Jiimstr Krantenlezer! Op schaal uau 2e feitelifk qelcotd maeten iaaxden~ is een EDELWEISS. Boitdecdaq 14 Septemiec gedoopt De krant voor den mensch van nu onontbeerlijk EEN van de wonderlijke dingen dezer dagen is, dat er ook in een land als Nederland, waar practisch gesproken geen - analfabetisme bestaat en de jeugd volge stopt wordt met een menigte wetens waardigheden nog vele menschen zijn die geen courant kunnen lezen, heel echt lezen, dat wil zeggen dat er uit halen, dat van meer beteekenis is dan de alledaagsche diefstallen en ongelukjes, dat vinden, dat bijzondere belangstelling waard is, dat opzoeken, dat voor eigen persoon van waarde is. Dat dit voor die velen een gemis moet zijn, is volkomen - begrijpelijk, omdat de courant zich in de laatste kwart eeuw heeft ontwikkeld tot een onmisbaar huisgenoot. Dat men van zijn courant niet het volle pro fijt heeft, mag misschien mede veroorzaakt zijn door de geweldige vlucht, welke het dagblad in enkele tientallen jaren heeft genomen ontzag lijk uitgebreide nieuwsvoorziening, groot aan tal voorlichtende artikelen, doch de hoofdoor zaak moet men hier toch niet zoeken. Die is o.i. elders gelegen nl. daar waar de jeugd moet wor den geleerd methodisch te werken, dat is in de Deze moet leeren een keuze te maken uit groote hoeveelheden leesstof. Wanneer dat is geschied, heeft de school haar plicht in dit opzicht ver vuld en moet zij het aan de jeugd zelf overla ten wat deze, na 't verlaten van de school, van het daar geleerde in practijk wil brengen. Hier mede is een nieuw vak op de school gepropa geerd, hetwelk helaas bij de reeds zoo overla den leerprogramma's geen plaats meer op het lesrooster kan krijgen, maar men mag wel ho pen, dat, wanneer ons vaderlandsch onderwijs wat meer ingesteld wordt op de practijk des levens, ook eenigen tijd zal kunnen worden ge- ronden om de leerplichtige jeugd te leeren een jourant te lezen. De noodzakelijkheid van het courant-lezen hoeft in een- courant niet in den breede te wor den uitgemeten. Er behoeft slechts op te wor den gewezen, dat- het dagblad de eenige moge lijkheid biedt op de hoogte te blijven van alle mogelijke dingen. Daar kan zelfs het beste leer boek het in de verte niet bij halen. En naar mate de techniek vorderingen maakt en de ver bondenheid der volken grooter wordt, naar die mate ook zal de courant onmisbaarder wor den. Daarom temeer zal ook het lezen van de krant een kunst worden, want haar ontwikke lingsgang is nog lang niet ten einde De Dpit- sche wijsgeer Schopenhauer noemde in het be gin van de negentiende eeuw de kranten „de secondenwijzers der geschiedenis", daarmede de zeer betrekkelijke waarde aanduidend van de kranten in zijn tijd. Sindsdien is veel veran derd, zeer zeker bij de krant. Nog is zij „se- condenwijzer", maar daarnaast heeft zij zich ook nog op een andere taak toegelegd: het ver band leggen tusschen de verschillende „secon den", om aldus minuten en uren te vormen. Uit bovenstaande blijkt duidèlijk, dat de moeilijkheid hoofdzakelijk is gelegen in het_ lee ren schiften, in het doen van een keus uit de groote massa lectuur, welke het dagblad dag in dag uit zijn abonnés biedt. Advies geven hoe dit schiften moet geschieden is niet gemakke lijk, omdat ieder met zijn persoonlijke geaard heid rekening moet houden. Voor den beurs man, den handelaar enz., zijn economische be richten vrijwel zonder uitzondering van groot belang. Zij kunnen soms bijna hun werk niet goed verrichten wanneer de krant niet voor een behooi'lijke berichtgeving zorg draagt. Zoo kan ieder voor zichzelf bepalen welke rubrieken voor hem van bijzondere waarde zijn. Daar naast staan dan de groote kwesties van den dag, waarvan ieder op de hoogte behoort te zijn. Zij