IJmuider Courant
Sneeuw over het heele land
Gevechten en lelie koude
in Finland.
„Arendskerk"
GETORPEDEERD OMDAT
ZIJ NAAR Z. AFRIKA GING
EE
DAGBLAD VOOH VELSEIN, IJMUIDEIN, SANTPOORT EN OMSTREKEN
Verschijnt dagelijks, behalve op Zon- en Feestdagen
De Commissaris
der Koningin.
W erkloosheidspercentage
gelijk aan dat over zelfde
tijdvak in 1939.
Aacd van de Coding, ivas niet van CeCung
Alle verkeer heeft er ernstig onder te lijden.
Russen pogen opnieuw
naar de Bothnische Golf
door fe dringen.
De ondergang der drie
Engelsche duikbooten.
Weer verloven voor het
Engelsche expeditieleger
25é JAARGANG No 66
Uitgave Lourens Coster, Maatschappij voor
Courant-Uitgaven en Algem. Drukkerij N.V., Gr.
Houtstraat 93, Haarlem, Telefoon 10724 Bureau
Prnufder Courant: Kennemerlaan 42, Umulden,
Telefoon 5301, Postgiro 310791. Alle Advertenties,
opgegeven voor dit biad, worden kosteloos
opgenomen in de Kennemer Courant.
Din-ctie: P W PEEREBOOM EN ROBERT PEEREBOOM Hoofdredacteur! ROBERT PEEREBOOM
DONDERDAG t8 JANUARI 1940
Abonnementen per week ƒ0.1254, pa* maand
0.52J4, per 3 maanden ƒ1.55, franco per post
1.95 per kwartaal. Losse nummers 3 cent per ex.
Advertentiën: 1-5 regels ƒ0.60, elke regel meer
ƒ0,12. BIJ abonnementen belangrijke korting.
Ingezonden mededeelingen dubbele prijs.
Advertenties van Vraag en Aanbod 1-3 regels
ƒ0.25, elke regel meer ƒ0.10.
Het zilveren ambtsjubileum van den Commissa
ris der Koningin in Noordholland, mr. dr. A.
baron Röell, is op zichzelf een groote zeldzaam
heid. Iii deze provincie is het zelfs nog nooit voor
gekomen dat de bekleeder van dezen hoogen post
zoo langen tijd op zijn post bleef. Toch heeft juist
de ambtsperiode van dezen Commissaris zich ge
kenmerkt door een zeer belangrijke uitbreiding
van de werkzaamheden, eraan verbonden, met
inbegrip van een aanzienlijke vergrooting van de
representatieve taak. Dat baron Röell aan de
hooge eischen, aan zijn bekwaamheid en werk
kracht gesteld, tenvolle beantwoord heeft en nog
beantwoordt is wel gebleken uit de warme huldi
ging, hem Dinsdag ten deel gevallen. Door den
Minister van Binnenlandsche Zaken werd hem
de mededeeling gedaan dat H. M. de Koningin
hem benoemd had tot Commandeur in de Orde
van den Nederlandschen Leeuw. Hem werden be
halve de versierselen van deze zeer hooge onder
scheiding verscheidene geschenken vereerd en uit
de redevoeringen die daarbij gehouden werden
sprak groote bewondering voor zijn werk. Zoowel
de minister als de Gedeputeerden mr. J. B. Bo-
mans en A. W. Michels als de het woord voerende
Statenleden E. Luden en L. van der Wal en latei-
de woordvoerder der ambtenaren gaven daaraan
uiting. En niet alleen bewondering en dankbaar
heid maai" ook hartelijkheid en sympathie klon
ken in de woorden van de sprekers, die gedurende
zoovele jaren zijn medewerkers in het belang van
deze groote en dichtbevolkte provincie zijn ge
weest.
