IJmuider Courant
REX
l
THEATER
ZIGEUNERBENDE
di,bUi
DAGBLAD VOOR VELSEN, IJMUIDEN, SANTPOORT EN OMSTREKEN
j)e Dans der
Ifillioenen.
Ernstige onlusten in
het Protectoraat?
Kunst en Critiek.
presenteert
mo;
Zeegevecht in het
Kanaal.
De Russen bezetten
Lemberg,
JAARCANC
No. 274
uüM. Cm.» MaaiscbappQ
W" (JiiEflveD en Algem
Couran"
N v Groote Houtstraat 95
£Wkkef^ 1/1724. Bureau IJmuide*
*U—
S3W Pm.glm "<>791
r ...i 0<irnnL
Verschijnt dagelijks, behalve op Zon- en Feestdagen
Directie. P W PEEREBOOM EIN ROBEK PEEKEBOOM
Hoofdredacteur: ROBERT PEEREBOOM
DONDERDAG 21 SEPT. 1939
Abonnementen per week f0.12'/3, p»
maand f0.52'/7, per 3 maanden f 1.55,
franco per poat f 1.95 per kwartaal. Loss*
nummer* 3 cent per ex. Advertentiêni
1-5 regel* f0.60, elke regel meer 0.12.
Bij abonnementen belangrijke korting.
Ingezonden mededeelingeo dubbele
prijs. Advertentie» van Vraag en Aanbod
1-3 regel» f 0.25, elke regel meer f O.lOt
Troonrede is, volgens het gebruik, on-
ll k de Millioenen-nota gevolgd. Dat
- ^-president de Geer (die tevens minis-
n financiën is) daarin geen blijden toon
va jaten hooren was te voorzien. De
511 kUj"eie toestand des lands was de laatste
al moeilijk genoeg. Het uitbreken van
iiT£D r in bet buitenland, dat de mobili-
""in onze weermacht tengevolge had,
dien toestand alleen in hooge mate ver-
van
i°3 j)at blijkt dan ook het geval te
Rechter611 Geer zejf verlaat, ofschoon
etuug veel korter is dan de nota's van
Smniddellpe voorgangers waren, den
V-zakelijken trant van zulk een met
jjers geladen document als hij gaat uitwei-
gen over
f:'e'over"de gevolgen van het verzwakte fi-
Sdëele weerstandsvermogen. „Reeds de
schuld en de sterk opgevoerde
spreken van een verzwakt weer-
rjndsvermogen.
Reden om den moed te laten
jakken 1
dit stellig niet. Veeleer om door ver-
dsn
j krachtsbetoon de ernstige moeilijkhe-
,?n te overwinnen. Maar aan dat verhoogde
machtsbetoon zal het ook niet mogen ontbre-
Het zal onder andere moeten meebrengen
m mj ons dingen zullen weten te ontzeggen
^araan wij gehecht zijn en dat wij wenschen
rjlen weten prijs te geven, ook al kan de
gelijkheid daarvan op zichzelf niet worden
etffist".
Dit laatste is veelbeteekenend. Waren mi
eters tot litteraire vergelijkingen geneigd
2aar dat zijn althans Nederlandsche minis-
!ffs nimmer - de Dans der Millioenen zou als
danse macabre zijn geschetst. Wij allen
jtalers, deze Millioenen-nota be-
1, kunnen aan den Dans om de Galg
aken.... om een fiscale galg die wij in 1914,
en de vorige oorlog uitbrak, niet kenden. Al
opperden wij toen ook al sinds Alva's
Tiende Penning, die lieftallig-onschuldige hef
ing van tien procent, had de belastingbetaler
j non-step gemopperd van heffingen als
ie tegenwoordige hadden wij nog geen flauw
fegrip. Minister de Geer maakt zelf de verge-
iiüng met 1914, toen de staatsschuld betrek-
;eli]k laag was en een periode van toenemende
yelvaart achter ons lag. Er was voldoende
elasticiteit in het rijksbudget en in het draag
vermogen van de bevolking om met zekere be
rusting, zonder vrees voor ernstigen weerslag,
de nieuwe zware lasten te aanvaarden. In 1939
is dit alles anders.
Dat staat vast. En als er onder u zijn die
bij het lezen van dergelijke documenten bitte-
gedachten krijgen omtrent die „bescher-
ng van de kleine mogendheden" waarover
verscheidene groote mogendheden zoo gaarne
zichzelve fier op de borst slaand,
ik mij dat voorstellen. Wat hebben
ie groote mogendheden sinds 1914 van Europa
smaakt? En dan mogen we tenslotte nog blij
vezen als het bij de financiëele en economi
sche misère blijft. En dankbaar als men zoo
^d is, ons niet met de wapens te lijf te gaan.
