M'
VELSEN
IJMUIDEN
JxctCaitd: |anc| van jg
I 60.000 meren.
BEVERWIJK
SANTPOORT
HEEMSKERK
Het visschersdorpje Suurkvla, op Suursaari (Hoglaud), het eiland in de Finsche
Golf, dat de Russen als militaire basis willen opeischen.
-EER dan de helft van alles wat wij
op school leeren, gooien wij later
weer van ons af. Over al die vreem
de landen in Noord-, Oost- en Zuid-
Europa weten we gewoonlijk vrijwel niets te
vertellen. We hebben ook niet nooddg er veel
van te weten, tenzijwe leven in een tijd
als deze, waarin oorlogen en „vreedzame"
machtsverschuivingen de belangstelling voor
al die verre landen weer wakker roept. Niet
op school, maar uit de courant leeren we onze
geschiedenislessen, waarvan daar zij ge
woonlijk minder taai worden opgediend dan
ln onze ouderwetsche geschiedenisboekjes
zeker meer zal blijven hangen dan vroeger.
We moeten overigens heel wat verwerken.
De journalist heeft amper zijn lesje over het
eene land voorbereid of het andere land is
al weer „aan de orde". Het tempo wordt
steeds hooger. Abessynië, Tsjecho-Slowakije,
Polen, Letland, Estland, Litauen en nu Fin
land, het land van de 60.000 meren. 16 naam
vallen en niet-Arische afstamming (Den
hardlooper Nurmi zullen we maar vergeten,
sport is nu niet aan de orde).
Waar die meren vandaan komen kunnen
de geologen, precies vertellen. Ook over de
Finsche taal, die als de moeilijkste van alle
Europeesche talen wordt beschouwd, Is heel
wat bekend. Maar waar de Finnen nu pre
cies vandaan komen is niet met zekerheid
te zeggen. De Finsch-Hongaarsche stammen
zouden 200 jaar voor Christus uit het Oosten
opgedrongen zijn en zich aan de Botnische
Golf gevestigd hebben. Tacitus spreekt 100
jaar voor Christus al over de „Fenni", vol
gens hem een zeer primitief volkje. In de
oude Germaansche sagen wordt over de
niet-Germaansche Finnen gesproken als
over een volk van toovenaars. De Finnen en
Hongaren zouden van Mongoolsche afkomst
zijn. maar uiterlijk is dit niet meer vast te
stellen. Wèl zijn zij naar de taal Mongoolsch,
Verwante stammen, die wèl naar het uiter
lijk Mongoolsch zijn, vindt men nog in
Noord-Rusland tot ver in de Oeral en in
Lapland. De bevolking van Finland wordt
dan ook ingedeeld in Baltische Finnen en
Lappen. De laatsten, die slechts een heel
klein deel van de bevolking uitmaken, wonen
in het Noorden. Zeer nauw verwant met de
Baltische Finnen zijn de Esten. De gelijkenis
tusschen Esten en Finnen is voor iederen
buitenstaander opvallend. Gewoonlijk wor
den de Esten met de Letten vereenzelvigd
en vrijwel niemand in West-Europa neemt
zich de moeite om tusschen deze twee staat
jes eenig onderscheid te maken, tot groot
verdriet van de Letten en Esten zelf, die zich
met elkaar in het geheel niet verwant gevoe
len.
Behalve Finnen en Lappen wonen in
Finland Zweden, die 11 pet. van de bevol-
Jcing uitmaken. De Zweden vestigen zich al
in de Middeleeuwen aan de Finsche kust.
In de dertiende eeuw kwam het Fin-
sc.h eland als een soort kroonland aan
Zweden en sindsdien is de Germaansche in
vloed in Zuid- en West-Finland sterk ge
weest. De Finnen vermengden zich met de
Scandinaviërs en Zweedsch werd in de kust
streken de gangbare taal. Ook nu nog vindt
men er vele Zweedsche namen en hoort men
veel Zweedsch praten.
