IJmuider Courant
Geredden van de
„Tajandoen" vertellen
7. t. Haau
(Rex-3Aeate?
SYMPHONIE VAN
HET NOORDEN
DAGBLAD VOOK VELSEN, IJMUIDEN, SANTPOORT EN OMSTREKEN
Een Milliard?
Bon 5 is erwtenbon.
Nieuws.
dancing! WtiUeimM
UITGEEST Afscheidsbal
Visscherij-Snufjes.
DANSEN
Tien opvarenden van
Britschen torpedojager
vermist.
Aanvallende duikboot
vernietigd.
25e JAARGANG No. 34
Uitgave Lourens Ccstei. Maatschappij voor
Courant-Uitgaven en Algem Drukkerij N.V.. Gr.
Houtstraat 93, Haarlem, Telefoon 10724. Bureau
Ijnuiider Courant: Kennemerlaan 42, IJmuiden,
jelefoon 5301, Postgiro 310791. Alle Advertenties,
opgegeven voor dit blad, worden kosteloos
opgenomen in de Kennemer Courant.
Verschijnt dagelijks, behalve op Zon- en Feestdagen
Dirfrtie: P W PEEREROOM EN ROREK'I PEEKEBOOM Hoofdredacteur: ROBERT PEEREBOOM
ZATERDAG 9 DECEMBER 1939,
Abonnementen pet week 0.12%, pet maand
0.52%, per 3 maanden ƒ1.55, franco per post
1.95 per kwartaal Losse nummers 3 cent per ex.
Advertentiën: 1-5 regels ƒ0.60, elke regel meer
ƒ0.12. Bij abonnementen belangrijke korting*
Ingezonden mededeelingen dubbele prijs*
Advertenties van Vraag en Aanbod 1-3 regefs
ƒ0.25, elke regel meer ƒ0.10.
Bij de behandeling van de begrooting van het
jjjpartement van Defensie is Donderdag in 'de
Tffeede Kamer door den afgevaardigde Schaep-
ijian gezegd, dat hij niet geloofde dat de defcnsie-
jitgaven voor „het eerste mobilisatie jaar" bene-
•enhet milliard zouden blijven. Duizend millioen
a! Dat is nog heel wat anders dan de mi-
^teriëele raming, in de Memorie van Antwoord,
1.700.000 per dag, hetgeen uitkomt op 620
jjillioen in een jaar.
De heer Schaepman is tot zijn hoogere raming
t&omen doordat hij meent dat zoo hooge scha
devergoedingen betaald zullen moeten worden en
aanleg van versterkingen, het graven van ka
llen en dergelijke dingen zooveel meer geld
jUllen vragen, dat de 1.7 millioèn per dag ver be
neden de werkelijkheid zullen blijven.
Het besef dat naar soberheid moet worden ge
streefd kwam in het Kamerdebat sterk tot uiting
f3 men noemde een aantal gevallen waarin dat
niet-gebeurd is. Minister Dijxhoorn zelf is overi-
,gn5 een voorstander van de uiterste zuinigheid,
ïie hij in zijn Memorie van Antwoord voorop
heeft gesteld. Maar kan hij op alles het oog hou
den? Natuurlijk niet. In een dergelijke groote
organisatie met tallooze vertakkingen moeten de
meeste beslissingen omtrent uitgaven worden
overgelaten aan het beleid van onderhebbenden.
Laten we nu maar ronduit zeggen dat zuinig
heid niet tot de deugden van een leger in mobi
lisatie behoort. Wie de vorige mobilisatie hebben
meegemaakt in een rang, die daar ook. maar
eenigen kijk op gaf, herinneren zich dat. allen.
