IJmuider Courant
DERLAND
RUIMT OPI!
FINSCHE LUCHTMACHT
legt groote activiteit aan den dag.
NEDERLAND - Zeeweg 80-84 IJmuiden-Oost - Santpoort - Velsen-Noord
DAGBLAD VOOH VELSEIN. IJMUIDFN, SANTPOORT EN OMSTREKEN
Herleving der Opera?
Ijsvermaak.
„Koninklijke"
,Statendam"
wordt opgelegd
De „Josif Stalin"
thans overgenomen.
!25e JAARGANG No 55
Uitgave Lourens Costei. Maatschappij voor
Courant-Uitgaven en Algem Drukkerij N.V., Gr.
Houtstraai 93, Haarlem, Telefoon 10724 Bureau
IDmulder Courant Kennemerlaan 42, Umuiden,
Telefoon 5301, Postgiro 310791 Alle Advertenties,
opgegeven voor dit blad, worden kosteloos
opgenomen In de Kennemer Courant.
Verschijnt dagelijks, benalve op Zon- en Feestdagen
Directie:? W PEEREBOOIM EN ROBERT PEEREBOOM Hoofdredacteur: ROBERT PEEREBOOM
VRIJDAG 5 JANUARI 1940
Abonnementen per week 0.12^, per maand
0.52J4, per 3 maanden 1.55, franco per post
1.95 per kwartaal. Losse nummers 3 cent per ex.
Advertentiën: 1-5 regels ƒ0.60. elke regel meer
ƒ0.12. BIJ abonnementen belangrijke korting.
Ingezonden mededeelingen dubbele prijs.
Advertenties van Vraag en Aanbod 1-3 regels
ƒ0.25, elke regel meer ƒ0.10.
Enkele dagen geleden heeft het Nederlandsch
Opera Ensemble te Haarlem een uitvoering ge
geven van Beethovens eenige opera, Fidelio, die
eigenlijk een heel bijzondere muzikale gebeurte
nis was. Want Haarlem had alweer in jaren geen
opera gehad. Het weerzien was blij bovendien. De
dirigent Karei Mengelberg, een famielilid van den
grooten Willem, bleek" uitstekende solisten en een
goed koor meegebracht te hebben, de H.O.V. ver
vulde de orkestrale taak op waardige wijze en
dus kon de oritiek zich in lofspraak uiten. Daarbij
werden Nederlandsche zangers en zangeressen
geprezen die met uitzondering alleen van
Liesbeth Poolman—Meissner onzen criticus
tevoren totaal onbekend waren. En dit niet in
begrip van den naam van die zangeres, herinnert
levendig aan den vorigen oorlog in Europa. Toen
herleefde immers de Nederlandsche Opera ook.
Vele artisten die, door hun Nederlanderschap, in
het buitenland hun emplooi waren kwijtgeraakt,
keerden naar het vaderland terug en met ver
bazing ontdekte dit hoeveel uitstekende opera
krachten het had voortgebracht. Er had toen
al wel eens een verhaal de ronde gedaan over de
uitvoering van een opera te Bordeaux, waarbij
men „velerlei" sterren met velerlei uitheemsche
namen had geëngageerd, en toen zij bijeen kwa
men ontdekten zij dat zij allemaal Hollanders
waren. Maar nou jadat maakte alleen den
snel-vervliegenden indruk van een goed ver
haaltje. De oorlogstijd 1914^—1918, waarin Koop-
man's Nederlandsche Opera triomfen vierde, be
wees pas de werkelijkheid. En tot de zangeres
sen die Nederland toen ontdekte behoorde ook
Liesbeth PoolmanMeissner.
Maar in dien vorigen oorlogstijd stond de Opera
er overigens heel wat minder slecht voor in ons
land dan nu het geval is. Velen zullen zich nog „de
Italianen" uit dien tijd herinneren, met hun
schilderachtigen, be-bakkebaarden Hollandschen
directeur, Cavaliere de Hondt. En die groote
vertolkster van het Italiaansche bel canto, de
sopraan Cesaretli, die helaas was het niet in
1915? rampzalig omkwam toen het Engelsche
stoomschip Sussex in het Kanaal getorpedeerd
werd. Velen zullen zich ook de Fransche Opera
in Den Haag herinneren, onder directie van Leo
pold Roosen dié zelf haar eerste bariton was
en de sopraan Emma Luart en anderen. De muzi-
kaal-dramatische kunst leefde toen nog sterk in
ons land.
