JfgAcwistaa,
HEUMATIEK
Engeland en Rusland pogen er
sinds lang vasten voet te krijgen
(IIN/T IN IIÏIIRIN..
<riebeltje's Hoogtepunt
Alberdingk Thijm
VRIJDAG 6
OCTOBER 1939
JCa&aeC, de stad zandec ueckeecsonyelukken.
Volgens het Japansche dagblad i
„Kokumin Sjimboen" zouden Rus
sische troepenafdeelingen de grens
van Afghanistan hebben overschre
den. In verband hiermede zou Af
ghanistan de mannen tusschen 25
en 40 jaar hebben gemobiliseerd
FGHANISTAN, het „Drangiana" en
Ariana" der Ouden, door de inboor
lingen kortweg „Oerlajat" (dit is
stamland") of „Kaboelistan" ge-
behoorde in de oude tijden aan Per-
"fraen het begin onzer jaartelling is het
ïiefQiitiieer geworden. In de 1de eeuw werd
M 3ste deel veroverd door de Kaliefen
vin Damascus, maar^ het Oostelijk deel bleef
bioscoop te openen, leed schipbreuk. Reeds na
twee maanden moest deze inrichting bij ge
brek aan bezoekers haar deuren sluiten.
Duizendjarige tradities hebben zich te Ka
boel niet door de moderne techniek laten ver
dringen. Kameel en ezel hebben over de auto
gezegevierd
LB.
(Nadruk, ook in gedeelten, verboden).
uj motste deel veroverd door de Kaliefen
hei - - r>intiv het. Onsteliik deel bleef
ÏÏÏrt onder een ninuucujuaae..
omstreeks het jaar 1000 is Afghanistan een
fSerliik Mohammedaansch rijk. Bijna een
later dringen de Turken het land bin-
3 m stichten er een nieuw Mohamme-
3. rak met krachtigen Hindoe-invloed.
Mannelijks hebbeh de provinciale gouverneurs
Soh echter weer meer zelfstandig gemaakt,
«f de tijd der groote Mongoolsche verove-
rnecn breekt aan. een tijd, waarvan ook Af-
Snistan veel te lijden heeft gehad want
tot ongeveer 1400 bleven de Mongoolsche hor-
rtpn er° heerschen.
waar ook daarna wordt het telkens geteis
terd door oorlogen en blijft eeuwenlang ver
geld de Oostelijke helft (Kaboel) bij het
Sn de Westelijke (Heral) bij Perzië. In
17R7 verovert de machtige Perzische vorst Na
rt rSiah geheel Afghanistan; hij stelt er een
stadhouder aan, Ahmed Khan, die zijn gebied
in 1747 tot een zelfstandig koninkrijk maakte,
nit s de eerste maal, dat Afghanistan eigen
lik een afzonderlijke eenheid in de geschie
denis vormt, in het begin der 19de eeuw
wordt het rijk weer verkleind en komt Herat
weer bii Peizië, met welk land Napoleon zich
in verbinding stelt om het Engelsche bezit
Sn het Westen uit te bedreigen. Daarmee
bezint dan ook de periode van het Europee-
sche imperialisme, dat Afghanistan onder
Tiin invloed wil krijgen. De eerste Engelsche
exoeditie dringt in 1838 het land binnen ter
eelegenheid van een troonstrijd. In 1842 wor
den de Engelschen echter weer uit het land
gedreven en Doot Mohammed tot emir uitge
roepen, die zich nauwer aansluit bij Perzië
en Rusland, waartegen Engeland zich natuur
lijk weer verzet.
Van dien tijd af, dus thans reeds een eeuw
lang dateert een strijd tusschen de Russi-
sehen en Engelschen invloed in Afghanistan.
Soms wordt deze strijd in stilte gestreden,
andere malen weer barst hij openlijk los.
Engeland heeft voortdurend geprobeerd, zijn
invloed uit te strekken over dezen bufferstaat
die met den Kaiberpas een toegangsweg naar
het Westen en naar Centraal-Azië beheerscht.
Rusland werpt begeerige blikken naar het
land. sinds het in Turkestan macht heeft en
in Perzië probeert invloed te krijgen.
