IJmuider Courant
lllussolim doekt
OpCaSSUtQ
dagblad v.ook velsen. ijmuiden, santpoort en omsireken
Een Keerpunt?
Urk vasteland.
naar de
Mijnramp in Mexico.
JAARGANG NO. 285
Oitü»'
rr t,«iureo>
Unlet 'MaalsehappO
Uitgave»
llgem
«o. «'"u^an,
rii N. V Groott Houlstraai 93
PfOB»er'
Iel 10724 Bureau IJmuidei
gs,Hem- 'e'
KenaemerlaaD *2. IJmtiiden
Courso" l
Telefoon
Adrerieon^ opgegeven
kosteloos opgenomen U> de
Courani
5301 Postcir» 310791 \lh
dit blad
eorden
^ennetner
Verschijnt dagelijks, behalve op Zon- en Feestdagen
Directie. P W PEEREBOOM El* ROBERT PEEKEBOOM Hoofdredacteur, ROBERT PEEREBOOM
WOENSDAG 4 OCTOBER '39
Abonnementen i»e» «eek f0.l2'/j, pe»
maand f0.52''j. per 3 maanden f 1.55*
franco per post f 1.93 per kwartaal. Loss*
nummers 3 cent per ex. Advertentiënt
1-5 regel» f0.60. elke regel meer 0.12
Bij abonnementen belangrijke korting,
IngezondeD mededeelingen dubbel»
prijs. Advertenties van Vraag en Aanbod
1-3 regels f 0.25. elke regel meer fO.lOk
pe vraag doet zich voor of dezer dag-en een
Keerpunt in den oorlog in het Westen, die na
een maand nog steeds in zeer beperkten vorm
voerd wordt, zal brengen. Deze week zal Hit-
°er het woord voeren. De Duitsche vredesvoor
stellen zijn elk oogenblik te wachten, blijkbaar
van de zijde van Mussolini. Ofschoon Rome
zich daaromtrent niet helder uitlaat. Het lot
<jjer vredesvoorstellen schijnt evenwel al vast
te staan. Terwijl Berlijn zich op het stand
punt plaatst dat voortzetting van den oorlog
voor Engeland en Frankrijk geen zin meer
heeft, omdat Polen verslagen is, antwoorden
Londen en Parijs dat zij den oorlog zullen
voortzetten om de Poolsche onafhankelijkheid
te herstellen. En bovendien om zooals zij
steeds verklaard hebben, het Hitler-regime
ten val te brengen. Zij toonen zich evenzeer
overtuigd daarin te zullen slagen als de Duit'
schers zich zeker van hun overwinning too
nen. Intusschen is Duitschlands bondgenoot
in het Poolsche conflict, Sovjet-Rusland, bezig
de randstaten tot zijn vazallen te maken. Op
Estland volgen Letland en Litauen, en de
Finnen komen wellicht ook nog aan de beurt.
Maar van Russische bereidheid om gezamen
lijk met Duitschland tegen Engeland cn
Frankrijk te strijden blijkt niets en Italië's
deelneming aan den oorlog is nog steeds een
twijfelachtige zaak.
Verwacht wordt evenwel dat een definitieve
verwerping der Duitsche vredesvoorstellen er
Duitschland toe zal brengen den oorlog in het
Westen met volle kracht te gaan voeren. En
het is waarschijnlijk dat binnen enkele da
gen de beslissing daarover zal vallen. Gebeurt
dit. dan is niet anders te verwachten dan dat
Frankrijk en Engeland met volle kracht zou
den antwoorden. Het is een somber en naar
geestig vooruitzicht. Niettemin blijft de vraag
in hoeverre de mogelijkheid tot ontplooiing
van die volle kracht bestaat. Onlangs heb ik
geschreven over Liddell Hart's boek „The De
fence of Britain" waarin hij zoo sterk den
nadruk legt op het feif-, dat in de laatste
eeuw de toenemende kracht der bewapening
een steeds grooter voordeel aan het defensief
boven het offensief heeft gegeven. Deze En-
gelsche strateeg Is van meening dat de nutte
loosheid van den oorlo.g als middel tot het be
halen van een militaire overwinning aan „de
agressieve naties" duidelijk gemaakt zal moe
ten worden, dat de beste hoop voor Europa
dus ligt in „een oorlog die geen militaire over
winning oplevert en dat dit resultaat ook de
beste waarborg voor den volgenden vrede zal
zijn". Men kan zijn stelling vreemd vinden als
men aan Polen's lot denkt. Maar hij maakt
natuurlijk een uitzondering voor gevallen van
zeer groote overmacht bij een der strijdende
partijen. Dat geval deed zich in Polen voor,
dat geen georganiseerde verdedigingslinies
bezat en bovendien tenslotte door Rusland in
den rug werd aangevallen. Geheel anders
staan de zaken in het Westen, waar aan weers
zijden een enorme defensieve kracht is voor
bereid en militaire overmacht van een der
beide partijen niet aantoonbaar schijnt. Is
bet dus wel aan te nemen dat zij bereid zullen
zijn zich te pletter te gaan loopen op de ont
zaglijke afweerkracht aan de andere zijde?