Het is er nu al sinds vele jaren droevig mee
gesteld. Weer 'schijnt een oorlog haar de kans
op herleving te zullen geven. Het is een kwade
wind die niemand iets goeds toeblaast, zegt een
Engelsch kernwoord en hier vindt het een van
zijn bewijzen. Ons vaderlandsche muziekleven zal
er zeer mee gebaat zijn als de opera herleeft,
Onlangs heeft de Wagner Vereeniging aan haar
leden laten weten dat zij, door den oorlog in de
onmogelijkheid verkeer end om haar gebruikelijke
verzameling buitenlanders voor haar twee of drie
opvoeringen bijeen te brengen, het met het Ne
derlandsche Opera Ensemble zou gaan wagen.
Natuurlijk beteekenen die paar Amsterdamsche
uitvoeringen geen herstel van de Nederlandsche
muzikaal-dramatische kunst, maar zij geven haar
een soort van opperste sanctie in het eerste va
derlandsche bedevaartoord van de Muze. Als de
Wagner Vereeniging en de met haar samenwer
kende groote organisaties deze drieste daad door
staan, deze waaghalzerij om het met landgenoo-
ten aan te durven, krijgt de opera een nieuwe
kans in Nederland en zal zij ook een groot publiek
kunnen bereiken. Hetgeen van des te grooter be
lang is omdat deze kunstvorm altijd sterk tot de
massa heeft gesproken en zich allerminst moet
bepalen tot eenige „selecte" opvoeringen voor
een uitverkoren publiekdat overigens als
regel heel wat snobistischer is ten aanzien van
de nationaliteit der kunstenaars dan de een
voudige muziekliefhebber. Die vraagt meer be
paaldelijk of het mooi is en hem ontroert en als
de zanger dan Van den Berg inplaats van
Del Monte, Dumont of Berger heet, verheugt
hem dat omdat het een landgenoot is, inplaats
van dat hij hem er minder om vindt.
Ik geloof dat de opera een belangrijke kunst'
vorm is en dat wordt dan ook door haar meer
dan drie eeuwen oude geschiedenis en door het
feit, dat de meeste groote componisten zich ook
aan haar gewijd hebben, wel bewezen. Mozart,
Wagner, Verdi, Gounod, Bizet, Richard Strauss,
Moussorgsky, Tschaikowskyik zal ze niet alle
gaan opnoemen. Ik geloof dus dat ons muziek
leven leelijk verarmd is door het vrijwel verdwij
nen van de opera uit Nederland het korte drie-
maandsche seizoen van de Italianen is nu ook al
opgeheven en dat zoowel onze jonge musici als
alle werkelijke muziekliefhebbers daar veel mee
missen.
De sprookjessfeer, als ik haar zoo algemeen
aanduiden mag, is niet de sterkste scheppings
vorm van onzen volksaard, maar wij kurinen haar
slecht missen, vooral in een tijd van groote zor
gen en ontwrichting. Misschien ligt hierin ook wel
een verklaring van de herleving van de opera in
oorlogstijd. En laten degenen, die minachting
voelen voor een kunstvorm die sterk tot de een
voudige maar diepe roerselen van het menschen-
hart spreekt, dat dan maar blijven doen. Zij alleen
hebben ongelijk, want zij alleen zijn er armer
door. En zoowel een Carmen als een Boris Godou-
nov, niet minder een Aïda zouden him de waar
heid kunnen doen ontdekken van een ander
Engelsch kernwoord: „Er is weinig dat de rede
met zooveel zekerheid en gemak kan ontdekken
als haar eigen ontoereikendheid". Waarbij Jeremy
Collier, die dit opschreef, nog niet eens aan
snobisme dacht, dat trouwens niet onder het
hoofdstuk Rede gerekend mag worden.
