journaal van
Amerikaansche nota aan Londen.
Maatregelen voorbehouden in geval van
benadeeling van Amerikaansche belangen.
NIEUWS IN 'T KORT.
Centrale Verwarming
Jfofotee* ADB 8TOOPLAAN35
TEL. 15597
■gTERDA'G 9 DECEMBER Ï939
De verscherpte economische oorlog.
In een formeele nota aan Engeland be-
{reffende blokkade van de Duitsche expor-
jgn, die gisteren door het Amerikaansche
{taatsdepartement is gepubliceerd, zegt de
regeering:
j>e regeering der Vereenigde Staten ziet
^'gedwongen te verzoeken dat de door de
Britsche regeering genomen maatregelen
geen ingrijpen zullen veroorzaken in den
Wettigen handel van haar onderdanen.
Intusschen behoudt zij zich al haar rech
ten en de rechten van haar onderdanen
rooi', voor elk geval dat en voor den om-
Tang waarin inbreuk mocht worden ge
maakt op die rechten".
De nota voegt hieraan toe::
.Volkomezi afgescheiden van de beginselen
ji' het inetrnationale recht, dat hierbij be
kken is en op de handhaving van de on
aantastbaarheid van dat recht kan niet te sterk
b nadruk gelegd worden in dezen tijd, nu de
inging tot veronachtzaming van het recht in
;j Internationale betrekkingen de vrijheid be-
>eigt van de vredelievende naties zijn er
vactische redenen, die de re-geering er toe
lijven notitie te nemen van het onderhavige
jesluit".
'peze practische redenen zijn o.a.: Er zijn vele
Kvallen. warin bestellingen voor goederen
L Duitschen ooi-sprong door Amerikanen zijn
jedaan en waarvoor zij reeds geheel of gedeel-
Ijijjfc betaald hebben, of zich op andere wijze
to'oen verplicht. Verder zijn er gevallen, waar
goederen, die van Duitschland gekocht zijn
tl gekocht zouden kunnen worden, niet ge-
«Ücelijk, zoo dit al mogelijk zou zijn, vervan-
[f!i kunnen worden op andere markten, terwijl
toch noodig zijn voor de Amerikaansche
topers ter uitoefening van hun wettig bedrijf,
•cdustrie of beroep. (Het staatsdepartement
tolt hier op artikelen als precisie-instrumen-
'verder verklaart het staatsdepartement dat
«t Engelsche besluit, wanneer het letterlijk zou
lórden toegepast, Amerikaansche schepen zou
Verwerpen aan een opbrengen naar Britsche
hvens. wanneer bevonden werd, dat zij goede-
m vervoerden van Duitschen oorsprong of van
Duitschen eigendom, zonder dat rekening gehou-
ien zou worden met de plaats waarvoorf zij be
kladen zijn of de plaats, waarvoor zij bestemd
in en zonder rekening te houden met de
raag, wie de eigenaar is van die goederen op
jót oogenblik, waarop het schip wordt aange
houden. Het staatsdepartement vestigt de aan
dacht van Engeland op de bepaling volgens de
oeutraliteitswet ten aanzien van de oorlogs
ines, waarin Amerikaansche schepen verboden
óordt handel te drijven c«p de Westkust van
Europa tusschen Bergen en Noord-Spanje, De
rota voegt hieraan toe: „een rechtvaardiging
ior tusschenbeide komen ten opzichte van
laerikaansche schepen of scheepsladingen op
tiond van inbreuk op de blokkade kan zich
iauwelijks voordoen". De nota gaat voort: „Wat
■ok gezegd moge worden voor of tegen de maat
delen. die door den eenen oorlogvoerende ge-
ó^men worden tegen den andere, zij mogen
rechtens niet zoo opgevoerd worden dat zij de
rechten uitbreiden van een oorlogvoerende over
reutrale schepen en hun ladingen of op andere
njze neutrale staten en hun onderdanen be
delen in verband met hun wettige activi
teiten.
'üe Britsche regeering zal gemakkelijk be
grijpen, waarom de regeering der Vereenigde
laten niet met gelijkmoedigheid de maat
regelen, die onder oogen gezien worden door
im „order in council", kan beschouwen, welke,
ranneer zij werden toegepast, niet kunnen na-
iiten de vele ongemakken en nadeelen, waaraan
de internationale handel reeds wordt onder
werpen, te vergrooten".
