IJmuider Courant
Se
„Duitsehe houding
tegenover
neutralen bekend"
feer:
de Deur.
Appel-appèl.
(Regeetitttp
IJmuider Courant
Brug over de Noord
hedenochtend geopend
Engelsch lijnvaartuig
vergaan.
Minister De Geer's toespraak
heeft goede ontvangst.
Bommen op de Shetland-
eilanden.
jAARGANG NO. 12
Lourens Coster. Maatschappij voor
Uitgaven en Algem Drukkerij N.V., Gr.
Slfaal 93, Haarlem, Telefoon 10724 Bureau
Courant. Kennemerlaan 42, llmuiden,
5301, Postgiro 310791. Alle Advertenties,
en voor dit blad, worden kosteloos
lfnen i" de Kennemer Courant
DAGBLAD VOOR VELSEIN, 1JMUIDFN, SANTPOOR I EJN OMSTREKEM
Verschijnt dagelijks, beüalve op Zon- en Feestdagen
Directie: P W PEEREBOOM EN ROBER'I PEEREBOOM Hoofdredacteur: ROBEKT PEEREBOOM
DINSDAG 14 NOVEMBER 1939
Abonnement»* 0.1254 oei m&anrf
0.5234, per 3 maanden 1 55, franco per post
1,95 pet kwartaal Losse nummers 3 cent per èx.
Advertentiën 1-5 regels 0.60 elke regel meer
ƒ0.12 Bij abonnementen belangrijke korting,
ingezonden mededeellngen dubbele, prijs.
Advertenties fan Vraag en Aanbod 1-3 regels
ƒ0.25, elke regel meet ƒ010
emotie van de laatste dagen der -vorige week,
zoovele menschen in België en in ons land
„oen hadt alweer geluwd. De vanouds ge-
Ikelijfce term: „het einde der week heeft ont-
aiiing gebracht" kan weer eens worden ge-
En diegenen die uit voorzorgsmaatregelen
veelal nog' sterk overdreven ook
'de vreeselijkste gevolgtrekkingen maakten en
ie anderen een schrik op het lijf joegen
,en nu eens kunnen bepeinzen, hoezeer zij er
geffeest zijn. Mochten zij daarvoor de zelf-
2jS missen en bij de eerstvolgende gelegenheid
1W willen beginnen, dan zullen zij wel er-
n dat velen hen niet meer gelooven.
s is gebleken dat sommige rustige menschen
iet jammer
vinden dat de couranten niet uitvoe-
«er zijn in hun mededeelingen omtrent voor-
^maatregelen der overheid. Inderdaad brengt
«ijmamheid altijd het gevaar mee, dat het ge-
^ht zich schier onbeperkt doet gelden. Maar als
landsbelang zwijgzaamheid eischt is daar
éts aan te doen. En met name ten aanzien van
Jilitaire maatregelen is dat landsbelang toch wel
Als men nu ook maar inziet dat
gerucht als regel onwaarheid en slechts bij
pondering gedeeltelijke waarheid bevat is men
j. jnstaat het te verduren zonder erdoor in de
tarte raken. Rustig-oordeelende menschen moe
tij Vrijdag al beseft hebben dat het feit dat
de periodieke verloven en niet de zaken-
kloven ingetrokken waren op zichzelf al een ge-
Ditstelling inhield. Dezelfde menschen moeten
r den indruk zijn gekomen van de sympa-
die „het vredes-initiatief", het aanbod van
Je diensten dat Koningin Wilhelmina en Ko-
5 Leopold III aan de oorlogvoerenden hebben
i, :tn de wereld ontmoette. Onder andere
akin Italië en in Spanje. Generaal Franco zond
i een bewijs van zijn instemming er mee aan
jen Koning der Belgen. Wat beteekent dat?