Is inderdaad een keerpunt in den strijd te
wachten?
In ons vorig nummer gaf onze militair-des
kundige medewerker, van wiens hand wij al
verscheidene strategische en tactische beschou
wingen gepubliceerd hebben, een zeer be
langwekkende uiteenzetting over de kracht
der wederzijdsche verdedigingslinies aan het
Westfront. Ik raad u de aandachtige lezing
van dit en van de volgende artikelen van
dezen volkomen bevoegden expert aan. Zij
maken duidelijk met welke overwegingen
door de militaire leiders rekening moet wor
den gehouden.
Het is duidelijk dat geen der beide partijen
geneigd zal zijn stroomen bloeds te vergieten
en zich zelf uit te putten in vruchtelooze
ohensieven. Daarbij doet zich niet alleen de
Invloed gelden van het ontzettende leergeld,
m de jaren 19141918 betaald, maar ook de
veranderde houding van de volken jegens den
°°rlog. Ook in deze eerste oorlogsmaand is al
wel gebleken hoezeer daarmee rekening ge-
ouden wordt. Het zeer beperkte gebruik van
bet luchtwapen vindt daar ook deels zijn
verklaring m.
Anderdeels blijkt dat beperkte gebruik be
nvloed te worden door de overweging, dat
°°k ten aanzien van dit wapen de defensie ge-
we d% is versterkt. Onze militaire medewerker
«vestigde dat gisteren in zijn artikel. Het is
^bekende gang van zaken: als één aan
valswapen ontstaat volgt daarop een verde-
Singsmiddel dat het bedwingt. Men vindt'
«n nieuw aanvalsmiddel, of een versterking
van het oude, om dat verdedigingsmiddel te
Weerstaan. Het reageert promptenzoo-
voorts, tot in het eindelooze.
Onlangs heeft Hitler met een geheimzinnig
nieuw
wapen gedreigd, zonder eenige nadere
aanduiding. Men weet niet of het te land, ter
of in de lucht zou moeten worden gebruikt,
^aar iedere oorlog heeft ad tijd nieuwe wapens
°en ontstaan en gewoonlijk kwam er zeer
snel het verdedigende antwoord op of maakte
8 teSenpartij het na en ging hij het ook toe-
Passen.
De lezer weet hoe schrijver dezes over den
denkt. God geve dat die afgrijselijke,
nschonteerende strijd ten spoedigste be-
(Het bestaan van Urk als eiland
heeft thans een einde genomen)
Hebt u 't nieuws soms niet gelezen,
Dat de krant u ervan gaf?
Dan vertel 'k het u bij dezen:
't Eiland Urk is eiland af.
Eeuwenlang heeft het gelegen,
Alom water in het rond,
Vreedzaam, rustig en gedegen,
Een bijzonder stukje grond.
Nu is het niet meer bijzonder,
Urk is wel gedaald in stand,
Het gaat in de massa onder
Als een plukje vasteland.
Voor de brave Urkenaren
Is dit een belangrijk feit,
Door geen ander t' evenaren,
Zelfs in dezen barren tijd.
Voor ons zijn er and're dingen
Van omvangrijker formaat,
Die het kleine Urk verdringen,
Dat als eiland onder gaat.
Het moet dus; eilacie blijven,
Bij dit kort en simpel vers,
Zonder uitgebreid beschrijven
In de gansche wereldpers.
Gaf die pers het maar omvangrijk,
Als een zeer speciaal geval,
Intressant en hoogst belangrijk,
Wereldschokkend bovenal.
Ook al gaf het geen sensatie,
Met zoo'n schokje in het klein,
Zou elk mensch en elke natie
Vredig en gelukkig zijn.
P. GASUS
eindigd moge worden. Maar de mensch zelf
zal daartoe het Inzicht, het besef, den Chris
tenplicht moeten toonen. Helaas is het nog
zoover niet. Al is het begrip gegroeid, de wil
Is nog te zwak. R. P.