De nota herinnert nog aan het feit, dat in
1915 een nota gezonden is aan Engeland. Toen
werd veel krachtiger geprotesteerd tegen een
bijna gelijkluidenden „order in council".
Weer twee Britsche schepen
vergaan.
43 vermisten op de „Novasota",
18 slachtoffers op de „Merel".
Het Engelsche vrachtschip „Novasta" van
de Royal Mail Line, groot 8795 ton, is op
den Atlantischen Oceaan vergaan; 43 op
varenden worden vermist; 35 geredden zijn
in een haven aan de Engelsche Zuidkust
aan land gezet, 9 anderen in een andere
haven.
De Navasota werd Vrijdagmiddag getorpe
deerd. Het schip zonk in acht minuten. Vele leden
der bemanning werden toen het schip zonk, mee
de diepte ingezogen. De geredden zwalkten drie
uur in de booten rond voor zij opgepikt werden.
De „Novasota" was volgens United Press, het
eerste schip van vreemde nationaliteit, dat in
1934 een Duitsche haven invier terwijl het de
hakenkruisvlag voerde. De andere schepen
bleven de vlag van het oude Duitsche keizerrijk
voerei, maar de „Novasota" stoomde de haven
van Hamburg binnen met de Swastika.
Verder meldt United Press dat het Brit
sche stoomschip „Merel" (1088 ton) aan de
Zuid-Oostkust op een mijn geloopen is. Het
schip zonk binnen vier minuten. Slechts
twee van de achttien leden van de beman
ningen werden gered.
De gezagvoerder van het op een mijn geloopen
Britsche schip „Tomas Walton" (4460 ton)
heeft in een interview verklaard, dat er 35 man
aan boord waren. Aangezien er 22 gered zijn.
zijn er dus 13 omgekomen (en niet 6 zooals eerst
gemeld). Elf slachtofferszijn naar men gelooft
op slag gedood door de ontploffing, die zich tus
schen boeg en brug voordeed. Het schip brak in
tweeën en zonk in tien minuten. Men gelooft,
lat slechts één der gedooden een Engelschman
was, de overige waren Laskaren.
Elf leden der bemanning zijn door een Duitsch
schip gered, vermoedelijk de „Sebu" (1894 ton)
uit Oldenburg. Een twaalfde man was reeds
dood toen hij aan boord genomen werd. De ove
rige geredde leden der bemanning zijn in een
reddingboot gegaan. Noorsche schepen hebben
hen gevonden en met hun kameraden aan boord
van de „Subu" werden zij naar de Noorsche ha
ven Bodö gebracht.
Tachtigduizend paar ski's voor
Finland.
STOCKHOLM, 8 December. Bij de organi
saties voor steun aan de Finnen werden vandaag
door Zweedsche sportslieden 80.000 paar ski's en
een groote hoeveelheid warme kleeding aange
bracht. De ski's worden in een Zweedsche stad
in het Noorden van het land de naam van
deze stad wordt niet medegedeeld opgeslagen
teneinde een zoo snel mogelijk transport naar
Finland te bevorderen.
(United Press).
Fransche regeering confiskeert
communistische gelden.
Gedeelte wordt gebruikt aan de
landsverdediging.
Bij decreet is bepaald dat de in beslag genomen
gelden van de Fransche communistische partij ge
stort zullen worden in de autonome kas voor de
landsverdediging. Alleen wanneer de gelden be
stemd waren voor de hulp aan kinderen of moeders
overeenkomstig de regelen van de vakvereenigingen,
zullen deze gelden worden gestort in de kas van
organisaties met een gelijk doel.
Vliegtuig bewerkt de redding van
zeven schipbreukelingen.
Twee schepen gewaarschuwd.
Reuter meldt uit Londen:
De navigator van een Britsch militair vlieg
tuig dat op een hoogte van 600 voet naar zijn
basis terugkeerde, zag twee kleine voorwerpen in
zee liggen. Hij dacht dat het mijnen waren en
de bestuurder van het vliegtuig maakte zich ge
reed ze met machinegeweervuur te vernietigen.
