IJmuider Courant „Arendskerk" getorpedeerd in de Golf van Biscaje door Duitsche duikboot Protest tegen grensschending en bombardement Démarches van DAGBLAD VOOR VELSEiN. IJ MUI DEN, SANTPOORT EN OMSTREKEN Militaire Maatregelen. Het ijs wordt zeer onbetrouwbaar. Modern schip Niet op grond van buiteniandsche informaties gehandeld. Offers van hel ijs. Aardschok op Sicilië. 25e JAARGANG No 64 Uitgave Lourens Coster, Maatschappij voor Courant-Uitgaven en Algem. Drukkerij N.V., Gr. Houtstraat 93, Haarlem, Telefoon 10724 Bureau IJmufder Courant: Kennemerlaan 42, IJmuïden, Telefoon 5301, Postgiro 310791. Alle Advertenties, opgegeven voor dit blad, worden kosteloos opgenomen in de Kennemer Courant. Verschijnt dagelijks, beüalve op Zon- en Feestdagen Directie: P W PEEREBOOM EK ROBERT PEEREBOOM Hoofdredacteur: ROBERT PEEREBOOM DINSDAG 16 JANUARI 1940 Abonnementen per week ƒ0.1254, pa# maand ƒ0.5254, per 3 maanden ƒ1.55, franco per post 1.95 per kwartaal Losse nummers 3 cent per ex. Advertentiën: 1-5 regels ƒ0.60, elke regel meer ƒ0.12. BIJ abonnementen belangrijke korting. Ingezonden mededeellngen dubbele prljsa Advertenties van Vraag en Aanbod 1-3 regels ƒ0.25, elke regel meer ƒ0.10. Nadat de Belgische regeering in den loop van internationale zaken aanleiding had gevonden om de legersterkte te verhoogen door haar mobi lisatie in „phase D" te brengen oproeping van een aantal reservisten besloot de Nederlandsche regeering Zondagmorgen, tijdelijk geen periodieke verloven te verleenen. Meer niet. Het was jammer dat dit nu juist weer op Zondag moest gebeuren. Want dan verschijnen er geen avondbladen. Dat is nergens het geval; het personeel van de dag bladen moet ook zijn Zondagsrust hebben. Het gevolg is overigens steevast, dat vele menschen een radiobericht, dat zij éénmaal hooren, verkeerd beginnen rond te vertellen. Ditmaal kon men overal te hooren krijgen, dat „de verloven waren ingetrokken". Het was wel de makkelijkste en kortste manier om het uit te drukken, en boven dien bevredigend voor wie iets opzienbarends wou vertellen aan iemand 'die het nog niet wist. Maar het was onjuist. Met het oog op toekomstige ge vallen van dezen aard kan het dus zijn nut heb ben hier eens te zeggen dat „de verloven intrek ken" iets heel anders beteekent dan gisteren ge schied is. Het beteekent dat alle periodieke ver lofgangers en al diegenen die zakenverlof en uit- zonderingsverlof hebben onmiddellijk hun verlo ven moeten afbreken en op hun militaire posten terugkeeren. In de jaren 1914-1918 is dat wel voorgekomen. Het is uit den aard der zaak een ernstige maatregel. Maar Zondag is die heelemaal niet genomen. De verlofgangers bleven met verlof. Slechts deelde de regeering mede dat zij „in ver band met eenige minder gunstige symptomen in de internationale situatie, teneinde ook thans op alle gebeurlijkheden geheel voorbereid te zijn, be sloten had tijdelijk geen periodieke verloven te verleenen". Zij trok dus geen verloven in, maar besloot geen nieuwe te verleenen. En dat besluit gold dan alleen nog maar de periodieke verloven. Dit is een zeer groot verschil met wat „men" Zondag rondvertelde. En ik zei dat het jammer Was dat er nu juist geen dagbladen verschenen, omdat als dat wèl het geval is er altijd voldoende menschen zijn die zoo'n bericht rustig doorlezen en als gevolg daarvan de alarmroepers kunnen vertellen: u hebt het niet begrepen; dat staat er niet. Bovendien lezen er veel meer menschen kranten dan er luisteren naar radio-uitzendingen. Het Zondagsche alarm-euvel kunnen wij eenigs- zins ondervangen door middel van berichten-op- borden en door bulletins, maar afdoende is dat niet, want die mededeelingen komen niet in de huizen binnen, lang niet iedereen leest ze dus zelf en „oververtellers" maken ook daarvan dik wijls iets wonderlijks. Dus