IJmuider Courant
Jinscke steden
um-den
onttuimd
DAGBLAD VOOR V ELS EN, IJMUIDEN, SANTPOORT EN OMS 1 REKEN
pe Finnen.
Nederlandsche Regeering
deed stappen in Engeland.
Breiwerk.
Drie van de vijf
ontsnapte Duitschers
weer in Haarlem.
Ongerustheid in de Noordelijke landen
Wilna komt aan Litauen
Vreugdebetoon te Berlijn.
„Indra" hedenmorgen
te IJmuiden
gearriveerd
24e
JAARCANC NO. 291
I ..„rem C""" MaaisfhappO
Ull*!8"
Couran. UilgaveD eD 4,*em
j, (S V Groote Houtstraat 93
r.i 10724- Bureau IJmuidei
fUarl"0-
ReunernerlaaD 42. IJmuiden.
wrfw» S301' 3in791 in'
j(erlentiea ope«ee"» d" blld-
t„,,eloo. ppgenomep to dp
Verschijnl dagelijks, behalve op Zon- en Feestdagen
Directie. P W PEEREBOOM EM ROBER1 PEEREBOOM
Hoofdredacteur: ROBERT PEEREBOOM
WOENSDAG 110CTOBER '39
Abonnementen per week 10.12^ pe»
maand fO.S2''2, Per maanden f 1.55,
franco per post f 1.95 per kwartaal, las»
nummer» 3 cent per ex. Advertentiën«
1-5 regels f0.60. elke regel meer 0.12.
Bij abonnementen belangrijke korting.
Ingezonden mededeelingen dubbele
prijs. Advertenties van Vraag en Aanbod
141 regels f 0.25, elke regel meer fO.IQk
de Baltische rand-republieken is blijk-
pinland aan de beurt, om in de positie
Russischen vazalstaat te geraken. Ten-
ÏÏste, de bekende en gevreesde uitnoodiging
een onderhandelaar naar Moskou te zen-
!fn is gedaan. Dit invitatie-stelsel, door
nuitschland ingevoerd en achtereenvolgens
eeepast op Oostenrijk en Tsjecho-Slowakije,
er jmn onafhankelijkheid mee inboetten
„op Polen, dat weigerde een gevolmachtigde
te sturen
en daarna in drie weken oorlog ver
werd, is door de Russen overgeno
men Het heeft de Baltische republieken zon
der eenig verzet doen toegeven. Bij de geslo
ten „handelsverdragen" is wel de territoriale
onafhankelijkheid van die kleine landen on
geschonden gebleven, maar praetisch hangt
hun toekomst nu van de Russische goedgun
stigheid af. Zij zijn vazalstaten van Sovjet-
Rusland geworden.
Ook in de Russische reeks uit-noodigingen,
200 gedwee aanvaard, schijnt zich nu een
schok te zullen voordoen. Want wel hebben
de Finnen, omdat de Russische regeering de
zaken, die besproken zouden worden, niet
nader'heeft gespecificeerd volgens haar de
gewone diplomatieke gang van zaken, wan
neer het eene land het andere een voorstel
van algemeenen aard doet hun afgevaar
digde Paasikivi naar Moskou laten vertrek
ken, maar hij heeft geen volmacht om be
sluiten te teekenen. Hij is alleen gegaan om
de Russische wenschen te vernemen En op
hetzelfde oogenblik heeft de Finsche minister
van Buitenlandsche Zaken Erkko in een in
terview aan de Zweedsche pers medegedeeld:
,Wat die wenschen ook mogen zijn, onze hou
ding staat vast. Wij houden ons aan de neu
traliteit der Noordelijke staten en aan onze
onvoorwaardelijke neutraliteit, die herhaal
delijk bevestigd is. Wij bedreigen niemand, wij
zoeken geen voordeelen en willen ons niet
aansluiten bij een groote mogendheid of
groep. Onze eenige wensch is in vrede te le
ven met iedereen en buiten conflicten te blij
ven".