Nadat men het object nauwkeurig met den ver
rekijker in het oog genomen had, ontdekte men
dat het hier twee aan elkaar gebonden vlotten
betrof. Het vliegtuig, geen watervliegtuig, waar
schuwde een tien mijl verder varend Deensch
schip, de „Ivar" en seinde tien minuten lang met
een lamp naar den Deen. Het schip wijzigde
zijn koers echter niet, aangezien de signalen niet
werden begrepen. Het toestel keerde daarop te
rug naar de vlotten, die door den dikken mist
eerst niet konden worden teruggevonden. De ra
diotelegrafist van het vliegtuig bracht toen het-
contact tot stand met het Noorsche schip
„Lyng" en gaf de positie van de vlotten op. Toen
kwam ook het Deensche schip „Ivar" ten too-
neele, dat de door het vliegtuig ingeslagen rich
ting gevolgd had. De gezagvoerder van het
vliegtuig vloog voor de „Ivar" heen en weer en
geieidde het schip op deze wijze naar het vlot. In
een zware zee werd toen een kleine boot neerge
laten en konden de zeven schipbreukelingen ge
red worden.
Eerst toen de reddingboot aan boord van de
„Ivar" gehaald was keerde het vliegtuig naar
zijn basis terug.
Het artikel van de „Communistische
Internationale".
„Niet de politiek der Sovjet Unie."
De persafdeeling van het Russische Volks
commissariaat van buitenlandsche zaken der
Sovjet Unie vindt het noodig te verklaren dat
het artikel „Imperialistische oorlog en Roe
menië" door Stefanof gepubliceerd in het
tiende nummer van „De Communistische Inter
nationale", welk artikel aanleiding heeft gege
ven tot dwaze commentaren in het buitenland
niet in overeenstemming is met de door de Sovjet
Unie gevolgde politiek en geenszins het wezen
der betrekkingen tusschen de Sovjet Unie en
Roemenië weerspiegelt. (Tass.)
De Russische blokkade van
Finland.
Amerika zal Rusland aansprakelijk stellen
voor eventueele schade.
De staatssecretaris Huil heeft gisteren ver
klaard dat de regeering der Vereenigde Sta
ten Rusland verantwoordelijk zal achten voor
alle schade of verwondingen, die toegebracht
worden aan Amerikanen of Amerikaansche
belangen als gevolg van de aangekondigde
Russische blokkade van Finland.
Hieraan heeft Huil toegevoegd dat op het oogen.
blik geen Amerikaansche schepen varen naar eeni-
gerlei plaats die door de Sovjet-Russische mede-
deeling genoemd wordt. Ambtenaren hebben er
echter op gewezen dat het tooh mogelijk zou zijn
dat Amerikaansche goederen door de Oostzee door
schepen van andere nationaliteiten naar Finland
zouden worden vervoerd.
Daladier veroordeelt bet optreden
van Rusland.
„Een afschuwelijke misdaad".
Vrijdag kwam de Fransche Kamer bijeen onder
voorzitterschap van Paulin. In de regeeringsbank
hadden minister-president Daladier en de minis
ters Reynaud, Bonnet en .Champetier des Ribes
plaats genomen. Onmiddellijk werd begonnen met
de behandeling van de begrooting.
Voor de behandeling van de begrooting van bui
tenlandsche zaken sprak de voorzitter van de com
missie van buitenlandsche zaken, Mistier, de hoop
uit dat de Volkenbond „den af schuw wekkenden
aanval op Finland zal veroordeelen en dat maat
regelen zullen worden genomen om andere aan
vallen in de kiem te smoren." Tenslotte sprak hij de
hoop uit, dat de neutrale landen zullen begrijpen
dat de eenig mogelijke overwinning die van de ge
allieerden is.
Minister-rpresident Daladier vereenigde zich met
de wooi'den van Mistier cn voegde hieraan toe:„Het
is zeker dat de aanval op Finland niettegenstaande
de nauwkeurige overeenkomsten zoowel afkeer als
verbazing heeft gewekt. De Fransche regeering be
geeft zich naar Genève om te beantwoorden aan de
oproeping van Finland, een land, dat het slacht
offer is geworden van een aanval, welke reeds door
alle beschaafde volken wordt betreurd. Ik hoop
voor de eer van de menschheid dat ook in het vijan
delijke land menschen zijn, die in hun geweten
protesteeren tegen deze afschuwelijke misdaad. De
houding van Finland toont dat een land grooter is
door zijn moed dan door het getal van zijn volk of
de uitgestrektheid van zijn gebied. Wat de loop der
gebeurtenissen zal zijn hangt niet alleen van de
Fransche regeering af. Met ontroering en een ze
kere voldoening moeten we vaststellen dat voor 't
eerst sedert 1 September in de wereld, welke werke
loos scheen, zich zekere elementen van het wereld
geweten naar voren dringen door de ontketening
van de krachten van den aanval, welke tot nu toe
helaas nauwelijks hun bestaan hebben laten mei-
ken. Zoo heeft Finland een grooten dienst bewezen
aan de menschheid.