Afghanistan is sinds eenige jaren een ab
solute monarchie, aan het hoofd waarvan
Zahir Khan als koning staat. Zal ook dit land
ïijn onafhankelijkheid binnenkort verliezen?
De oude en de nieuwe hoofdstad.
KABOEL, thans de hoofdstad van
't district Kaboelistan, is eeuwen
lang de hoofdstad van Afghanistan
geweest, thans is zij als zoodanig ver
vangen door het naburige Dar-oel-
Aman („Huis van Aman"), zoo ge
noemd, omdat zij gesticht werd door
koning Amanoellah. Op 20 Februari
1923 werd de eerste steen gelegd voor
het groote werk en werd het terrein
ingewijd, waarop zich thans een mo
derne Europeesche stad midden in
A2ië uitstrekt. In Dar-oel-Aman is
alles met smaak ingericht en van de
modernste technische middelen voor
zien. Er is een waterleiding, riool-
stelsel, electrisch licht, telefoon en
centrale verwarming.
Een heel ander beeld biedt Kaboel, de oude
hoofdstad, een typische Oostersche stad niet
lage huizen, moskeeën en minarets, een stad,
waardoor kameel-karavanen trekken. Zoo
vooruitstrevend als Dar-oel-Aman is, zoo tra
ditioneel is Kaboel. Hoewel Kaboel een flinke
stad kan worden genoemd (het heeft plus'
minus 140.000 inwoners), is het toch opmer
kelijk, dat er zoo goed als geen verkeersonge
lukken voorkomen; die, wélke er nog plaats
vinden zijn trouwens zoo onschuldig, dat ze
nauwelijks „ongevallen" genoemd kunnen
worden. Weliswaar is Kaboel en dit speelt
natuurlijk ook een rol bij de afwezigheid van
verkeersongevallen een stad zonder trams
en autobussen, doch hiervoor in de plaats
vindt men er ontelbare kameelen en ezels,
alsmede tal van taxi's en particuliere auto's.
Sinds de 16de eeuw beheerschen kameel en
ezel het stadsbeeld. Te Kaboel is het woord
„tempo" onbekend en het „langzaam-maar-
•zeker standpunt" van de kameeldrijvers is
niet in de laatste plaats de hoofdfactor van
het Kaboelsche veilige verkeer. Doch er be
staat nog een andere factor, die Kaboel een
veilig verkeer waarborgt. Volgens de Afghaan
se wet heeft niemand, die een auto be
stuurt, een karavaan leidt, of een ander mid
del van verkeer bestuurt, een rijbewijs noodig.
Daarentegen kan degene, die door lichtzin
nigheid een verkeersongeval veroorzaakt, ter
dood veroordeeld worden. Deze laatste ver
ordening heeft tengevolge, dat bij wegkrui-
5jngen chauffeurs waarschuwende hoorn
signalen geven, dat koetsiers zeer behoed
zaam bij een kruispunt bellen, dat de ezel
drijvers in 't Afghaansch natuurlijk „op
passen" roepen, en dat de leider van een ka
meelkaravaan een tiental meters vooruitloopt
en op een in het oog vallende plaats zijn ka
ravaan een veiligen overtocht bezorgt. Van
de voetgangers wordt geen bijzondere disci
pline verlangd. Zij loopen kris en kras door
elkaar op straat en houden niet speciaal
rechts, wanneer zij van de eene bazaar naai
de andere trekken.
De vroegere Afghaansche hoofdstad heeft
namelijk nog andere eigenaardigheden. Men
vindt hier geen étalages of reclameborden.
Wanneer hier iemand iets koopen wil, gaat
hij naar de werkplaats, informeert, probeert,
en gaat daarna naar een concurrent, totdat
hij het goedkoopste adres gevonden heeft.
Een andere curiositeit van Kaboel is, dat de
^ad geen bioscoop of theater heeft. De po-
fihg van een Fransch zakenman om hier een
NED. BOND TOT HET REDDEN VAN
DRENKELINGEN.