En het is geen wonder. De hoofdredenen zijn naar
mijn meening, dat de meeste gemobiliseerden
geen verstand van financiëel beheer hebben om
dat zij daar nooit iets mee te maken hebben ge
had, dat velen bovendien door hun jeugd, erva
ring missen en dat in het algemeen de meeste
menschen geneigd zijn de rijksfinanciën als een
soort onuitputtelijke bron te beschouwen. Er zijn
natuurlijk vele officieren die zich om deze dingen
wel bekommeren. Maar er zijn veel menschen die
het uit onervarenheid en gebrek aan kennis van
aken niet doen.
Dé gedachte rijst of men ten aanzien van het
zakelijk financiëel beleid in het leger niet eens
nieuwe wegen zou kunnen gaan bewandelen. Het
is voor de toekomst van ons kleine land van zoo
groot belang dat de reeds zeer zware staatsschuld
niet buiten alle verhouding wordt opgedreven,
t het wel de moeite waard schijnt de groote
ïeesmiddelen ook hier op de groote kwalen toe
passen. De groote kwaal is een snel rijzende
staatsschuld van zoo grooten omvang, dat in
vergelijking daarmee de toestand in de jaren
1914-1918 nu vrij aannemelijk schijnt. Waarom
zou men niet kunnen beginnen met een grondig
onderzoek door ervaren zakenlieden-financiers te
doen instellen, niet naar reeds geboekte uitgaven
In den eersten mobilisatietijd, maar naar moge
lijkheden om het bestaande stelsel en de bestaan
de controle te verbeteren? Die mogelijkheden zijn
er'natuurlijk. Wie weet dat ieder goed-geleid par
ticulier bedrijf van eenige beteekenis er voort
durend op uit is zijn stelsel door nieuwe metho
den te verbeteren erkent grif dat een economisch
zoo moeizaam werkend apparaat als het leger,
met zooveel papieren rompslomp als daarin wordt
toegepast, voor verbetering vatbaar is
De regeering zou een rapport op korten ter
mijn kunnen vragen van experts in bedrijfsor
ganisatie, zakenmannen en organisaties die ge
wend zijn snel en doeltreffend te handelen op
hun terrein. En dan zou zij gebruik kunnen ma>
ken van de vakbekwaamheid der bedrijfsleiders
en administrateurs, wier „burgerlijke kennis van
zaken" nu in het leger verloren gaat omdat zij
doodgewoon soldaat, korporaal, sergeant, luite
nant of kapitein zijn. Mij heeft het vroeger al
vaak verbaasd, dat men in het leger niet meer
gebruik maakte van bijzondere vakbekwaamheid
en dat dit, waar het wel gebeurde, veeleer een,
gunst jegens den betrokkene scheen te beduiden
dan een dankbaar profijt trekken van zijn ken
nis. Als men zulke menschen aan de controle op
uitgaven zette en als men bij het beslissen over
graafwerken en bouwwerken vooral ook steeds
diegenen haalde, die daar beroepshalve verstand
van hebben, zou er zeker heel veel worden be
spaard.
Natuurlijk is de gedachte, door burgerlijke
deskundigen een onderzoek te laten instellen
naar de financiëele organisatie van een leger,
ietwat ongewoon. Maar als er tekortkomingen
in een stelsel zitten, waardoor het te duur werkt,
geeft het eiken dag te veel uit. Begin dan maar
eens met dat vaste bedrag met 365 te vermenig
vuldigen. De extra's komen er dan nog bij. Met
zware staatsschulden en het bewustzijn van de
rampzalige gevolgen, die een ver-doorgevoerde
inflatie in de toekomst zou kunnen hebben, zal
Oen toch niet mogen terugschrikken voor nieuwe
middelen alleen omdat zij ongewoon zijn.
R. P.
Gedurende het tijdvak van heden 9 Dec. tot en
toet Zondag 7 Januari a.s. geeft de met „5" ge
nummerde bon der rijksdistributiekaart recht op
net koopen van een half kilogram groene erwten
of spliterwten.
Extra-toelage aan de metaal
arbeiders
De Metaalbond heeft aan de werkgevers in de
Metaalindustrie geadviseerd zoo mogelijk tegen
Kerstmis aan de werklieden twee dagen extra-
loon uit te ;ke.eren.