Ik vertolk hier 't gevoelen van 't geheele Fransche
volk, wanneer ik Finland de sympathie van Frank
rijk betuig." Daladier werd luide toegejuicht.
In het verloop van haar zitting heeft de Kamer
de begrootïng van Justitie behandeld. Daladier
gaf een verdediging van het regeerïngsbeleid ten
aanzien van de gemobiliseerde ambtenaren. De
begrooting werd aangenomen, waarna de Kamer
overging tot debatten over de begrooting van Bui
tenlandsche Zaken. Mistier, de voorzitter van de
Kamercommissie voor Buitenlandsche Zakeiy
voerde als eerste het woord. Hij geeselde den aan
val op Finland en hoopte, dat de volkenbond dien
aanval zou veroordeelen. Daladier sloot zich bij de
woorden van Mistier aan, terwijl ook verschillende
volgende sprekers felle woorden tegen het optre
den van Rusland spraken.
Aanslag op de Forthbrug?
Verdacht voorwerp uit coupéraam
geworpen.
De Schotsche politie en militaire autoriteiten
stellen een onderzoek in. omdat zij meenen. dat
een poging is gedaan de Forthbrug of een daar
bij gelegen gebouw door een bom, welke
gisteren uit een coupéraampje werd gegooid, te
beschadigen.
Toen des middegs om 2.20 uur een trein, welke
van Dundee op weg was naar Glasgow langzaam
over de Forthbrug reed, werd uit een der wagons
op de brug een voorwerp geworpen, dat vlam vatte.
De overblijfselen van dit voorwerp, dat geen schade
heeft aangericht, werden bijeengebracht ter onder-
ozek door deskundigen. Het is nog niet bekend of
men hier te doen heeft met een soort brandbom. De
rijtuigen werden doorzocht en de passagiers werden
bij de volgende halte ondervraagd. Vrijdagavond
laat waren nog geen arrestaties verricht.
Geruchten dat het „Iersche Republikeïnsche Le
ger" dehand in deze zaak zou hebben waren ii»
omloop, doch zij werden niet bevestigd.
In Noord-Vlaanderen is gistermorgen een Bel
gisch militair vliegtuig neergestort. De kapitein De
Caters is hierbij om het leven gekomen.
Ex-koning Zogoe verklaart in een schrijven
aan het secretariaat van den Volkenbond dat hij
naar de a.s. Assmblée een delegatie stuurt. Naar
gemeld wordt, zijn twee Albaneezen te Genève
aangekomen.
Duitsche vliegtuigen, die verkenningsvluch
ten ondernomen hadden, hebben op zeer groote
hoogte over Oost-Frankrijk gevlogen in de rich
ting van Parijs, welke stad zij echter niet konden
bereiken.
Het In tenia tionale Tincomité heeft in de
plaats van het op 1 December uitgegeven com
munique thans bepaald, dat de quota voor het eer
ste kwartaal van 1940 120 pet. zullen bedragen
van de standaardtonnages. Dit besluit werd ge
nomen na overleg met de delegaties, welke de
vergadering van 1 December niet hebben kunnen
bijwonen.
In de bergen in de buurt van Rome is sneeuw
gevallen na een siroco, welke boven het Italiaan-
sche schiereiland heeft gewoed. Ook de Vesuvius is
met een sneeulaag bedekt.
Dr. Ley, de leider van het Duitsche Arbeids
front, is naar Duitschland teruggekeerd.
Finland's beroep op den
Volkenbond.
Wat aan de uitbarsting van het conflict
voorafging.
Zooals hij in een beroep van 3 December had
aangekondigd heeft Holsti, de vertegenwoordiger
dei Finsche regeering te Genève, den Volkenbond
ter verspreiding een uiteenzetting doen toekomen
over de redenen en de omstandigheden welke de
regeering te Helsinki ertoe hebben gbracht, de inter
ventie te vragen van den Volkenbond in het Finsch-
Russisch conflict.
De Finsche regeering herinnei-t in het kort aan
do geschiedenis van haar betrekkingen met Sovjet
Rusland en hoe enkele dagen na Finland te hebben
erkend Sovjet Rusland op 4 Januari 1918 reeds
vijandelijkheden opende, welke overigens eindig
den met een overwinning van het Finsche volk.