Het overzicht derde kwartaal 1993 is als
volgt:
Er verdronken in Juli 27 jongens, 6 meis
jes, 23 mannen, 3 vrouwen; Augustus 24
jongens, 16 meisjes, 34 mannen, 6 vrouwen;
September 13 jongens, 2 meisjes, 22 mannen
2 vrouwen; 4 in auto's. Totaal 84 jongens,
24 meisjes, 79 mannen, 11 vrouwien, 4 in
auto's.
In totaal verdronken dus 182 personen;
in het derde kwartaal van 1938 166.
Gered werden of wisten zich te redden in:
Juli 36 jongens, 13 meisjes, 19 mannen, 9
vrouwen, 78 uit auto's; Augustus 39 jongens
20 meisjes, 27 mannen, 15 vrouwen, 8 uit
auto's; September 21 jongens, 8 meisjes, 21
mannen, 3 vrouwen, 38 uit auto's. Totaal 96
jongens, 41 meisjes, 67 mannen, 27 vrouwen,
1.24 in auto's.
In totaal werden dus gered: 355 personen,
in het derde kwartaal van 1938: 268.
Er reden te water: in Juli 17 auto's, bussen
vrachtauto's; in Augustus 5 auto's, bussen,
vrachtauto's, in September 15 auto's, bussen,
vrachtauto's. Totaal 37. In het derde kwar
taal van 1938: 37.
PROGRAMMA VAN DE HAARLEMSCHE
RADIO CENTRALE OP ZATERDAG
7 OCTOBER 1939.
Progr. I. Jaarsveld en Hilversum 1.
Progr. II. Hilversum 2.
Progr. III. Belgische en Duitsche stations
eventueel diversen.
Progr. IV. Engelsche stations eventueel
diversen.
Progr. V. 8.00—7.00 Diversen. 7.00—8.00
Eigen gramofoonplatenconcert. Verzoekpro
gramma. 8.00—12.00 Diversen.
Pas op Er is een R in de maand.
Rauw weer op komst. Ge voelt het aan Uw
rheumatiek. Waarom zoudt ge nog langer
door het leven gaan als een wandelend weer
glas, met scheuten en pijn bij iedere aanwij
zing van ander weer? Het rheumatiekseizoen
staat voor de deur, maar het is nü nog tijd.
Neem Kruschen Salts. De aansporende wer
king van Kruschen's zes minerale zouten op
lever, nieren en ingewanden, heeft een
weldadigen invloed op Uw heele gestel. Dat
komt omdat die tot nieuwe werking op
gewekte organen Uw bloed zuiveren van alle
overtollige schadelijke zuren, die zich nu
ophoopen in het gestel en oorzaak zijn van
Uw klachten. Begin vandaag Uw kuur, om
straks te ervaren, dat ge vrij blijft van de
ondragelijke pijnen, die U nu het leven
vergallen.
Kruschen Salts, verkrijgbaar bij apothekers
en drogisten a f 0.40, 0.75 en 1.60 (extra
groot pak)Fabrikanten E. Griffiths Hughes
Ltd., Manchester (Engeland). Opgericht 1756,
(Adv. Ingez. Med.)
de R van
Amsterdamsche Hof moet een
puzzle oplossen.
Had de rechtbank te Haarlem een zaak
moeten verwijzen?
AMSTERDAM, 5 October. Aan het ge
rechtshof te Amsterdam werd Donderdag een
juridische puzzle voorgelegd, de bevoegdheids
kwestie van de rechtbank te Haarlem betref
fende.
Het betrof hier een diefstal in een apotheek
in het Kleverpark te Haarlem, waar in den
avond van 4 Maart jl. een of meer insluipers
met een valschen sleutel waren binnengeko
men. In het vergiftkastje was een bedrag van
ruim f 26 aan kleingeld geborgen en d.it geld
werd den volgenden dag vermist. De verden
king viel op een ex-loopjongen van de apotheek,
den 24-jarige K. K., die te Amsterdam woont.
Een paar dagen na de inbraak werd deze man
ingerekend. Aanvankelijk beweerde hij van
niets af te weten. Later kwam hij met een an
der verhaal voor den dag. Hij was naar Haar
lem geweest en was teruggereisd met zijn
vriend J. Ph., een 25-jarigen opperman. In den
trein had deze hem een groot bedrag aan klein
geld laten zien: het resultaat van de inbraak.