De Finsche regeering heeft inmiddels mo
bilisatie-maatregelen genomen en overhaast
is de luchtbescherming der steden georgani
seerd. De Tel. bericht dat toen Paasikivi ver
trok een menigte van duizenden hem het
oude Lutherlied „Een vaste burcht is onze
God" toezong.
Zoo dreigt plotseling een nieuw gewapend
conflict, ditmaal in het hooge Noorden en
men.moet wel begaan zijn met dit kleine volk,
dat zich sinds de verklaring van zijn onaf
hankelijkheid in 1917 krachtig ontwikkeld
heeft, een sterk nationaliteitsgevoel bezit en
zich door zijn rustige energie een goeden
naam in de wereld heeft verworven. Ook po
pulariteit op sportgebied is het ten deel ge
vallen en nog maar weinige weken geleden
was het druk bezig met de voorbereiding van
de Olympische Spelen voor 1940, die het van
Japan had overgenomen en waarmee het wil
de bewijzen tot iets bijzonders in staat te
zijn. Groote toewijding werd daaraan gege
ven. Helaas, aan Olympische Spelen in 1940
denkt niemand meer en binnen weinige we
ken is Finland niet alleen van dat vooruit
zicht beroofd maar voelt het zich plotseling,
tengevolge van den snellen loop der gebeurte
nissen, die Rusland's macht in Oost^-Europa
zoo hebben vermeerderd, in zijn bestaan be
dreigd.
Dat Finland in geval van oorlog met Rus
land spoedig de vlag zou moeten strijken is
zeker. Het land vol meren en moerassen en het
koude klimaat leveren moeilijkheden voor een
aanvaller op en het is uitgestrekt tienmaal
zoo groot als Nederland maar telt maar
vier millioen inwoners, de helft van ons be
volkingstotaal. Dus beschikt het ook maar
over beperkte strijdkrachten tegenover den
reusachtigen tegenstander.
De hoofdstad Helsinki (die vroeger Helsing-
fors heette) telt 250.000 inwoners, verder zijn
er alleen nog wat kleine stadjes waarvan Abo
(65.000) en Wiborg (55.000) de grootste zijn.
Tweederden van de bevolking leeft van land
en boschbouw. Er zijn verder belangrijke steen
groeven, de houtzagerij en papierindustrie zijn
van veel belang, de ijzerindustrie mag
ook zijn.
Een nijver klein volk, die Finnen, werk
zaam en zwijgzaam, stoer en volhardend.
Moge de toestand nog een gunstige wending
nemen en ae ramp van een oorlog hun be
spaard blijven!
R. P.
In verband met de
aanhouding van
onze schepen.
egemoetkomende houding.
In antwoord op een in het Lagerhuis
gestelde vraag, ten aanzien van het vast
houden en doorzoeken van neutrale sche
pen op contrabande, heeft de minister voor
de economische oorlogvoering, Gross, ge
zegd, dat zekere stappen van de Neder
landsche regeering thans in overweging
worden genomen.
Cross zeide, dat de Britsche regeering te
allen tijde haar uiterste best heeft gedaan
in overeenstemming met de algemeen aan
vaarde beginselen van "het internationale
recht met betrekking tot de aanhouding
en doorzoeking van neutrale schepen. Hij
gaf de verzekering, dat al het mogelijke
zal worden gedaan om te voorkomen, dat
neutralen worden opgehouden of dat hun
overlast wordt aangedaan, bij de uitoefe
ning van de oorlogsrechten.
Tien millioen blikken tomaten
soep.
Dinsdagmiddag zijn drie van de vijf Duit
schers, die uit het Huis van Bewaring zijn ont
snapt weer te Haarlem teruggekeerd.
Te ongeveer kwart voor zes zijn zij met drie
marechaussees in een auto aan het politiebureau
in de Smedestraat aangekomen. De drie man
nen waren stevig geboeid en werden snel het
bureau binnengebracht.
Zooals reeds gemeld, waren zij te Zundert,
op slechts enkele kilometers van de grens aan
gehouden en voorloopig aldaar vastgehouden.