R. P.
O O O O O
rDE BALANS OPRUIMING BEGINT ZATERDAG 6 JANUAR~1
JCaapt nu!9Cet is Hm vootdeei!
Profiteert nu nog van de ZELDZAAM LAGE PRIJZEN in MEUBELEN BEDDEN - DEKENS -
KARPETTEN - LOPERS enz.
(Adv. Ingez. MedJ
Behalve Oesel zou ook Dagö
gebombardeerd zijn.
Reuter meldt uit Helsinki over den lucht
aanval op Oesel:
Finsche bommenwerpers, met een Ita-
liaansch Savoia-vliegtuig, bestuur door een
Italiaanschen vrijwilliger, aan het hoofd,
hebben het Estlandsche eiland Oesel gebom
bardeerd, welk eiland, naar men gelooft, door
de Russen gebruikt wordt als basis voor de
vliegtuigen, die tegen de Finsche westkust
opereeren.
De aanvallende vliegtuigen vlogen op geringe
hoogte over Oesel, waar een aantal branden ont
stond. Later keerden zij, nog lager vliegend, te
rug en bestookten de Russen, die de branden
trachtten te blusschen, met machinegeweervuur.
De Finnen werden door het luchtafweergeschut
onder vuur genomen doch zij konden zonder ver
liezen thuis komen.
Een verkenningsvliegtuig, dat later over Oesel
vloog, stelde vast, dat aanzienlijke schade was
aangericht en dat de branden nog voort
woedden.
Finsche vliegtuigen zijn ook opgetreden nabij
Moermansk, waar zij, naar gemeld wordt, een
groote petroleumopslagplaats hebben vernield.
De spoorwegen, spoorwegknooppunten en goe
deren opslagplaatsen achter de Russische linies
zijn eveneens gebombardeerd. De Finsche vlie
gers hebben gemeld, dat zij goede voltreffers
hebben laten vallen te Uhtur, vanwaar de Rus
sen een lijn hadden aangelegd naar Suomus-
salmi. De Finnen hebben de lijn zoo ernstig be
schadigd, dat zij, naar gemeld, onbruikbaar ge
worden is. Dit is, naar men meent, de reden,
waarom de Russen niet in staat waren, reserves
te zenden om hun troepen te Suomussalmi, toen
deze omsingeld warén te hulp te komen. Naar
men verklaart, beschikten de Finnen in den
strijd te Suomussalmi niet over artillerie en
verkregen zij de overhand over sterke Russische
troepen bijna alleen door activiteit van pa
trouilles, waarbij eerst de veldkeukens, vernie
tigd werden, daarna de voorraden en daarna de
veldkeukens en tenslotte de bijna uitgehongerde
Russen zelf.
United Press meldt uit Kopenhagen, dat
terwijl in officieele kringen ontkend wordt
dat de berichten volgenswelke de Finnen
de Russische luchtbases op Oesel gebombar
deerd zouden hebben vernomen wordt, dat
niet alleen Oesel doch ook het eiland Dagö
door de Finnen werd gebombardeerd.
Ook gaan er geruchten dat de Moermansk-
spoorlijn op twee plaatsen, waar twee bruggen
verwoest werden, werd afgesneden, waardoor de
verbinding van Leningrad met het schiereiland
Kola verbroken zou zijn. Hierdoor zouden de ste
den Moermansk en Kirovsk met 50.000 inwoners
aan een voedseltekort hebben te lijden.
Volgens e enHavasbericht heeft de Finsche
luchtmacht in het noorden belangrijke resultaten
geboekt. Van welingelichte zijde wordt verklaard,
dat van de 150 Sovjet-Russische vliegtuigen, welke
omlaag zijn geschoten, minstens 50 door de Fin
sche luchtmacht omlaag zijn gehaald:.
Tweede slag woedt bij Salla.
Volgens uit Rovaniemi, het hoofdkwartier
van het Finsche noordelijke leger, ontvan
gen berichten wordt thans aan het front
van Salla een tweede slag geleverd binnen
een week tijds. De strijd woedt thans ten
noorden van Salla.