Op de scholen wordt zoowel in het Finsch
als in het Zweedsch onderwezen en ook de
Universiteit in Helsingfors is tweetalig. Vele
Finnen spreken ook thuis Zweedsch. De
laatste jaren is er onder invloed van natio
nalistische stroomingen een sterke pro-
Finsche beweging gaande, die het Zweedsch
geheel wil verdrijven. Het onderwijs moet
Finsch zijn. De Fin moet Minsch spreken!
Aan de Universiteit woedt een heftige
strijd tusschen Zweedsch en anti-Zweedsch
gezinde Finnen. Men ontmoet dan ook vaak
een Fin. die weigert Zweedsch te spreken en
niet antwoordt, wanneer men hem in het
Zweedsch iets vraagt. Een Finsche. die ik
ontmoette, zei mij dat zij geen Zweedsch
kende. Op mijn vraag of zij het dan niet op
school geleerd had, antwoordde zij: „Ja,
dat wel, maar ik ben het vergeten: daar
waar ik woon (zij kwam uit Midden-Fin-
land) spreekt trouwens niemand Zweedsch"
Van Midden-Finland tot aan Lapland ver
staat inderdaad niemand Zweedsch. Dit
zijn de zuiver Finsche streken met de typi
sche gehuchten (kerkdorpen) die ver van
elkaar liggen en dikwijls alleen over het
water te bereiken zijn.
Finland is op IJsland na het dunst-
bevolkte land van Europa. Op een opper
vlakte van 390.000 vierkante kilometer wonen
ongeveer 3.5 millioen menschen, wat op 9 per
vierkanten kilometer neerkomt. In Neder
land wonen 248 menschen per vierkante
kilometer. Lapland is het dunst-bevolkte
deel van Finland. Hier wonen 4 menschen
per vierkanten kilometer.
Middelen van bestaan.
WTC7 IE soms denkt, dat in dit land maar
weinig menschen kunnen wonen, om-
ttat er zooveel water is, heeft het mis. De
duizenden meren liggen voor het grootste
gedeelte in Zuid- en Midden-Finland en vor
men „slechts" 11.5 pet. van de geheele op
pervlakte. Van de overige 88.5 pet. bestaat.
73.5 pet. uit bosch. Maar 10.8 pet. van liet
land is gecultiveerd, waarvan 6 pet. voor den
•landbouw en de veeteelt. Is het wonder dat
jacht en visscherij voor de Finnen de voor
naamste bezigheid vormt? Er wordt wel hoe
langer hoe meer land bebouwd, maar dit
gaat zeer langzaam. Het klimaat werkt
trouwens tegen. De zomer is vooral in 't
Noorden kort, zoodat het grootste deel
van het jaar voor landbouwarbeid verloren
is. Ten aanzien var. landbouwproducten kan
Finland dan ook niet in eigenu behoeften
voorzien Met de veeteelt staat het beter,
Naast hout en houtproducten (cellulose en
papier) zijn kaas en boter zelfs belangrijke
exportartikelen. De houtbewerking vormt de
voornaamste industrie in Finland, maar een
industrieland wordt het hierdoor niet. Er
leeft maar 17 pet. in de steden, waarvan
Helsinki met 290.000 inwoners de grootste
en tevens de hoofdstad is. Daarna volgen
Vipuri (Viborg) met 82.000, Turku (Abö)
met 70.000, Tammere (Tammerfors) de
grootste industriestad met 60.000 en Kotka,
de tweede industriestad, met 14000 inwoners
Naar West—Europeesche verhoudingen dus
kleine steden. De aard van Finland moet
men dan ook vooral niet uitsluitend in de
steden zoeken. Het Finsche volk is een na
tuurvolk. Er is geen volk dat altijd zoo nauw
met de natuur verbonden was, maar ook ge
bleven is, als het Finsche. Dit mag men
vooral niet uitleggen als achterlijk of primi
tief. Integendeel, de Finnen hebben al
sedert eeuwen een hoogen trap van ontwik
keling bereikt, een ontwikkeling die men
zeker niet zou verwachten in een land waai
de menschen op zulke enorme afstanden
van elkaar wonen. De natuur en de eenzaam
heid hebben het Finsche volk tot een ge
zond en krachtig volk gemaakt.
