Jelgische Kamer bespreekt
de buitenlandsche politiek.
joumacd
de Week
'De oecAouding. tot Tledectand.
Chamberlain in Frankrijk
DE „GRAF SPEE NOG TE MONTEVIDEO
Vóór Maandag uitgevaren
Dampo bij Hoofd- Neus- Keel- en Borstverkoudheid
EEN TERUGBLIK
i\T E R D A C is DFTKMBER 1939
Belgische Kamer heeft Vrijdag een aanvang
■naakt met de behandeling van de begrooting van
jienlandsche zaken.
'jorekende over de Belgisch-Nederlandsche be-
■stkingen zeide het Katholieke Kamerlid Delwaide
de goede verstandhouding tusschen de beide
jjden op treffende wijze aan den dag is getreden,
iet bijzonder in begin November. Men heeft de
ig gesteld wat België zou doen, wanneer Neder
ig,werd aangevallen. Men moet bij die vraag
,.t blijven stilstaan, aldus spreker. Onze neutrali-
Jjl js niet in contracten vastgelegd en men moet
strouwen stellen in de regeering dat zij de con-
^5ie zal trekken, die getrokken worden moet,
janeêr dit alternatief zich mocht voordoen.
De Nederlandsch-Belgische samenwerking be-
ijort tot de eenige waarborgen, die voor de bedreig-
ip kleine landen bestaan.
"De socialist Huysmans sprak een veroordeeling
,t over de aanvallen, waarvan kleine naties het
fochtoffer zijn geworden en van de geweldpoli-
igk, die door zekere landen wordt gevoerd. Het par-
iinentarisme, zoo zeide hij, vormt een versperring
gjjen de dictatuur. Spreker keurt de pogingen
ned, die gedaan zijn om de Belgische onafhanke
lijkheid te verdedigen. Hij herinnerde er aan dat
j in 1913 een entente bepleit heeft tusschen Bel-
e, Nederland en de Scandinavische landen en dat
jj eenigen tijd geleden aan het buitenland ver-
jjjgrd heeft dat een economisch accoord een brug
vormde ten gunste van een politieke overeenstem-
ïinf-
Een toespeling makende op een artikel van een
ylaamsch Nationalistisch afgevaardigde, waarin
rezegd werd, dat de Belgen hun kalmte niet moe
ten verliezen, wanneer Nederland werd aangeval
len, zeide Huysmans, dat hij deze gemoedsrust niet
ion deelen.
De onafhankelijkheid zoo vervolgde spreker
jcde politiek van een volwassen land. Spreker
[eurde de opvatting, die dienaangaande is uitge
rukt door Carton de Wiart in zijn rapport goed.
Er is geen vrees mogelijk zonder gelijkheid van
[eschaving tusschen de volken, zonder een beper-
iing der bewapeningen, zonder verkiezing van de
peering door het volle en zonder het beginsel van
•ollectieven bijstand.
Sprekende uit naam van de liberale fractie ver
gaarde Hymans vervolgens, dat België in volledige
onafhankelijkheid besloten heeft een loyale neutra
list in acht te nemen, welke in overeenstemming
met zijn ligging en zijn historische rol. Het is
Ken houding van gemakkelijk genieten en ook geen
^makkelijke houding. De wereld zal ons slechts
srbiedigen, aldus spreker, wanneer wij ons krach-
2 en vastberaden toonen.
Spreker verklaarde, dat de Belgische neutrali
teit opnieuw in overweging zou kunnen worden ge
nomen, wanneer de Belgische situatie gecompro
mitteerd zou worden door schending van het Ne
derlandsche gebied.
De Kamer ging vervolgens over tot stemming
over de verschillende financieele begrootingen en
belasting-ontwerpen. O.m. werden aangenomen het
ontwerp, waardoor een speciale belasting gehe
ven wordt op buitengewone winsten en een be
lasting, dat betreffende belasting voor vrijgestel
den van militairen dienst en het ontwerp, waarbij
wijziging gebracht wordt in het tarief van rechten
en accijnzen.
De Katholieke afgevaardigde Philippart bracht
vervolgens hulde aan Finland, dat het Belgische
wonder van 1914 doet herleven en dat het wereld
geweten heeft doen ontwaken. Hij vroeg den Ka
merleden voor een motie te stemmen, die onder
teekend is door de leiders der drie parlementsfrac-
ties, Hymans, Fischer en Heyman, waarin de Ka
mer aan de Finsche Kamer van afgevaardigden
„haar levendige sympathie betuigt en haar diepe
bewondering voor den trotschen weerstand van het
Finsche volk tegen de brutale agressie, waarvan
het het slachtoffer is". Ten slotte loofde Philippart
de door Koning Leopold bepleitte neutraliteitspo
litiek.