In ons nummer van Woensdagavond
den vollen cijfers-overvloed van minister
Geer. Ik zal u die golf in dit artikel be
ren en slechts enkele hoofdpunten aan-
>pen. Op den gewonen dienst voor 1940
raamt hij een tekort van ruim vijf millioen.
Dat bedrag wil Iiij door bezuinigingen vinden.
£n als er alleen een gewone dienst ware zou
rr zoogezegd geen kou aan de lucht zijn. Maar
bij het tekort van vijf millioen komt nog vijf-
millioen aan saneering van het werk-
sheids-subsidiefonds, jaarlijksche storting
het spoorweg-pensioenfonds, vermindering
'ksbijdrage werkloosheids-subsidiefonds en
hoogere verplichtingen door consolideering
•an vlottende schuld. Er ls dus een reëel te-
hert voor 1940 geraamd let wel geraamd,
vant het moet nog blijken of de inkomsten
iet tegenvallen van vijfenvijftig millioen.
Bi omdat regeeren vooruitzien is laat de
minister ook het jaar 1941 niet buiten be
schouwing en voorziet voor dat jaar nu al een
tebort van 116 millioen als geen dekkings
maatregelen worden genomen. Dus komt hij
met dekkingsmaatregelen. Het wetsontv/erp-
c; Wilde (Nationale Inkomsten- en Winslbe-
ktlng) bevalt hem niet. Het is nog aanhangig
en zou vijftig millioen per jaar opleveren. Mi
nister de Geer trekt het ontwerp in maar niet
vijftig millioen, die hij hebben moet. Hij
voor toe te passen: le. een voorloopige
tog van 15 opcenten op de gemeentefonds-
belasting, reeds in het huidige belastingjaar
1539-1940, 2e. 45 opcenten idem in het belas-
!j?jaar 1940-1941, 3e. een algeheele herzie-
™g van de inkomstenbelasting per 1 Mei
1M1.4e. een winstbelasting ter vervanging
1 de dividend- en tantièmebelasting. Dit
toe geval beteekent dus een nieuwe aan-
op het particuliere bedrijf. En dan komt
ook nog een oorlogswinstbelasting, waarvan
meesten onzer laat ik u bij voorbaat
verzekeren: ook ik niet evenwel geen last
hUen hebben. Dit zij een troost, schoon het
een schrale is.
verwondert het u wellicht nog dat op
wijze de enorme kosten van de mobili-
zouden kunnen worden gedekt. En te-
recht, want dat is ook niet het geval. Daar
voor komt een speciaal Leeningfonds en voor
"et Leeningfonds zal dezer dagen een nieuw
ctediet van ioo millioen worden aangevraagd,
als de oorlogstoestand aanhoudt,
nog wel niet zal worden bereikt.
bet
Dekking van rente en aflossing van dat fonds
zal groote moeite kosten omdat de belasting
heffing vrijwel tot het uiterste is opgevoerd.
Laat het u niet bovenmate verheugen dat
minister de Geer dit zegt, want zijn voor
ganger minister Oud zei het eenige jaren ge
leden ook al. Tusschen „vrijwel tot het uiter
ste" en „het uiterste" plegen nog tal van
millioenen te liggen.
Dit zijn de hoofdzaken. Bereid u voor. Wij
zijn opnieuw gewaarschuwd. De groote mo
gendheden presenteeren ons de nieuwe reke
ning van hun interessante meeningsverschil-
len. Gelukkig alleen maar in geld. Maar ons
erg „beschermd" voelenneen, wij kunnen
het heusch niet.
R. P.
Britsche ministerie van voor
lichting maakt melding
van hevige botsingen.
Opstandige beweging zou naar
Slowakije overgeslagen zijn.
Het Engelsche ministerie voor de
voorlichting deelt mede;
In gezaghebbende kringen wordt
vernomen, dat op 17 September een
revolutionnaire beweging is begonnen
in Bohemen en Moravië.