De Finnen zijn nooit op verovering uitge
gaan. Zij zijn alhoewel zij de laatste jaren
een enorm leger op de been houden - nooit
oorlogszuchtig of machtsbelust geweest. Wel
is Finland de eeuwen door het oorlogsterrein
van de Zweden en de Russen geweest, maai
de strijd van de Finnen is alleen maar een
strijd voor de vrijheid van hun land. Hoewel
zij tot 1919 nooit geheel vrij zijn geweest heb
ben zij gestadig aan hun ontwikkeling ge
werkt. Van analfabetisme was vroeger, toen
van scholen nog geen sprake was. al weinig
te merken en thans kan men hiervan vrijwel
niet meer spreken. Dit is het werk van de
Evangelisch-Luthersche kerk geweest. Pas in
1249 heeft de Zweedsche Koning Gustaf Wasa
het Christendom definitief in Finland inge
voerd. In 1554 is Finland tot het protestantis
me overgegaan en van dien tijd dateert de
strijd tegen het analfabetisme.
Maya Tamminen beschrijft in haar inlei
ding tot de Nederlandsche vertaling van het
nationale epos „Kalevala" hoe de kerk te
werk ging. Geen Fin kon trouwen wanneer
hij niet bevestigd was, maar bevestigd kon
hij pas worden als hij de bijbel kon lezen en
bovendien behoorlijk had leeren schrijven.
Bij de geestelijken kon men les nemen. Elk
jaar reisde een kerkelijke commissie het land
af om de examens af te nemen en het gold
als een groote schande wanneer men afgewe
zen werd. Ook de aanwezige gemeenteleden
werden op gezette tijden opnieuw ondervraagd
om te onderzoeken of de verworven kennis
nog aanwezig was. I-Ioe moeilijk het voor
vele jonge levenslustige Finnen, die het vrije
leven van jagen en visschen gewend waren,
was om zich tot het leeren en ook tot den
geregelden landbouw te zetten, wordt in het
kostelijke boek van Alex. Kiwi „De zeven
broers", dat 100 jaar geleden verscheen, be
schreven. Kiwi's boek is nu nog een van de
meest gelezen boeken in Finland, want het
is voor de Finnen een boek van dezen tijd, en
daarenboven geestig en boeiend. Een boek van
dezen tijd, zooals ook veel uit het oude „hei-
densche" volksepos nog van dezen tijd is. Zoo
als de menschen tóen het land ontgonnen,
de jacht en de visscherij bedreven en hun
hoeven bouwden, doen zij het nu in sommige
streken nog. Zooals zij toen hun tooverzangen
zongen doen zij het nu in Oost-Karelië nog.
want de oude gezangen zijn niet dood. Zij
leven, zij worden nog gezongen, begrepen en
aangevoeld. De „Kalevala" ontbreekt in geen
gezin. Op elke school wordt dit boek gelezen
en onderwezen, het is het populairste boek
van Finland. In 1551, toen het Christendom
al sinds 3 eeuwen was ingevoerd, werden de
heidensche Goden zelfs nog aangeroepen en
geëerd. Tamminen vermeldt dat de bisschop
Agricola in zijn voorrede tot de vertaling van
de psalmen een lijst van „demonen" opnoemt
wier aanroeping in gebeden of vermelding in
gezangen als zéér zondig afgekeurd wordt,
Hieronder zijn ook de Goden uit de „Kale
vala".
Maar wat leeft er nog veel uit dien ouden
tijd. Nu zooals vroeger is Finland het land
waar de vroutf volkomen gelijk staat met den
man, en waar de vrouw werk verricht dat bij
ons luitsluitend voor mannen is weggelegd.