Geen Italiaansch communiqué over
de besprekingen te Berlijn.
Stefani spreekt berichten dienaangaande
tegen.
Het Italiaansche persbureau.Stefani meldt:
Het door Reuter verspreide bericht betref
fende een z.g. Italiaansch communiqué, dat
door Radio Roma zou zijn verspreid en dat
nadere bijzonderheden zou hebben gegeven
omtrent den inhoud van de Italiaansch—
Duitsche besprekingen te Berlijn, is van iede-
ren grond ontbloot. Geen enkel communiqué is
te dien aanzien uitgegeven.
Vreemdelingen tot het Engelsche
leger toegelaten.
Vorming van een vreemdelingenlegioen
niet overwogen.
De Koning van Engeland heeft beschikt, dat
een vreemdeling in Britschen'militairen dienst
kan treden, alsof hij Engelsch onderdaan was
en dat het aantal vreemdelingen in een corps
of afdeeling niet beperkt is.
Men verwacht spoedige voordeelen door het
dienst nemen van Poolsche en andere vliegtuig
bestuurders en werktuigkundigen, doch men
heeft op het oogenblik geen plannen voor de
vorming van een soort vreemdelingenlegioen.
Moscicki kan zich in Zwitserland
vestigen.
De Zwitsersche federale raad heeft den
gewezen president van Polen, Moscicki, ge
machtigd Zwitserland binnen te komen.
Moscicki, die zich thans in Roemenië be
vindt, zal naar verwacht wordt in Freiburg
zijn intrek nemen.
Zeven-mogendhedenconfe-
rentie ter beslechting van
het Europeesche geschil
United Press verneemt uit Rome, 3
-October:
Na den terugkeer van Ciano uit Ber
lijn, wijdt Mussolini zich geheel aan de
opgave van een vrede tusschen Duitsch
land en de West-Europee.sche mogend
heden te bewerkstelligen. Daar volgens
diplomatieke kringen uit uitingen van
officieele Parijsehe en Londensche krin
gen is komen vast te staan, dat een
direct vredesaanbod van Hitler reeds bij
voorbaat is afgewezen, neemt men aan
dat de Duce vervolgens de verschillen
de mogelijkheden, welke tot een beëin
diging van den oorlog zouden kunnen
leiden zal onderzoeken.
Naar verluidt onderzoekt hij allereerst de
mogelijkheid een zeven-mogendhedenconferen-
tïe met deelneming van de landen: Engeland,
Frankrijk, Duitschland, Rusland, Italië, Ver-
eenigde Staten en Turkije, bijeen te roepen.
Turkije zou hieraan deel moeten nemen op
grond van de Turksch-Russische en Engelsch-
Turksche besprekingen en haar groeiende be
langrijkheid voor den Balkan, Middellandsche
Zee en Zwarte Zee. De deelneming van de Ver-
eenigde Staten zou noodig zzijn om Frankrijk
en Engeland te bewegen deel te nemen.
Na aankomst van Giano in Rome had deze
onmiddellijk een onderhoud met den Duce, het
welk een half uur duurde, later in den mid
dag gevolgd door een tweede bespreking welke
2 uur duurde. Later op den avond verluidde
hier, dat Mussolini geen schreden ondernemen
zal voor Hitier zijn Rijksdagrede gehouden zal
hebben, daar zijn vredesbemoeiingen daarvan
afhankelijk zouden zijn.
Volgesn goed ingelichte kringen zou Ciano in
Bei-lijn waarborgen met betrekking tot de Ita-
liaansche belangen in de Middellandsche Zee
en den Balkan hebben gekregen.
Ciano's reis naar Berlijn.
Belga publiceert het volgende tele
gram uit Pai-ijs:
Uit Italiaansche bron ontvangen in
lichtingen veroorloven te zeggen, dat
het bezoek, dat Ciano aan Berlijn heeft
gebracht niet het effect heeft opgele
verd, dat de Duitschers er van hadden
verwacht.
De Duce, die, naar me nzegt persoonlijk ge-
De „Admiraal Scheer" in het
Zuiden van den Atlantischen
Oceaan
De „Clement" zou door den Duitschen
kruiser getorpedeerd zijn.
RIO DE JANEIRO, 3 October. Berichten
uit Bahia melden, dat overlevenden van het s.s.