herhaal ik nog maar eens dat men zich vooral niet te gauw onder den Indruk moet laten brengen door wat op straat, in trein, tram eil café en zooals Zondag op het ijs rondverteld wordt. Want het is in den regel onjuist of althans zwaar overdreven. Aan onmiddellijk gèvaar voor Nederland en België behoeft kennelijk op het oogenblik niet ge- .dacht te worden. Ik heb den indruk gekregen dat dit ook in onze regeeringskringen de heerschen- de meening is. Wie hardnekkig meent dat er meer achter zit vergist zich. En op de vraag: waarom nemen ze dan zoo'n maatregel? is het antwoord heel eenvoudig, dat voorzichtigheid de moeder van de porseleinkast is een echt Hollandsch spreekwoord en dat men in Den Haag van het 'beginsel pleegt uit te gaan dat men beter een veiligheidsmaatregel te veel of te vroeg kan ne men dan te weinig of te laat, als er ook maar eenige toenemende onrust buiten de grenzen is. Bovendien kan het daarbij natuurlijk geen kwaad als de wereld zoo af en toe eens aan de voortdu rende scherpe waakzaamheid van de kleine neu tralen herinnerd wordt. Nietwaar? Dat bewijst op zichzelf al dat er geen kans bestaat, hen bij ver rassing te overvallen. Verleden week heb ik nog een artikel onder den titel „Waakzaamheid" ge schreven. Dat was gericht tot den burger. Welnu: het militaire voorbeeld is er meteen op gevolgd. Een staaltje van waakzaamheid. De toestand in Europa is nu weer heel anders geworden dan in de eerste drie oorlogsmaanden. Wie de nota-wisseling tusschen Moskou en Zweden en Noorwegen heeft gelezen en heeft bedacht hoe sterk de neiging in Engeland en Frankrijk is tot actieve hulpverleening aan Fin land, begrijpt dat er kans bestaat op uitbreiding yan den oorlog in het Noorden. Wie dezer dagen de gebeurtenissen in Roemenië gevolgd heeft, en het overleg tusschen Italië en Hongarije, begrijpt dat er twijfel bestaat omtrent den toekomstigen gang van zaken in Zuid-Oost-Europa. In zulke omstandigheden, waarin allerlei mogelijkheden zich voordoen, zijn velerlei schijnmanoeuvres denkbaar. Ter eene zoowel als ter andere zijde kan een zekere afleidings-tactiek worden toege past, om de eigen bedoelingen voor de tegenpartij te maskeeren of haar alleen maar in twijfel te laten. In zulk een tijd leven wij nu. De kans op bijzon dere veiligheidsmaatregelen van onze regeering en andere neutrale regeeringen doet er zich her haaldelijk bij voor. Wie dat begrijpt schrikt niet zoo gauw meer. R. P. Uit Monnikendam: Hedenochtend zeven uur- zijn de gemalen van het Hoogheemraadschap Waterland I in werking gesteld. Het ijs in Waterland zal hierdoor natuurlijk onbetrouwbaar worden. Dit is ook het geval met het ijs van de Loosdrechtsche plassen en omgeving. We herhalen nog eens onze waarschuwing in ons vorig nummer, om in geen geval op het ijs op open Water te gaan.. Alle opvarenden door Italiaansch schip gered 'IW y 'G De „Arendskerk" werd in Danzig gebouwd. Er was accomodatie aan boord voor 12 passagiers. De waterverplaatsing bedroeg 17600 ton, het draag vermogen 11000 ton, de bruto registertonnage 7889 ton; de netto registertonnage 4753 ton. De tewater lating geschiedde 2 Juni 1938. De twee hoofdmachi nes waren direct omkeerbare 10-cylinder compres- sorlooze tweetact Dieselmotoren met een gezamen lijk maximaal vermogen van 11.000 A.P.K. bij 129 omwentelingen per minuut. Twaalf Nederlandsche schepen. Mark (Houtvaart) 1515 ton op mijn geloopen. Binnendijk (Holl.Amer. Lijn) 6873 ton, op mijn geloopen. Tegri (eig. Eeftïng) 280 ton, vermist. Safe (eig. Salomons) 375 ton, vermist. Simon Bolivar (K.N.S.M.) 8309 ton, op mijn ge loopen. Sliedrecht (Van Ommeren) 5133 ton, getorpe deerd. Spaarndam (Holl.-Am. Lijn) 8850 ton, op mijn geloopen. Taj andoen (Nederland) 8159 ton, na ontploffing gezonken. SSilvain, IJM 116, trawler, vermist. Immingham (Int. Kustvaart Mij). 