Eigenlijk ziet men in Finland meer vrouwen
Het Finsche bad
1R is nog een ding in Finland waarvan de
beteekenïs door de eeuwen heen noch
verminderd, noch gewijzigd is en dat is de
sauna, het Finsche bad. Elk Finsch huis heeft
zijn eigen badhuis (in de steden zijn het
groote, gemeenschappelijke badhuizen gewor
den), een klein gebouwtje, liefst aan het
meer. In de kleine ruimte bevinden zich hou
ten banken, boven en naast elkaar en een
oven van graniet. De oven wordt flink heet
gestookt en daarna met water begoten,
waardoor zich waterdamp ontwikkelt. De ba
ders gaan op de banken liggen en zweeten
tot zij het niet meer uit kunnen houden. On-
dertusschen „kastijden' of masseeren zij el
kaar met berkentwijgen. Als zij flink heet en
bezweet zijn springen zij in het meer of als
er geen meer is begieten zij zich met koud
water. Zonder de sauna zou de Fin niet kun
nen leven. De sauna is van oudsher de plaats
waar men ziekten afweert en genezing vindt.
In de „Kalevala" gaat de hoofdpersoon als hij
de pest, die over het land gekomen is, wil
afweren, naar het badhuis. Hij neemt een bad
en roept den oppersten God aan met de woor
den: „Kom, o God, nu tot ons badhuis, treedt
in deze warmte binnen, geef ons wederom ge
zondheid, wil uw rust ons niet onthouden
enz.". Naar de sauna ging men wanneer men
moeilijkheden had of tegenspoed. De vrouw
wachtte in de sauna de bevalling af en de
man. die op de berenjacht ging, nam eerst
een Finsch bad. Er bestaat een spreuk, die
zegt: Als sauna en brandewijn niet helpen,
dan is het doodelïjk.
Voor de Fin op het land heeft het bad nog
vrijwel de oude beteekenis, al zijn de heiden
sche zeden natuurlijk verdwenen. Maar ook
voor den modernen Fin uit de stad heeft de
sauna méér beteekenis dan ons „even een
bad nemen". De badhuizen in de groote ste
den zijn modern, lijken niet meer op de ech
te sauna's, alhoewel het principe van baden
hetzelfde is gebleven. Er wordt electnsch ge
stookt en er is geen meer maar een zwembad
om af te koelen. Een studente, die met mij
er.heen ging, zei mij: Voor de sauna moet je
den tijd nemen. Hier vind je ontspanning en
rust. Wanneer ik om de een of andere reden
in de put zit, of ik voel mij lichamelijk niet
goed, dan neem ik een Finsch bad. Gewoon
lijk helpt dat uitstekend.
Zoo handhaven de Finnen hun oude tradi
ties, ook daar waar alles gemoderniseerd en
gehaast is geworden. En de moderne Fin
schaamt zich niet voor zijn gebondenheid
aan de natuur en zijn trouw aan oude tradi
ties. De gedachte „zich los maken van bet
oude" kan eenvoudig niet bij hem opkomen
Mr. W. M. VAN MEURS—
VAN DER BURG
(Nadruk verboden
Nederlandsch schip neemt lading
van Duitsclie schepen over.
CALLAO, 18 October. Het Duitsche
stoomschip „Montserate" heeft zijn Euro
peesche lading, bestemd voor Chili, aan het
Nederlandsche stoomschip „Breda" overge
dragen, Het stoomschip „Breda" zal even
eens 370 ton Chileensche wijn van het
Duitsche schip „Münehen" en het Duitsche
stoomschip „Hermonthis" overnemen en naar
Europa vervoeren. (United Press)
In de Zweedsche hoofdstad begon Woensdag de conferentie der Scandinavisch?
staatshoofden. Onze afbeelding toont het Koninklijk Slot te Stockholm. 6
GESLAAGD.
Mej. C. Schilder behaalde te Amsterdam het
diploma Stenografie Duitsch i.ioo lettergre
pen) van de Federatie voor Stenografie „Groo
te". Zij werd opgeleid door den heer J. C. Cra
mer te IJmuiden.
MEISJE AANGEREDEN, DADERES REED DOOR.