Duitsche grenzen des nachts
gesloten.
Maatregel geldt niet voor het normale
spoorverkeer.
Het Duitsche Nieuwsbureau meldt:
In tegenstelling met de oorlogvoerende Weste
lijke mogendheden hebben de Duitsche grensbe-
veiligingsautoriteiten de bepalingen voor het over
schrijden van de grens tot dusverre uiterst tege
moetkomend gehandhaafd. Met gebruikmaking van
deze inschikkelijke handhaving trachten systema
tisch in het Westen van het rijk lichtschuwe elemen
ten en buitenlandsche spionnageagenten de Duitsche
grens illegaal te overschrijden.
Om de hieruit voortvloeiende gevaren te voorko
men, is bevel gegeven dat het overschrijden van de
grens, aan de Deensche, Nederlandsche, Belgische,
Luxemburgsche en Zwitsersche grens, met ingang
van 18 December geregeld in den tijd van 20 uur
des avonds tot zeven uur des morgens, stop gezet
wordt. Dit geldt niet voor het normale spoorweg
verkeer. Vergrijpen tegen deze bepalingen zullen in
de toekomst meedoogenloos gestraft worden.
Pardo, de Argentijnsche gedelegeerde
links, die ter Volkenbondszitting het
voorstel tot royeering van Rusland
indiende, in gesprek met een van zije
collega's
Tanner richt zich tot Molotof.
De Finsche minister van buitenlandsche
zaken, Tanner, heeft Vrijdag voor de radio in
het Russisch een redevoering uitgesproken,
waarin hij zich tot Molotof richtte en hem
mededeelde dat Finland bereid was de onder
handelingen over een vreedzame regeling van
het geschil voort te zetten.
De verklaring werd eveneens in het Finsch en
in het Zweedsch uitgezonden.
Tanner vroeg: „Zijt gij bereid de onderhandelin
gen te hervatten? Ik vraag u te antwoorden langs
denzelfden weg, dien ik thans gebruik. Enkele we
ken geleden waren Paasikivi en ik bezig met het
voeren van onderhandelingen met u en Stalin.
Deze onderhandelingen hadden betrekking op
eischen, die door den Sovjet gesteld waren betref
fende afstand van gebied. Wij waren bereid ver
strekkende concessies te doen, ofschoon er geen wet
tige rechtvaardigheid bestond. Bij deze onderhan
delingen slaagden wij er niet in een gemeenschap
pelijke basis te vinden. Desalniettemin gaven wij
uitdrukking aan de hoop dat zij voortgezet zouden
kunnen worden tot een bevredigende regeling zou
zijn bereikt. De onderhandelingen werden niet
voortgezet. De blaam hiervoor valt op den Sovjet,
Gij hebt het aanbod der Vereenïgde Staeen tot be
middeling afgewezen, evenals de voorstellen van de
Zweedsche regeering. Uw laatste daad is geweest
het voorstel te verwerpen van den Volkenbond tot
staking van de vijandelijkheden en opening van
onderhandelingen. Om te vermijden dat gij onze
voorstellen zoudt hooren, hebt gij alle deuren ge
sloten. De lucht echter is nog open.
De gebeurtenissen, die daarop intusschen gevolgd
zijn, waren erop berekend de gedachte te doen ont
staan dat Rusland heel dien tijd oogmerken in den
geest had van verder strekkenden aard. Uw doel
schijnt te zijn u in het bezit te stellen van geheel
Finland en de Tsaristische grenzen te herstellen.
Wanneer dat uw doel is, kunt gij er zeker van
zijn dat Finland zich tot het uitei-ste zal ver
dedigen. Het Finsche volle is niet bereid zijn
onafhankelijkheid en vrijheid te verliezen of
zich te onderwerpen aan een vreemd juk."
Volgens Reuter werd de rede van Tanner door
eer. Russisch station gestoord. Zij was nauwelijks te
verstaan.
Vrijdagavond werd te Buenos Aires bekend
dat de regeering van Uruguay aan de „Graf
Spee" 72 uur tijd had gegeven de haven te ver
laten of zich te laten interneeren.
Er bestaat eenige twijfel over de vraag, wan
neer de door de regeering van Uruguay aan de
Graf Spee toegestane tijdslimiet van 72 uur
teneinde loopt.