398 ton, op mijn geloopen. Truida )eig. Heidema) 176 ton, op mijn geloo pen. Arendskerk (Ver. Ned. Scheepv. Mij.) 8000 ton getorpedeerd. WEDEROM is een Nederlandschschip, het twaalfde sinds 1 Sept. j.l., het slachtoffer van den oorlog geworden. Thans is het het nog nieuwe Nederlandsche motorschip „Arendskerk" van de Hol land—Afrika Lijn, dat in de Golf van Biscaje door een Duitsche duik boot is getorpedeerd en tot zinken gebracht. De Vereenigde Nederlandsche Scheepvaart Maatschappij ontving het be richt van de torpedeering Maandag om 5 uur in den namiddag van het bureau Zeeverkeer, Volgens een telegram uit Londen was de „Arendskerk" die op weg was van Antwerpen naar Zuid-Afrika, in de Golf van Biscaje op een afstand van ongeveer 100 mijl van Ouessant getorpedeerd en gezonken. Er waren geen passagiers aan boord. De bemanning, bestaande uit 65 koppen, van wie 37 Britsch-lndiërs, is gered door het Itaiiaansche stoomschip „Fedora". De mannen zullen vermoedelijk te Lissabon aan land worden gezet. De torpe deering is geschied, nadat het schip door leden van de bemanning der duik boot was onderzocht. Het m.s. „Arendskerk" was Maandag te 1 uur voormiddag Ouessant gepas seerd, zoodat de torpedeering Maandagochtend te circa 7 uur moet hebben plaats gehad. Het schip vervoerde ongeveer 4000 ton normale stukgoed- lading van Antwerpen naar Zuid-Afrika. Verklaring van bevoegde Haagsche zijde. In verband met de door België en Nederland ge nomen veiligheidsmaatregelen meldt het Duitsche Nieuwsbureau het volgende: Naar overeenstemmend uit welingelichte - kringen in Amsterdam en Brussel vernomen wordt, hebben de Engelsche en de Fransche regeering in Amster dam en Brussel informaties ingefluisterd, die de Ne derlandsche en Belgische regeering aanleiding moes ten geven tot de door haar uitgevoerde maatregelen. Men heeft den indruk, dat aan Fransche zijde ten gevolge van den druk uit bepaalde kringen een ster kere neiging tót een levendiger oorlogsbedrijvigjieid is opgetreden. Met het oog op de mogelijkheid aan de Maginot-linie actief te worden, zou men derhalve thans Duitschland in België en Nederland willen provoceeren. Naar aanleiding' van het bovenstaande kan krachtens informatie te bevoegder plaatse wor den medegedeeld, dat van de verspreiding van berichten als hier bedoeld door de Engelsche en Fransche regeeringen hier te lande niets be kend is. Overigens, zoo werd opgemerkt, pleegt de Ne derlandsche regeering haar inzicht in de inter nationale situatie te vormen op grond van be richten, waarvan herkomst en betrouwbaarheid door haarzelve gecontroleerd kunnen worden. Uit Brussel meldt Belga omtrent de verklaring van D. N. B., dat in de Belgische hoofdstad geen en kele pers-instantie van bevoegde autoriteiten ver klaringen heeft kunnen krijgen in den geest van, die, welke door het D. N. B. worden vermeld. Het zelfde geldt, voor zoover wij weten, aldus voegt Belga hieraan toe, voor Amsterdam. Volgens Havas maakt de Duitsche pers geen mel ding van de officieele tegenspraak, welke door onze regeering is gegeven- van de mededeeling in het Duitsche legerbericht,. dat een Nederlandsch vlieg tuig Duitsch souvérein gebied zou hebben ge schonden. (Blijkens mededeeling van den Nederlandschen Bond tot het Redden van Drenkelingen zijn in December in ons land twintig menschen door het ijs gezakt en verdronken.) Volgens nuchtere gegevens Zijn er twintig menschenlevens Plotseling in den bloei geknakt. Oorzaak: door het ijs gezakt. Twintig, jeugdig, overmoedig, Ongeduldig, die te spoedig, 't Jonge ijs hebben beschouwd Als draagkrachtig goed vertrouwd. Twintig flink gezonde menschen Vol illusies, hoop en wenschen, Levenskracht en dadendrang Voor een leven, vol en lang. Twintig dooden te beklagen, In slechts weinig donkre