Een 8-jarig meisje, dat in de Corverslaan te Vel-
sen-Noord plotseling den rijweg overstak werd
door een wielrijdster aangereden. Het meisje kwam
hierdoor leelijk te vallen en brak een onderbeen.
Na ter plaatse te ziin verbonden is het naar het
Antonius-ziekenhuis vervoerd. De wielrijdster is
doorgereden.
De politie stelt naar haar identiteit een onder
zoek in.
PROPAGANDA VOOR DE MISSIE
VERKEERSACTIE.
Woensdag werde nin het gebouw van de K. S. A.
bijeenkomsten gehouden ter propageering van de
Missie-Verkeersactie. In deze samenkomsten wer
den films vertoond, waarin de moeilijkheden in
beeld werden gebracht waarmede de missionaris
sen te kampen hebben, wanneer zij zich met pri
mitieve vervoermiddelen over groote afstanden
naar de staties moeten verplaatsen. Des middags
werden voorstellingen gegeven voor de school
jeugd en des avonds voor de volwassenen. Steeds
was degroote zaal van het gebouw der K. S. A. tot
de laatste plaats bezet.
In den avondbijeekomst heeft de eerwaarde hees
Kenri de Greeve een met gloed uitgespi-oken pro-
paganda-rede gehouden.
„WINKELIERS- EN HANDELSVEREENIGING
„GROOT IJMUIDEN".
Woensdagavond hield de Winkeliers- en Han
delsvereeniging „Groot IJmuiden" een jaarverga
dering in Hotel No. Een. De vergadering werd ge
opend door den voorzitter, den heer G. van
Telgen. In zijn openingswoord zeide de voorzitter,
dat men in de toekomst voor het feit kan gesteld
worden om, met het oog op de tijdsomstandigheden
Eén van de 60.000 Finsche meren.
Verwachting geldig van hedenavond tnt f
avond ongeveer 19 uur: r-';n«j
Meest matige tot zwakke noorm,. i
ter wellicht opklarend. Aanvankr"'"^
tijdelijk regen. Weinig VCTandX?,1*
peratuur. later waarschijniiik li!'-1!
THERMOMETERSTAND-011
Hoogste gisteren
Laagste hedennacht
Hoogste heden
BAROMETERSTAND
Hedenmorgen 9 uur i
Neiging: Achteruit. 60
waardoor zich voor de winkeliers vele vrs™
doen, meer ledenvergaderingen te houden *1
De secretaris de heer H. Veuger bracht ziin
verslag uit. Ofschoon dit verslag niet vrii J,.
een mineurklank toch gaf dit als liohtmi ,'y
ging van het ledental. Ook de contanCiS
gave is eveneens met een aantal fleeing
uitgebreid. De penningmeester, de heer S
Dorp, kon tot zijn blijdschap en verslag uiihr?
gen, dat meldink maakte van een batig salda ïl
leden der kascommissie zijn benoemd de hoeren
Kersemaker en v. d. Kolk.
Hierna had, wegens periodieke aftreding
bestuursverkiezing plaats. De afgetreden beri'
leden, de heeren Jac. v. d. Broek, S. van Doren
G. de Jager werden bij acclamatie he:«a
Hierna vestigde de voorzitter de aandacht óoï
secretariaat van den Kon. Ned. MiddensiS
bond, aan wkelk bureau de leden der winXe'=-
vereeniging verzoeken kunnen richten inzaXe M1!
verkrijgen van zakenverlof van gemobilssA
winkeliers. I
Tot slot werd besproken het punt der airijl
St. Nicolaas-campagne. Besloten werd, eea Sl'
Nicolaas-reclame-campagne te voeren.
BESOMMINGEN
Snoekbaars in consignatie 25 ct. tot 21 ct p. u\
909 kisten versche haring.