Het bericht van hun aankomst had zich blijk
baar onder de Haarlemmers verspreid en den
geheelen middag stonden voor het politiebureau
groepjes nieuwsgierigen die een glimp van de
arrestanten wilden opvangen. Naarmate het la
ter werd verflauwde de belangstelling en toen
op bovengenoemd tijdstip de auto met de
vangenen voor den hoofdingang van het gebouw
stopte waren het nog maar enkelen, die hun ge
duldig wachten beloond zagen.
Kort nadat zij waren binnengeleid ving het
verhoor aan, dat werd geleid door den Commis
saris van Politie, den heer E. H. Tenckinck. Dit
verhoor nam geruimen tijd in beslag en eindig
de eerst tegen half twaalf. Het betrof in hoofd
zaak de wijze waarop de plannen tot ontvluch
ting werden beraamd en de manier waarop deze
ten uitvoer was gelegd. Van politiewege werden
hieromtrent evenwel geen mededeelingen ver
strekt, omdat de afgelegde verklaringen eerst
dienen te worden voorgelegd aan den directeur
van het Huis van Bewaring, teneinde te kunnen
nagaan of een en ander conform de feiten is.
Het landelijke comité,
Dat onlangs is gesticht,
Onder den naam: Breit allen mee,
Zond ons een nieuw bericht.
Naar handschoen, polsmof en naar sok
Is voor het leger vraag,
Dus dames, neem de pen en bloc
Ter hand en brei vandaag
Maar buikband, wanten of een das,
Vermoei u daar niet mee,
Een slaapzak is ook niet van pas,
Aldus het comité.
En zelfs de bivakmuts valt af,
Figuurlijk dan bedoeld,
Daar heeft de vrouw, reeds lang in draf,
Zoo warm juist voor gevoeld.
Ik denk, als men niet verder gaat
Op bivakmuts terrein,
Dat toch de Hollandsche soldaat,
Wel welgemutst zal zijn.
Dus dames, zet uw werk niet stop,
^fet nieuwen lust gebreid
En strakjes rijst een breiberg op,
Die warmt in kouden tijd.
Dan zingt de Hollandsche soldaat:
Zoolang in het verschiet,
De hand nog naar de brei-pen staat,
Dan treuren wij nog niet.
P. GASUS.
RUSSISCHE „DRANG
NAAR HET WESTEN"
Gaat ons leger mosselen eten?
Zooals bekend, stagneert de uitvoer van mos
selen momenteel door de buitengewone omstan
digheden. Zoo is er naar Frankrijk, anders een
goede afnemer, thans geen uitvoer.
Te Yerseke is echter vernomen dat de Mi
nister van Defensie binnenkort een proef zal
nemen met het eenmaal per week verstrek
ken van Zeeuwsche mosselen aan de solda
ten. Als hieraan uitvoering wordt gegeven, zal
Yerseke een flinken afnemer er bij gekregen
hebben
Java-Suiker-export bereikt
record-hoogte.
De suikerverschepingen gedurende Septem
ber zullen een recordcijfer vormen in de ge
schiedenis van de Java-suikerindustrie na de
malaise. Aangenomen wordt dat de export dicht
bij de 200.000 ton zal liggen. De einde Augustus
heerschende ongerustheid dat de export van
suiker door den oorlogstoestand in de war zou
worden gebracht, is dus gelukkig ongegrond
gebleken. Met de vrachtenverhooging en het
verwachte gebrek aan scheepsruimte is het
nogal meegevallen.
Amstelstation wordt Vrijdag
officieel geopend.
Maar Zondag pas in gebruik genomen.
Vrijdag a.s. zal de officieele opening van het
nieuwe Amstelstation te Amsterdam geschieden,
dat Zondag in gebruik wordt gesteld. Het pu
bliek zal echter Zaterdag reeds in de gelegen
heid zijn om het gebouw te bezichtigen. Van
's morgens 10 uur tot 's avonds 10 uur zal men
op' hét dan nog niet in het spoorwegverkeer
ingeschakelde station met een perronkaartje
toegang hebben
Veel meer ingeblikt dan in 1938.