vormen „de" geschiedenis, en, welk een min achting men eventueel ook voor de historie mag hebben, de contemporaine geschiedenis moet men kennen, omdat eigen lot en levensomstan digheden er ten nauwste mee zijn verbonden. Een derde categorie wordt gevormd door alles wat afleiding, ontspanning, ontwikkeling kan verschaffen. Dit zijn eenige hoofdlijnen, welke voor uit breiding vatbaar zijn, maar als richtinggevend waarschijnlijk wel voldoende kunnen worden ge noemd. Een van de voornaamste eischen voor een behoorlijk lezen van de krant is daarbij even wel nog niet genoemd. Dat is het dagelijksche lezen, het lezen zonder één dag over te slaan. Wie met dagbladlectuur achter komt, kan zijn achter stand bijna nooit meer inhalen, en er ontstaan hiaten, welke het lezen minder prettig en het verband tusschen verschillende gebeurtenissen bijna onbegrijpelijk maken. In een hoofdartikel, vorig jaar in dit blad ge publiceerd, is de aandacht gevestigd op het door Sir Frederick Maux'ice, de bekende leider van de Britsche organisatie van oud-strijders The British Legion, geopperde denkbeeld aan kin deren in de hoogste klassen der lagere scholen les te geven in het leeren lezen van kranten. In dit artikel werd de wenschelijkheid van zulk onder wijs bepleit en de juistheid van dat pleidooi bleek ons toen wij een bezoek brach ten aan de directrice van het Centraal Instituut voor Chr. Socialen Arbeid te Amsterdam, mej. Bakker. Zij vertelde ons, dat men bij het instituut reeds ongeveer tien jaar geleden had gemerkt, dat de leerlingen allen meisjes van 19 jaar en ouder) bijna zonder uitzondering de krant niet lazen of niet behoorlijk lazen. Men voelde dit als een groot nadeel voor het onder wijs en voor het later door de meisjes zelfstandig te verrichten werk. Men was van oordeel, dat een sociaal werkster haar arbeid niet geheel naar behooren zou kunnen doen, als zij niet op de hoogte was van de geschiedenis van den dag. Daarom heeft men thans acht jaar geleden aan het lesrooster een uur krant ïezen toegevoegd (een vak, dat ook nog bij een ander instituut voor maatschappelijk werk op het lesrooster staat), te onderwijzen door mr. N. Stuf kens. Reeds spoedig bleek het succes van het nieu we vak, want na enkele maanden waren de leer lingen tot vrij geregelde krant-leesters opgevoed, zeer ten voordeele van het overige onderwijs en van den later te vervullen werkkring. Uit den aard der zaak wordt dit lesuur met een zeer spe ciale bedoeling gegeven: dat de leerlingen op de hoogte komen van de economische problemen van den dag, dat zij zich een eigen meening vor men over verschillende belangrijke kwesties en dat zij op de hoogte zijn van de allerlaatste in zichten in die kwesties. Men is bij dit onderwijs uitgegaan van de volkomen juiste gedachte, dat de mensch de stroomingen van zijn eigen tijd moet kennen, wat niet anders kan geschieden dan door het dagblad. Ook op andere wijze dan hierboven vermeld bleek nog, dat het lesuur een succes was, want in den loop van den tijd drongen de leerlingen er zelf op aan de behandelde stof (voornamelijk economische problemen, de Duits che kerkstrijd en het leeren onderscheiden van hoofd- en bij zaken) uit te breiden, zoodat tegenwoordig ook aandacht aan de buitenlandsche politiek wordt besteed. Een beter bewijs, dat het onderwijs wordt gewaardeerd door hen voor wie het be stemd is, kan vermoedelijk wel niet worden gegeven. Maar ook kon wel niet duidelijker bewezen worden, dat krantenlezen een kunst is, welker beoefening moet worden geleerd. De moeite, daaraan besteed, zal noch verloren noch ver geefs zijn en bovendien de practische levens waarde van den mensch verhoogen. Vrouwelijke kassier verduisterde f 18.000. Zij wilde haar echtgenoot