In zijn antwoord, waarin hij allen dank be
tuigde, verklaarde de Commissaris der Koningin
omtrent den geuiten wensch, dat hij nog lang
deze hooge functie zou mogen vervullen, dat het
niet aangaat, dit op zijn leeftijd nog lang te doen
maar dat hij trachten zou nog eenigen tijd werk
zaam te blijven. Het gerucht van zijn aftreden
heeft wel eens geloopen; dit is aldus weerlegd. Al
zijn medewerkers zullen dat met voldoening heb
ben vernomen. De regel die wil dat de meeste
menschen hun arbeidstaak op 65-jarigen of 70-
jarlgen leeftijd neerleggen telt zijn uitzonde
ringen en het is goed dat die toegepast kunnen
worden als het hooge posten met groote verant
woordelijkheid geldt, waarop de betrokken functio
naris, door zijn groote kennis én ervaring, juist in
moeilijke tijden slecht gemist kanworden. Wie
den Commissaris der Koningin kennen hebben
bewondering voor zijn onverminderde vitaliteit,
rijn groote scherpzinnigheid en energie en ver
heugen zich er dus in dat hij bereid is zijn taak
te blijven vervullen
In zijn antwoord aan het oudste lid van Gede
puteerden heeft hij bevestigd „dat hij nooit aan
politiek doet". Zijn buitengewone carrière, die
thans een hoogtepunt heeft bereikt, bewijst hoe
veel diegenen, die zich buiten en boven politieke
partij geschillen weten te plaatsen en begaafd
zijn met de ware eigenschappen van den regent,
die dus van nature weten te leiden, in 's Lands
belang kunnen tot stand brengen
Het groote publiek, de massa, komt met de da-
gelijksche ambtsvervulling van den Commissaris
der Koningin weinig in aanraking. Maar dat is
niet de maatstaf, ook niet in onzen luidruchtigen
tijd, waarnaar men het belang der bestuurstaak
kan afmeten. En dat men niet dagelijks van zijn
werk en de moeilijkheden, die hij overwinnen
moet, verneemt, bewijst wel allerminst dat deze
functionaris zijn taak in een soort van bevoor
rechte afzondering zou kunnen verrichten. Met
alle stroomingen en tegenstellingen van den tijd
is hij in zijn bestuurstaak in voortdurend contact
en moet hij rekening houden, zijn invloed op zoo
vele benoemingen eischt van hem groote men-
schenkennis en ondervinding en zijn representa
tieve taak, wil die met welslagen vervuld worden,
een zeer veelzijdige belangstelling. Dat deze Com
missaris der Koningin een ambt dat zoo bijzon
dere eigenschappen vergt zoo voortreffelijk ver
vult geeft hem recht op dankbaarheid en erken
ning ook buiten den kring van zijn medewerkers.
Bij onze gelukwenschen zij dus ook de hoop geuit
dat de voortzetting van zijn arbeid hem nog veel
voldoening moge schenken. R. P.
In de we,ek van 27 t/m. 30 December 1939 waren
bij gesubsidieerde vereenigingen met werkloozen-
kas aangesloten 592.406 personen, waaronder
75.395 landarbeiders.
Van de 517.011 verzekerden buiten de land-
ai beiders was het wei-kloosheidspercentarge 24.1
(in de vorige verslagweek van 4 t/m. 9 December
1939 was dit percentage 19.1). Voor de 592.406 ver-
- zekerden, met inbegrip van de landarbeiders, was
het werkloosheidspercentage 26.5 (vorige verslag
week 18.2).
In de overeenkomstige verslagweek van Decem
ber was het werkloosheidspercentage voor alle ver
zekerden in de laatste jaren als volgt (tusschen
haakjes zijn vermeld de percentages, indien de
landarbeiders buiten beschouwing worden gelaten)
1932: 33.5 (32.4); 1933: 37.4 (32.7); 1934: 33.8
(32.4); 1935: 39.5 (36.7); 1936: 33.7 (32.3); 1937:
32.2 (29.9); 1938: 35.8 (32.5); 1939: 26.5 (24.1).
Uit de bij den rijksdienst der werkloosheidsver
zekering en arbeidsbemiddeling bekende voorloo-
p:ge cijfers kan worden opgemaakt, dat in 1939 de
werkloozenkassen bij een gemiddeld aantal leden
van 585.000 in het totaal aan bijdragen van de leden
ontvingen 7.700.000 gld.