K. gaf toen ook tegenover de politie toe. dat hij
den opperman, die bij hem geklaagd had, dat
hij het zoo arm had, inlichtingen over de in
richting van de apotheek had gegeven. Bij de
inbraak was hij eahter niet geweest, wel waren
zij dien nacht van het geld in Amsterdam uit
geweest.
Ook de opperman werd ingerekend en hij
hield stijf en strak vol, dat hij volkomen on
schuldig was.
Tegen beide mannen werd een vervolging in
gesteld en de rechtbank te Haarlem veroordeel
de den opperman wegens diefstal tot een ge
vangenisstraf van twee jaar, mede met het oog
op zijn donker verleden.
De 25-jarige K., de ex-loopjongen, was pri
mair mededaderschap aan den diefstal ten laste
gelegd, subsidiair had men hem heling ten laste
gelegd en meer subsidiair uitlokking van een
misdrijf en het geven van inlichtingen.
De rechtbank te Haarlem achtte de mededa
derschap aan diefstal niet bewezen, zoodat hij
van het primair ten laste gelegde werd vrijge
sproken. In het subsidiair ten laste gelegde, de
heling, achtte de rechtbank zich niet bevoegd,
omdat de heling het opmaken van een deel
van het gestolen geld te Amsterdam (dus in
een ander arrondissement) was gepleegd. De
rechtbank te Haarlem verwees de zaak niet
naar de rechtbank te Amsterdam, maar veroor
deelde verdachte tot tien maanden gevangenis
straf, wegens het meer subsidiair ten laste ge
legde: uitlokking en geven van inlidhtingen.
Het tweetal teekende hooger beroep aan, zoo
dat thans het gerechtshof, gepresideerd door
mr. Jolles, deze zaken te berechten kreeg.
De opperman bleef op zijn stuk staan. Hij
noemde K. een leugenaar, hij had hem dien
avond niet ontmoet in den trein tusschen Haar
lem en Amsterdam, maar op de Munt, in het
hartje van de hoofdstad. Ze waren samen uit
geweest, maar dat was eerlijk verdiend geld
geweest, wat toen was verteerd.
Vriend K., als getuige gehoord, bleef bij zijn
lezing, en een juffrouw, die in dien tijd veel
met verd. Ph. omging, vertelde, dat hij tegen
over haar een volledige bekentenis had afge
legd. Hij had op haar kamer zelfs andere schoe
nen aangetrokken, omdat hij bang was geweest
een voetspoor in de apotheek te hebben ach
tergelaten.
„Gelogen", riep verdachte woedend, „ik heb
ruzie met haar en nu wil ze me er indraaien.''
De procureur-generaal achtte het bewijs ge
leverd en eischte bevestiging van het vonnis
(twee jaar gevangenisstraf).
De verdediger, mr. Th. Eskens, noemde de ge
tuigen in<gjieze zaak hoogst onbetrouwbaar
concludeerde tot vrijspraak.
Vervolgens stond de ex-loopjongen, de 24-
jarige K. terecht. Hij ontkende de inlichtingen
te hébben gegeven met de bedoeling, dat zijn
vriend in de apotheék in zou breken, zoodat ook
hij naar zijn zeggen ten onrechte veroordeeld
was.
De procureur-generaal was het met de Haar-
lemsche rechtbank eens, dat het primair ten
laste gelegde, de mededaderschap aan diefstal,
niet bewezen was, zoodat verdachte daarvan
moet worden vrijgesproken.
In het subsidiair ten laste gelegde, de heling,
heeft de rechtbank te Haarlem zich terecht on
bevoegd verklaard, omdat het strafbare feit, het
geld verteren, te Amsterdam is gepleegd.
De zaak had daarom moeten worden verwe
zen naar de rechtbank te Amsterdam om daar
te worden berecht, aldus oordeelde de procu
reur-generaal.