't Moderne Telexapparaat
Brengt, 's ochtends vroeg tot 's avonds laat,
Het nieuws van allen kant.
In nuchter schrijfmachineschrift,
Als door onzichtbre hand gegrift,
Op het bureau der krant.
Het tikt maar onverstoorbaar door,
Onhoorbaar voor 't gewende oor
Van de redactiestaf,
En steevast op gezetten tijd,
Gaat iemand er naar toe en snijdt
Het laatste nieuws eraf.
Een enkle maal opeens klinkt fel,
Met schril en hoog geluid, een bel
Voor iets van groot gewicht;
Dat spelt in dezen droeven tijd
Van nijd, onveiligheid en strijd
Dan meest een slecht bericht.
Dan luistert men een oogenblik
Gespannen naar het droog getik,
Het werk staat even stop;
Men schaart zich om het apparaat
En neemt, terwijl het letters slaat,
De tijding in zich op.
Alweer een Nederlandsche boot,
Een sieraad van de handelsvloot,
Vergaan door krijgsgeweld;
Opvarenden? op het moment
Is van hun lot nog niets bekend.
Wordt later nog gemeld.
Men kijkt elkander zwijgend aan.
Om dan weer aiam het werk te gaan,
Op 't drukke krantkantoor;
Men meldt uit New Yorkuit Parijs
De Telex tikt op kille wijs
Weer andre nieuwtjes door
P. GASUS.
A. P. te Haarlem;
Wie is het, die niet gaarne hoort,
Een vriendelijk waardeerend woord,
Ik wil het wel bekennen,
Ik ben er zeer gevoelig voor,
En ga met nieuwen moed weer door,
Mijn daaglijksch rijm te pennen.
P. G.
wegens opvordering van de zaal door de
militairen.
3— 6 uur THE REVELLI'S.
7—11 uur THE COLLEGIANS.
Aai. ingez. Mea
COMPLETE MEUBILERING.
BARTELJORISSTRAAT 39—41
Opger. 1833 TELEF. 10250
KARPETTEN
(Adv. Ingez. Med.)
Twee schipbreukelingen
door schroefastunnel
ontkomen
In hun hotel te Weymouth had een vertegen
woordiger van het A.N.P. een onderhoud met eeni
ge opvarenden van de „Tajandoen", die na de
stranding van de „Louis Sheid" door een Engel-
sche reddingboot veilig -aan land zijn gebracht.
De hoofdmachinist van het vergane schip,
de heer W. V. Maus, verklaarde, dat drie leden
van het machinekamerpersoneel bij de "ont
ploffing op slag gedood, moeten zijn. De vlam
men sloegen onmiddellijk uit de schoorstee-
nen, doordat de stookolie vlam vatte. Binnen
twee minuen begon de olie uit het schip te
loopen en achthonderd ton gingen op deze
wijze verloren.
Het was een verschrikkelijk gezicht, overal de
vlammen van de brandende olie uit het water te
zien opstijgen. Zelfs toen men later op geruimen
afstand van de plaats van het ongeluk verwijderd
was, zag men aan den horizon de vlammen nog uit
het water opstijgen.
Van de Nederlandsche bemanning werden twee
leden zeer licht gewond. Eén hunner kreeg eenige
brandwonden en de ander bezeerde zijn voet,
waarvan later bleek, dat twee teenen waren ge
broken.
Het verhaal van een passagier.
De 19-jar-ige student F. B. Nyon, die uit Den
Haag naar Batavia terugkeerde, vertelde dat de
meeste passagiers sliepen toen de ontploffing
plaats had. Hij zelf was toevallig wakker geweest,
doch had geen waarschuwing van tevoren gehoord.