een auto geven. De politie van het bureau Leidsche Plein te Amsteaxiam heeft gisteren een echtpaar in arrest gesteld, waarvan die vrouw als kassier ster in betrekking was en onlangs bij een andere firma in dienst was getreden, aldus de „Msb". Waarom zij van betrekking veranderde werd pas dezer dagen duidelijk. De vroegere firma ontdekte n.l. in haar boeken, dat er fraude gepleegd moest zijn en het spoor naar degene, die dit op zijn geweten had, leidde duidelijk in de richting van de dame, die nog niet lang geleden ontslag had genomen. Daar het geld, dat vermist werd. het niet onbelangrijke bedrag van 18.000 vertegen woordigde, werd de politie onmiddellijk hier van in kennis gesteld en heel spoedig was door de- recherche het besluit genomen, de verdachte dame te arresteeren. De dame bleek reeds groote spijt van haar oneerlijkheden té hebben, die zij grif be kende. Zij heeft met voorbedachte rade in de boeken zitten knoeien en bedragen zoo danig geboekt, dat zij ongemerkt contant geld uit de kas kon nemen. Op den langen duur moest deze fraude, die herhaaldelijk werd toegepast, echter uitkomen en een accountant, die dezer dagen aan het contro leeren ging, ontdekte, dat er op bedenkelijke wijze met diverse posten gegoocheld was. Nu kwam de aap volledig uit de mouw en het bleek, dat de oorzaak van de geheele goochelarij nog op sympathie voor haar echtgenoot berustte. Deze was reiziger en moest een auto heb ben. Zijn vrouw zou daar wel eens voor zorgen. De politie heeft het verhoor toen nog een weinig uitgebreid en daarbij kwam aan het licht, dat het tweetal zich met het verdwenen bedrag volledig heeft geïnstal leerd. Een woning met drie kamers werd volgens de eischen des tijds gemeubileerd en gestoffeerd, er werd bruiloft gevierd en er kon ook nog een huwelijksreisje naar Zwitserland af. Ten slotte was nog een ap peltje voor den dorst overgebleven, n.l. een bedrag van 1100, dat de politie in beslag heeft kunnen nemen. VOOR DEN KANTONRECHTER Bollencomedie. Getuige gegijzeld omdat hij niets verklaren wil. HAARLEM. Woensdag. Sedert een half jaar worden voor het kan- bongerecht verschillende bedrijven opgevoerd van een ware bollencomedie. Hedenochtend bereikte het „stuk" een climax, zelfs met een sensationeele wending, want er werd een ge tuige gegijzeld, die eerst weigerde den eed af te leggen, en later toen hij na veel gerede neer eindelijk de twee vingers omhoog had gestoken en de gewenschte formule had uitge sproken niets verklaren wilde, zoodat men nog even ver was. Doch laten we niet op de ontwikkeling van de comedie vooruitloopen en beginnen met waar elke comedie immers mee aanvangt de rolverdeeling. Een caféhouder uit Beverwijk speelt de hoofdrol, momenteel gedetineerd wegens heling, en verder komen in 't stuk voor: een stratenmaker, een landarbeider, de man-dïe-gegijzeld werd-, en nog een persoon, wiens beroep niet aan het daglicht trad. De caféhouder had bollen gekocht en wilde deze telen voor snijbloemen, maar hij had uiteraard noch een teelt- noch een handels vergunning. Hij verzon een comedie om de moeilijkheden te omzeilen. Land werd gehuurd en met den stratenmaker werd een gefingeerde bollen koop gesloten. De stratenmaker zou de teler zijn, doch aangezien hij beter straten kon maken dan bollen telen betrok men een landarbeider in de geschiedenis en deze be plantte 20 Are met tulpen en ongeveer 1 Are met narcissen. De bedoeling van den caféhouder was dat de stratenmaker door den Crisistuchtrechter ver oordeeld zou worden. Dat zou f 50 boete op leveren. De opbrengst der door den caféhouder te snijden bollen zou dit „verlies" toelaten. Voor den rechtercommissaris hielden de ver schillende medespelenden van deze bollen comedie hun rollen