Na drie jaar weer
Canada
Spookoetkeec
I in duister
Luchtpostverzending
naar Indië weer
mogelijk
Juweelen" in de lucht I Londen
De R5 werd buiten
territoriaal gebied
aangevallen
Vervoer
dienstplichtigen
ONS WEKELIJKSCH
KNIPPATROON.
Land van rijke welvaart bronnen
Totempalen in een dorp der Haida Indianen. De planken huizen zijn geheel van
jndiaansch maaksel. De cederboom laat zich gemakkelijk zelfs met steenen
beitels en hamers tot planken splijten
Door
Dr. W. C. N. VAN DER SLEEN
Canada is in feestdos. Vlaggen en wapen
schilden, draperieën en portretten sieren alle
straten en gevels van alle steden en dorpen,
waarlangs de trein ons voert op de lange reis
van Montreal naar Vancouver, van den At-
lantisclien Oceaan naar de Stille Zuidzee. In
Vancouver wachten duizenden op het Ko
ningspaar, opgepropt in straten en pleinen
achter lan'ge rijen van politie, matrozen, ve
teranen enz. Alles staat en wacht, maar ik
heb ofidertusschen den blauwen wimpel ver
overd, waarop in zwarte letters het almachtige
woord PERS gedrukt staat. De vorsten komen.
Gejuich! Het volkslied. Gejuich! Inspectie
van de eerewacht. Gejuich! De vorst is jong
i lacht; de koningin vriendelijk, innemend,
„joals w'y dat van vorstinnen kennen. De
stoet verdwijnt in de lange bevlagde straten
en ik wandel naar een der veerbooten, die mij
aan den overkant van de baai kunnen
brengen, want vóór alles interesseert mij hoe
de Indianen van Britsch Columbië hun vorst
zullen ontvangen. Uit zee gezien maakt Van
couver een geweldigen indruk. Een tiental
wolkenkrabbers vormt een interessant silhouet
en het is wel aardig te weten dat die hier niet
gebouwd zijn uit gebrek aan ruimte of van-
'wege duren grond, maar alleen om een ver
dieping meer te hebben dan de concurrent.
Een wandeling van een half uurtje door
prachtige bloementuinen brengt mij op het
punt, waar de weg, dien de koning zal volgen,
het reservaat der Capilano-Indianen binnen
komt. In de stad had niemand mij iets kunnen
vertellen van plannen der Indianen om in na
tionaal costuum het koningspaar te begroeten,
maar een forsehe eerepoort aan den ingang
van het terrein deed al uit de verte zien, dat
er Iets bijzonders te doen was. De poort be
stond uit twee zware cederstammen van meer
dan een meter middellijn, die door kunste
naarshand waren behouwen en besneden en
daarna geschilderd. Een nieter of acht boven
den beganen grond strekten de dondervogels
hun geel-met-zwarte vlerken uit, in hun klau
wen den walvisch dragende, die door de kust-
Indianen als een zeer welkome buit beschouwd
wordt. Onder den walvisch is een grizzly beer
uitgehouwen, het toonbeeld van kracht, die
op zijn beurt weer rust op het hoofd van een
menschelijke figuur, die het opperhoofd der
Capilano-Indianen voorstelt. Een paar echte
Totempalen dus, voor deze gelegenheid gesne
den en opgericht. Er naast staat een teepee
en een houten huisje van ruwe planken. In
dianen gaan af en aan, vele gewoon gekleed,
enkele in hertenleer of gehuld in eigenaardig
geweven dekens. Het aantal opperhoofden in
vol ornaat groeit steecis aan en al spoedig
zijn een twaalftal hoofden der Capilano's,
maai' ook een twintigtal Squamisch-Indianen
aanwezig, die voor deze zeer speciale gelegen
heid, misschien voor het laatst, zich hebben
getooid met al die attributen, die in vroeger
dagen alleen een groot opperhoofd bij groute
feesten mochten sieren. Bijna allen droegen