Te Montevideo gelooft men dat de autori
teiten het Duitsche vestzakslagschip tot Zon
dagnacht 24 uur (Maandagochtend 04.00 Green-
wichtijd) hebben gegeven de haven te verlaten.
Volgens andere mededeelingen zou de „Graf
Spee" opdracht gekregen hebben de haven
voor Zondagmiddag 17 uur plaatselijke tijd
(21.00 uur Greenwichtijd) te verlaten.
Volgens een Havas-bericht uit Montevideo
zou het schip zich gereed maken om de haven
van Montevideo te verlaten en het ieder oogen-
blik kunnen vertrekken.
Bezoek aan het expeditieleger.
De speciale corresponudent van Reuter bij
het Britsche expeditieleger meldt dat Chamber
lain per vliegtuig is aangekomen voor een kort
bezoek aan de Britsche zone, waar hij Vrijdag
middag even over twaalf uur arriveerde.
Een escorte Britsche gevechtsvliegtuigen
heeft het toestel van Chamberlain van Enge
land af vergezeld. Het weer was koud en er
hing een lichte mist. Lord Gort had een aide
de camp gezonden om den premier te verwel
komen, die voorts door den plaatselijken pre
fect begroet werd.
De speciale correspondent van Reuter seint
nader dat Chamberlain, na zijn aankomst in de
Britsche zone, met een gecamoufleerde auto naar
het hoofdkwartier is gereden.. Hij gebruikte de
lunch met den Britschen opperbevelhebber, Lord
Gort en diens staf, waarbij zich de Hertog van
Gloucester bevond. Na het noenmaal bracht de
luchtmaarschalk een bezoek aan het hoofdkwar
tier, die met Chamberlain vervolgens naar het
hoofdkwartier der luchtmacht vertrok. Vervolgens
werd een korte inspectietocht gehouden en bij
het vallen van den avond begaf Chamberlain
zich weer naar het hoofdkwartier, waar hij met
Lord Gort en zijn staf het middagmaal ge
bruikte.
Volgens sommigen zou de „Admiral Graf Spee'
voornemens zijn onder dekking van de duisternis
de haven te verlaten en te pogen de haven
Buenos Aires te bereiken, teneinde op deze wijze
den tijd om zich gereed te maken voor den strijd,
te verlengen.
De ministerraad van Uruguay heeft het geval
uitvoerig besproken. De minister van buitenland
sche zaken, Guani, heeft ook met den Britschen
gezant Drake de kwestie behandeld. De autoriteiten
ten hebben een onderzoek ingesteld naar de juiste
plaats, waar het gevecht is geleverd.
Van welingelichte zijde verneemt Havas, dat de
minister van buitenlandsche zaken van Argentinië,
Cantilo, telefonisch de minister van buitenlandsche
zaken van Brazilië, Aranha en van Uruguay, Guani,
heeft geraadpleegd over de vraagstukken, welke
zich voordoen voor de Amerikaansche neutraliteit
door het gevecht van de „Graf Spee" met de Brit
sche oorlogsbodems.
Uit Montevideo verneemt Havas nog dat de mi
nister van buitenlandsche zaken, Guani, een nota
heeft gericht tot de regeeringen van de landen,
welke hebben deelgenomen aan de conferentie van
Panama, waarin wordt medegedeeld dat een zee-
is geleverd binnen de veiligheidszone, welke
door deze conferentie is vastgesteld.
De minister heeft ook hierover gesproken met de
diplomatieke vertegenwoordigers van Brazilië,
Chili en Paraguay te Montevideo.
Volgens den correspondent te Montevideo van de
„New York Times" heeft de regeering van Uru
guay den commandant van de „Graf Spee" verlof
gegeven alleen die schade te herstellen, welke de
zeewaardigheid ten goede komt.. Er mogen geen
herstellingen worden aangebracht aan de gevechts
installaties. Aangezien zoo meldt de correspondent
verder, twee of drie dokmaatschappijen Brïtsch
zijn en de derde dokmaatschappij een Uruguaysche
firma is van Franschen oorsprong, acht men het
waarschijnlijk dat er veel moeilijkheden zullen zijn
om de „Graf Spee" gerepareerd te krijgen.
Inmiddels bericht de „Daily Telegraph" dat met
man en macht wordt gewerkt om het schip zeeklaar
te maken en dat brandstof aan boord is genomen
van het Duitsche schip „Tacoma". De „Daily Mail"
verneemt dat de Duitsche officieele personen te
Montevideo hebben verklaard, dat geen volgeling
van Hitier de schande van een interneering kan
aanvaarden.