Soaiijè en Italië zijn niet tot deelneming aan den
tórlog geneigd maar willen er 'integendeel liefst
kospoedig mogelijk een eind aan zien.
zal die rustig-oordeelende menschen, op
ind verstand ik mij beroep, er tevens aan
ifrimierd hebben dat dit geen wereldoorlog is,
Etoals de vorige. Er zijn nog steeds maar drie
iesche staten in betrokken en het hand
hunner neutraliteit, dat de overige bezielt,
jêglnt steeds duidelijker en beslister vormen aan
tinen. België en Nederland zijn niet de eenige
[neutralen! Allerminst: het grootste deel van
houdt zich buiten den oorlog en wenscht
feu vrede. Ook daarom staan wij Nederlanders
Belgen allerminst alleen en wordt naar het
Voord, van onze staatshoofden geluisterd. Een
overweging is deze, die ik al eerder naar
toren heb gebracht: Duitschland en Engeland-
[Frankrijk zijn volstrekt niet de eenige groot-
nachten ter wereld en zelfs niet in Europa. Zij
lebben met het bestaan en de meening dier an
dere grootmachten voortdurend rekening te hou-
k voor de toekomst. Want wat zouden hun
rauitzichten zijn als zij elkaar en zichzelf in een
vernietigenden strijd gingen uitputten? Laat ons
feiten blijven zien. Die zijn belangrijk,
jet de kletspraatjes.
Ik zou kunnen gaan uitweiden over de groote
tactische en strategische nadeelen die voor een
hitenlandschen aanvaller aan agressie tegen
en België verbonden zijn, maar zal dat
doen, er slechts aan herinnerend dat des-
in van velerlei nationaliteit die nadeelen
els geweldig beschouwen.
Liever wil ik thans terugkomen op dat vredes
initiatief van de Nederlandsche en Belgische
i. De Duitsehe regeering heeft er
Zeierdagavond op geantwoord dat zij het aanbod
'en goede diensten bestudeert. De President der
Republiek en de Koning van Engeland
hebben Zondag uitvoeriger antwoorden gezonden,
«ervan al uit Den Haag getuigd is dat men ze
beschouwt als „het sluiten van de
fa", En wie ze met aandacht leest begrijpt dat.
uit Berlijn, noch uit Parijs en Londen is de
fa zoovele pessimisten gevreesde absolute af-
ïijziging gekomen En „inidien het initiatief
Hunne Majesteiten nu nog mocht
zullen Zij en ook anderen later hun
gingen herhalen", heeft minister De Geer
in zijn radio-red© verklaard. Het is
bog niet gefaald en de bijeenkomst die de Neder-
en Belgische ministers van Buitenland
se Zaken Zondagavond te Breda hebben gehad,
ba de ontvangst cler antwoorden, vormde een be-
°P zichzelf van voortgezet pogen.
Passages die „de deur openlaten, in de antwoor
den uit Parijs en Londen waarvan bericht is
elkaar aanvullen" zijn niet moeilijk te
Zoowel President Lebrun als Koning
uiten hun bereidwilligheid, alle mogelijk-
beden voor den vrede aan een onderzoek te on
derwerpen. De Koning spreekt zeer nadrukkelijk
ran de „ruimere doeleinden" waarvoor zijn vol-
fa strijden en herinnert aan redevoeringen van
•ft Ministers, waarin die geformuleerd werden.
J* Vl'aagt de Koning aan het slot: „Mocht
we Majesteit in staat zijn mij mededeeling te
van eenigerlei voorstellen van Duitschland
ecn zoodanigen aard dat zij een werkelijk
uitzicht bieden op verwezenlijking van het
Mij omschreven doel, dan kan ik reeds aan
reis verklaren dat mijn regeeringen daaraan
-ernstigste aandacht zullen schenken"
L®t wel; het vooruitzicht bieden zou daartoe
^ds aanleiding geven. Is de mogelijkheid uit
floten dat Duitschland nu, of binnenkort, tot
Mftwoord op deze uitnoodiging zal komen?
ft Qu maar de vraag.
v R. P.
(Er zijn voorstellen gedaan om
50 mïllioen kilo appelen uit de
markt te nemen en voor vee
voeder te Toestemmen.)
Vijftig miülioen kilogrammen
Zegt dit nuchtere bericht.