Op 21 Januari 1932 werd een verdrag van niet-
aanval en vreedzame regeling gesloten, vervolgens
kwam in 1933 de fameuze definitie inzake agressie
van Litwinof, toert 17 September 1939 den dag der
invasie van Rusland in Polen de verzekering der
Sovjet-regeering te Helsinki, dat- zij in de Finsch-
Russische betrekkingen een politiek van neutrali-
tei* zou volgen.
Niette min eischte Moskou op 5 October een ge
dachtewisseling tusschen de beide regeeringen over
kwesties van politieken aard, doch Moskou bewaar
de over de draagwijdte daarvan het stilzwijgeru
Niettemin aanvaardde Finland onderhandelingen.
Het duurde bij de onderhandelingen niet lang of de
bedoeling van Sovjet Rusland werd vernomen, dat
dit door Finland Finsche gebieden wenschte te doen
afstaan, hetzij voor altijd, hetzij in pacht. Hoewel
de voorstellen der Sovjetregeering, in het bijzondere
zekere daarvan, het karakter hadden de eerste
voorwaarden voor de veiligheid van het land te be
dreigen .zette Finland de onderhandelingen voort
in de hoop op een oplossing welke geheel in over
eenstemming zou zijn met de belangen der beide
landen.
Het exposé herinnert er vervolgens aan hoe tij
dens dit overleg op de landengte van Karelië de
ontploffing voorkwam, welke den dood veroorzaakte
van eenige officieren en soldaten, hoe Sovjet
Rusland Finland beschuldige, vervolgens de terug
trekking van Finsche troepen eischte en hoe het
overbrengen van de Finsche nota op Russisch ge
bied werd vertraagd, terwijl dienzelfden datum bij
nota het niet-aanvalsverdrag werd opgezegd. Hoe
wel het niet-aanvalsverdrag niet onderhevig was
aan opzegging voor 1945, behoudens verwittiging
daarvan 6 maanden te voren, en dat de landen zich
onderworpen hadden aan de bepalingen van het
verdrag van Tartu, het pact van Kellog en Briand
en dat verscheidene andere vijandelijkheden door
Sovjet-Rusland op 30 September werden geopend.
N.V. Mij. Automatische Stookinrichtingen
(Adv. Ingez. Med.)
EEN TERUGBLIK
!0NDAG 3 DECEMBER
Od dezen vrijen dag vlak vóór Sinterklaas stel
is mij alle Nederlandei's boven de zes jaar als
rijmers en pakjesmakers voor. Het is al niet mak-
lelijk een werkelijk goed emballeur te wezen,
maar de rijmkunst eischt nog gansch andere ga
ten. Scha arsch zijn de P. Gasussen, ja zeer zeld-
iaam. Milliarden vaderlandsche zweetdroppe
ls moeten dus vandaag op millioenen blanke pa
pieren vallen.
In deze omstandigheden regent het, bij uitzon-
öering, buitenshuis niet. Er woedt zelfs geen
Maar die van de vorige dagen en nachten
het een of andere mijnenveld op drift ge-
ttuurd. en het spoelt deels op onze kusten aan.
Sommige mijnen ontploffen in de branding en de
tErvaarlijke luchtdruk vernielt massa's ruiten en
nikt tot op groote afstanden pannen van daken.
Strandwandelingen zijn gevaarlijk geworden.
Gelukkig zitten de Nederlanders bijna allen thuis
eb benijden Vondel.
Er is weer veel oorlogsspeelgoed te koop, maar
fijntjes zijn er niet bij. Waarom zouden ze die
Kg niet bedacht hebben? Echte ouderwetsche
Entjes, verankerd met een stukje lood op den
i^em van de badkuip, of moderne magnetische
fijntjes, omhoogschietend als er een scheepje
«erheen voer, zouden met een echt knalletje uit
&aar kunnen springen. Zelfs waren er scheepjes
ÉiJ te bedenken, die dan ook prompt zouden moe
ten zinken. De techniek, ook de speelgoedtech-
::fk, staat voor niets. Trouwens: waar blijven de
gevaarlijke gaswolkjes, wellend uit lieve kleine
®mmetjes? Krijgen we die dingetjes misschien
te zien na nóg een jaar Europeesche bescha-
Heerschen nu nog zekere humaniseerings-
re?elen in de speelgoed-industrie en moet eerst
Se eene speelgoedfabrikant den andere beschui
ten dat hij ze overtreden heeft?
Ik weet het niet. Maar u moet niet denken dat
tk naar die dingen verlang. Dit is ironie.