Mocht het gerechtshof over dit juridische be
zwaar willen heen stappen, dan is spr. van oor
deel, dat het meer subs, ten laste gelegde, de
uitlokking van het misdrijf, bewezen is. Leggen
we dan beide straffen naast elkaar, en houden
we er rekening mede, dat ook deze verdachte
al meer is veroordeeld, dan is het duidelijk, dat
de straf van tien maanden veel te laag is.
Voor het geval het Hof de zaak niet naar de
redhtbank te Amsterdam verwijst, vorderde
spr. tegen den ex-loop jongen anderhalf jaar ge
vangenisstraf.
Een verzoek om in vrijheidstelling werd afge
wezen.
Op 19 October zal arrest worden gewezen.
HET TOONEEL
Ensemble Bouber.
Men behoeft er niet. aan tc twijfelen, of
JCriebeltje's Hoogtepunt", dal. thans door het
Ensemble Bouber in den Hollandschen Schouw
burg te Amsterdam gespeeld wordt, uit een
roman is getrokken. Het stuk toont er alle ken-
teekenen van. De tafereelen doen dikwijls meer
aan hoofdstukken uit een boek. dan aan too-
neelscènes denken.
Ik ken den roman van Willem van Iependaal
niet, maar het lijkt mij toe, dat Bouber me:
zijn dramatiseering van het boek wat vluchtig
te werk is gegaan. Heel economisch is hij met
zijn personen in ieder geval niet geweest en er
zouden bij wat meer concentratie zeker eenigen
gemist hebben kunnen worden.
Willem van Iependaal heeft blijkbaar dt
moeilijkheden willen aantoonen van den
mensch, die uit de gevangenis ontslagen weer
in de maatschappij terugkeert. Rokus Degelink
bijgenaamd Kriebeltje is wegens een gerinp
vergrijp het stelen van kaas tot 3 maan
den gevangenisstraf veroordeeld en komt -
dank zij de bemiddeling van een reclasseerings
ambtenaar na zijn straftijd in huis bij een
braven Westlandschen tuinder Wout Gantel-
hoven, die hem als een zoon behandelt. Krie
beltje is er dus niet slechter op geworden,
vooral niet, omdat zijn moeder nu niet bepaald
een braaf en solied vrouwspersoon is.
Rokus heeft echter niet gerekend op de
slechtheid der menschen. Want als de West-
landsche tuinders weten, dat Kriebeltje in de
gevangenis heeft gezeten, moet hij ondervinden,
dat de Christelijkheid van deze menschen
meer in woorden dan in daden bestaat In den
roman zal dit wel uitvoerig zijn behandeld,
maar in het tooneelstuk hooren wij er feitelijk
alleen maar van. Rokus krijgt het aan den stok
met den veldwachter, die de booze geest van
het dorp is en wanneer hij dezen vertegenwoor
diger van het gezag heeft neergeslagen, moet
hij weer vluchten en komt hij in zijn oude
milieu in Rotterdam terug.
Maar er is in Rokus dank zij den invloed
van de brave Gantelhovens veel veranderd.
Hij wil niets meer te maken hebben met zijn
vroegere „gabbertjes" en zoekt naar eerlijk
werk, dat hij eindelijk vindt bij Toon Tasselaar,
een kereld uit één stpk, die echter erg critisch
staat tegenover de maatschappij. Zoo blijft Krie
beltje als mensch behouden en hij aarzelt niet
zijn nieuwe straf wegens verzet tegen den
veldwachter uit te zitten, ondanks alle moei
te, die zijn vriend Blauwe Aai een prachtrol
van Herman Bouber doet om hem uit de ge
vangenis te houden.
Wanneer Rokus voor de tweede maal uit de
gevangenis komt, is hij een herboren mensch.
Hij is op zijn „hoogtepunt" en heeft de reclas-
seering niet meer noodig, omdat hij nu geheel
op zich zelf kan staan. Iependaal of is het
Bouber? weet het zelfs zoo te fabriceeren,
dat allen aan het slot gereclasseerd zijn, tot de
moeder toe, die niet meer drinkt en het, hellend
vlak heeft verlaten.
In het laatste tafereel zien wij alle brave
menschen uit het stuk de Gantelhovens, Toon
Tasselaar, Blauwe Aai, Arentje Pot het
meisje van Rokus Floor, de blinde organist
en Kriebeltje bij Rokus' moeder vereenigd
het is een slot zoo gelukkig en mooi, als wij
maar wenschen kunnen.