Finsche autoriteiten nemen ten aanzien van
deze gevechten een zeer groote geheimhou
ding in acht. Zij staan niemand toe de ge
vechtszone te naderen.
Het verluidt evenwel, dat de Russen het
hard te verduren hebben en reeds terug over
de grens zouden zijn geworpen.
Op de Karelische landengte was, volgens Ha-
vas een kleine Finsche fortificatie deze week
geblokkeerd door drie Sovjet Russische tanks,
die alle uitgangen onder controle hadden. De
Finnen bezaten slechts twee antitankkanonnen
en spoedig verschenen nog drie Russische tanks,
ter ondersteuning van de eerste en om te trach
ten de fortificatie meester te worden. De veld
telefoon der Finnen was afgesneden. Een soldaat
zag kans om uit de sterkte te komen en de dra
den te herstellen, waarop de bevelvoerende of
ficier de Finsche artillerie zoo nauwkeurige
aanwijzingen wist te geven, dat vijf der Russi
sche tanks vernield werden. De zesde werd on
schadelijk gemaakt door een soldaat uit de forti
ficatie met behulp van een handgranaat.
Op een ander punt van de landengte slaagden
Finsche soldaten er in een achter de Russische
linies rustend rood detachement te verrassen. Zij
vernietigden een deel van het detachement en
vonden op den Russischen hevelvoerenden offi
cier het plan voor een aanval, die den volgenden
morgen zou hebben moeten worden ingezet. Zij
konden de Finsche artillerie waarschuwen, die
bij hun nadering de Russische tanks vernielde,
welke den aanval van den volgenden dag, hadden
moeten steunen.
In de streek van Suomussalmi hebben de Fin
nen de kas van een Sovjet-Russisch regiment
gevonden, waarin zich 92.000 Finsche marken
bevonden. Dit is een opmerkelijk feit, aldus Ha-
vas. In begin November hebben de Russen,
naar bekend is, verscheidene millloenen Fin
sche marken opgekocht. Ongetwijfeld hoopten
zij met dit geld hun inkoopen in Finland te be
talen. Men herinnert er eveneens aan, dat de
Sovjets op dezelfde wijze opgetreden zijn in
Polen, waar zij belangrijke hoeveelheden Zlotys
opkochten.
De Finsche militaire autoriteiten te Rova
niemi bevestigen volgens United Press, dat
de Finnen op vier verschillende plaatsen
op Russisch grondgebied zijn-doorgedron
gen, zij gaven echter niet aan waar deze
plaatsen zich bevinden. Zij verklaarden
slechts dat zij ver uit elkaar liggen, van de
IJszee tot het Ladogameer. Eveneens ga
ven zij niet aan of het patrouilles betroffen
of legerafdeelingen.
Finsch legerbericht.
Het Donderdag uitgegeven legerbericht luidt
als volgt:
Te land: Met uitzondering van het gebruikelijke
geschutvuur en het optreden van patrouilles van
weerszijden zijn de dag van 3 Januari en de och
tend van heden betrekkelijk rustig geweest op
de Karelische landengte. Aan de Oostgrens, ten
Noorden van het Ladogameer, is de toestand
ongewijzigd. Te Aittojoki tracht de vijand een
strategisch steunpunt te heroveren, waarvan de
Finnen zich meester hebben gemaakt. Alle aan
vallen werden echter afgeslagen. In den sector
van Kuhmo is een vijandelijke aanval, die ge
steund werd door artillerie en tanks, afgeslagen.
Te Suomussalmi is gisteren de zuivering van het
terrein voortgezet en 169 Russen werden gevan
gen genomen. Te Raate, ten Oosten van Suomus
salmi, duren de gevechten voort. Ook worden de
gevechten voortgezet ten Noorden van den sec
tor van Salla. Overigens niets bijzonders te mel
den.