Hij had, evenmin als één van de andere opva
renden, een duikboot gezien. Op het oogenblik van
de ramp stond er een zware zee, doch de meeste
opvarenden waren spoedig aan dek. Twee redding-
booten "werdén tengevolge van 'de rüwe zee kapot
geslagen toen zij werden neergelaten.
Toen men aan dek kwam, sloegen de vlammen
reeds naar buiten en vooral midscheeps laaide het
vuiir weldra hoog op. Ruim een half uur, nadat
men van boord was, zonk het schip, nadat het
door de vlammen op sommige plaatsen als een
stuk papier was ineengeschrompeld.
Twee schipbreukelingen, die op het oogenblik
van de ontploffing in de schroefastunnel werkzaam
waren met de smering van de schroefas moesten
door de schroefastunnel naar een vluchtkoker op
het achterschip kruipen' om te kunnen ontkomen.
Daar de reddingboot van het achterschip was stuk
geslagen, bleef deze beide mannen geen andere
keus over dan in zee te springen.
De stranding van de „Louis Sheid'' had de ge
redden veel minder aangegrepen. Het schijnt, dat
3m onze cuttuwifUm-sexie
pxesenteecen u>il 11 Zondaq-
ntoxqen 11 u. de nieuvste film
(Adv. Ingez. Med.)
Inval in verzekeringskantoor.
Met triptieken geknoeid?
Vrijdag hebben politieele en justitieele autori
teiten een inval gedaan in een kantoorgebouw
aan de stille zijde van het Rokin te Amsterdam,
waarin een verzekeringmaatschappij is gevestigd.
Deze maatschappij sluit o.a. verzekeringen af
voor houders van triptieken, welke door de ver
schillende verkeersbonden in ons land worden
verstrekt.
De justitie heeft nu het vermoeden, dat een
beambte van deze verzekeringmaatschappij, een
zekere K., met deze triptieken heeft geknoeid,
waardoor nu en dan auto's met vervalschte pa
pieren uit het buitenland naar Nederland zouden
zijn ingevoerd. Hierdoor zouden de invoerrechten
op groote schaal zijn ontdoken.
Het onderzoek naar deze zaak verkeert eerst in
een beginstadium, zoodat de justitie nog geen bij
zonderheden kon mededeelen.
het Belgische schip langzaam over den grond be
gon te schuren en zonder schok vastliep, zoodat
velen aan boord van de stranding zelfs niets ge
merkt hadden en pas na eenigen tijd vernamen, dat
het schip zat.
enVergeleken bij het beleefde aan boord van de
Tajandoen vond de heer Nyon de redding van
boord van de „Louis Sheid" eigenlijk maar kinder
werk.
„Een uitstekend geoutilleerde reddingboot haal
de ons van boord en we maakten een korten tocht
over een bewogen zee, waarbij de boot danig heen
en weer werd geworpen, maar dat was alles".
Dinsdag in ons land.
De passagiers en de geredde leden van de
bemanning van de „Tajandoen" zullen, indien
alles verloopt, zooals wordt verwacht, Dinsdag
a.s. in ons land terug keeren. De reis zal van
Plymouth via Calais en Brussel gaan.
De passagiers kunnen desgewenscht van
deze gelegenheid gebruik maken of per vlieg
tuig naar Nederland terugkeeren.
Ook in de hoofdstad loopt de
werkloosheid terug.
Het aantal bij de gemeente-axbeidsbeurs te Am
sterdam geregistreerde werkloozen bedroeg eind
November 39767, tegen 40491 eind October. De
werkloosheid is dus gedurende de maand Novem
ber als regel een der slechtste seizoenmaanden
nog met 724 teruggeloopen, hoewel het bouwvak,
het kleedingbedrijf en het diamantvak een stijging
van pl.m. 700 aanwijzen.
Vergeleken met het vorige jaar, toen het aantal
werkloozen eind November 50387 bedroeg, is er
dus een teruggang te constateeren van 10620.
CDXXXII.