dagen, Een ontstellend hooge prijs, Voor gezocht vermaak op 't ijs..., In een tijd van dooi als dezen, Zij nog eens met ernst gewezen Op gevaren van het ijs, Ouders, toont u streng en wijs. Duitsche duikboot tot zinken gebracht? Door Engelsch vliegtuig aangevallen. Maandag is op de Noordzee een vijandelijke duikboot door een Britsch vliegtuig gebom bardeerd. Nadat een bom zeer dicht bij de onderzeeboot was terecht gekomen, spatte het water zeer hoog op. Van de duikboot is verder niets meer gezien. Zweden en Noorwegen te Moskou Het Zweedsche ministerie van Buiteniand sche Zaken deelt mede dat de Zweedsche le gatie te Moskou instructie heeft gekregen te protesteeren tegen de bombardeering van het eiland Kallax, hetgeen, zooals bekend. Zondag is geschied. Het Noorsche ministerie van Buiteniandsche Zaken deelt, naar United Press meldt, mede dat Sovjet-Russische vliegtuigen op 12 en 14 Januari op verschillende plaatsen over Noorsch gebied gevlogen hebben, en dat een van deze vliegtuigen zelfs korten tijd is neergedaald aan de Noorsche zijde van de rivier de Pasvik. De Noorsche regeering heeft aan de Noor sche legatie te Moskou instructies gegeven een protest in te dienen. Uit Kirkenes is betreffende dit laatste nog een bericht aan het Noorsche Telegraafagentschap ge zonden, waarin wordt bevestigd dat Russische vliegtuigen het vrijwel onbewoonde gebied langs 'de rivier Pasvik Vrijdag en Zaterdag jl. hebben over gevlogen. Zondag heeft men dertig vliegtuigen ge- Selma Lagerlöf's gift voor Finland. Medailles afgestaan. STOCKHOLM, 15 Januari. De beroemde Zweedsche schrijfster Selma Lagerlöf heeft de gouden medaille, die zij van de Zweedsche Aca demie ontvin alsmede haar Nobelprijs-medaille aan Finland aangeboden. De medailles werden aan kolonel Qaahlson van de Finsche hulporga nisatie overhandigd. In een begeleidend schrijven stond: „Ik kreeg deze medailles 'm 1904 en 1909. de eerste van de Zweedsche Academie, de tweede is mijn Nobelprijs-medaille. Ikkan er niets beters mee doen dan deze aan het land van Runeberg en Topelius af te staan"; geteakend Selma La gerlöf. De goudwaarde van de medailles is ver scheidene duizenden kronen. Men gelooft echter dat een of ander museum er misschien meer voor zal geven. (United Press). Japansche kabinet samengesteld. Heden beëediging door den Keizer. De volledige lijst van het kabinet van admiraal Yonai ziet er volgens Havas als volgt uit: Buiteniandsche zaken: Arita. Binnenlandsehe zaken: Graaf Kodama. Financiën: Sakoerautsji (was minister van land bouw in het ministerie van Hiranoema). Oorlog: generaal Hata. Marine: admiraal Yosjida. Justitie: Koemoera. Nationale opvoeding: Matsoera. Spoorwegen: Matsoeno (orthodoxe Seioekai). Verkeer: Katsoe (Minseito). Koloniën: generaal Koiso, (oud commandant van het legercorps in Korea). Handel: Foejiwara (een bekend financier). Landbouw: Sjiwada (was minister van landbouw in het kabinet van Hirota). Aangezien admiraal Yonai Maandagavond laat zijn kabinetslijst heeft gecompleteerd, zou de be- eediging door den keizer hedenochtend geschieden. Domei meent te weten dat de leiders der marine besloten hebben Yonai op non-activiteit te stellen, zoodra hij minister-president zal worden. Een groot aantal fondsen op de beurs te Tokio is Maandag van 100 yen met vier yen in koers geste gen als gevolg van de benoeming van admiraal Mitsoemasa Yonai tot minister-president, zoo ver neemt het A. N. P. Hoewel deze keus niet verwacht werd, reageerde de beurs toch door een algemeen gunstige stemming. Ofschoon men het naar voren komen van Yonai als opvolger van Abe tamelijk gunstig beoordeelt, zijn de zakenlieden van meening dat het karakter van het nieuwe kabinet veel zal afhangen van de verdeeling der portefeuilles van financiën, handel en industrie, land- en boschbouw en