Ter zee: Een vijandelijke sleepboot is gister
avond afgedreven in de buurt van het fort Koi-
visto. Batterijen van het fort openden het vuur en
de bemanning van het schip vluchtte over het
ijs. Een Finsche patrouille maakte zich meester
van de sleepboot, maar die zonk in den loop van
den nacht. Bij het Ladogameer hebben Sovjet
troepen twee Finsche forten en een dorp gebom
bardeerd. Finsche kustbatterijen concentreerden
hun vuur op de vijandelijke stellingen.
In de lucht: Op drie Januari heeft de
Russische luchtmacht de streken van Abo
en Hangö gebombardeerd en zekere punten
in het Noorden van Finland. Een Russisch
vliegtuig werd neergehaald. De materieele
schade was onbeteekenend, en tot dusverre
gelooft men niet, dat er slachtoffers zijn ge
vallen.
Ook Donderdagmiddag is in de buurt van
Hangö luchtalarm gemaakt, evenals in Turku.
Het is mogelijk dat in sommige havens aan de
Bothnische golf eveneens alarm gemaakt is, aan
gezien de Russische luchtmacht aanvallen on
derneemt op de havens, via welke de Finnen
hulp van buiten kunnen ontvangen.
Het hoofdkwartier van het militaire district
Leningrad deelde Donderdag mede:
„Op 4 Januari heeft zich aan het' front niets
van belang voorgedaan".
't Is voor de Bilt weer lastig
In dezen wintertijd,
Het weer is weer standvastig
Van onstandvastigheid.
't Kan dooien en 't kan vriezen,
Als je voorspellen moet,
Moet je den moed verliezen,
Je hebt het zelden goed.
Ze heeft nu niet te klagen,
De ijsbeluste jeugd,
Het zijn vacantiedagen
Vol schaatsenrijdersvreugd.
En moeder laat ze schieten,
Het is een fijne sport,
Waarvan ze zoo genieten
En waar je flink van wordt.
Maar dat kan niet verhindren.
Dat j' op ze letten moet,
Past, ouders, op uw klndren
Niet alle ijs is goed.
P. GASU3.
keert 5 °fo interim-dividend uit.
Het bestuur der N.V. Koninklijke Neder
landsche Maatschappij tot Exploitatie van
Petroleumbronnen in Nederlandsch-Indië,
deelt mede, dat besloten is tot uitkeering van
een interim-dividend over het boekjaar 1939
van 5 pCt., betaalbaar van Woensdag 17
Januari af.
(Het interim-dividend bedroeg in Januari
1939 6 pet. waarna nog uitkeeringen van 8 en 3
pet. volgden. In totaal dus 17 pet.
In het jaarverslag van de Koninklijke is ver
klaard, dat ook de petroleum-industrie meer ge
baat is bij een wereld waar vrede en vertrou
wen heerschen dan een waar onrust en wapenge
weld heerschen." Deze verklaring wordt bevestigd
door de (zij het geringe) verlaging van het in
terim-dividend. Uit deze uitkeering blijkt ech
ter ook. dat de directie der Koninklijke niet be
zorgd is voor de toekomst.
De Koninklijke heeft de laatste jaren de vol
gende dividenden uitgekeerd: Boekjaar 1938 17
pet., 1937 17 pet., 1936 16V2 pet., 1935 IO'/j pet..
1934 7"/2 pet., 1933 6 pet., 1932 6 pet., 1931 6 pet.
1930 17 pet. 1929 24 pet.
Als de Volendamsche jeugd op hei ijs haar enthousiasme voor de wintersport
botviert, komt de ouderdom op klompen eens kijken an herinnert zich de
heerlijke dagen ven vroeger
Naar wij vernemen heeft de directie van de
HollandAmerika lijn besloten het s.s. „Sta
tendam" op te leggen.
Een van de redenen, die tot dit besluit heb
ben geleid, is, dat men in verband met de bij
zondere tijdsomstandigheden niet voldoende
emplooi voor het schip kan vinden.
Zooals men zich herinneren zal lag het oor
spronkelijk in de bedoeling de „Statendam"
in de laatste week van December, dus korten
tijd nadat het in Nederland was teruggekeerd,
weer naar Amerika te doen uitvaren, doch la
ter heeft men het vertrek tot Januari uitge
steld.