De verliezen op de „Achilles".
Een officieel communiqué van de Engelsche
Admiraliteit deelt mede:
„De secretaris der Admiraliteit maakt be
kend, dat de volgende verliezen in den strijd
door de Achilles geleden zijn op 13 December.
De verliezen aan boord van de andere betrok
ken schepen zullen bekend gemaakt worden,
zoodra zij ontvangen zijn".
In het communiqué volgen dan de namen van
vier dooden en drie gewonden.
In Londen werd gisteravond verder vernomen,
dat terwijl de „Exeter" zwaar beschadigd is tij
dens den zeeslag, er geen reden is om te geloo-
ven, dat de Achilles of de Ajax zware verliezen
geleden hebben.
Het Duitsche nieuwsbureau meldt daarentegen
dat de schade van de „Exeter" grooter is dan tot
dusverre kon worden aangenomen. De kruiser
heeft volgens het D.N.B. zware treffers gekre
gen in het voorschip, waardoor de beide voorste
geschuttorens tot zwijgen gebracht zijn. Een ver
dere treffers die brand veroorzaakt heeft, sloeg
in de brug in. Bovendien hebben zware treffers
klaarblijkelijk de ketels beschadigd, want. na deze
schoten verwijderde de „Exeter" zich uit het ge
vecht.
De lijken van 33 man die aan boord van de
„Graf Spee" den dood hebben gevonden,
zijn gisteren te Montevideo aan land ge
bracht en met militaire eer ter aarde be
steld. Driehonderd Duitsche matrozen na
men aan de plechtigheid deel, terwijl stu
denten van de Uruguaysche Marineschool
een eerewacht vormden.
Aan de Tel. ontleenen wij nog dat de vijf
Britsche oorlogsschepen, die voor den haven
ingang de wacht houden versterkt zijn met een
torpedojager. Volgens een te Londen ontvangen
bericht zou ook het vliegtuigmoederschip „Ark
Royal" reeds voor Montevideo aangekomen zijn
en zou de slagkruiser „Renown" onderweg zijn
terwijl ook het Fransche slagschip „Dunkerque"
van '26.500 ton de wacht voor den uitgang zou
betrekken.
Volgens onbevestigde berichten, aldus
United Press, zouden de Duitschers evenmin
stil zitten om hun slagschip vrijen doortocht
te verleenen. Het is mogelijk, dat duikbootea
daarbij een rol zullen spelen.
Commandant Langsdorff.
De commandant van de „Graf Spee", kaïpitein
ter zee Hans Langsdorff, is 45 jaar oud. In 1912
nam hij als kadet dienst bij de toenmalige Kei
zerlijke marine. In den wereldoorlog maakte hij
als luitenant ter zee op het linieschip „Grosser
Kurfürst" den slag bij het Skagerak mee. De
beide laatste jaren van den wereldoorlog deed
hij als commandant dienst bij torpedoboot- en
mijnvegersflottijes. In die functie heeft hij cok
na den wereldoorlog dienst gedaan. In 1938 kreeg
bij het commando over de .Admiral Graf
Spee".
De
Wonderlijk zooals dat helpt, zoowel bij kinderen als volwassenen. Pot 50 ct. Tuibe 40 ct. Doos 30 ct.
Bij Apothekers en Drogisten.
(Adv. ingez. MedJ
„levende Boeddha" bezocht
Japan.
Studiereis van het hoofd van het Lamaismc in
Mongolië
De „levende Boeddha" van Mongolië, Etiti Kho-
tokhto, is via Mandsjoelcwo en Korea in Sjimonoseki
(Japan) aangekomen.Vergezeld van twee hooge-
priesters, is hij voornemens een week te vertoeven
in den Kongoboeyi tempel op Koya (prefectuur Wn-
kayama), twee weken in den Enkakoeyi tempel op
den berg Hiei nabij Kyoto en drie weken in Tokio.
Men meent dat de „levende Boeddha" tijdens zijn
verblijf in Japan een studie 'wil maken van de
toestanden. De „levende Boeddha" is het hoofd
van het Lamaisme in Mongolië, juist zooals de Da
lai Lama en de Panchen Lama de leiders zijn van
het Lamaisme in Tibet.
ZONDAG 10 DECEMBER'
In regen en triestigheid, zonder vlaggen zelfs
par met prins Bernhardt, den opperbevelheb
ber en een heele rij ministers op de tribunes
van Feijenoord spelen „wij" voetbal tegen België
en winnen met 52. Zoo'n verschil was niet ver
wacht, maar h t is ons ook nogal meegeloopen.