Een gezonder vermaak voor oudere en zelfs
kir zeer oude jopgens, die er nog zoo graag naar
jjjhn kijken en er zich bij opwinden, vindt van-
&ag bevrediging in het feit dat onze oudste
petbalclubs, H. F. C. en Haarlem, beide wonnen.
dan nog wel op vreemd terrein en Haarlem
•log wel tegen Ajax! Zulke stedelijke sportroem
f tegenwoordig heel zeldzaam geworden. Waar
f onze oude faam als sportstad gebleven? Waar
f °ns heil gevaren? Soms lijkt het alsof wij al-
een nog maar goed zijn in dameshockey. Deze
tondag geeft nieuwen moed.
MAANDAG 4 DECEMBER
De Finnen beroepen zich op den Volkenbond
zij door een medelid, van dien bond zijn
aangevallen en schijnen intusschen, geholpen
door ijs, sneeuw, storm en regen, het medelid ge
duchte verliezen toe te brengen. In het Noorden
maakt het vorderingen maar in het Zuiden, op
de landengte van Karelië en boven het Ladoga
Meer, allerminst. Het medelid zakt door het ijs,
wordt geraakt door scherpschutters, verliest
tanks en vliegtuigen, wordt opgeblazen door land
mijnen en geeft van verbazing zelf toe dat dit
niet meevalt. Als het niet te weinig van den Bij
bel wist, zou het zich Davids strijd tegen Goliath
herinneren. Ik kan wel niet gelooven dat David
Finland de gewapende overwinning op Goliath
Rusland zal behalen, want diens hulpbronnen
en reserves zijn eigenlijk onuitputtelijk, maar de
mogelijkheid begint zich voor te doen dat de Fin
nen het eenige maanden uithouden, geholpen
door hun barren winter. En wat kan er in eenige
maanden al niet veranderen doer al die diploma
tieke manoeuvres in de wereld!
Intusschen vlucht de Finsche bevolking in
massaas over de Noorsche grens, in den Pool
nacht. En men huivert als men aan deze volks
verhuizing denkt en kan slechts hopen dat op al
dit leed nog eens vreugde voor die arme menschen
zal volgen.
Op dezen dag komt het bericht dat mevrouw
Van Heerdt tot Eversberg gestorven is, 77 jaar
oud. En het ontroert mij, want ik heb haar goed
gekend en weet hoe zij tientallen jaren gewerkt
heeft voor den vrede: vooral onder de jeugd. Dat
gebeurde in Genève maar ook in kleinen kring
en ook in ons heele land. Haar kleine geschriften
hadden een uitwerking die precies de tegenover
gestelde was van die van dat oorlogsspeelgoed en
overigens veel sterker. Want ik geloof niet zoo
erg aan de blijvende werkzame propaganda van
oorlogsspeelgoed en veel meer aan die van de ge-
schriftjes van mevrouw Van Heerdt. Zij bouwde
aan de toekomst en geloofde in de jeugd. In die
vriendelijke, altijd levendige en opgewekte oude
vrouw woonde een sterke, jong-blijvende geest.
Tegen ongeloof en onverstand hield zij moe
dig vol.
DINSDAG 5 DECEMBER
St. Nicolaasdag. Ofschoon Lord Rothermere
dit niet beseft, omdat hij een Engelschman is en
dus geen Sinterklaas kent, laat staan viert, geeft
hij het Fransche leger toch tweeduizend voetbal
len cadeau. Aardig van hem. Het geschenk werpt,
overigens een even vreemd licht op den landoor
log in het Westen als de pogingen, die men aan
het front doet om de verveling te verdrijven. Ter
zee heeft men daar geen last van. En ook de Fin
nen, in het hooge Noorden, hebben geen behoefte
aan afleiding. In hun oorlog doet zich nu ook de
vanouds bekende tegenstelling in de communi
qués gelden. De Finnen zeggen dat zij tachtig
Russische tanks buitgemaakt, twee torpedojagers
en een kruiser getroffen en vele vliegtuigen neer
geschoten hebben. De Russen zeggen dat het al
lemaal gelogen is, op twee vliegtuigen na. Maar
zij, de Russen, hebben de „Finsche Magmotlinie"
op Karelië doorbroken! De Finnen hunnerzijds
verzekeren weer dat dit gelogen is. Inderdaad
zouden alle oorlogvoerenden op alle onzijdigen
heel veel meer indruk maken met hun mededee-
lingen als zij eenvoudig de waarheid bekend
maakten.