uit hout gesneden dansmaskers, die meest
dierfiguren voorstelden, wolf en raaf, beer en
arend, steeds natuurlijk het dier, dat prijkte
in het wapen van hun stam. Immers de to
tempalen enz. moeten veeleer beschouwd wor
den als heraldische emblemen, dan wel als
afgoden of geesten, die den stam beschermen
of bedreigen. De maskers waren beschilderd
en ingelegd met groote stukken parelmoer van
oorschelpen. De dansers droegen allen een
ratel, rammelaar eigenlijk, een uit hout ge
sneden dierfiguur (raaf, wolf of kikker) met
steentjes in een dunwandige holte. Twee droe
gen bovendien een staf, van onder tot boven
met totemdieren gesierd en deze beiden droe
gen boven hun masker uit een krans van
baardharen van een grooten zeehond, waar-
tusschen telkens een handvol adelaarsveeren
werd neergelegd, die dan bij de bewegingen
der dansers in witte vlokken als vredesoffer
werden uitgestrooid. De dansers waren gehuld
|n groote dekens, die over den schouder af
hingen, waarvan de schering bestond uit dra
den van cederbast, terwijl de inslag vervaar
digd was uit het haar van de berggeit. Deze
wol kan gemakkelijk worden gekleurd met
plantaardige verfstoffen en zoodoende ver
toonden ook deze dekens groteske dierfiguren,
waarvan de omlijning door opgestikte schelp
stukken of parelmoeren knoopen was geac
centueerd. Het geheel vormde een collectie
kdiaansche antiquiteiten, mooier dan in een
®useum te vinden Is. De Capilano-Indianen
or°egen meest met kralen bestikte hertenlee-
re& gewaden en vederbossen, zooals die vooral
van de Prairie-Indianen bekend zijn gewor
den Middenin de groep zat op een eenvoudige
rustbank de moeder van het opperhoofd, die
luist 103 jaar oud was geworden. Haar magere
vingers omklemden een doosje, van uiterst fijn
gras gevlochten, waarop in zwart en rood een
walyischjacht met kano's was afgebeeld. En
ze liet mij graag zien wat het bevatte, een
oreede gouden en zes zilveren armbanden,
dpor haar stamgenooten gemaakt en met In-
diaansche figuren versierd. Ze zou het doosje
aanbieden aan haar koningin. Afwisselend
«degen de hoofden de trom; afwisselend
dansten de krijgers en de vrouwen en
roeiers met hun fel geschilderde pagaaien, tot
in de verte gejuich hoorbaar werd, dat aan
zwol en overgenomen werd. En terwijl de In-
diaansche hoofden dansten en veeren strooi
den en wuifden en bogenreden de vorsten
in kalmen gang voorbij. Niettegenstaande
schriftelijke en mondelinge verzoeken aan ver
antwoordelijke personen bleef het roode volkje
van Vancouver diep teleurgesteld achter.
Twee dagen later. Het vorstenpaar vertrekt
van Victoria. De Schotsche Garde staat op
gesteld tegenover een eerewacht van vetera
nen. Met veel plechtigheid wordt het vaandel
van het Schotsche regiment ontplooid, waar
onder velen der veteranen hebben gediend.
Een kolonel van de landmacht komt aanrij
den. Zijn chauffeur salueert, maar de kolo
nel kijkt den anderen kant uit en ziet het
vaandel niet. Gejoel, gesis, gefluit, geschreeuw
van stop! En de auto stopt, rijdt achteruit,
de kolonel salueert het vaandel en mag door
rijden. En dat gebeurde met kleine variaties
twaalf keer in tien minuten. Bij den rit door
Vancouver stonden de Indianen weer in rij
en gelid, maar niemand durfde de koninklijke
auto een stop toeroepen. Jammer voor de In
dianen en voor het vorstenpaar, dat overigens
overal zoo'n buitengewoon prettigen indruk
heeft achtergelaten.