Overigens zou het eigenlijk wel zoo aardig ge
weest zijn als het ditmaal een gelijk spel ge
worden was. Dat vind ik tenminste. Het zou veel
genoegelijker voor de Belgen zijn geweest en wij
gunnen hun allemaal wat.
Die vlaggenloosheid vind ik bepaald jammer.
S'.adions kunnen de fleurigheid van al die wap
perende kleur best gebruiken, dat geldt vooral
voor het Rotterdamsche en bovendien was dit
het feest van den jubileerenden KJN.V.B. Maar
ja, het is wel erg neutraal. En laat ons dank
baar zijn, in vergelijking met de spanning die
vier weken geleden heerschte, dat wij nog zoo
onzijdig zijn. De in het hooge Noorden losge
barsten aanval van Rusland op het kleine
Finland, die bovendien al geleid heeft tot
groote bezorgdheid-voor-hun-lot bij de Zweden
en Noren heeft ons een vernieuwd besef gegeven
van den tegenwoordigen toestand in de wereld.
Wie zou nog maar enkele maanden geleden ooit
hebben kunnen vermoeden, dat op dezen datum
Finland zou vechten vocor zijn behoud en Zweden
en Noorwegen in groote onzekerheid zouden
verkeeren over het hunnen? Jaren en jaren lang
hebben de meesten onzer Scandinavië be
schouwd als den eenigen veiligen uithoek van
Europa. Ik herinner mij menschen die vage
ilannen maakten om daarheen hun vrouwen en
linderen te brengen als het tusschen Duitsch-
land en Engeland mis mocht gaan. Die gedachte
is nu wel heelemaal verdwenen. En welke veilige
uithoek is er nog in Europa. Welk deel waarvan
met eenige zekerheid te voorspellen valt dat het
in alle omstandigheden buiten den oorlog zal
blijven, hoe het ook loopen moge? Ik weet het
niet. Als politieke rekenaars erover gingen
stemmen zouden de meeste stemmen misschien
nog voor Spanje zijn. Met Portugal er dan maar
bij gerekend
Toch is de Volkenbond weer bijeen, saam-
geroepen door het lid Finland, dat in Genève het
royement van Sovjet-Rusland en zooveel moge
lijk materieelen steun van eenige medeleden
hoopt te krijgen. Maar op Volkenbonds-sancties
tegen de Russen is geen kans. En op militaire
bondgenooten schijnen de Finnen evenmin uit
zicht te hebben. Er zal wat op te bouwen wezen
in Europa als deze oorlogen uit zijn! Wat op te
bouwenin de eerste plaats in internationale
samenwerking. Ik neem aan dat de meeste
menschen nu begrepen hebben dat zooiets noodig
is. De overigen zullen het nimmer begrijpen
maar er zich hopelijk mettertijd bij neerleg
gen.
MAANDAG 11 DECEMBER
Minister Gerhrandy geeft te kennen dat hem
het ontwerp-Perswet van zijn voorganger-
Goseling niet aanstaat en dat hij van zins is
het te laten liggen. Het tegendeel zou onver
wacht gekomen zijn, want sinds de regeering
zelf lof is gaan toezwaaien aan het juiste be
leid van bijna geheele Nederlandsche pers in
dezen zeer moeilijken tijd vertrouwden wij er op
niet met dezen vorm van preventieve censuur,
met den stok van het verschijningsverbod ach
ter de deur, te worden belast.' Maar het ver
blijdt ons toch allemaal, de bevestiging van
deze verwachting en daarmee van de ongerepte
handhaving der Nederlandsche persvrijheid te
krijgen. Dat is een groote zaak de persvrijheid!
En heusch niet in hoofdzaak voor mijn collega's
en mij. In hoofdzaak voor ons allen Nederlan
ders! Het gaat er overigens net mee als met
andere vrijheden: men behoudt ze als men ze
zich waardig toont. Die regel geldt althans in
binnenlandschen zin. Internationaal natuurlijk
niet.
Vandaag klinkt even een hoopvol vredesge-
luid. Vijfendertig Duitsche journalisten te
Genève ik weet niet waarom het aantal er
zoo precies bij gegeven wordt zouden ijverig
gepraat hebben, vooral met neutrale collega's,
over voorwaarden waarop Duitschland vrede met
Engeland zou kunnen sluiten. Ze hebben die
voorwaarden opgesomd ook en het lijstje ziet
er niet kwaad uit.
De Russen beweren dat zij de Finsche hoofd
linie in het uiden zijn gepasseerd.