Deze beweging was eenige dagen vroeger
voorafgegaan door arbeidersbetoogingen in
Praag, welke tegen Zaterdag zich ontwikkeld
hadden tot ernstige botsingen tusschen de
bevolking en de Duitsche autoriteiten, hoofd
zakelijk S.S. Aan beide kanten werd gebruik
gemaakt van vuurwapens en gezegd wordt,
dat een aanzienlijk aantal dooden en gewon
den is gevallen. Tusschen 17 September en 19
September hebben zich relletjes voorgedaan
in een aantal plaatsen in Bohemen en Mora
vië, o,a. in Pardubice, Pribrin, Pilsen, Tabor,
Pisek en Brno (Brünn). In Brno maakt een
deel van de Duitsch-Tsjechische bevolking
gemeene zaak met de Tsjechen. Op 19 Sep
tember verspreidde de beweging zich naar
West-Slowakije. De Slowaaksche garnizoenen
te Ruzomberok, Zilina en Trencin revolteer
den en ongeveer 1500 man troepen werden
ontwapend.
Toen de Duitsche autoriteiten er zich van
bewust werden, dat zij niet stonden tegenover
sporadische uitbarstingen, maar tegenover een
georganiseerde beweging, werden onmiddellijk
meedoogenlooze maatregelen genomen. De lijst
der arrestaties loopt in de duizenden en hon
derden werden terechtgesteld. Deze onder
drukkingsmaatregelen schijnen niet het be
oogde effect te hebben gehad. De strijd tegen
de sterkere strijdkrachten en de onmeedoo-
gende tyrannie wordt met moed en vastbera
denheid voortgezet. Dat het hier niet gaat
om een storm in een glas water, wordt be-
wezf.ii door de eensgezindheid van doel, de
hardnekkigheid en de discipline van de be
trokkenen. Wie geen vuurwapens bezat, greep
ieder voor de hand liggend wapen. Arbeiders
vrouwen in Praag bewapenden zich niet be
spijkerde planken waarmede zij op den vij
and insloegen. Zoolang de strijd duurde was
er geen niededoogen en werd er grimmig ge
vochten.
Tijdens den opstand werd aanzienlijke ma-
terieele schade aangericht. Bruggen op belang
rijke spoorlijnen en wegen werden afgebro
ken, brandweerposten werden buiten bedrijf
gesteld, rollend materiaal der spoorwegen en
ander spoorwegmateriaal werd beschadigd,
werkplaatsen van belangrijke fabrieken ge
bombardeerd en machines vernield.
Uit (Praag wordt voorts vernomen, dat on
der de personen, die dezer dagen gearresteerd
zijn om politieke redenen, zich ook bevinden
Ferdinand Peroetka, een publicist die vroeger
beschouwd werd als een woordvoerder van pre
sident Benesj, de geestelijke Zavoral en Stra-
hov. een vurig patriot.
Vluchtelingen, die uit Bohemen en Mora
vië te Belgrado aangekomen zijn vertellen, dat
gebrek aan levensmiddelen, o.m. vleesch, zich
doet gevoelen. Suiker, koffie en melk zijn bij
na van de markt verdwenen. Bij iedere critiek
op de organisatie der ravitailleering stelt men
zich bloot aan de maatregelen van de
Gestapo.
Als er in deze zoo benarde tijden,
('k Beken het openlijk en graag),
Eén groep in 't land is die 'k niet kan benijden,
Zijn 't wel de heeren in Den Haag.
Daarmee bedoel 'k de groep der hooge heeren,
Klein van getal maar excellent,
Wier taak is om ons landje te regeeren,
Op dit veeleischende moment.
Zij kunnen nu tot het besef geraken,
Dat het totaal onmooglijk is,
Het allen menschen naar den zin te maken,
Zij doen het altijd ergens mis.
Begrijp me goed, heel vaak zijn van de
menschen,
Die klagen; dat is toch verkeerd,
Uit hun speciaal geval bezien de wenschen
Heel redelijk gemotiveerd.
Maar een regeering moet de dingen wegen,
Zoodat het zwaarste voorrang krijgt,
Dat werkt dan dikwijls lichter dingen tegen,
Waardoor de zorg voor velen stijgt.
En zelfs ministers zijn geen wonderheden,
Die nimmer eens een fout begaan,
Zij hebben aan zooveel het hoofd te bieden,
Waarvoor wij niet graag zouden stkan.
Dus als wij zoo hun maatreeglen beschouwen,
Soms vol van ongewenschten dwang,
Dan past ons te beseffen in vertrouwen,
Zij strijden voor het landsbelang.
Men mag al mopperen in openbaarheid,
Men geve toe ook in 't publiek:
De kunst is steeds nog, volgens oude waarheid,
Veel moeilijker dan de critiek.
een uniek
evene
ment een
tweede
„Sous les
toits de
Paris"
Voor de
pauze
Waar men zich keert
Waar men zich went
Door KUIPERS bril ziet men patent.
