uitvoerproduct van de Unie. Het
golvende, heuvelachtige land is uren achter
een vrijwel met niets anders dan suikerriet
beplant en dat geeft natuurlijk een eigenaar
dig cachet aan de streek, die daarom nog niet
eentonig is. Het riet is zoowat rijp, hoewel het
in vergelijking met Java nog erg laag is. Moet
een veld geoogst, dan wordt het eerst in
brand staken om de dorre bladeren kwijt te
raken. Dan stijgen geweldige rookwolken op
en de heele omgeving ruikt naar karamel. Het
roet wordt gesneden en per vrachtauto, eze
lenwagen of ossenkar naar de spoorlijn ver
voerd, want het is hier de spoorweg, die het
vervoer van het riet naar de fabrieken
handen heeft weten te houden. Overal langs
den weg ziet en ruikt men het overladen. En
stuiven! Nu snap ik, waarom die negers zoo
zwart zijn. Probeer maar eens zoo'n suiker
riet stengel te gappen en er een net stukje van
klaar te maken als bonbon voor uw metgezel,
Dan kun je zoo voor zwarte Piet gaan spe
len. Ge kunt beter zelf in het veld een stengel
snijden, want dat suikerriet is werkelijk een
lekkernij. Het is zeer sappig en lekker zoet en
langs den weg loopt dan ook zoowat iedereen
er op te kauwen.
Natal is geheel Engelsch. En met de Engel
schen zijn de Britsch-Indiërs meegekomen. Je
vindt ze allereerst in de dorpen, waar zij den
heelen tusschenhandel in handen hebben en
verder ook als werklui in de suikerfabrieken.
Op het land voldoen de physiek veel krach
tiger kaffers veel beter. Maar het geeft een
aardige variatie langs den weg, die Britsch-
Indische vrouwtjes in haar nationaal costuuni,
de sarie, een lap van een meter of zeven lang
die eerst een keer of drie om het middel
gewonden wordt, waarvan hij dan als rok
afhangt om daarna een paar keer over den
schouder, soms ook nog over het hoofd gesla
gen te worden. Daaronder wordt hier meest
een blouse gedragen. De sarie is vaak van de
meest fantastische, bijna altijd van heldere,
opvallende kleur. Het lange zwarte haar, de
mooie lichtbruine oogen en de tengere ge
stalten maken deze Britsch-Indiërs tot een
aangename decoratie van het landschap. Maar
door hun soberheid, hun werkzucht en de ge
ringe winsten, waarmee zij tevreden zijn, vor
men zij uiterst gevaarlijke concurrenten
voor eiken middenstander. En juist hun succes
in handel en geldzaken, maakt hen, als ge
woonlijk, gehaat.
Ge ziet in Natal veel meer Hindoes dan
kaffers of blanken, misschien doordat ze door
hun eigenaardige kleeding zoo sterk opvallen.
Zij rijden veel in tjokvolle auto's, een luxe, die
een kaffer maar hoogstzelden bereiken zal
Ge ziet hun witgekalkte, rijk met beelden
versierde tempels, gewijd aan Shiwa, den op
pergod, of Lakshmi, zijn gemalin of Ganesh,
den God van het succes. Ook zijn er velen Ma-
homedaan, die bouwen dan moskeeën in
Moorschen stijl, wat den aanblik van dorpen
en steden ook al weer verlevendigt. Ghandi
heeft hier als het ware de generale repetitie
gehouden voor zijn optreden in Engelsch-In-
dië en daardoor het Gouvernement heel wat
last bezorgd. Thans maakt de aanwezigheid
van tienduizenden van die vreemde Oosterlin
gen het kleurvraagstuk in Natal alweer veel
moeilijker.
(Nadruk verboden).
De Duitsche Pers over de verkla
ring van Chamberlain.
BERLIJN, 11 Juli. (D.N.B.) De Duit
sche bladen brengen uitvoerige commentaren
op de rede van Chamberlain over de kwestie
Dantzig. De Völkischer Beobachter schrijft:
Chamberlain's rede is een zuivere verdediging
van het Poolsche standpunt en verhindert
daarmede het ontstaan van die kalme en
duidelijke atmosfeer waarvan de minister
president sprak. De reactie van deze partij
digheid op Polen staat reeds vast. Zij ligt
geheel in den lijn van hetgeen Engeland in
werkelijkheid nastreeft, n.l. de Duitsch-Pool-
sche spanning nog te verscherpen tegenover
redevoeringen van Engelsche ministers, welke
slehts gehouden worden om de historische
verantwoordelijkheid te verdoezelen, kan
daarom slechts een antwoord gelden: deze
verantwoording onverbiddelijk en in volle
scherpte opnieuw vast te stellen.