DINSDAG 12 DECEMBER
Démentis. Berlijn ontkent de beteekenis van
de gesprekken der journalisten en noemt ze een
proefballon, zonder er bij te zeggen wie hem
heeft opgelaten. Londen weet van niets. Brussel
weet ook van niets. Alles ziet er even nega
tief uit. De Finnen verzekeren dat de Russen
nog heelemaal niet door hun Mannerheim-linie
zijn, hetgeen opwekkender klinkt. Moskou
noemt hen „witte bandieten", hetgeen voor
iederen eenigszins ervaren lezer van oorlogs
berichten het onmiskenbare bewijs is dat zij
zich geducht verdedigen. En hun hoofdstad
Helsinki heeft van haar 250:000 inwoners er nog
maar 50.000 over. Het verschil is geëvacueerd,
Het treft mijn beroepshelangtelling dat de over
geschoten 50.000 nog worden voorgelicht door
zes geregeld verschijnende dagbladen en even
heb ik de neiging te denken aan 12.000 gezin
nen. Maar dat is natuurlijk onjuist. Die vijf
tigduizend zullen wel allen volwassenen zijn
en de meesten zullen bij gewone overheids
diensten en hulpdiensten zijn ingedeeld. En dan
nog de menschen van het afweergeschut
Het moet een vreemde kleine samenleving zijn
in die grootendeels verlaten stad met haar vele
mooie gebouwen nu dik onder den sneeuw lig
gend en voortdurend onder de bedreiging van
vernietiging door de Russische luchtmacht.
De Volkenbond vraagt Moskou de vijandig
heden te staken en biedt zijn bemiddeling aan.
Niemand verwacht een gunstig antwoord en dat
komt dan ook niet. Moskou zegt neen, ditmaal
in beleefde termen, en de onvermijdelijke Ge-
neefsche commissie gaat haar voorstellen aan
de Assemblee opstellen.
Op dezen dag neemt in Nederland de Kamer
de defensiebegrooting aan, Zij blijkt het goed
te kunnen vinden met minister Dijxhoorn, die
zich een bekwamen vastberaden bewindsman
toont. Ik blijf hepen dat hij scherp op de uit
gaven zal letten, want die f 1.700.000 per dag zijn
verschrikkelijk hoog en wie twijfelt er aan dat
mobilisaties behoefte- hebben aan nauwkeurige,
liefst zoo modern en zakelijk mogelijk toege
paste financieele controle? Natuurlijk kan de
minister die niet zelf uitoefenen; hij moet vrij
wel alles overlaten aan onder hem staande in
stellingen. En bovendien zou men eigenlijk in
de weermacht zelf een geest van zuinig beleid
moeten kweekenAls ik mij de vorige mobi
lisatie herinner lijkt dat niet eenvoudig. Maar
er moet heel wat te doen zijn om de kosten te
beperken en wat harde zakenmannen, die nu
eenmaal als regel burgers plegen te zijn, zouden
daar zeker profijtelijk hun raad in kunnen
geven en hun nuchtere organisatiemethoden op
kunnen toepassen.
Vandaag is Douglas Fairbanks Sr. gestorven.
Zijn naam herinnert niet alleen aan wonder
lijke behendigheden maar ook aan goede films,
opgevoerd in een tijd toen we heel wat on
bezorgder in de bioscoop zaten. Zijn naam her
innert ook aan den glorietijd van hem en Mary
Pickford, Doug en Mary samenDat is ook
alweer lang geleden.
WOENSDAG 13 DECEMBER
Een rijke Rotterdammer geeft honderdduizend
gulden aan de regeering van Finland. Een royaal
geschenk. Iemand rekent mij voor dat de na
tionale inzameling voor de Finnen, die in Zwe
den is gehouden, tweeënhalve ton heeft opge
bracht. Daar kan die Rotterdammer zich dus
wel naast vertoonen. Beter gezegd: zijn bijdrage,
want hij blijft natuurlijk anoniem.
Hulp heeft het kleine volk in het hooge Noor
den wel in iederen vorm noodig. De Russen heb
ben nu hun nieuwe offensief dwars door Fin
land ontketend, op het smalste deel des lands
dat ,,de wespentaille" genoemd wordt en maar
210 K.M. breed is. Wilt u een vergelijking? De
grootste breedte van Nederland, in de richting
West-Oost dus, is net even groot en u vindt die
door van de NederlandschrBelgische grens in
Zeeuwsch-Vlaanderen af, aan de kust, een
lijn te trekken naar een punt aan de Neder-
landsch-Duitsohe grens ten Zuiden van Venlo
Bij Zandvoort zijn we hemelsbreed maar zoowat
165 K.M. van onze Oostgrens verwijderd. Zooiets
zouden ze in Finland denkelijk een muggen-
taille noemen.