Maar ik kan er op ontvlammen
Als een zaak van groot gewicht.
Vijftig millioen kilogrammen
Een geduchte vruchtenstroom,
Die niet ver viel van de stammen,
Dat is appels tot den boom.
Het brengt vast in 't vee beroering.
Zoo'n bericht in dezen tijd,
Als het niet tot vee-vervoering
Of vee-overvoering leidt.
Daarnaast nog het kwantum dat u
Wenschen kunt, 't ligt voor de hand,
't Menschenhemd is nader, vat u,
Dan de vee-rok in ons land.
Je kunt je haast niet verbeelden
Zóó'n stroom, waar behalve pit,
Ook nog lekkerbekkenweelde
En gezondheidskracht in zit.
Ach, de nood van deze dagen,
Drukt wel heel zwaar op de borst,
Maar wij zullen hem wel dragen,
Met zoo'n appel voor den dorst.
P. GASUS.
heeft U iets te zeggen!
Neemt er op uw ge
mak kennis van, door
U te abonneeren op de
I dan weet 11 alles!
Semi-ofUcieele verklaring
van Berlijn
BERLIJN, 13 November. Van semi-officieele
zijde wordt gemeld:
Een der voornaamste onderwerpen der interna
tionale persbesprekingen van de laatste dagen was
het z.g. Duitsehe voornemen om Nederland en
België binnen te rukken.
Van Duitsehe zijde bestond, naar men in
Berlijnsche politieke kringen verklaart, geen
aanleiding ten aanzien van dit feit in de Engel-
sche en Fransche en een deel avn de neutrale
pers stelling te nemen, want de Duitsehe hou
ding tegenover de neutrale staten is ondubbel
zinnig vastgelegd en bekend.
Naar men weet zal Duitschland, volgens zijn
duidelijke verklaringen, de neutraliteit van
Nederland en België zoolang eerbiedigen, als
Engeland en Frankrijk deze neutraliteit respec
teeren en als Nederland en België zich zelf in
staat toonen hom neutraliteit strict te be
waren.
Wanneer niettemin uitgebreide kringen in Ne
derland en België in een ongewone opwinding ge
raakten met daarop volgende zeer nadeelige ver
schijnselen voor het binnenlandsche leven van deze
staten, en ook in andere landen ernstige bezorgd
heid ontstond, dan zijn deze staten het slachtoffer
geworden van het onscrupuleuse propagandawerk,
in de eerste plaats van Reuter en Havas, die in een
toegenomen onrust van Europa een van hun oor
logsdoeleinden zien.
Ten slotte is o.ok bekend, niet welke methoden de
Engelsche propaganda tijdens den wereldoorlog
werkte, en hoe zij thans weer werkt.
Tevens de aansluitende gedeelten
van rijksweg no. 15.
Vele waterstaatsautoriteiten, bestuurders van ge
meenten in het land van Dordt en de. Alblasser-
waard, vertegenwoordigers van Kamers van
Koophandel en Fabrieken en van verkeersbonden,
hebben hedenochtend de openstelling bijgewoond
van de brug over de Noord en van de aansluitende
gedeelten van rijksweg no. 15, den weg-in-aanleg
door de Betuwe.
Ir. M. de Bussy, hoofdingenieur van den rijks
waterstaat heeft na betuiging van zijn dank voor
de groote belangstelling hierbij aan het beginpunt
nabij Ridderkerk een rede gehouden.
Nadat het gezelschap over het eerste gedeelte
van den weg naar de fraaie en forsche brug was
gereden, nam ir. W. J. H. Harssen, hoofdingenieur
van den rijkswaterstaat, afdeeling bruggen, het
woord.
Met het uiten van den wensch,. dat deze brug
moge voldoen aan de verwachtingen, die hier voor
streek- en algemeen belang van gekoesterd worden,
eindigde spreker.