Ten laste van het rijk en de gemeenten ontvingen
de kassen in het totaal aan subsidie 10.200.000 gld.
Aan haar werklooze leden keerden de kassen in
het. totaal uit 13.200.000 gld
De som der reserves der werkloozenkassen, die
op het einde van 1938 14.800.000 gld bedroeg, steeg
tot 20.000.000 gld. op het einde van 1939.
De „Arendskerk" is tot zinken gebracht, omdat zij goederen naar
Zuid-Afrika vervoerde. De duikboot-kapitein meende om die reden
de lading als contrabande te moeten beschouwen en niet vanwege
den aard der goederen.
D.eze verklaring heeft kapitein Wijker van de „Arendskerk" in een interview
met Reuter afgelegd. De gezagvoerder vertelde voorts, dat het schip op weg
was naar Kaapstad en Durban met een lading stukgoederen. Men was om
1 uur 's middags Heisant gepasseerd, toen men ver voor uit iets aan den ge
zichtseinder zag, dat naar de meening der scheepsofficieren een mijnenveger
was. Plotseling daalde een kogelregen in de buurt van het schip neer. Toen
wij dichterbij kwamen, aldus kapitein Wijker, zagen wij een duikboot, die
voortdurend dichterbij kwam, bleef vuren en mij bevel gaf te stoppen. Hoe
wel mijn schip volkomen stil kwam te liggen, bleef de duikboot vuren. Gehoor
gevende aan het bevel der Duitschers heb ik mijn eersten officier met de
scheepspapieren naar de duikboot gezonden."
Na de papieren te hebben onderzocht, zeide
de commandant van de onderzeeboot dat het
hem speet, doch dat hij het schip moest tot zin
ken brengen, daar de lading uit contrabande
bestond. Omdat zij bestemd was voor Zuid-
Afrika, beschouwde hij de lading als contrabande,
niet wegens haar aard.
„Mijn schip", aldus de heer Wijker, „vervoerde
slechts stukgoederen en daar was geen contra
bande bij.
De eerste officier was zeer onder den indruk
van de vriendelijkheid van den Duitschen com
mandant, die zeide, dat het hem zeer speet zoo'n
goed schip tot zinken te moeten brengen, doch
dat hij zijn plicht moest doen.
Ik moet hieraan toevoegen, dat mijn schip
pas een jaar oud was en beschouwd werd als
een der beste vrachtschepen ter wereld.
De duikboot zelf sleepte de boot terug en
gaf de bemanning een half uur haar te ver
laten. Dat hebben wij in drie booten gedaan.
Toen wij ver genoeg waren, zagen wij dat
het geheele dek, de mast en de lading van
ons schip waren opgeblazen.
Het schip brak in stukken uiteen en zonk.
Wij zagen duidelijk de uitwerking der ont
ploffing.
Twee uur in de reddingbooten.
Wij zijn twee uur in de reddingsbooten ge
weest en werden toen opgepikt door het Italiaan-
sche stoomschip „Fedora". De Italiaansche be
manning was buitengewoon aardig voor ons.
Dinsdagochtend passeerde de Poelau Bras (van
de Stoomvaartmaatschappij Nederland) en daar
dit schip op weg was naar Lissabon en het Ita
liaansche schip niet, gingen wij over.
Wij waren met on-s zestigen, met twee passa
giers, den heer en mevrouw Brouwer. Allemaal
wanen ze zeer kordaat. Ik moet zeggen, dat me
vrouw Brouwer wonderlijk kalm en beheerscht
is geweest. Wij hebben al wat wij aan boord had
den verloren en hadden slechts onze kleeren,
daar ons slechts een half uur was gelaten om
in de booten te gaan vóór de ontploffing werd
veroorzaakt".