Intusschen schijnen die Russen nogal wat
vorderingen door de wespentaille te hebben ge
maakt. maar de duidelijkheid van de oorlogs
communiqués Iaat als gewoonlijk weer heel
wat te wenschen en ergens in dat nog hocgere
Noorden, waar men nu hoogstens een paar uur
schemering in den Poolnacht beleeft, dringen
de Finnen weer op. Hun taaie volharding en
moed zijn zeker wonderbaarlijk tegen zulk een
overmacht.
Op dezen dag wordt eenige verwondering
gewekt door het feit, dat een Sovjet-duikboot
een klein Duitsch schip, geheeten Bilheim, tot
zinken heeft gebracht. Klopt dat nu met de
vriendschap en met den inhoud van het non-
agressieverdrag? Maar het menschelijk verba-
zings-vermogen is erg verminderd.
DONDERDAG 14 DECEMBER
Een stroom van gebeurtenissen breekt los.
Duitschiands grootste mailboot, de Bremen, is
tenslotte uit Moermansk veilig in een Duitsche
haven teruggekeerd. Bij de Noorsche kust heeft
een Engelsche duikboot haar ontmoet, maar
haar ongemoeid laten gaan. Waarom? De Engel-
schen verklaren dat de onderzeeër, als hij een
torpedo had afgeschoten, de bemanning en
passagiers van de mailboot aan hun lot had
moeten overlaten. De duikbootkapitein had hen
dit lot bespaard. Van Duitsche zijde antwoordt
men dat dit onwaar is: de onderzeeër moest on
derduiken omdat er een Duitsch vliegtuig naderde
en kon toen geen torpedo meer lanceeren. Prettige
lectuur levert zoo'n oorlog toch op. Volgens de
Engelschen heeft diezelfde duikboot even later
een Duitschen kruiser en een Duitsche duikboot
getorpedeerd. Ik schijn nooit eerder te hebben
gehoord, dat duikbooten elkaar ook wel eens tor
pedeerden.
Maar de belangstelling voor de Bremen, wel
ker gezagvoerder zeker een knappe prestatie gele
verd heeft, vooral op de reis van New-York naar
Moermansk toen hij met zijn kolossale schip door
de Britsche vloot wist te glippen, leeft maar kort.
Veel meer aandacht is er voor het zeegevecht bij
Montevideo: Admiraal Graf von Spee tegen Ajax,
Achilles en Exeter. Daar is al zooveel over ge
schreven dat ik er nu niet meer op terug zal ko
men. Behalve dan om de opmerking te maken,
dat het wel wonderlijk is dat het eerste zeege
vecht tusschen verscheidene oorlogsschepen in
een oorlog tusschen Europeesche mogendheden
aan de Zuid-Amerikaansche kust plaats heeft.
Vroeger, zelfs in 14-'18 nog, zou zooiets in de
Noordzee gebeurd zijn.
Weer kirt de vredesduif, ditmaal in het statige
House of Lords, waar Lord Darnley en Lord Ar
nold het aanbod van goede diensten, door onze
Koningin en den Koning der Belgen gedaan, op
nieuw naar voren brengen en te kennen geven
dat een spoedige vrede beter zou kunnen zijn dan
een uitgevochten oorlog. Ook met het oog op de
bedreiging, die Rusland voor Europa vormt.
Lord Balfour of Burleigh maakt zich boos op
hen, de bisschop van Chichester valt hen min of
meer bij, minister Halifax betreurt erg dat zij in
het openbaar zulke dingen gezegd hebben, want
de tegenpartij kon er wel eens verkeerde gevolg
trekkingen uit maken betreffende Engelands
vastberaden- en onverzettelijkheid. Dat prestige
tochNiettemin rest de indruk dat ook hier
weer een proefballon is opgelaten en dat er zaken,
vredeszaken, te doen zouden zijn als er eenige be
reidwilligheid aan Duitsche zijde bleek. Is dat dan
onmogelijk als, zooals Lord Darnley en Lord Ar
nold opperden, men van weerszijden begon zonder
vooropgestelde voorwaarden?