Napels voorloopig
eindpunt der Indië-route
's-GRAVENHAGE, 15 September. Zoolang
het niet mogelijk is de thuiskeerende Indië-
vliegtuigen te laten doorvliegen tot Nederland,
zal Napels als voorloopig eindpunt der Indië-
route dienst doen. Zoowel in Napels als in
Batavia zijn op het oogenblik drie Indië-vlieL
tuigen gestationneerd. Zaterdagochtend, mor
gen vertrekt de „Gier" uit Napels en de „To
renvalk" uit Batavia. Maandag vertrekt de
„Buizerd" uit Napels, waarna de „Wielewaal"
Dinsdagmorgen uit Batavia vertrekt.
Het besluit de Indië-vliegtuigen uit Napels
weer naar Ned.-Indië te laten vertrekken,
maakt weer een snelle luchtpositverbinding
tusschen Nederland en Ned.-Indië mogelijk.
De „Gier" welke Zaterdagmorgen uit Napels
vertrekt, zal in Alexandrië post, bestemd voor
Ned.-Indië, aan boord nemen. Dit is de post,
welke op 2 September j.l. den dag voor het
uitbreken van den oorlog, niet per vliegtuig
werd verzonden, maar per s.s. „Poelau Roebia"
uit Nederland werd medegenomen.
Zooals door de posterijen reeds werd mede
gedeeld, zal Zaterdag, morgenochtend, voor
Indië bestemde luchtpost per trein naar Napels
worden gebracht. De „Buizerd", welke Maan
dag uit Napels naar Indië vertrekt, neemt deze
post verder mede. De luchtmail welke door de
thuiskeerende vliegtuigen tot Napels wordt
gebracht, zal per snelste gelegenheid naar Ne
derland worden vervoerd.
Het is duidelijk, dat de K.L.M. haar pogin
gen voortzet om vergunning te krijgen de
Indië-lijn weer tot Nederland door te trekken.
Het is echter wel aannemelijk dat zoolang
deze vergunning niet is verleend, de dienst
tweemaal per week tusschen Napels en Bata
via zal worden waargenomen.
Beroep vail Mussolini op
Roosevelt?
LONDEN 15 September (Havas).
De diplomatieke redacteur van de „News
Chronicle" maakt melding van geruch
ten, volgens welke Mussolini te gele
gener tijd president Roosevelt zou
vragen een vredes-conferentie bijeen te
roepen. Ten aanzien hiervan schrijft de
diplomatieke redacteur, dat indien
Hitler in de nabije toekomst onderhan
delingen wil aanbieden, het geenszins
zeker is, dat de door Goering gedane
voorstellen herhaald zullen worden.
Er bestaat aanleiding om te veronderstellen,
dat Mussolini aan president Roosevelt een vraag
zal voorleggen, welke zoogenaamd afkomstig is
van de neutrale staten, om onmiddellijk een
vredesconferentie tc beleggen. Zonder twijfel
moet deze mogelijkheid met de grootste reserve
worden beschouwd, doch er wordt in invloed
rijke Britsche kringen over gesproken. Een der
gelijke manoeuvre zou den president, die om
ringd is door isolationisten en wiens land, even
als alle neutralen, hard door den oorlog zal wor
den getroffen, in moeilijkheden kunnen brengen.
Indien hij zou weigeren, dan zou zijn positie in
de Vereenigde Staten, alsook de democratische
denkbeelden, welke hij vertegenwoordigt, ver
zwakt kunnen worden. In de huidige omstandig
heden zou een dergelijk voorstel door Frankrijk
en Engeland verworpen worden, zelfs wanneer
de Sovjet Russen zich bij Duitschland zouden
voegen cm opnieuw Polen te ontleden.
De redacteur verklaart verder, dat de reizen,
welke de ambassadeurs van Italië te Berlijn en
van Duitschland te Rome hebben gemaakt, een
soort authenticiteit geven aan deze geruchten
over een vredes-conferentie.
Bemanning
weer in ons land terug
De regeeringspersdienst meldt nog de volgen
de bijzonderheden over het vergaan van een
Nederlandsch marinevliegtuig.
De bemanning van het marinevliegtuig R. 5,
hetwelk door een Duitsch miliair vliegtuig was
aangevallen, en na tot daling te zijn gedwongen,
was vergaan, is gisterenavond te Delfzijl aan
gekomen.