De thans voor het verkeer opengestelde brug
over de Noord heeft een hoofd overspanning van
ruim 184,80 M. lengte. De hoofdliggers van deze
hoofdoverspanning worden gevormd door een vak-
werkboog met trekband. Aan de Westzijde sluit
hierbij aan een vaste overspanning van 48 M. lengte
in den vorm van een vakwerkbrug met evenwijdige
randen en hooggelegen rijvlak. Oan de Oostzijde
sluit bij de hoofdoverspanning aan een rolbascule
brug, dus een beweegbare brug met een overspan
ning van 48 M., welke wordt gevormd door een
enkele brugklep. Deze rolbasculebrug is de groot
ste hier te lande. In geopenden stand is het hoogste
punt van deze brug ongeveer 60 M. boven den
gemiddelden waterstand. Aansluitend aan het
kelderlandhoofd van de rolbasculebrug vindt de
rivierbrug aan de oostzijde haar voortzetting in een
betonviaduct van 615 M. lengte, die over den Bandijk
voert tot de aardebaan.
Bij den Bandijk gaven trappen gelegenheid voor
voetgangers en wielrijders om het viaduct te be
reiken en te verlaten.
De rijweg op de brug en viaduct heeft een breedte
van twaalf meter, bestemd voor vier verkeers-
strooken. Aan de eene zijde ligt een rijwielpad, aan
de andere zijde een voetpad.
De bouwtijd van deze brug met viaduct heeft iets
meer dan twee jaar bedragen.
Evenals de weg is ook de brug alleen voor
motor- en rijwielverkeer opengesteld.
Voedingskosten tijdens verlofdagen.
Op vragen van het Tweede-Kamerlid Van Sleen
betreffende vergoeding van voedingskosten voor
gemobiliseerclen niet-kostwinners tijdens verlofda
gen heeft de minister van Defensie als volgt ge
antwoord:
Volgens de bestaande regeling wordt bij verlof
geen vergoeding wegens gemis van levensmiddelen
toegekend.
Echter is reeds geruimen tijd een regeling in
overweging waarbij zoowel aan kostwinners als
aan niet-kostwinners gedurende de gewone verlof
dagen een dergelijke vergoeding wordt toegekend.
Bedoelde regeling zal binnenkort worden vastge
steld en bekend gemaakt. In afwachting daarvan
is afgezien van het aanvankelijk voornemen om bij
het bepalen der kostwinnersvergoeding rekening te
houden met de kosten van voeding gedurende de
verlofdagen.
VERBODEN VERVOER TE WATER.
De regeeringapersdienst meldt:
Op grond van de wet gebruik vervoermiddelen
1939 maakt de inspecteur-generaal van het ver
keer bekend, dat met ingang van heden op de
volgende wateren het vervoer verboden is zon
der toestemming vanwege een Rijksinspecteur
van het verkeer: het Maas-Waalkanaal, de Maas
(boven Grave, het Julianakanaal, de Nieuwe
Dieze boven de sluis bij Engelen, de Zuid-Wil
lemsvaart, het kanaal Wessem-Nederweert, het
Wilhelmina-'kanaal oostelijk van sluis 1 bij Oos
terhout.
Voorloopig is de regeling getroffen, dat toe-
stemmingsbewijzen kunnen worden verkregen op
het kantoor van de bevrachtingscommissie te
Nijmegen, op de sluis bij Grave, op het kan
toor der bevrachtingscommissie te 's-Herto-
genbosch, op het kantoor van den agent der be
vrachtingscommissie te Raamsdonkveer en op
het kantoor der bevrachtingscommissie te
Maastricht. Verlaat men het verboden gebied,
dan moet t toestemmingsbewijs worden afgegeven
aan den sliuismeester op het puiut, waar men het
verboden gebied verlaat.
Elf passagiers
verloren het leven.
Chineesche gedeporteerden
te elfder ure bevrijd.
Reuter meldt uit Singapore dat het Brit-
sche lijnvaartuig „Sirdhana" Maandag in
de wateren van Singapore gezonken is.