De Berliner Börsenzeitung wijst op Cham
berlain's uitdrukking „het bijna volkomen
Duitsche karakter van Dantzig" en schrijft
dit woord en al het verdere wat Chamberlain
over Dantzig heeft te zeggen, ls de proef op
de steeds herhaalde bewering van Engeland,
op te komen voor het zelfbeschikkingsrecht
der volkeren. Met zijn verklaring, de Polen
ingeval eener duidelijke bedreiging hunner
onafhankelijkheid te willen helpen, moge
Engeland bedoelen wat het wil, voor ons be-
teekenen Chamberlain's verklaringen slechts
een bevestiging van ons recht op het Duitsche
Dantzig en van het recht der Dantzigers op
terugkeer naar het rijk. Dit recht kan niet
worden uitgewischt. Het is als eisch gesteld
en zal, met of zonder Engeland's vriendelijke
medewerking in vervulling gaan
van ivoorkleurig porselein
der bekende Mosa-fabrieken,
met goud-zwarte lijndecoratie
in moderne lage schaalvorm
tegen inlevering van slechts
30 geschenkenbons van
mits afgehaald bij:
Boekh. D. BURGER, Breestraat 86, Beverwijk J. VAN
HAGEBON, Leidschevaart hoek Oranjestr., Haarlem
Boekh. W. C. MüHLHAUS, Gen. Cronjéstr. 84, Haarlem
Boek- en Papierh. JOS. J. ROSIER, Kalverstraat 118,
IJmuiden Sig.mag. „Juliana". W. LIGTENBERG,
Kanaalstraat 51, Lisse.
De voorzijde van Sneeuwwit-
zeeppoeder mits voorzien van
deze aanduiding, heeft tijdelijk
een waarde van U/2 bon.
vh J.L.VAN APELDOORN HSÜ HEERDE
Geeft U nu reeds op voor den
van het Inst. v. Middenst.Ontw.
Opleiding voor het Midden
standsdiploma.
Inl. Pres. Steynstr. 47-49, IJm,
TE KOOP GEVRAAGD
meubelen en net gedragen
kleeding.
OVERBEEK Jansweg 59 tel.13256
Voor
doeltreffende
en omgeving
L
W m_ Arnhem
X
de
Administratie:
Koningstraat 15, Arnhem
Telefoon 22854-22837
IEPENSTRAAT 3 H.N.
(b. h. Schoterboschplein)
levert u een prima zuiverwol
len of gewatteerde deken, te be
talen in termijnen van 50 ct
per week.
13 Regels 25 cent
Elke regel meer 10 ct.
tnll *il(uud bij vooni i t.hetaJlnsr
Voor direct gevr. DAGMEISJE.
Duin- en Kruidbergerweg 31,
Santpoort.
Voor direct gevraagd een NET
DAGMEISJE. Aanmelden Da
Costalaan 1, Driehuis.
FLINKE JONGEN GEVRAAGD
voor Werf en Expeditie, fa. H. G. SCHOONHOFF, Hout
handel Umuiderstraatweg D 115117, ömuiden.
NETTE MANGELSTERS GEVRAAGD
DMUIDER WASSCHERI3, Sneiliusstr. 39, Dmuiden. Tel. 4371
HOTEL 'T HUIS ASSUMBURG
ASSENDELFT.
lederen ZONDAG van 3—12 uur DANSEN.
Er is toch geen DANCING zoo fijn
als bij COR KLEINE.
MOOIE MODELLEN enGOEDKOOP. Overtuigt U.
KALVERSTRAAT 14 - Telef. 5162 - IJMUIDIN-OOST.
IJ. O. V.-zegels.
JONG MEISJE gevr., van 8.30—
12 uur Hofdijklaan 26, Driehuis.
Gevr. NETTE JONGEN om melk
te venten. Leeftijd 16 j. Aanmel
den Uitendaal, Duin- en Kruid
bergerweg 59, Santpoort.
Wordt direct gevraagd BAN
KETBAKKERSLEERLING. Mai-
son Hillege, Da Costalaan 1,
Driehuis.
TE KOOP GEVR. goed onderh.
kinderwagen. Br. no. IJ 267 bur.
van dit blad
TE KOOP AANGEB. 1 kloek met
12 kuikens en 4 kippen, aan den
leg. Planciusdwarsstraat 4,
IJmuiden
blijkt het, welke zakenman ten volle
voor zijn taak berekend is.
Wanneer er overvloed in den lande Is,
is het niet moeilijk zaken doen.
Toch zijn er ook in deze tijden genoeg
doortastende zakenlieden, die niet bij
de pakken neerzitten en goede zaken
weten te doen.
Let eens op de bedrijven, die onver
stoord, ja nog energieker voortgaan
met de meest rationeele verkoops
methode adverteeren.
Doordat vele concurrenten ten onrechte
op de verkoopkosten bezuinigen, ziet
zoo'n energiek bedrijf veelal de kans
schoon zijn afzetgebied aanzienlijk uit
te breiden.
Wanneer het tij keert, zullen deze be
drijven aan de spits gaan, geen duim
breed wijkend van het veroverde
terrein.
Zèlts in deze tijden behoeft de massa
voedsel en kleeding en huisraad In
enorme hoeveelheden.
Bezuinigt goed maar doet dat
door het meest economische, doeltref
fendste reclamemiddel te benutten
Courantenreclame.