,_Dit jaar heeft de regeering een nog belang
ijker hoeveelheid tomaten laten inblikken
aan vorig jaar. Toen bedroeg het aantal blik
ken 4.5 millioen terwijl nu de tien millioen
wel gehaald zullen worden.
Daar dit seizoen ook .meer rijpe tomaten zijn
verwerkt dan vorig jaar, zal aan veler wensch
Zljn tegemoet gekomen, doordat nu de smaak
wat zoeter zal zijn. Omtrent den prijs der blik
ken is nog niets te zeggen.
Indien de prijs vem 18 cent niet gehandhaafd
an worden (de blikprijs is ook omhoog ge-
Zal sttiS'ng toch binnen zoo eng mo-
lelijke grenzen worden gehouden.
Met het oog op den toestand heeft
de Finsche regeering, naar Reuter meldt,
besloten tot een vrijwillige evacuatie van
Helsinki, Wiborg, Tammerfors en Abo.
Vandaag zal een kwart van de bevolking
van Helsinki vertrekken. Donderdag op
nieuw een kwart. Naar men verneemt,
zijn bij de grens nog geen Russische
troepen geconcentreerd, doch de garni
zoenen worden versterkt.
Het D.N.B. maakt melding van een radio
rede van den Finschen minister van buiten
landsche zaken, Kekkoonen, waarin deze de
bevolking van Helsinki en Wiborg aanspoorde
Woensdag en Donderdag de steden vrijwil
lig zooveel mogelijk te ontruimen. De regeering
wilde vermijden tot dwang over te gaan.
De minister verklaarde, dat de politieke
toestand niet onrustiger of slechter is gewor
den, doch het is heter thans de maatregelen
rustig uit te voeren, dan later overhaast.
Voor het evacueeren van de bevolking der
beide steden zullen met ingang van heden bij
zondere treinen beschikbaar zijn. Degene, die
niet buiten de stad bij familie onderdak kan
bekomen, zal door de regeering een plaats
worden aangegeven. Eigenaars van auto's die
wegens gebrek aan benzine geen gebruik van
hun wagen mochten maken, worden verzocht
de auto's in de beide komende dagen te ge
bruiken voor de evacuatie.
Gisteravond is te Helsinki de eerste oefe
ning van de luchtbescherming gehouden. De
stad was geheel verduisterd.
De Zweden, die Finland steeds als een
bufferstaat tegen het bolsjewisme be
schouwd hebben, aldus meldt Reuter uit
Stockholm, zien met eenige bezorgdheid
de resultaten van de Finsche besprekin
gen te Moskou tegemoet. De openbare
meening geeft het verlangen te kennen,
dat de Zweedsche regeering hieromtrent
een verklaring zal afleggen.
De „Goteborgs Tidningen" stelt de vraag
f welke positie de regeering in deze kritieke
dagen inneemt ten aanzien van de Aalands-
eilanden. Kan deze aangelegenheid Zweden
in een conflict brengen of zal Zweden mis
schien betrokken worden bij de gebeurtenis
sen in het Oosten? Het blad verklaart, dat
de minister van Buitenlandsche Zaken in den
Rijksdag te kennen behoort te geven, wat de
regeering in deze aangelegenheid verwacht.
De te Kopenhagen verschijnende „Natio
nal Tidende" schrijft, dat de onderhandelin
gen te Moskou niet all-een een probleem zijn
voor Finland, maar voor het geheele noorden.
De ernst is des te grooter, omdat deze on
derhandelingen deel uitmaken van een veel
rooter proces, dat het grootste gevaar voor
het Noorden en voor geheel Europa inhoudt.