Weer is het minister Gerbrandy die in deze be
wogen week Nederland een opvroolijking bezorgt
en dat nog wel in zijn begrootingsrede. Zelden
zal een minister van Justitie zooveel humor in een
dergelijk betoog gelegd en tevens bij zijn eerste
begrooting de Kamer met zulk een vrijmoedig
heid bejegend hebben. De minister schuift de
zaak-Oss kalmweg opzij omdat hij dit niet meer
den tijd voor zulke dingen achtwaarmee ove
rigens de meesten het eens zullen zijn. Hij neemt
het eene besliste standpunt in na het andere
maar toont bovendien den merkwaardigen durf,
ronduit te zeggen dat hij den inhoud van een
bepaald wetsontwerp niet meer in zijn hoofd
heeft. Zoo maar onomwonden zegt hij dat. En
de Kamer lacht. Hij heeft, na den enormen stapel
dossiers van Oss aanschouwd te hebben, voor hij
's avonds insluimerde tot zichzelf gezegd: „Weg
met Oss!" De Kamer Jacht. Hij waarschuwt tegen
overhaaste wetswijzigingen. Zelf heeft hij altijd
tot zijn studenten gezegd: „Ge moet er u niets
van aantrekken wat een minister in de Kamer
zegt"De Kamer lacht. En zoo gaat het door.
Dit kleinste lid der regeering, met den grootsten
knevel, een minister zonder partij achter zich,
heeft den indruk gemaakt te weten wat hij wil,
zeer scherpzinnig te zijn en over een weldadig
gevoel voor humor te beschikken. Dat laatste be-
teekent heel wat meer dan de kunst, welgekozen
grapjes te plaatsen. Het beteekent bijvoorbeeld
ook: zelfcritiek, afwezigheid van pompositeit, le
vendigheid van geest.
Dus alweer een minister die een goeden indruk
op het parlement- heeft gemaakt. En dat nadat
zijn ambtgenooten Van Kleffens, Steenberghe en
Dijxhoorn daar ook al zoo in geslaagd zijn. Mi
nister-president de Geer kan er tevreden mee
zijn. Zijn ploeg is bezig veel vertrouwen te ver
werven.
VRIJDAG 15 DECEMBER:
Finnen en Russen zijn zwaar slaags in den
Poolnacht. Er is een groot luchtgevecht boven
het eiland Sylt geweest en de Duitschers zeggen
dat ze tien Engelsche toestellen omlaag geschoten
en er zelf maar één verloren hebben. De Volken-
bondsraad heeft besloten de Sovjet-Unie te
royeeren als lid van den Bond. Een heel Engelsch
eskader ligt nu voor Montevideo te wachten of
de Graf von Spee soms naar buiten zal komen.
Het Lagerhuis heeft een geheime zitting gehou
den, onze maritieme medewerker geeft technische
uiteenzettingen over zee- en landmijnen, onze
Noorsche correspondent behandelt niet zonder
twijfel de vraag: „Kan Scandinavië neutraal blij
ven?"
Wat een wereld!
Gelukkig is er ook nog altijd reden tot verblij
ding. Ik lees (en ik hoop dat u dat allen gedaan
hebt) met blijdschap onzen Amerikaan-
schen correspondent mr. E. Elias over de be
langstelling die Nederland voortdurend in de Ver-
eenigde Staten geniet, beginnend met de vriend
schap die mrs. Eleanor Roosevelt voor ons toont
wij zijn immers het land van de voorvaderen
van den President en zich voortzettend in ve
lerlei artikelen van dag- en weekbladen. Elias
laat de onjuistheden niet onvermeld en zegt dat
het goede propaganda onzerzijds zou zijn, te zor
gen dat die hersteld werden. Accoord. Dat onder
werp is hier onlangs nog aangesneden, niet alleen
in dit blad en niet alleen met betrekking tot de
Vereenigde Staten. Wij zullen er op moeten blij
ven doorhameren. Overigens begrijp ik niet waar
om de Amerikaansche bladen geen of bijna geen
Holiandsche journalisten als correspondenten
hebben. Wij moeten ons meer in het buitenland
doen hooren: niet lawaaiig, maar duidelijk en
rustig. Zooals wij Hollanders zijn. Er komt geluk
bij elk ongeluk en tot het geluk van dezen ramp-
spoedigen tijd behoort, dat er groote belangstel
ling voor ons land is ontstaan en wij een goede
pers hebben. Vooral vanwege den alouden strijd
tegen het water.
Maar die pers moet juist wezen. En wij moeten
het wassende getij te baat nemen om ons van
onzen besten kant te toonen. Onder ons gezegd.,
nietwaar?.er zijn ook minder goede kantjes...,.
R. P.