goed vol. De stratenmaker hield ook voor het kanton gerecht vol. De caféhouder kwam echter op zijn verklaringen, voor den rechtercommissaris afgelegd, terug. Hem bleek dat hij ook geen bollen mocht verhandelen en hij zei: „ik heb geen bollen aan den stratenmaker verkocht". Daarmee begon de ontknooping van het stuk. De stratenmaker sloot zich by den café houder aan en verklaarde dat hij de bollen niet van den ander gekocht had. „Ik had bollen maar die waren bestemd voor injectieproeven tegen luis" aldus de straten maker. Nog meer figuren doemden in het stuk op. Een persoon namelijk die voor f 200 bollen aan nog een ander had verkocht. Zoo schoof de zaak steeds maar op. De bollen moesten toch van iemand komen, en daar deze iemand „de groote onbekende" wenschte te blijven, werden steeds nieuwe personen in den gang van zaken betrokken, die als kooper zouden wallen optreden. De comedie werd zoo ingewik keld dat de medespelenden de opgeroepen com plicaties niet meer meester waren. Tegen één der nieuwe „koopers" werd te Alkmaar van wege de crisistuchtwet een boete geëischt van f 150 (deze-week valt het vonnis). Deze man verscheen voor het kantongerecht als getuige en wilde den eed niet afleggen. Kantonrechter: „U moet hier de waarheid zeggen". Get.: „Dat zegt U nou wel maar dan word ik in Alkmaar vervolgd wegens meineed". Van meineed kon-geen sprake zijn want voor de controleurs inzake de crisistuchtwet wordt geen eed afgelegd, doch waarschijnlijk was de get. toch bevreesd voor de gevolgen. Tenslotte legde hij toch een eed af, doch daarop weigerde hij op de vragen van den rechter te antwoor den. De rechter gaf bevel tot gijzeling. Op 20 September wordt deze bollencomedie voor het kantongerecht voortgezet, in de hoop dat de ontknooping dan meer bevredigend zal zijn. Een merkwaardige omstandigheid is het dat de caféhouder door den politierechter tot een week gevangenisstraf veroordeeld is omdat hij 80 bollen uit den grond had gehaald. Hy had immers verklaard dat ze verkocht waren! Ze waren dus niet meer van hem. Zoo ziet men dat één stap op den verkeerden weg een lawine van narigheid kan veroor zaken. Verstrooide bader. vergat zijn kleeren mee te nemen. Gisteravond werden door den exploitant van een consumptietent aan het Noorderstrand te Scheveningen by de politie eenige kleeren gedeponeerd, die hy omstreeks tien uur des avonds in zijn tent gevonden had. Het ligt voor de hand dat men vermoedde, dat de eige naar der kleeren in zee was verdronken He denochtend bleek echter dat deze vergeten hal zich te kleeden in een badjas gehuld naar huis was gegaan. Leontopodium alpinum. Zoon stak zijn vader met een mes. Tot vier jaar gevangenisstraf veroordeeld. Het boterde slecht in het gezin Algra te Alten burg, onder Tietjerk. Op 2 Juni kwam deze slechte verhouding tot een uitbarsting. De vader droeg zijn 25-jarigen zoon werkzaamheden op, welke deze echter niet wilde verrichten er ont stond een woordenwisseling, in den loop waar van de zoon een mes trok en zijn vader hier mede in den schouder stak. Gelukkig draaide-de man zich om, waardoor de steek niet erg aan kwam. Verdachte zeide by de behandeling van de zaak voor de Leeuwarder rechtbank op 9 Augus tus, dat hij in drift gehandeld had en heelemaal geen kwade bedoelingen had gehad. Hij gaf echter toe, dat het mes flink scherp was. Het bleek nog, dat de zoon later van huis is weg- geloopen. De officier van justitie had drie jaar gevange nisstraf tegen hem geëischt. Wegens poging tot doodslag werd de jongeman heden door de recht bank te Leeuwarden tot vier jaar gevangenis straf veroordeeld. Verlies van den K.N.I.L.M.