„Clement" verklaard hebben, dat de vestzak
kruiser „Admiraal Scheer" de „Clement'' tot
zinken heeft gebracht. Volgens deze berichten
zou Zaterdagmorgen om 11 uur een Duitsch
vliegtuig boven de „Clement" gecii'keld hebben
en op het schip met machinegeweervuur hebben
geschoten/Daarna werd bevolen te stoppen. De
bemanning begaf zich in de reddingsbooten,
waarna een schip, dat zij als de „Admiraal
Scheer" beschreven, in zicht kwam. Dit slag
schip loste een aantal schoten, waarna het de
„Clement" torpedeerde. De „Clement" zonk in.
45 minuten tijds.
(United Press).
polst zou zijn, heeft er de vooi'keur aan gegeven
een onderhandelaar naar Berlijn te zenden, die
geen volmacht had, verplichtingen aan te gaan.
Duitschland zou hebben willen bereiken, dat
de Duce, door zijn vredesvoorstellen zelf over
te bx-engen, daax-aan het gewicht van zijn gezag
en van de Italiaansche macht zou geven.
Graaf Ciano heeft te dien opzichte weinig
hoop gelaten aan de Duitsche staatslieden, met
wien hij heeft gesproken.
Italië is meer dan ooit besloten buiten het
conflict te blijven, aldus besluit Belga:
DE „BILDERDIJK" WEER TE
ROTTERDAM.
Franco acht snel accoortl in
Europa noodzakelijk.
Spanje is bereid tot verzoeningspogingen.
Generaal Franco heeft een inter
view toegestaan aan de twee be
langrijkste dagbladen van Madrid.
Daarin heeft hij o.a. verklaard „dat de
opmarsch van Rusland in Europa
een zaak van den diepsten ernst is.
Niemand kan dat feit verhelen. Met
het oog op hetgeen i'eeds gebeurd is.
is het noodzakelijk dat men snel tot
overeenstemming komt over de stap
pen tot vermijding van grootere scha
de.
Het kwaad moet tot een minimum bepei-kt
worden, opdat er niet uit het Oosten van
Europa nieuwe en krachtiger gevaren komen
voor den geest van Europa. Dit kan niet be
reikt worden zonder vrede in West-Europa.
Duitschland behoort een voldoende sterke en
hechte slagboom te zijn tegenover de oriën
teering van Europa naar die politieke en
sociale doeleinden van het groote en zich
uitbreidende Rusland".
Franco zeide verder:
„Spanje is bereid om alles te doen
wat in zijn vermogen ligt, zonder be
perking of voorbehoud, om de huidige
oorlogvoerenden te verzoenen".
76 lijken geborgen.
MEXICO, 3 Oct. In de steenkool
mijn te Palua in den staat Coahuila
heeft zich een mijngasontploffing
voorgedaan, waardoor de mijngangen
over een afstand van een kilometer
werden vernield. Men heeft thans 76
lijken geborgen. De lijken waren zoo
verminkt, dat het onmogelijk was
hen te ióentificeeren. Dit is de ergste
mijnramp in de Mexicaansche his
torie. (Reuter)
Na een lang oponthoud in de
Downs
OPVARENDEN VAN GETORPEDEERD
SCHIP GERED.
Dinsdagavond is het s.s. .Bilderdijk" van de
KollaxidAmerikalijn te Rotterdam aangeko
men. De „Bilderdijk" vertrok op 29 Augustus
met een lading stukgoed van New-York. In
den namiddag van 5 September, op ongeveer
70 mijl van het Kanaal, maakte men voor het
eerst kennis met een van de verschrikkingen
van den oorlog, toen men een geweldige knal
hoorde en het schip trilde. Verscheidene leden
van de bemanning snelden naar het dek en
zagen van verre een stoomschip, dat zij als
de „Pukkastan" ruim 5000 ton metend vaar
tuig van de reederij Common Brothers Ltd.
te Newcastle herkenden. Dit schip bleek
door een Duitsche duikboot te zijn getorpe
deerd.
De „Bilderdijk" bevond zich toen op zeven
mijl afstand van de ..Pukkastan" welke snel
zinkende was en waarvan de bemanning, be
staande uit 35 koppen zich reeds in twee sloe
pen bevond. Op de „Bilderdijk" nam men
maatregelen om hulp te bieden, waarbij men
evenwel zorg moest dragen niet te dicht in de
nabijheid van het zinkende schip te komen.
Juist had men een leer uitgehangen en zetten
de eerste Erxgelsche zeelieden voet aan boord,
toen hun schip zonk. Zij werden aan boord
van de „Bilderdijk" opgenomen waar zij een
slaapplaats kregen in de hutten van hun Hol-
landsche collega's.
Correcte duikbootkapitein.