Uit het verhoor is komen vast te
slaan, dat het incident zich buiten onze
territoriale wateren, op ongeveer 5 mMl
benoorden het licht Hollum, heeft af
gespeeld.
Het Duitsche vliegtuig bleek het Nederland-
sche met mitrailleurvuur te hebben aangeval
len. Het instrumentenbord werd versplinterd en
de voorkant bakboord-drijver weggeschoten. Als
gevolg hiervan ging het toestel bij landing over
den kop. De bemanning werd'opgepikt door het
Duitsche vliegtuig, meegevoerd naar Norderney
en daar in het hospitaal opgenomen. Het bleek,
dat luitenant ter zee 3e klasse der marinereser
ve Van Rijn een schampschot aan den rechter
schouder en 2 schampschoten achter het linker
oor had en sergeant-vlieger F. Buynink 2 scho
en door den linker grooten teen. De korporaals
Goudswaard en Van Wingerden bleven onge
deerd. Allen bevinden zich naar omstandigheden
in goeden welstand.
Het vliegtuig is het laatst gezien met de drij
vers boven water.
(Voor de Duitsche lezing van 'dit incident zie
men pag 3, 5de kolom).
De regeeringspersdienst meldt:
De Minister van Defensie verzoekt
de directies van de onderscheiden tram
wegmaatschappijen alsmede de onder
nemers van autobus- en bootdiensten
militairen, die aanvangende 16 Sep
tember a.s. met periodiek verlof ver
trekken, voor Rijksrekening te ver
voeren zoowel voor de heen- als voor
de terugreis. Aan voornoemde mili
tairen wordt voorloopig een eenvoudige
verlofpas verstrekt, welke getee-kend
moet zijn door den compagnies-, bat
terij-, eskadrons-, detachements- of
overeenkomstigen commandant. Ver
zocht wordt tegen afgifte van deze
verlofpas een plaatsbewijs voor den
heen- en terugrit (vaart) met een gel
digheidsduur van meer dan één dag
te willen verstrekken. Verrekening
geschiedt door het departement van
Defensie.
De regeeringspersdienst meldt:
Wellicht ten overvloede vestigt de
Minister van Defensie er de aandacht
van compagnies-, batterij-, eskadrons-
detachements- en overeenkomstige
commandanten op dat aan de met
verlof vertrekkende militairen een af
zonderlijke verlofpas moet worden
verstrekt voor elk te bezigen ver
voermiddel geldig zoowel voor da
heen- als voer de terugreis.
Dansmaskers der Squamish Indianen.
^Hoéitisatietooneele
Een kwartier nadat de Eerste Minister per
radio aan de natie had doen weten dat ze in
oorlog was met Duitschland werd ik naar een
winkel gestuurd om iets voor de huishouding
te koopen. Na enkele minuten buiten klonk
een gierend gehuil door de zonnige lucht. Het
vibreerde in rijzende en dalende toonhoogten.
Dat was het waarschuwingssignaal voor een
naderenden aanval. Dat was wel heel vlug,
dacht ik. Later bleek dat dit onheilspellend
signaal niet zoozeer een teeken was van de
snelheid waarmee de vijand handelde als van
de buitengewone waakzaamheid van de wach
ters aan de kust, die een enkel vliegtuig uit
het Zuidoosten hadden zien naderen, het niet
als een eigen toestel of een toestel van een
bondgenoot hadden herkend en daarom voor
alle zekerheid de machinerie voor de waar
schuwing in werking hadden gesteld.
Londen vernam dit laatste slechts een goed
uur later. De menschen konden aan het vi-
breerend gehuil slechts één uitlegging geven.