-dienst op Australië ten laste der Rijksbegrooting? BATAVIA, 23 Aug. (Aneta). De heeren Leu- nissen (I.E.V.), Roep (P.E.B.) van Heldingen (C.S.P.), Mansvelt (Vad. Club) en Kerstens (I.K.P.) hebben een motie ingediend waarin wordt verzocht er bij den begrootingswetgever in Nederland op aan te dringen het exploitatie verlies van een der K.N.I.L.M.-diensten op Australië, door middel van een subsidie, ten laste te brengen van de rijksbegrooting. Verder is door genoemde heeren een amen dement ingediend tot verhooging van de be grooting van het departement van verkeer en Waterstaat voor 1940 met een bedrag van f 300.000,ten behoeve van de wederinstel ling van den tweeden K.N.I.L.M.-dienst op Australië, totdat deze uitgave ten laste van de Nederlandsche begrooting zal zijn gebracht. REDE VAN HITLER. BERLIJN, 23 Augustus (Reuter). Van gezaghebbende zyde wordt vernomen dat Hit- Ier Zondag a.s. om 11.20 uur te Tannenberg zyn redevoering zal houden. wordt Naar wij vernemen bestaat het voornemen, de doopplechtigheid van Prinses Irene in de Nieuwe Kerk te Amsterdam te doen plaats vinden op Donderdag 14 September a.s. De hofprediker, prof. dr. H. T. Ob- bink, is uitgenoodigd dezen dienst te leiden. 25. Moeder keek wel een beetje vreemd op toen Jantje zei, dat hy een fiets moest hebben, ..Komaan", zei ze echter na lang beraad, „jij krijgt een fiets. Anders zul je je heele leven een sukkel blijven. Maar je moet me beloven eerst een heelen tijd buiten de stad te blijven ryden, anders komen er ongelukken van 26. „Dat beloof ik", zei Jantje, „ik weet een stillen buitenweg, waar altyd een boer en een koe staan. Daar kan ik geen ongelukken krijgen. En zoo stapte Jantje naar een fietsenwinkel. De me neer was erg biy, toen hy een fiets ver kocht. 27. „Jantje", zei hij, „ik geef je een goeden raad. Kijk, als je op den weg zoo'n blauw bord ziet, denk er dan om! Daar moet je op het rijwielpad rijden, en als je dan op den autoweg gaat rij den, kryg je last met de politie!" „Ik zal het doen, meneer", zei Jantje en 5 mi nuten later maakte hy zijn eerste tochtje naar buiten. 28. Het fietspad met het blauwe bord was aan den rechterkant van den weg. Er was dus geen enkele moeilijkheid. Toevallig ook had Jantje onthouden, dat je iemand, die voor je rijdt, links in moet halen. Juist reed er een meneer voor Jantje en hij deed dus zooals het behoorde volgens de grondwet van het Verkeer: Houdt rechts en haal links in. 29. Opeens kwam Jantje aan een smal weggetje, waar zich ook een bord be vond met een fiets erop. Dit was echter een wit bord met een rooden band. Jantje stapte even af en juist wilde hy weer verder ryden, toen een wegwerker hem toeriep: „Hédaar, hier mag je niet fietsen." 30. Haha, lachte Jantje, die wil mij wat wijsmaken. Er staat een fiets op dat bord, dus ik mag hier fietsen zooveel als ik wil. Maar nauweiyk had Jantje eenige kilometers gefietst of daar stond een politieagent. „Afstappen", riep de agent gewichtig, zooals alleen een po litieagent dat kan. EDELWEISS. Leontopodium alpinum. Wie van de plantenfamilies iets afweet, kent zeker ook die der Compositae of sa mengesteld bloemigen. Wanneer hij zich een voorstelling maakt van een composiet zal hem het beeld voor oogen komen van een made liefje, een margriet, een zonnebloem. Maar niet altijd is een samengesteldbloemige zoo cuideliAk te herkennen. Moeilijker wordt het wanneer de bloempjes en de bloemhoofdjes zeer klein zijn zocals bijvoorbeeld by den Canadeeschen fijnstraal. Een andere moeilijkheid om de bloem da delijk als een composiet te herkennen komt voor by Edelweiss. Ook hier zijn de dicht- opeengehoopte gele bloemhoofdjes zeer klein en ze worden bovendien omgeven door groote ovale witwollig behaarde schutbladeren, die tezamen een wyduitstaande zilveren ster vormen, die op het eerste gezicht de werke