Denemarken volgt de ontwikkeling der
Finsch-Russische betrekkingen met de groot
ste aandacht, daar men van meening is, dat
door een verder opdringen van Stalin in de
Oostzee de Sovjet-invloed mogelijk naar het
Westen voortschrijdt en zelfs tot Denemarken
zou kunnen doordringen.
Volgens de hier ontvangen Düitsche bladen
wordt oen wijziging in de Litausche regeering
verwacht. De „Börsenzeitung" zegt, dat de
Russische druk op de Litausche regeering zóó
sterk is. dat zij er geen weerstand aan kan
bieden. De soldaten van het Roode leger
?ullen niet alleen In de Baltische staten bin
nenrukken: het bolsjewisme marcheert met
hen.
Naar Reuter nog verneemt, 7Aillen vele
Engelschen, die in Finland verblijf hiel
den. deze week het land verlaten.
Onderhandelingen te
Moskou afgesloten.
Russisch-Litausch bijstandspact
MOSKOU, 11 October (Tass). Om
trent de onderhandelingen met Litauen i
een communiqué uitgegeven, luidende:
Van 3 tot 10 October zijn in Moskou
onderhandelingen gevoerd tüsschen volks
commissaris Molotof en den Litauschen
minister van buitenlandsche zaken, Urbsys,
over de afsluiting van een verdrag betref
feilde overdracht aan Litauen van de stad
Wilna en het gebied om Wilna, benevens
over een pact tot wederzijdschen bijstand
tusschen de Sovjet-Unie en Litauen. Aan
de onderhandelingen namen deel Stalin,
Potcmkin en de Russische zaakgelastigde
in Litauen, Pozdnyakof aan Russische
zijde en de Litausche vice-premier, Bi-
zauskas, de Litausche opperbevelhebber,
generaal Rastikis en de Litausche gezant
in Moskou, Natkevicius aan de andere
zijde. De onderhandelingen zijn op 10 Oc
tober geëindigd met de onderteekening van
een pact betreffende de overdracht aan
de Litausche republiek van de stad Wilna
en het Wilnasche gebied en een pact tot
wederzijdschen bijstand tusschen Litauen
en de Sovjet-Unie.
Tass meldt nader uit Moskou:
Het Russisch-Lïtausch verdrag bestaat uit
negen artikelen, welke betreffen:
1. De stad Wilna en het gebied van Wilna zal
aan Litauen worden teruggegeven.
2. Beide verdragsluitende partijen verplichten
zich tot wederzijdsche ook militaire
hulp, in geval van een aanval op hun gebied
van de zijde van een derde Europeesche
mogendheid, hetzij te water, hetzij te land.
3. De Sovjet-Unie verplicht zich het Litausche
leger tegen voordeelige voorwaarden wapens
en oorlogsmateriaal te verschaffen.
4. Ter verdediging van de grenzen van Litauen
krijgt de Sovjet-Unie het recht in Litauen
troepen van haar leger en luchtmacht te sta-
tionneeren, welker aantal en standplaatsen
bij afzonderlijk verdrag zullen worden gere
geld. Ook de hiermede verband houdende
economische, administratieve en juridische
vragen zullen bij afzonderlijk verdrag wor
den geregeld.
5. Mocht een aanval of dreiging met een aan
val tegen Litauen geschieden, dan zullen
Sovjet-Rusland en Litauen onverwijld over
leg plegen over de daartegen te nemen maat
regelen en met alle middelen tot verweer
overgaan.
Beide partijen verplichten zich geen bond
genootschappen aan te gaan, welke tegen
een der verdragsluitende partijen zouden
kunnen zijn gericht.
Het onderhavige verdrag raakt de souve-
reine rechten der beide verdragsluitende
partijen in geen enkel opzicht. Het beginsel
der niet-ïnmengïng in de binnenlandsche
aangelegenheden blijft door beide zijden ge
garandeerd.
Het onderhavige verdrag wordt gesloten
voor den tijd van vijftien jaren. Wanneer het
schip op weg naar
Encplan»! getorpedeerd.
Sloep met negen opvarenden nog niet
gevonden.