Zijlstraat 97. Telef 12726.
Ziekenfonds leverancier.
(Adv. Ingez. Med.)
„Frankrijk en Engeland eiken dag
hechter vereend".
Fransche ministerraad bijeen.
De Fransche ministers kwamen
Woensdagmorgen op het Elysée onder
voorzitterschap van Lebrun bijeen.
Hierover is het volgende communiqué
gepubliceerd:
„Daladier gaf een breedvoerig ge
documenteerde uiteenzetting van den
militairen en diplomatieken toestand.
Met algemeene stemmen werden de
conclusies van deze uiteenzetting goed
gekeurd. De ministerraad bracht hulde
aan den heldenmoed van Polen, dat
in de gemeenschappelijke overwin
ning rechtvaardig rechtherstel zal
vinden.
De militaire, economische en finan-
cieele maatregelen, die er toe bestemd
zijn den oorlog tot de definitieve over
winning te voeren, werden goedge
keurd.
Opnieuw werd in dit opzicht de
iederen dag hechter solidariteit tus
schen Frankrijk en Groot Brittannië
tot uitdrukking gebracht".
ter gelegenheid van het 1-jarig bestaan
een SUPER PROGRAMMA. Eiken avond
8.15 uur. ZONDAG 3 UUR MATINEE.
Avontuur
Fox Wereldnieuws.
HumorVerrassing
Profilti's Hollandsche actualiteiten.
(Adv Ingez. Med.)
Duikboot aangevallen.
LONDEN, 21 September (Havas-
A.N.P.) Gisterochtend heeft een
kanonnade in het Kanaal de aandacht
getrokken van de bewoners aan de
kust bij Folkestone. Twee booten
hadden het vuur geopend en het licht
van het vuren was tot aan de kust
zichtbaar Tusschen de beide booten
spoot het water hoog op, hetgeen er
op moet wijzen dat een granaat in het
water is terecht gekomen. Men meent
dat een Duitsche duikboot werd aan
gevallen. Er werden meer dan twaalf
granaten afgevuurd.
Schade aan schepen van neutrale
landen.
Vergoeding als Engeland zich hiervoor
verantwoordelijk acht.
In het Britsche Lagerhuis heeft het onaf
hankelijke lid Miss Rathbone gisteren ge
vraagd, of de neutrale landen schadeloosstel
ling zal worden betaald voor rampen, welke
door onvrijwillige schending van de neutra
liteit zijn ontstaan. De onderstaatssecretaris
van buitenlandsche zaken, Butler, heeft hierop
geantwoord, dat de Britsche regeering bereid
is schadeloosstelling te betalen in alle ge
vallen, waar bewezen wordt, dat Engeland
verantwoordelijk is.
Minister Anderson heeft in een schriftelijk
antwoord medegedeeld, dat de zomertijd zal
worden verlengd tot 18/19 November.
Fransch legerbericht meldt
activiteit der artillerie.
Plaatselijke, bedrijvigheid dei-
voorposten".
Daladier confereert met Hore Belisha.
PARIJS, 21 September (Havas).
Het legerbericht van 21 September des
ochtens luidt: Plaatselijke activiteit van
de voorposten en bedrijvigheid der ar
tillerie aan beide zijden.
Het communiqué van 20 Septémber
des avonds had den volgenden inhoud:
„Activiteit van de vijandelijke artil
lerie op verschillende punten van het
front. Fransche en Duitsche jachtvlieg
tuigen hebben verscheidene gevechten
geleverd. Een vijandelijk vliegtuig is in
onze linies neergeschoten".
Naar Havas meldt heeft Daladier Woensdag
middag geconfereerd met Hore Belisha, den
Engelschen minister van oorlog.
Na dit onderhoud werd in het kabinet van
Daladier een conferentie gehouden, waaraan
werd deelgenomen door generaal Gamelin, ge
neraal Colson, den chef van den generalen staf
van het leger, generaal Tetu, den chef van den
generalen staf van de luchtmacht, admiraal
Darlan, Champetier de Ribes, onderstaatssecre
taris voor Buitenlandsche Zaken en Coulondre,
directeur van het kabinet van Daladier.
ZOON VAN WIJLEN PRESIDENT
DESCHANEL GESNEUVELD.
Volgens een Duitsche radiobericht is Louis
Deschanel, een zoon van wijlen den vroegeren
Franschen president bij de Saar gesneuveld.