Rouw is er gekomen over IJmuiden, over Sche-
veningen, Vlaardingen, Katwijk enz. De Silvain
ging uit voor haar eerste reis in oorlogstijd
en kwam niet meer terug. Elf trawlermenschen,
u weet wel, van die harde zeebonken, ruwe kerels,
maar kerels met een hart van goud. altijd klaar
om te helpen, zijn bij de ramp van de Silvain
om het leven gekomen.
De vloot van IJmuiden heeft haar eerste ver
lies te boeken. Wat de oorzaak van deze ramp is
zal wel voor altijd een geheim blijven.
De terugslag bleef niet uit; het naar zee krij
gen van de booten ging altijd al stroef, deze week
ging het nog veel stroever.
Het visscherijbedrijf maakt wel een moeilijken
tijd mee; maar de visschers hebben het 't
zwaarst te verantwoorden. Want aan den wal is
de inzet het geld, op zee het leven en dat is het
kostbaarste bezit.
Er kwamen deze week slechts tien trawlers aan
den afslag; op een enkele uitzondering na wa
ren de besommingen bevredigend, al moest de
Haarlem bijv. met ongeveer 3000 gulden min
der tevreden zijn dan de besomming, die deze
boot tegenover haar standing verplicht is. De
Maria besomde voor 345 manden visch slechts
f 2870 en ook dit is veel te weinig. Ik vind, dat
de booten onder de huidige omstandigheden
minstens f 5000 moeten besommen en zoo'n reis
je van f 7650 als van de Adelante mag er dan
ook wel tusschen door.
De aanvoer van haring mindert sterk; het zijn
nu in hoofdzaak de loggers, die nog wat haring
aanbrengen, maar veel beteekent het niet meer.
Deze week waren er nog 3075 kisten en die wer
den schreeuwend duur verkocht. Er waren loggers
die gemiddeld 14 a 15 gulden per kist maakten,
de topprijzen va,n het seizoen.
De volgende week zullen er wel niet veel booten
binnen komen. Alleen voor Maandag wordt een
zestal verwacht en dan hebben we de meeste
gehad.
PIETERMAN.
Sociale verzekering.
Ook voor „kleine zelfstandigen"?
De minister van Sociale Zaken, dr. J. v. d.
Tempel, is voornemens de instelling te bevorderen
van een staatscommissie ter bestudeering van de
vraag, hoe het mogelijk ware de z.g. kleine zelf
standigen op te nemen in de verplichte sociale
verzekeringen. Deze commissie zal tevens de uit
breiding van de ontworpen kinderbijslagverzeke
ring tot de kleine zelfstandigen onder, oogen kun
nen zien.
Minister Van den Tempel doet mededeeling van
dit voornemen in de Memorie, van Antwoord over
het ontwerp-kinderbijslagverzekering aan de Eer
ste Kamer. Het ligt in de bedoeling, de kinderbij
slagverzekering en de ziekteverzekering zooveel
mogelijk door dezelfde bedrijfsvereenigingen te
doen uitvoeren. Vrij algemeen is echter het ge
voelen dat eenige beperking van het aantal be
staande bedrijfsvereenigingen aan de uitvoering
der verzekering ten goede zou komen. Het ont-
werp-kinderbijslagwet houdt met de mogelijkheid
van een dergelijke beperking reeds rekening.
Inschakeling van de bedrijfsraden als uitvoe
ringsorgaan acht de minister in de gegeven om
standigheden niet in het belang van de gewensch-
te unificatie der sociale verzekering, noch ook
bevorderlijk voor de rïchtige ontwikkeling van de
bedrijfsraden overeenkomstig hun eigenlijke taak.
Onregelmatigheden bij examen
Naar het „Vakblad voor de Schoenmakerij en
Schoenhandel" meldt bestaan er in zake het schrif
telijk examen voor diploma D (schoenwinkelier)
dat op Maandag 27 Nov. jl. is gehouden sterke aan
wijzingen, dat onregelmatigheden hierbij hebben
plaats gevonden.