Dit sentimenteele slot is wel het zwakste deel
van het stuk. Wij weten maar al te goed, dat
het in de wereld meestal niet zoo toe gaat
wij kunnen deze oplossing dan ook onmogelijk
als logisch en natuurlijk accepteeren.
Willem van Iependaal schijnt het niet erg op
de reclasseerïng begrepen te hebben. Wij moe
ten tenminste aannemen, dat Toon Tasselaar
uit zijn naam spreekt, wanneer hij tegen de da
mes en heeren der reclasseering fulmineert.
Wij zouden niet graag alles voor onze rekening
willen nemen, wat de schrijver door dezen man
laat verkondigen en de feiten zelfs in dit
stuk zijn met de woorden nog al in strijd.
Dat Rokus bijvoorbeeld bij den braven Gantel-
hoven in huis komt en tot een beter mensch
wordt, is dan toch maar het werk der reclas
seering en het zijn de hardvochtige menschen
buiten de reclasseering, die trachten dit werk
te niet te doen.
Maar er is ook veel in het stuk, dat levendig
volkstooneel kan worden genoemd, al is het
louter fragmentarisch. Bouber toont zich in die
fragmenten op zijn best. Toch heeft hij wan
neer hij zelfstandig schiep beter werk geleverd
dan dit wel wat erg tendentieuze en rammelende
tooneelstuk.
Ook in de opvoering misten wij de eenheid,
die wij vroeger in het gezelschap Bouber altijd
zoo bewonderden. Een ensemble vormen de te
genwoordige spelers nog niet. De zeer groote be
zetting maakte het noodzakelijk, dat er veel ge-
OP STAAT!
Den naam Gluton lieten wij wettig depo-
neeren om te beletten, dat hieronder een
kleefpasta sou worden verkocht, die de
goede eigenschappen van Gluton mist.
Weiger daarom plakpasta die U alt „even
goed" wordt aanbevolen; wat ie ook mag
«ijn, het i. géén
doubleerd moest worden en niet alle rollen ste-
ig bezet konden zyn.
Maar er zijn ook velen, die in dit realistisch
werk zich volkomen thuis voelen. Bouber zelf
noemde ik reeds. Hij maakt iets prachtig-levends
an den philosophisch aangelegden timmerman,
Blauwe Aai. Ook Lau Ezerman is volkomen in
zijn'element als de brave Wout Gantelhoven, een
tuinder, die een en al hartelijkheid en braaf
heid is.
Ferry de Rooy speelt Rokus Kriebeltje
met natuurlijk accent en weet de rol op niveau
te houden. Foletta, dien wij in 3 verschillende
rollen zagen, trof mij het meest als Toon Tasse
laar, dien hij met aplomb gaf. En ook Rompel
bijgenaamd Stompie was een markante fi
guur. zooals hij door den heer Kremer werd ge
peeld.
Het puhliek bleek door de opvoering geboeid
te zijn en liet het aan het slot niet aan applaus
ontbreken
J. B. SCHUIL.
Op de algemeenc begraafplaats te Huisduinen had Donderdagmiddag de begrafenis met militaire eer plaats van den korporaal-machinist
J. A. Kruisland, die bij de uitoefening van zijn plicht in dienst van het vaderland om het leven kwam bij de ontploffingsramp aan boord
van den „Jan van Gelder". Het vuurpeloton.
(Adv. Ingez. Med.)
De Nar.