De winkel die mijn doel was was slechts een
halven mijl van mijn huis verwijderd. Hal
verwege liep ik moederziel alleen langs den
grooten hoofdweg, die Londen uit het Noor
den nadert. Enkele auto's gingen in snelle
vaart naar hun doel. De menschen hadden
dekking gezocht in hun huizen en in hun
speciale vluchtplaatsen, voorzien van hun
gasmaskers. Enkele personen stonden in
groepjes voor het fraaie nieuwe restaurant dat
aan den weg ligt. Zij praatten over de snel
heid waarmee de oorlogsgebeurtenissen zich
schenen te voltrekken. En zij keken naar de
lucht waarin als bij tooverslag honderden
zilveren kabelballons waren opgegaan. Zij
zochten ook de lucht af naar vliegtuigen. Het
was tijd genoeg om dekking te zoeken als ze
zouden verschijnen en als ze er vijandig uit
zagen. De spreeuwen en de musschen en de
duiven en de eksters, die alle dagen zooveel
prettig leven brengen in deze lucht, wisten
niets van den staat van oorlog en van de be-
teekenis van het gehuil dat voortging. In den
winkel kwam de juffrouw rustig uit haar
achterkamer loopen en vroeg me of ik het
onheilssignaal had gehoord. „Iedereen heeft
dekking gezocht", zeide zij. Wij spraken af
dat wij ook dekking zouden zoeken als onze
transactie afgeloopen was. Buiten terug wa
ren de zilveren juweelen in de lucht nog hoo-
ger, nog talrijker. Men kan ze haast niet met
oorlog vereenzelvigen.
Maar het publiek in Londen, dat tot heden
veel van het ballonscherm had gehoord maar
er weinig indrukwekkends van had gezien en
het daarom niet hoog had aangeslagen, is
thans vol bewondering en lof voor dit be
schermingsmiddel. De lucht boven en rond
de stad wemelt van deze zilveren gevaarten
wier neuzen door de zon glanzend worden
gehouden. Men kan ze bij honderden tellen
en het gezicht van al deze stille wachters In
de lucht verschaft veel vertrouwen.
Het groepje voor het restaurant was ver
dwenen toen ik op den terugweg was naar
huis. De straten waren stil, met uitzondering
van enkele auto's. In de verte kwam een man
in khaki, met een platten helm op, mij tege
moet. „Hoe ver is u van uw huis af?" riep
hij mij toe toen hij dicht genoeg genaderd was
om zich verstaanbaar te kunnen maken.
,Nog maar enkele minuten loopen", ant
woordde ik. „Zoekt u onmiddellijk dekking",
waarschuwde hij. „Het luchtalarm heeft ge
klonken. U moet het gehoord hebben". Dit
was mijn eerste oorlogservaring in Londen.
Allen hebben zich voorbereid op meer en
hachelijker ervaringen. En allen zijn rustig en
kalm en vastberaden. Toen ik mijn huis be
reikte klonk de fluit op een enkele toon
hoogte, gelijkmatig, zonder de enerveerende
vibreering. Luchtgevaar gewekenzoo
lang het duurt.
Zij, die winnen in het verduisterd verkeer
op lichtlooze straten en wegen in den avond
en den nacht zijn de trolley-bussen. Ze doe
men uit het duister op als phosphoriseerende
spookwagens, een illusie die wordt verhoogd
door de geruischloosheid waarmee ze zich
voortbewegen. De verliezers zijn de kleine
particuliere auto's. Men moet er nog aan wen
nen. Men heeft soms vergeten de witte len
zen bezijden het roode achterlicht af te dek
ken. De lichte waaiers, die de zijlenzen uit
zenden, trekken over den weg; en gezamen
lijk moeten ze een lichtend spoor geven dat
uit de lucht kan worden gezien. Men moet de
diepste bewondering hebben voor de bestuur
ders van de bergenhoog beladen vrachtauto's.
Zij doen hun arbeid van hoog nationaal be
lang onder de hachelijkste omstandigheden.
Zij jagen hun kostbare vrachten door den
donkeren nacht en moeten uilen-oogen heb
ben om het er zonder ongelukken te kunnen
afbrengen. De bliksem van een zwaar onweer
belichtte aan den vooravond van den Engelsch-
Duitschen oorlog grillig en schichtig de ver
keerswegen. Dat moet meer hinder dan hulp
hebben gegeven. Maar het verhoogde dé
spookachtigheid van het tafreel. Het aspect
van den Zaterdagnacht was onvergetelijk in
zijn tragiek. De mensch en de natuur werkten
samen in de enscèneering van het onheil.