De kapitein van de „Pukkastan" vertelde,
dat kort voor de torpedeering een duikboot
aan de oppervlakte verscheen, die bevel tot
stoppen gaf. Nadat hieraan voldaan was, wérd
hem door den kapitein van de duikboot
een jongeman van nog geen dertig jaar
medegedeeld, dat deze verplicht was de „Puk
kastan" te torpedeeren. De bemanning kreeg
een uur tijds om zich in de sloepen te begeven
en bovendien deelde de Duitscher mede, dat
op korten afstand een Nederlandsch stoom
schip naderde, dat bereid zou zijn de opva
renden aan boord te nemen. Toen de beman
ning van de „Pukkastan" op een behoorlijken
afstand van het schip was, dook de duikboot
onder en torpedeerde het schip, dat snel zonk.
Het was aan bakboordzijde getroffen, maar er
volgde geen ontploffing. De „Pukkastan" was
met een lading graan op weg van Kaapstad
naar Rotterdam.
Na de redding zette de „Bilderdijk" koers
naar de Downs. Daar lagen meer Nederland-
sche schepen en had een begroeting door
landgenooten plaats.
Kort na aankomst kwam een Engelschen
officier aan boord, die de radlozendinrichting
verzegelde en den kapitein de noodige Instruc
ties gaf, zoodat. deze langs een omweg de ree
derij van het gebeurde in kexxnis moest stellen.
Na het ankeren warden de opgepikte Engel
schen met een .regeeringsvaartuig. naar den
wal vervoerd.
Van dc „Bilderdijk" werden de scheepspa
pieren meegenomen, doch van de lading werd
niets in beslag genomen en ook werd de hé-
mannin^ niet ondervraagd. Niemand mocht
echter aan land gaan. De behandeling door
de Engelschen was con'ect. Een rondvarende
regeering-spostboot nam de brieven van de
bemanning over. waarvan er evenwel een aan
tal niet t-e bestemder plaatje aankwam, omdat-
elke ongewenschte aanduiding vernietiging
van de cori'espondentie meebracht. Tweemaal
werden brieven uit Holland bezorgd.
Van het oponthoud werd gebruik gemaakt
om het schip af te bikken en op te schildei*en
en daar men verlof bekomen had gebruik te
maken van de radio-ontvanzinrichting bleef
het contact met het moederland intact. De
avonden warpn eentonig en mede door het ge
mis van tabak werd de stemming aan boord
er niet beter op.
lederen avond voer een sleepboot langszij
om te waai-schuwen dat er des nachts geen
licht, mocht branden.
Maandagavond kwamen de scheepspapieren
weer aan boord terug en kreeg de kapitein
verlof om te vertrekken, maar met het oog
op het mijnengevaar werd het beter geacht
tot den volgenden ochtend te wachten. Te zes
uur werd het, anker selicht en nadat groeten
met de andere Nederlandsche schepen waren
gewisseld die van de „Beemsterdijk", luid
de' „Gefeliciteerd Bildei-dijk" nam de thuis
reis een aanvang. Onderweg passeerde men
enkele mijnen terwiil men ook meende de pe
riscoop van een duikboot waar te nemen.
Vrachtauto met Duitsche
militairen op Belgisch gebied.
Inzittenden ontwapend.
Een Duitsche militaire vrachtauto met, twaalf
manschappen is gisteren bij vergissing op Bel
gisch gebied gekomen meldt Havas. Toen de
auto voor den Belgischen wachtpost verscheen,
op ongeveer 750 meter over de grens, werd de
wagen aangehouden. De inzittenden werden
ontwapend. Het departement van defensie be
vestigt het incident, maar hecht er geen enkel
belang aan.
Fransche ministerraad vandaag
hijeen.
Twee burgemeesters, wier gemeenten tijdelijk buren zijn geworden, drukken elkaar de hand op de plaats, waar enkele oogenblikken
tevoren het laatste gat in den dijk tusschen Urk en Friesland was.
Houding bij eventueele vredesvoorstellen
wordt bepaald.
De Fransche ministerpresident Daladier zal
in den ministerx-aad van heden met zijn collega's
over den internationalen toestand spreken en
hun goedkeuring vragen voor de gemeenschap
pelijke houding, die de regeeringen van Frank
rijk en Engeland voornemens zijn aan te némen
tegenover vredesvoorstellen welke haar langs
eenigen weg zouden kunnen bereiken. Verder
zullen den ministen-aad de besluiten van den
ministerpresident, die beoogen een einde te ma
ken aan de communistische propaganda ter
goedkeuring worden voorgelegd.