Naar wij van de zijde der Nederlandsche Scheeps
bouwmaatschappij vernemen, is de „Josif Stalin",
welke Zaterdag jl. haar proefvaart deed, thans
door de opdrachtgevers overgenomen.
SCHAKEN
De tweekamp Euwe—Keres.
Kercs wint de afgebroken zesde partij.
In bet Schaakhuis te Amsterdam werd Don
derdag de afgebroken zesde partij van den twee
kamp EuweKeres voortgezet. De stelling van
de afgebroken zesde partij na den 43en zet van
wit luidde:
Wit: P. Keres K e2, D d5, T d3 en h3, pionnen
a4, b3, c4, e4, f5, g5.
Zwart: Dr. M. Euwe K a7, D c7, T c8 en h8,
pionnen a5, b6, d6, e5, f6, g7.
Het verloop was als volgt:
43T h8xh3
Sterk in aanmerking kwam 43fg5:
om na 44. T h8:, T h8: 45. D d6: D d6: 46. T d6;
met T h4'voort te zetten, waarna een zeer moei
lijk toreneindspel ontstaat; bijv. 47. K e3 T f4.
48. T d7 K b8 49. T e7 g5. Het is zeer moei
lijk voor wit om winst te forceeren.
44. T d3xh3 f6xg5
45. T h3h7 D c7—e7
46. K e2—f3
Om den koning naar g4 te brengen en daarna
den pion met D d2 terug te winnen.
46 T c8—f8
47. K f3—g4 T f8—f7
48. b3—b4
Een onverwachte wending. Typisch Keres! Ter.,
wijl hij eerst zijn strijdkrachten concentreert op
den koningsvleugel, waar hij door positioneele
manoeuvres op een beter eindspel aanstuurt, ver
wisselt hij zijn tactiek met een doorbraak op den
anderen vleugel, waar de koning onbeschermd
staat.
48a5xb4
Euwe schijnt ook met dit pion-offer rekening
gehouden te hebben, want zonder nadenken voer
de hij den volgenden zet uit
49. a4a5 D e7b7
50. a5xb6+ Ka 7xb6
51. D d5xd6+ K b&—a7
52. D d6xe5 b4-*3
Zwart's eenige kans,
53. T h7—h3
Verhindert b3—b2, waarop T a3-f beslissen
zou. Er dreigt reeds D a5+D a6 (op K b8 wint T
h8+) D a6: en het eindspel is gewonnen.
53T f7—f6
Het eenige. Nu kan zwart met den toren op-
poneeren.
54. D e5—d4+ T f6—b6?
Verliest onmiddellijk; beter was 54D
b6. maar ook dan was de partij niet te redden.
55. T h3xb3
Zwart geeft het op.
Algeheele afruil is niet te beletten, waarna wit
een gewonnen pionneneindspel heeft.
Beide spelers hebben thans drie partijen ge
wonnen, twee eindigden in remise.
De stand is dus weer gelijk. Nog sneller dan de
beide spelers verwacht hadden, is de beslissing
in de afgebroken zesde partij gevallen. Het zag
er aanvankelijk naar uit, dat Euwe zeer goede
remisekansen had, doordat hij een toren ruilde
en zich met zijn dame en toren op de zevende
lijn defensief opstelde om het indringen der
vijandelijke stukken te verhinderen
Keres, die reeds een pion geofferd had, bracht
plotseling een tweede pionoffer en brak daarmede
den damevleugel open, waar de vijandelijke
koningin gevaren te duchten had. Spoedig haalde
Keres zijn achterstand in, waarna de aanval op
den zwarten koning ingezet werd. Euwe probeer
de nog met zijn vrijen b-pion een Legenkans te
scheppen, maar deze ging spoedig verloren; Euwe
gaf op den b5en zet op.
De slotstelling was:
Wit: K g4 D d4 T b3 c4 e4 f5.
Zwart: K a7 D b7 T b6 g5 er g7.
DAMES-HOCKEY
DE WEDSTRIJDEN AFGELAST.
De voor Zondag 7 Januari vastgestelde wed
strijden van den Ned. Dames Hookeybond zija
alle afgelast.