Hij is te Ottweiler bij Neunkirchen met mili
taire eer begraven.
H. M. de Koningin heeft Woensdag een bezoek gebracht aan Den Helder. De vorstin inspecteert de eerewacht.
In Wit-Rusland werd Grodno
genomen.
Het Russische legerbericht van 20
September zegt: „Woensdag hebben de
troepen van het Roode Leger verderen
druk op de PooLsche troepen uitge
oefend en aan het einde van den dag
waren in het westen van Wit Rusland
Grodno en in de westelijke Oekraïne
Kogel en Lwow (Lemberg) bezet.
Van 17 tot 20 September heeft het Roode
Leger dfie Poolsche infanteriedivisies, twee ca
valeriebrigades en vele kleine afdeelingen ont
wapend. Meer dan 60.000 officieren en man
schappen zijn gevangen genomen.
De versterkte gebieden van Wilna, Barano-
witsj, Molodeoh 10 en Sarny zijn met de geheele
bewapening, de artillerie en de munitie in han
den van het Roode Leger gevallen. Tot dusverre
zijn tweehonderdtachtig stukken gesohut en
honderdtwmtig vliegtuigen, die door het leger
zijn buitgemaakt, ingeschreven. De registratie
der trofeeën duurt voort".
Havas meldt nader dat de stad Zaleszczyki
Maandag bezet werd door Russische troepen, die
zelfs tot aan Roemeensch grondgebied zijn op
gedrongen. De stad heeft haar normaal aanzien
nog niet herkregen.
Men verzekert, dat zich in den nacht van
Maandag op Dinsdag bij Herswenka botsingen
hebben voorgedaan tusschen Polen en Russen.
De boeren der grensdorpen zeggen geweervuur
te hebben waargenomen, dat afkomstig zou zijn
geweest uit Zaleszczyki en naaste omgeving. Er
werd geen enkele roode vlag opgemerkt, doch
de Poolsohe kleuren die tevoren de brug had
den versierd, werden verwijderd.
De speciale correspondent van Reuter meldt
uit Cernauti dat aldaar wordt verklaard, dat
bij den inval van het Roode Leger in Polen 110
Sovjet Russische divisies betrokken zijn.
Verklaard wordt voorts, dat tal van Poolsche
burgerambtenaren, die niet van het Poolsche ge
bied konden vertrekken en Oekraïners, die voor
het Poolsche regime hebben gewerkt, zijn dood
geschoten. Gisteren werd de Poolsch-Roemeen-
sche grens volkomen gesloten.
Volgens te Boekarest ontvangen berichten uit
Poolsche bron zijn gedurende de laatste dagen
twee Poolsche generaals, strijdend aan het
hoofd hunner troepen, gesneuveld, nl. generaal
Skotniski, die een cavalerie-brigade, welke ge
heel vernield werd, commandeerde en generaal
Mond van Krakau
Nieuw bombardement op Warschau.
Kolonel Lipinski heeft Woensdag
avond te 11 uur per radio medegedeeld,
dat Woensdagavond 40 Duitsche vlieg
tuigen een aanval op het centrum van
Warschau hebben gedaan. Zeven toe
stellen werden neergehaald. In den na
middag vielen granaten van het zware
Duitsche geschut in de stad, waardoor
velen gedood of gewond werden. Het
vuur werd vooral op het centrum ge-
ridht.
Kolonel Lipinski deelde voorts mede dat de
toestand gelijk was aan dien van den vorigen
dag. De druk van den vijand op Praga wordt
met zware verliezen voor den aanvaller afge
slagen. De verdediging is niet alleen lijdelijk,
maar ook actief. „Wij verdedigen ons, maar be
stoken den vijand eveneens en hebben hem ver
teruggeworpen naar zijn uitgangslinies. In den
westelijken sector is de vijand duidelijk terug
geslagen". Er is geen tijd voor het opstellen van
de door allen verwachte berichten, maar alleen
voor het schrijven van bevelen. Warschau is het
centrale punt der gevechten geworden. Wij
moeten het verdedigen en houden om politieke
en moreele redenen".
Tenslotte wekte kolonel Lipinski de burgers
op te strijden tegen de vermoeienis.
De „Bremen" in een Britsche
haven
LONDEN, 20 September. Volgens
2ekere berichten zou het Duitsche
mailschip „Bremen" onder geleide van
oorlogsschepen in een Britsche haven
zijn aangekomen. Deze berichten zijn
noch bevestigd, noch ontkend.
.(Reuter),