Een romantisch spel noemt Kees Meekel zijn
oorspronkelijk voor Jan Musch geschreven
,Nar". Een passender betiteling zou zijn ge
weest: symbolisch spel. De figuren immers die
de schrijver ten tooneele voert, zijn evenzoovele
personificaties van menschelijke deugden en
ondeugden van ondeugden vooral. Hebzucht,
arglist, eerzucht, sluwheid en eigenbaat hebben
den boventoon en voeren een verbitterden strijd
om de onschuld, in de gedaante der jonge her
togin. En tegenover hen staat de zelfverloo
chening, het waarachtige Christendom, in de
gestalte van den bonten nar. Het is den auteur
voornamelijk om niet te zeggen: alleen
om den nar te doen. Aan hem heeft hij het volle
pond van zijn talent gegeven, hem zet hij voort
durend in het middelpunt, steeds feller licht
werpt hij op zijn hoofdpersoon. Dit kon alleen
de andere rollen schaden en zij zijn dan ook
schetsmatig gebleven. Geen ervan is uit de verf
gekomen. En uiteraard komt dit den nar ook
weer niet ten goede. Hij voert zijn strijd niet
tegen zijns gelijken, niet tegen menschen van
vleesch en bloed, maar tegen schimmen, vage
gestalten. Wij bespeuren iets van intrigues, van
vervalschte brieven en beschuldigingen-van-
landverraad, maar wat ze eigenlijk ten doel
hebben, ja zelfs welke personen er het slacht
offer van moeten worden, blijft duister. Twee
hovelingen belagen elkaar en zijn plotseling
weer verzoend welke motieven zij daarvoor
hebben, leert ons ook de beknopte inhoud niet.
.En in het vierde bedrijf, waarin door het open
kerkerraam de gevangenen maar lustig in- en
uitwandelen, terwijl drie zwaar gewapende be
wakers er met den neus bij staan, wordt waar
lijk al te veel van onze goedgeloovigheid ge
vergd. Daarbij komt nog dat de taal, die vooral
in den mond van den nar mooi en poëtisch
klinkt, aan de dramatischè spanning geen kracht
bijzet. Daarvoor is ze te weinig écht.
Een goed tooneelwerk kan ik dus De Nar
niet vinden. Maar aan een ideeënstuk moet men
nu eenmaal speciale eischen stellen. En hier
zij meteen volmondig erkend, dat het als zoo
danig onbetwistbaar kwaliteiten bezit. Het is de
verdienste van den heer Jan Icas van Dijk, die
de rol van den hofnar vervulde, dat de bedoe
ling van den schrijver zoo duidelijk tot het pu
bliek heeft gesproken. Vooral aan het slot van
het tweede bedrijf, waar hij zich de bellenkap
van het hoofd rukt en zich opwerpt tot verde
diger van de aan alle zijden belaagde hertogin,
bereikte hij een respectabele hoogte. De rol is
vol voetangels en klemmen met de snelle wis
selingen van scherts en ernst, van nar en wijze,
maar deze speler wist ze bijna alle te vermij
den. Hij' hartelijke applaus na elk bedrijf heeft
dan ook wel zeer in het bijzonder hem ge
golden.
Voor Alberdingk Thijm was deze voorstelling
geen première in den waren zin des woords.
Vier jaar geleden bracht zij reeds hetzelfde stuk
ten tooneele. maar er was een bijzondere aan
leiding voor deze réprise. De R. K. Volksbond
viert namelijk haar gouden jubileum en voor
de vele leden zal de Rederijkerskamer thans
negen maal de Nar opvoeren. Het woord van
dank door den voorzitter van den Bond aan
het begin van den avond tot Thijm gericht, was
dan ook zeer op zijn plaats. Tot het feestelijk ka
rakter droeg ook de muzikale opluistering door 't
ensemble Nibbering in hooge mate bij. En het
is zeer te waardeeren dat men het in dezen
tijd heeft aangedurfd te breken met de opvat
ting dat het publiek alleen amusement wil. De
groote aandacht waarmee de volle zaal De Nar
heeft gevolgd, bewijst dat men juist heeft ge
zien. Ook nu weer was de regie in handen van
Herman Moerkerk. Dat is een garantie voor
goede décors en goede tooneelschikking. Hier
trof vooral de kerker in het laatste bedrijf.
P. H. SCHRöDER,
„LIEBESGABEN" MOGEN NIET ALS
MONSTER WORDEN VERZONDEN
's-GRAVENHAGE, 5 October 1939. Nog
steeds worden geschenkzendingen voor het
buitenland als monster verzonden hetgeen
verboden is en welke haar bestemming dus
niet bereiken. Verzending moet geschieden
als postpakket.