Intusschen neemt de sympathie voor de Fin
nen in verscheidene landen zienderoogen toe,
waarschijnlijk vooral omdat zij zich voorloopig
staande houden. In het bijzonder is dit het geval
in Italië, waar de bevolking al heel weinig voor
Rusland voelt. Er worden geestdriftige betoogin
gen gehouden voor het Finsche gezantschap te
Rome en de politie moet de straten bij de Rus
sische ambassade afzetten. En in Amerika wordt
men onrustig, schijnt niet meer volkomen tevre
den met zichzelf en stelt vragen aan de regee
ring, zooals: „Kunnen we hun niet geld leenen?'
en „Als we eens met Italië overlegden om sa
men wat voor ze te doen?" President Roose
velt heeft een beroep op de wapenfabrikanten
gedaan om alleen te leveren aan landen die
geen bommen op burgers gooien. Heel belang
wekkend. Misschien kunnen de Russen over
eenigen tijd geen bommen meer op Finsche bur
gers gooien omdat ze allemaal gevlucht zijn
Enfin, de rest denkt u er zelf wel bij.
Wij gelukkige Hollanders tenminste: de
meesten onzer vieren vanavond in vrede en
blijdschap hét feest van den Goeden Heilige en
verblijden ons met onze kinderen.
WOENSDAG 6 DECEMBER
De oude veldmaarschalk Ven Mackensen is
negentig jaar geworden en bij deze gelegenheid
krijgt hij van den Duitschen opperbevelhebber
van het leger, generaal Von Brauchitsch, een
schimmel ten geschenke. Het geval van Lord
Rothermere met de tweeduizend voetballen was
een merkwaardige inleiding voor ons St. Nico-
laasfeest en dit is er een niet minder merkwaar
dig vervolg op. Zelf heb ik menig paard be
reden, maar zelfs onder de kalmste en be
trouwbaarste soort er nog nooit een ont
waard, dat voor negentig jarigen geschikt scheen.
Immers, zoo'n dier mag zelfs niet struikelen of
eens een klein zijsprongetje maken of zooiets.
En wat schimmels betreft: zij hebben het
bizondere nadeel dat sommige andere paarden
van hen schrikken en hen in dien schrik wel
eens te lijf gaan. Het schijnt den ouden veld
maarschalk dus te vergeven als hij het gegeven
paard in den bek mocht zien. Wie negentig'
zomers heeft beleefd kan zich niet meer veroor
loven zandruiter te worden en zal er weinig lust
In hebben ook.zelfs al voelt hij zich de held
die de Italianen versloeg, hetgeen, tusschen
twee haakjes, een wonderlijke herinnering is in
dezen tijd.
Nog altijd hebben de Engelschen en Franschen
ter eene en de Duitschers ter andere zijde geen
weg gevonden om van hun oorlog verlost te
worden met redding van al hun staatsprestiges.
Een geniaal man zou het waarlijk zijn die daar
een weg op vond! Intusschen praat het Engelsche
Lagerhuis telkens weer over dat betere Europa
waaraan iedereen zoo'n behoefte heeft. En al
zoo lang! De Labour-afgevaardigde Greenwood
wil het nu gaan ontwerpen, maar -minister Hoare
wenscht te wachten tot Engeland den oorloj
gewonnen heeft. „Als we dat doen", zegt
Greenwood, „verliezen we hem" en een ge
dachtenwisseling als deze moet sommige men
schen wel weer hebben doen bepeinzen, dat
men door oorlogvoeren de wereld en zelfs
Europa niet beter maakt. Weinige jaren geleden
werd dat trouwens nog vrij algemeen erkend.
En minister Hoare zou men willen berinneren
aan het boek van zijn eigen militairen advi
seur Captain Liddell Hart, nog geen jaar geleden
verschenen, waarin die verklaarde: „De hoop
voor Europa is dat de volgende oorlog onbe
slist eindigt".
Op dezen avond zie ik de Amerikaansche
film „Jongensstad", die mij diep treft. Vooral
diep treft omdat pater O'Flanagan zijn ideaal
opvoedingsoord voor verwaarloosde kinderen
sticht zonder geld, nooit van zijn gedragslijn
om alleen de armsten te helpen, afwijkt terwille
van geld en overwint dooi- zijn geloof en zijn
vertrouwen. Waaruit men leeren kan waarom
het zoo'n treurige misse boel in Europa is l
worden, want hoeveel menschen hebben, in
welken vorm dan ook, geloof en vertrouwen en
hoeveel van hun leiders bezitten het?