Het Zweedsche Telegraafagentschap
Tdiningarnas Telegrambyraa meldt: Het
Zweedsche s.s. „Vistula", dat met een lading
stukgoederen op weg was naar Hull, is getor
pedeerd op 40 mijl ten Noord-Oosten van de
Shetland-eilanden. Een sloep is in Harolds-
wick aangekomen met negen van de achttien
opvarenden. Er wordt gezocht naar de tweede
sloep met de overige leden der bemanning.
Vredesgeruchten bleken
echter onjuist te zijn.
ZURICH, 11 October 'Reuter.De
Berlijnsche correspondent van de „Neue
Zürcher Zeitung" beschrijft de toonee-
len van vreugde welke zich gisteren in
Berlijn afspeelden, toen geruchten over
een wapenstilstand aan het Westelijk
front en den val der Britsche regee
ring, zich in de stad verspreidden.
De correspondent schrijft, dat „het
nieuws" een geweldige sensatie verwekte
en snel van mond tot mond ging. Steeds
aangroeiende troepjes menschen be
spraken deze jongste ontwikkeling en op
vele plaatsen begon men uitbundig plezier
te maken. Café-eigenaren verstrekten
gratis consumpties en vele winkeliers
gaven hun klanten een geschenk om het
feit te vieren. Daarna kwam de bittere
ontgoocheling, toen de avondbladen op
straat verschenen, welke de geruchten in
groote opschriften tegenspraken.
De Nederlandsche visscherij treft voorzorgsmaatregelen voor het uitvaren ter
vangst, of, zooals dat In zeemanskringen thans heet, -voor den tocht naar de
.bollenvelden". Hoog in de mast wordt een metalen vleg met de driekleur bevwtigd
Mist vormde op het
laatste oogenblik nog een hinderpaal.
De sleepbooten „Utrecht" en „Stortemelk"
waren hedenmorgen reeds vroegtijdig met het
Finsche s.s. „Indra" op sleeptouw voor de
IJmuidensche haven. Het convooi vorderde ech
ter slechts zeer langzaam in verband met den
mist. De sleepbooten „Stentor" en „Nestor"
van bureau Wijsmuller zijn daarop van IJmui
den uitgevaren om eventueel assistentie te ver-
leenen.
Hedenmorgen 11 uur brak de zon door en
werd het zicht vrij normaal. Het convooi is
daarop naar binnen gestoomd.
Het is nog niet bekend of de „Indra" direct
naar Amsterdam of Zaandam (voor welke
laatste plaats de lading gezaagd hout bestemd
is) zal doorvaren. Dit hangt van de omstandig
heden, verband houdende met den diepgang
en den aard der slagzij af. Wat het laatste be
treft, dit zal wel geen bezwaar opleveren, aan
gezien het schip tamelijk gelijk ligt, n.l. tien
graden slagzij.
Men verwacht, dat de havenmeester wel toe
stemming zal geven om direct door te varen.
Geruchten gingen als zou het schip, doordat
de bemanning het had verlaten, geabandonneerd
zijn. Dit is echter niet juist. De kapitein heeft
ten allen tijde het recht direct weer aan boord
verdrag niet een jaar voor afloop van dezen te gaan en het commando op zich te
termijn wordt opgezegd, wordt het automa
tisch voor den tijd van tien jaar verlengd.
Litauen blijft evenwel ook in geval van de
opzegging van het onderhavige verdrag in
het bezit van Wilna.
Het verdrag treedt in werking met de uit
wisseling cjer ratificatie-oorkonden, hetgeen
binnen zes' dagen te Kaunas zal geschieden.
zulks overeenkomstig de bepalingen der wet-
Molengraaff, die zegt, dat, wanneer een schip
in geval van nood verlaten mocht worden het
niet wordt beschouwd, dat het is prijsgegeven.
De fa. Doeksen neeft met den kapitein gecon
tracteerd, dat de „Indra" binnengebracht moest
worden, zoodat deze laatste zijn SGhip geenszins
heeft prijs gegeven.