verkeer. Zakenkringen hoopten dat prins Konoje, voorzitter van den privy council, de vorming van het nieuwe kabinet op zich zou nemen. Het feit echter, dat Yonai een man is van gezond verstand en tot geen partij behoort, wordt een gunstige factor geacht. De „Reiger" van Kaïro vertrokken. Op weg naar Luxor. Het toestel van de K.L.M., dat op weg is naar Zuid-Afrika, de „Reiger", is vanmorgen te 5.35 uur Amsterdamsche tijd van Kaïro vertrokken naar Luxor. In Kaïro zijn de heeren Van Veen en Kreek als passagiers ingestapt. De „Reiger" heeft te Luxor een tusschenlan- ding van drie kwartier gemaakt. Daarna vertrok het toestel naar Wadi Haifa, waar het om 11.30 uur Amsterdamsche tijd zou landen. teld, die tusschen half tien en twaalf uur 's mid dags en tegen drie uur, toen het begon te scheme ren, in groepen van drie hebben gevlogen. In een commentaar op de Zweedsch-Russische notawisseling en op het bombardement door Russi sche vliegtuigen van een eiland in den noordelijken Zweedschen archipel, schrijft het rechtsche Zweed sche blad „Allehanda": Men moet de ontwikkeling afwachten. Spoedig zal blijken of er verband bestaat tusschen de diploma tieke en de militaire activiteit van den kant van Rusland ten aanzien van de Scandinavische landen. Men kan zich ook voorstellen dat er verband be staat tusschen de gebeurtenissen in het noorden en de spanning aan het West-Europeesche front. Het is echter nog te vroeg om er een oordeel over uit te spreken. Het Liberale blad „Aftonbladet" schrijft van een zelfde formeel standpunt, zeggende dat het niet cor rect is de beweging der Zweedsche vrijwilligers als voorwendsel te nemen voor een diplomatieke pole miek. Ieder weet, dat de Sovjets in talrijke landen vrijwilligers in actie hebben gehad. De Noorsche minister van buiteniandsche zaken Koht heeft tegenover het Noorsche telegraafagent schap verklaard, dat het Noorsche antwoord aan de Sovjet-regeerlng betreffende de inbreuken, die op de neutraliteit gepleegd zouden zijn, de Sovjet Unie volkomen dient te bevredigen. „De Noorsche regeei'ing", aldus Koht, „ver klaart dat zij geheel neutraal is. Wij willen na tuurlijk binnen onze grenzen de vrijheid van op treden, waarop wij ingevolge de verdragen recht hebben, bewaren. Wij verklaren, dat wij binnen de perken der verdragen zullen blijven en wel zeer nauwgezet." Twee doodenverscheidene gewonden Paniek beving de bevolking. Maandagmiddag te 2.41 uur werd te Pa lermo een korte, hevige aardschok ge voeld. Een aantal groote gebouwen en kerken stortte in. In vele huizen ontston- den scheuren in de muren. De schok eischte twee dooden en verschillende gewonden. United Press verneemt nader dat het epicen trum lag tusschen de stad Palermo en de twee eilandjes Ustica en Alicudi, die voor de Noord kust van Sicilië gelegen zijn en waarop straf kolonies zijn gevestigd. De schokken waren niet alleen horizontaal maar gelijkertijd verticaal. De bevolking werd door schrik bevangen en vluchtte uit de stad naar het Buonapark, dat tegenover het paleis van den aartsbisschop van Palermo, kardinaal Lavitrano, gelegen is. De bisschop kwam oip het balkon en zegende de mienigte. Er werd aanzienlijke materieele schade ver oorzaakt. De brandweer werd ontboden om de muren van het San Saverio Hospitaal omver te halen, aangezien zij zoo beschadigd waren dat gevaar van instorten bestond. Een van de slachtoffers was een vrouw, die gedurende de aardbeving uit de Kathedraal vluchtte en dóór een steen uit de gevel van de kathedraal getroffen werd. Het andere slacht offer was een carabineri, die doro het neerstor tende puin doodelijk getroffen werd. Ook de electrische leidjjjg werd beschadigd zoodat de stad van licht en stroom verstoken is.

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

IJmuider Courant | 1940 | | pagina 1