DONDERDAG 7 DECEMBER
Het vij f honderdvijf tigj ar Lge Haarlemsche
Gymnasium viert het plechtige deel zijns jubi
leums en als ik op het Verwulft de waardige
groep ontwaar, die de legioenen van Rector
Spoelder geleidt, schieten mij deze onverganke
lijke schoon niet volkomen-zuivere Nederland-
sche dichtregelen te binnen:
„Ziet gij dien heldenstoet, mijn zoon,
die door de straten wandelt
En dien een dankbaar volk om 't zeerst
met consideratie behandelt?"
Het Gymnasiaal Jubileum bewijst dat wij niet
te gauw moeten praten over ondergaande cultu
ren. Ze zijn tenslotte taai en weten de stor
men der tijden te tarten.
Vijf-en-een-halve-eeuw wil heel wat zeggen.
Ook zijn de ceremonieën in dien tijd minder
plechtig geworden en ik heb van den goeden
humor van den burgemeester, van den rector en
van den directeur der Eerste H.B.S. b genoten.
Maar als geheel was de plechtigheid toch nog erg
lang en zij leek mij een beproeving -voor zoo
veel kleine jongens en meisjes, die zooveel sta
tige, soms saaie groote menschen-taal niet ver
staan konden. Over een halve eeuw zal dit wel
licht tot de helft bekort zijn, of tot nog minder.
Wij vorderen, al is het niet snel.
Maar nauwelijks zit ik weer op het bureau of
een. telexbericht komt binnen dat de onder-gang
van de „Tajandoen" meldt, getorpedeerd of op
een mijn geloopen in het Engelsche Kanaal. En
al spoedig blijkt, dat er weer zes slachtoffers zijn
van den oorlog van anderen. Die Tajandoen is
het achtste Nederlandsche koopvaardijschip dat
in ruim drie maanden tijds vernietigd wordt en
het vijfde groote. Gezamenlijk had dat achttal
een tonnenmaat van bijna 40.000, hetgeen nog
maar IA pet. is van onze koopvaardijvloot. Dat
mag dan niet veel lijken, maar het tempo is in
de laatste maand onrustbarend hoog geworden en
wie vergoedt die vele menschenlevens?
Dat aantal stijgt maar! De Nederlandsche vis-
schersvloot heeft ook haar eerste tol aan anderer
strijd betaald, want de trawler Sllvain IJM. 116,
met elf opvarenden, is nu als vermist opgege
ven. Er rest evenwel nog altijd flauwe hoop dat
de zesentwintig vermisten van de Sliedrecht
door een voorbijvarend schip zijn opgepikt. Hun
sloep is aangespoeld op een der Hebriden, de
eilanden-groep bij de Schotsche kust. Er was
niets meer in. Intusschen heeft onze regeering
te Berlijn geprotesteerd tegen de torpedeering
van de Sliedrecht, hetgeen men althans moet
opmaken uit de term „de noodige stappen ge
daan". Zou het niet beter zijn de tekst van zulk
een nota openbaar te maken?
VRIJDAG 8 DECEMBER
De Groote Fascistische Raad heeft weer eens
bevestigd dat Italië niet meedoet aan den oor
log. En Parijs laat weten dat de versterkingen
van de Maginot Linie in de afgeloopen drie
maanden ongeveer zijn verdubbeld. Als dat zoo
door gaat wordt het op den duur een moderne
Chineesche muur. Van Genève tot Duinkerken,
zegt Parijs, strékt zich een linie uit die in
staat zal zijn alle soorten aanvallen te weer
staan.
Het kan ons niet anders dan aangenaam zijn
dat oorlogvoerende partijen zich dusdanig ver
schansen, dat alle aantrekkelijkheid van groote
militaire offensieven verdwijnt. Des te meer, om
dat dit de kans op den vrede nader brengt.
Het Kamerdebat over de begrooting van Defen
sie herinnert er weer eens even aan wat de mo
bilisatie kost en hoe wij ons financieel uitput
ten. De minister heeft 620 millioen voor het
eerste jaar geraamd maar de afgevaardigde
Schaepman rekent op een milliard. Waar moet
dat naar toe? „Stempelen", veronderstelt de con
ducteur van de tram somber en hij trekt aan de
bel, daarmee het debat op het achterbalcon slui
tend zonder te onthullen waar staten stempelen,
R. P,