lijke bloemkroon schynt te zijn. Maar by nauwkeuriger beschouwing zien we toch heel duidelijk de verschillende kleine gele bloem hoofdjes in het midden van de ster. Edelweiss is van huis uit een plant uit het hooggebergte (Alpen, Pyreneën en Karpaten). We kunnen echter ook in Holland Edelweiss kweeken. Dat gaat zelfs heel goed. Omdat de schutbladeren hun natuurlijke zilverig witte kleur .Edelweiss") zullen be houden, moeten we de plant in mageren, zan- digen tuingrond zetten, liefst tusschen rot-s- steenen in, terwijl we er van te voren boven dien nog voor zorgen, om dezen armen zand grond met kalk te vermengen. De plant zal dan haar oorspronkelijke voorkomen ver- toonen. Zouden we haar in goede tuinaarde plaat sen, dan zou het zilverachtige verdwynen, de plant in haar geheel zou volkomen groen worden en veel hooger en grooter uitgroeien dan haar oorspronkelijk karakter is. Daar moeten we dus goed op letten: Arme zand grond, met kalk vermengd en liefst een stand plaats tusschen steenen of op een muurtje. Ons bekende Edelweiss uit de Alpen is Leontopodium alpinum. Er bestaan nog eenige andfere soorten uit Siberië, Mongolië en Tibet o.a. De verschillen met Leontopodium alpinum zijn echter slechts klein en liggen voorname lijk in de grootte der bloemhoofdjes en de meerdere of mindere spitsheid der bladeren. 's Winters moet de plant vólkernen droog worden gehouden. Verder brengt het kweeken van Edelweiss geen moeilijkheden met zich mee en de zilveren viltige sterren staan zeer mooi tegen het grijs van rotssteen of muurtje. A. J. D. Britscli-Fransche militaire missie bezoekt het Kremlin. Bezichtiging van het historische gebouw en museum. MOSKOU, 23 Augustus. (Reuter). Het werd te Moskou mogelijk geacht, dat de Britsche en Fransche militaire missies gisteren bij het be zoek aan het Kremlin hooge Sovjet-autoritei ten Radden ontmoet. De officieele verklaring voor het bezoek is echter, dat de delegaties het historische gebouw wilden bezichtigen en het museum wilden zien. Men gelooft, dat de missies vergezeld waren door de Sovjet-delegatie. Slowakije eischt haar gebieds- dcelen terug. Bijeenkomst van honderdduizend Slowaken te Pressburg. PRESSBURG 23 Augustus (D. N. B.) Het bericht, dat binnenkort een niet-aanvalsverdrag tusschen Berlijn en Moskou zal worden gesloten, heeft in de hoofdstad van Slowakije sensationeel gewerkt. Reeds Dinsdagochtend was een sterke bewe ging onder de bevolking merkbaar. Des middags werd spontaan in de stad gevlagd. Tegen zeven uur kwamen tienduizenden op het Vrijheidsplein bijeen, waar een groote optocht werd gevormd, die ter sterkte van ongeveer 40.000 personen naar het stedelijke theater trok. Daar had zich reeds een menigte van tegen de 100.000 koppen verzameld. De chef voor de propaganda Sano Mach hield een redevoering waarin hy er den nadruk op legde, dat de Slowaaksche politiek de eenig juis te richting heeft ingeslagen, toen zij ondanks alle mopperaars de Duitsche vriendschap als het eenige wezenlijke fundament voor de Slowaak sche zelfstandigheid heeft verworven. Het Slo waaksche volk heeft zich tot een bondgenoot gewend, die vandaag machtig en morgen nog machtiger zal zijn. Mach wees er ten slotte op, dat de Slowaken hun gebiedsdeelen terug eischen niet morgen, maar direct. Wat ons werd geroofd, nemen wij met harde hand terug. Militaire verloven in België ingetrokken BRUSSEL 23 Augustus (Belga) Met ingang van heden zijn tot nader order de verloven in getrokken voor officieren en militairen van sub- alternen rang, behalve voor dringende ge vallen. De militairen die thans met verlof zijn, zullen evenwel niet worden teruggeroepen.

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

IJmuider Courant | 1939 | | pagina 7