Honderden bundels zoeklichten doorkruisten
elkaar en beschenen het zwaar beladen zwerk.
Doré heeft in zijn meest fantastische illustra
ties voor Dante dit tooneel niet overtroffen.
De straten en stations zijn vol mannen in
khaki, soms vergezeld van hun vrouwen. Trei
nen, auto's en fietsen brengen de weerbare
manschappen naar de posten. De verkeers
straten zijn er vol van. Engeland is gereed,
heeft Chamberlain gezegd. Wij hebben het
met eigen oogen gezien.
Het Engelsche scliip „Firby"
getorpedeerd.
LONDEN, 15 September (Reuter). De
kapitein van het Britsche schip „Firby", dat
door een Duitsche duikboot tot zinken is ge
bracht, heeft medegedeeld, dat de comman
dant van den onderzeeër, nadat het schip tot
zinken was gebracht, een S.O.S. heeft uitge
zonden, gericht tot Winston Churchill op het
Ministerie van Marine, waarin de positie van
het schip werd aangegeven.
De kapitein voegde hieraan toe, dat de be
manning van de „Firby" dertien uur in een
reddingsboot heeft vertoefd, alvorens gered te
warden.
Vrijwilligerscorps in Australië.
CANBERRA, 15 September (Reuter).
Hefr ministerie van het Gemeenebest heeft
besloten onmiddellijk een vrijwilligerscorps op
te richten van 20.0000 man bestemd voor den
dienst in Australië of overzee. Het defensie
programma is voor dit jaar verhoogd van 33
millioen tot 45 millioen pond sterling.
Minister-president Menzies heeft aange
kondigd, dat een oorlogskabinet zal worden
ge veer md, bestaande uit hemzelf. Hughes,
Casey, Brigadier Street, Sir Henry Cullett en
Senator McLeay.
TROTSKI AAN HET WOORD.
MEXICO CITY, 15 September. Trotski
heeft zich uitgelaten over de houding welke
Rusland thans aanneemt. Er worden, aldus
Trotski, nu pogingen gedaan een interna
tionaal tumult te verwekken en het vliegen
van „Poolsohe vliegtuigen" boven Russisch
grondgebied is een poging om Rusland's ge
trouwheid aan Hitier te demonstreeren en om
een voorwaarde te vinden voor nauwere sa
menwerking.
(United Press).
INDISCHE LUCHTMAIL PER TREIN NAAR
ONS LAND.
's-GRAVENHAGE, 15 September. Met den
specialen trein, die in Zwitserland „gestrande
Nederlanders" vannacht in ons land terug
brengt, wordt tevens de luchtmail van de in
Napels gebleven Indië-vliegtuigen naar ons
land gebracht.
Z.K.H. PRINS BERNHARD BEZOEKT HET
ALGEMEEN PAARDENDEPöT OP
HOUTRUST.
Z.K.H. Prins Berhard heeft hedenochtend
namens H.M. de Koningin een bezoek ge
bracht aan het Algemeen Paardendepót op
Houtrust.
Vlot en afkleedend.
Vlot en afkleedend is dit model voor de
oudere dame, waarvan wij hierbij de afbeel
ding brengen. Men heeft noodig: 3 meter
soepele stof van 130 centimeter breedte. Het
corsage ver-toont ruimte, terwijl de punt door
loopt op den rok. Deze rok loopt, zooals de
mode dat eisch-t, klokkend uit.
Het patroon is te verkrijgen in maat 43:
bovenwijdte: 112 centimeter; taillewijdte: 96
centimeter en heupwijdte: 128 centimeter. Door
het al of niet aanknippen van naden, kan
men het patroon passend maken voor het
eigen figuur.
Prijs van het patroon 26 ets. Het is van
Maandag af gedurende een week verkrijbaar
Kennemerlaan 42, IJmuiden en Breastraat 29,
Beverwijk.