Officieel wordt uit genoemde bron mede
gedeeld dat elf Aziatische passagiers
meerendeels kinderen, het leven verloren
hebben en dat negen anderen vermist wor
den. Een officieele verklaring voor het on
geluk wordt niet gegeven, maar geloofd
wordt dat het schip op een mijn geloopen
en in een kwartier tijds gezonken is. Een
onderzoek wordt ingesteld.
Aan boord van de „Sirdhana' bevonden zich
ook 137 Chineesche gedeporteerden. De meesten
hunner zaten gevangen achter een traliehek in
het voorruim, doch zij werden gered, doordat
een Engelsch inspecteur van politie vijf schoten
op het slot van het hek loste. Terwijl het water
't ruim instroomde, hasattën de gedeporteerden
zich het schip te verlaten.
De „Sirdhana' was een schip van 7.745 ton
en was eigendom van. de British India steam
Navigation Company.
Onder de overlevenden bevindt zich ,ook de
Amerikaansche goochelaar Nicola, die al zijn
requisieten, welke geschat worden op honderd
duizend dollar en die niet zijn verzekerd, heeft
verloren.
Reuter verneemt voorts uit Londen dat her
Britsche schip „Onzano",, metende 1346 ton, dat
naar Engeland onderweg jvas, gisteren tenge
volge van een ontploffing buiten de Britsche
Zuidkust is gezonken. De drie passagiers en de
geheele bemanning gingen in de booten en
kwamen aan land. Het schip zonk in ongeveer
anderhalf uur.
Zoowel in Berlijn
als in Londen.
In welingelichte kringen te Londen, aldus de
diplomatieke redacteur van Reuter, juicht men
het vertrouwen, dat uit de radiotoespraak van
Jhr, mr. De Geer sprak, toe.
Men heeft slechts bewondering voor de kalmte
die het Nederlandsche volk getoond heeft en
waarmede het zich op alle gebeurlijkheden
heeft voorbereid.
In Duitsehe politieke kringen is de radio-rede
van minister-president De Geer volgens United
Press hartelijk welkom geheeten. „Wij zijn na
tuurlijk verheugd dat een bevoegd persoon de
leugens over Duitsehe agressieve bedoelingen te
genover Nederland aan de kaak heeft gesteld",
zoo zeide men ons. „Deze valsche geruchten
kunnen .slechts uit één plaats komen: Londen,
want wij hebben slechts één werkelijke vijand".
In officieele kringen weigerde men commen
taar te leveren, alvorens men gelegenheid had
gehad de volledige tekst van de rede te bestu-
deere.n.
Opvarenden van Finsche houtboot
gered.
Met inspanning van alle krachten is het de
bemanning van de „Nicolaas Marius" Maandag
middag gelukt de negentien opvarenden van de
Finsche houtboot, welke Zondagavond nabij Ter
schelling is gestrand, behouden aan land te bren
gen.
Reeds Zondagavond laat was de motorstrand-
reddingboot uitgevaren om de bemanning van
de houtboot van boord te halen, doch zij wil
den het schip nog niet verlaten. Maandagmiddag
evenwel was de situatie voor de opvarenden aan
merkelijk veranderd, aangezien er, hoewel er be
trekkelijk weinig wind was, een zware deining
stond en er een zeer krachtige branding was.
Na een hevigen strijd met de golven zijn de
zes leden der 'bemanning van de „Nicolaas Ma
rius" (Schipper T. C. Dekker) er in geslaagd de
opvarenden, waaronder een Hollandsche loods,
op Terschelling aan land te zetten.
De positie van de Finsche houtboot, welke
2000 ton groot is en op weg was naar Zaandam,
is ongunstig.
De uit 1644 deteerende Ned. Hervormde Kerk i. Joure Zondag door brand
verwoest Slechts de iware muren en de toren staan nog overeind
Stijging der kosten van
levensonderhoud.
Volgens opgave van het bureau voor statistiek
te Amsterdam bedraagt het indexcijfer der kos
ten van het levensonderhoud voor arbeidersge
zinnen, berekend op de basis van het peil der
prijzen in 1911—1913 100, in October voor de
totale kosten van het levensonderhoud 142.8
tegen 139.1 in September en 136.5 in Augustus
1939. en voor de voeding afzonderlijk 133.3 in
October tegen 128.2 in September en 124.4 in
Augustus.