Door het Dep. van Economische Zaken afd.
Middenstand wordt momenteel een nauwkeurig
onderzoek ingesteld of er fraude is gepleegd.
Mocht dit laatste komen vast te staan dan zal van
zelfsprekend het mondelinge examen, dat op
Maandag 11 Dec. en volgende dagen zal plaats
hebben, geen doorgang vinden.
Koning George bezoekt zijn soldaten in Frankrijk. De vorst tijdens zijn insDectietocht langs de
sectoren van het Britsche Expeditieleger
.Het Huis Assumburg", Assendelft
ZONDAG A.S.
van 3 tot 12 u
Nergens zoo fijn als in de
dancing van Cor Kleyn
2 ORKESTEN
's Middags en 's avonds vrij dansen
(Adv. Ingez. Med./
Oorlogsbodem door
torpedo beschadigd.
De Britsche Admiraliteit publiceert een
communique, waarin gezegd wordt;
„De secretaris der Admiraliteit betreurt het
mede te deelen, dat Zr. Ms. „Jersey" bescha
digd is door een torpedo, die door een duikboot
is afgevuurd. Het schip ligt thans in een haven.
Twee officieren en acht manschappen worden
vermist. Men gelooft dat zij gedood zijn; 12
manschappen werden gewond."
ton. Het vaartuig was eerst in April van dit jaar
De „Jersey" is een torpedojager van 1690
gereed gekomen.
Havas voegt hieraan toe dat de duikboot,
welke den torpedojager „Jersey" heeft bescha
digd vervolgen tot zinken gebracht." Dit moet
verricht zijn door een vliegtuig van de Britsche
Koninklijke Luchtmacht.
Tevens is door de Britsche Admiraliteit mededee-
ling gedaan van den naam van den Britsche torpe
dojager, die 13 November getropedeerd werd, zoo
meldt United Press nog. Dit was de „Blanche". Tot
dusverre had de Admiraliteit geweigerd dezen naam
bekend te maken.
Het ongeval met de „Jersey" is dus het derde,
hetwelk aan een Britsche torpedojager in dezen
oorlog is overkomen. De beide anderen, de
„Blanche" en de „Gipsy" liepen op een mijn en
zonken.
Een tweede duikboot lot zinken
gebracht.
Vrijdagavond laat heeft het Engelsche ministerie
van luchtvaart nog medegedeeld dat Vrijdag nog
een tweede Duitsche duikboot werd aangevallen door
een vliegtuig van de kustbewaking, terwijl het
bezig was onder te gaan. Het vliegtuig liet een
aantal bommen vallen, waarna olievlekken op het
water verschenen. Twee torpedojagers hebben vijf
minuten later dieptebommen afgevuurd.
In gezaghebbende kringen te Londen wordt ver
nomen dat bij den aanval op deze tweede duikboot
het Britsche vliegtuig bijna een ton bommen op de
duikboot heeft doen neerkomen, terwijl het slechts
even onder de oppervlakte was.
Vervolgens werden de torpedojagers ontboden
om dieptebommen af te geven.
De duikboot patrouilleerde in den Atlantischen
Oceaan, toen ze door een vliegboot van de kust
wacht, welke met het oog op de lage bewolking op
300 meter boven den zeespiegel vloog, werd waar
genomen.
Verhooging van de veiligheid
ter zee.
Naar wij vernemen heeft de minister van Wa
terstaat een commissie ingesteld, aan welke wordt
opgedragen op korten termijn van advies te die
nen omtrent de vraag of, en zoo ja welke extra
maatregelen in deze bijzondere tijdsomstandig
heden getroffen zouden kunnen worden ter ver
hooging van de veiligheid van schepen en hun
opvarenden in verband met de heerschende ge
varen ter zee.
Tot voorztter dezer commissie is benoemd de
heer P. S. van 't Haaff, inspecteur-generaal voor
de scheepvaart.