2C kantjes steurharing f 17f 16 per kantje,
Trawler: Adelante IJM 19 1315 mnd. f9150
Kotters: IJM 23 f1940; UK 17 f82- ÜKJll
f129: TX 29 f 725; TX 37 f937; TX 39 f76ü' X
11 f756; TX 19 f764; TX 32 f761; TX 49 f»
TX 33 f 755; HD 25 967; HD 37 f 1010.
IJMUIDEN 19 October lSi).
Tarbot 190170 cent per K.G.
Tong 19576 cent per K.G.
Groote schol f33 per 50 K.G.
Middel schol f 28,50 per 50 K.G.
Zetschol f 31 per 50 K.G.
Kleinschol f 28,50—f 10,50 per 50 K.G.
Schar f 15—f 5,80 per 50 K.G.
Wijting f 9^-f 4,60 per 50 K.G.
Versche haring f 1,50-f 8,90 per 50 K.G.
Kabeljauw f 84 f 70 per 125 K.G
Leng f 3f 2,75 per stuk
STEEDS MEER TRAWLERS IN DE VAART,
De derde groote trawler van de reederij JU
Vem", de Erin IJm. 12, wordt than;; ook voor
visscherij klaargemaakt. Dit schip zal vera*
delijk a.s. Dinsdag uitvaren.
Tevens wordt o.a. de Prinses Beatrix IJm. 1H
De Uiver IJm. 384, de Norma Maria IJm. 5 r.
een aantal andere trawlers klaargemaakt. Ve-
moedelijk zullen aan het einde dezer ma
geveer 25 trawlers in bedrijf zijn. waaronder ee
aantal voor de gewone visscherij (op schelrifc,
kabeljauw enz.)
De Adelante IJm. 19. die haar vangst verkcell
besomde f 9150 terwijl de snurrevaadkotter Ui
23 de Nelly van B. ruim f 1900 besomde. OM
de groote kotters van Texel en Den Helderhe
den zeer groote besommingen (van f TOO tol
f 1000).
Behalve de stoomlogger Petrus Paulus jfc
266 wordt ook in IJmuiden de motorlogger KW,
55 voor de drijfnetharingvisscherij klaarge
maakt.
DE WASCH GESTOLEN.
Een bewoonster van een huis in de M
Krugerstraat heeft aangifte gedaan van diefstal
van waschgoed, dat ochter den woning te d-*""1
hing.
ZEDENDELICT.
Door de recherche is een Inwoonster van Ssw
poort aangehouden wegens een zededelict
overtreding van 350 I wetboek van stratm--
Zij is in het hoofdbureau van politie in arr---
Een Finsch badhuis Sauna.
DAMMEN.
De heer G. Zonneveld, alhier heeft
dagavond voor de R.K. damclub „Zaana
te Zaandam een simiultaan-séance ?e=even'.,
de 18 partijen wist de heer Zonneveld er -
winnen, 4 werden remise en 2 werden Qoo
verloren
TOONEEL.
De Chr. tooneelvereenügimg heeft m
genomen „Huwelijksdroom", blijspel in ar
drijven van Joh. v. Baaren.
PERSONALIA.
De dames B. Ozeling en Gré Klo.es sta
voor het examen Kraamverzorgster.
BENOEMD.
De heer Nic Vendel is benoemd tot b
van de vakgroep tuinders van den r
Land- en Tuinbouwbond.
E.H.B.o. hiSI
De E.H.B.O.-vereeniging zal Vnjdag m
cursussen aanvangen. De cursussen wo
houden in het Hervormd Ver
onder leiding van dr. Meijer.
dan mannen werken. Er zijn vrouwelijke con
ducteurs, straatvegers, tuinlui, chauffeurs,
kellners en wat al niet meer. Ook in vroeger
tijden stonden man en vrouw al naast elkaar.
Zij heerschten samen op de hoeve. De vrouw
binnenshuis en over het vee, de man buitens
huis, bij jacht en visscherij. Alle huisgenooten
wendden zich tot de vrouw om raad of wan
neer zij klachten hadden. De verhouding
man-vrouw was en is er een van gelijkheid
en verdeeling van plichten, niet van onderge
schiktheid of machtsvertoon.