In October 1939 is er dus voor de totale kosten
van het levensonderhoud een stijging waar te
nemen met 2.7 pCt. sedert de voorafgegane
maand en niet 4.6 pCt. sedert de maand vóór
het intreden van den oorlogstoestand in Europa.
Voor de voeding afzonderlijk is er een stijging
met 4.0 pCt. sedert September en met 7.2 pCt.
sedert Augustus.
Nederlandsche militairen passeerden
bij vergissing de grens.
In Duitschland geïnterneerd.
Twee Nederlandsche militairen, n.l. luitenant
S. en vaandrig K., zijn Zaterdagmiddag in d©
omgeving van Niekerk, een gehucht aan de grens
bij Eibergen, op Dultsoh grondgebied, beland,
waar zij door de Duitsehe grenswacht aangehou
den zijn. Zij werden, volgens de Tel. geïnterneerd
en naar Coesfeld overgebracht. Nadat zij op hun
eerewoord verklaard hadden, dat zij de plaats
niet zouden verlaten, werd hun toestemming
gegeven vrij in Coesfeld rond te wandelen.
Beide Nederlandsche militairen waren Zater
dagmiddag per motor uitgereden om een tocht
langs de grens te maken. Vermoedelijk zijn zij
daarbij een verkeerden landweg ingeslagen en
zonder het te merken op Duitsch gebied terecht
gekomen.
De „Bremen" niet meer in
Moermansk
Het schip zou buiten Gothenburg
waargenomen zijn.
Uit goede bron te Londen ontvangen inlich
tingen strekken er toe een bevestiging te ge
ven van- het bericht, dat de „Bremen" van
Moermansk is vertrokken.
Uit Stockholm wordt gemeld dat Zondag
een vissdher beweerd heeft de „Bremen" te
hebben gezien in de territoriale wateren bui
ten Gothenburg.
Geen schade aangericht.
De Engelsche admiraliteit deelt mede:
Maandag hebben vijandelijke vliegtuigen
twee aanvallen ondernomen op de Shetland-
eilanden. Het luchtdoelgeschut heeft de toe
stellen verdreven. De bommen, welke zij heb
ben laten vallen, richtten geen schade aan.
(De Shetland-eilanden liggen op ongeveer
duizend kilometer van Duitschland. Er wordt
aan herinnerd, dat Duitsehe vliegtuigen ook
Donderdag en Vrijdag jl. boven de eilanden
gevlogen hebben).
Sommige bommen der Duitsehe vliegtuigen
zijn in zee gevallen, anderen kwamen op het
land terecht. Door de ontploffingen braken de
ruiten van de boerenhuizen.
Een nader Reuterbericht meldt:
De bommen, welke door Duitsehe vliegers op de
Shetland-eilanden geworpen zijn, hebben gaten
van twee meter diepte gemaakt. Een der projec
tielen kwam terecht bij een onbewoond huis, dat
beschadigd werd. Schepen zijn niet getroffen. Dit
is voor de tweede maal sinds het uitbreken der
vijandelijkheden, dat bommen op de Britsche
eilanden geworpen zijn. Bij de vorige gelegenheid
is de brug in de Firth of Forth onder vuur ge
nomen.
Een ander Reuterbericht zegt dat de bewoners
van het landelijke gebied nabij de kust van
Yorkshire Maandag het geluid van vliegtuigen en
machinegeweren in de lucht hoorden. Zij trokken
hieruit de conclusie, dat een vijandelijk vliegtuig
werd aangevallen. Een man vertelde aan een ver
slaggever:
„Maandagmorgen vloog een vliegmachine een
poosje vlak bij ons. Wegens den dikken mist kon
den wij het toestel niet zien. Ook hoorden wij het
geluid van machinegeweren en bijna tegelijkèrtijd
vernam ik twee luide ontploffingen".
Tot dusver is van deze gebeurtenissen geen of
ficieele mededeelii