De eerste officier van de Arendskerk, de
heer Oosterhuis, die zich aan boord van de
duikboot heeft begeven, zeide, dat de Duit-
sche commandant zeer vriendelijk was ge
weest, doch niet kon worden overtuigd het
schip door te laten gaan. Ook wilde hij er
niet van hooren dat de lading van algëmee-
nen aard was en geen contrabande, noch
wilde hij er over praten, dat het een neu
traal schip betrof.
Per eerste gelegenheid naar
Nederland terug.
De 'bemanning van de „Arentdskerk" zal met
het eerste NedeiTarudsche schip, dat naar het
vaderland vertrekt, de. reis maken.
De heer Wijker zal waarschijnlijk met den
trein via Spanje en Frankrijk reizen. De Ne-
derlandsche legatie te Lissabon heeft zich in
verbinding gesteld met de Poelau Bras
PROF. DR. P. V. SORMANI OVERLEDEN.
Woensdag is te Nijmegen overleden dr. P. V. Sor
mani, oud hoogleeraar in de klassieke taal- en
letterkunde aan de universiteit te Nijmegen.
Dr. Sormani, die den 80-jarigen leeftijd bereikte,
is-te Boxmeer geboren. In 1886 promoveerde hij tot
doctor in de klassieke taal- en letterkunde. Van
1885 tot 1899 was hij eerst leeraar, daarna rector
aan het gymnasium te Maastricht. Van 1899 tot 1923
was hij rector aan het Stedelijk Gymnasium te
Nijmegen. In 1923 volgde zijn benoeming tot lector
aan de Nijmeegsdie Hóogeschool en in 1926 tot
buitengewoon hoogleeraar.
biedt van VRIJDAG A.S. een bijzonder
programma. Twee superfilmwerken uit
de groote Amerikaansche Warner pro
ductie.
(Adv. Ingez. Med.)
;EN hevige sneeuwval, zooals we die maar betrekkelijk zelden in ons
land meemaken, is gisteren begonnen en heeft ook heden voortgeduurd,
zoodat elk verkeer er de lasten van heeft ondervonden. Zoowel de spoor
als de tram heeft stagnatie en automobilisten en fietsers moeten elk oogen-
blik bedacht zijn op slippen. Op vele plaatsen in ons land zijn door den storm
ware sneeuwbarrières gevormd, zoodat elk verkeer lam werd gelegd.
Door de fijne jachtsneeuw zijn vele treinwissels dichtgeloopen en ondanks
een leger van beambten, bijgestaan door militairen, is het bijna niet mogelijk
de wissels te laten functionneeren, zoodat de treinenloop op sommige plaat
sen bijna ontwricht dreigt te worden.
De pontverbind'ng over den Rijn te Eek en Wiel is Wpens .'ag, na eeivgen
lijd tengevolge van zwaren ijsgang onderbroken te zijn geweest, weer
hersteld. De eerste overtocht
Reuter meldt uit Helsinki: De gèvèchten in
Finland worden geleverd in een koude van een
hevigheid als Finland de laatste 35 jaren niet
heeft gekend. De Russen hebben drie nieuwe
aanvallen in westelijke richting naar de Bothni
sche Golf ingezet. Er woedt nog steeds een
hevige slag. Twee van deze aanvallen zijn tot
staan gebracht. De Finnen doen op hun beurt
een tegenaanval van het westen in de richting
van Salla. Ten zuidwesten van Salla hebben de
Finnen Kursu heroverd. De Russen hébben
sleohts succes gehad in het zuiden, waar de
Finnen zich in goede orde terugtrekken op
nieuwe stellingen bij Viitara.
Het Finsche legerbericht van Woensdag luidt:
„Te land: Op de landengte van Karelië wederzijd-
sche afmattingsactie. Aan de oostgrens, ten noorden
van het Ladogameer, gevechten tusschen verken
ningselementen. Tijdens deze gevechten hebben de
Finsche troepen een vijandelijke afdeeling ter
sterkte van een compagnie teruggedreven en twee
tanks vernield. De vijand liet 70 dooden en een
honderdtal geweren op het terrein achter. In Lap
land vechten de Finsche troepen met succes in den
sector van Salla. Op andere punten van het front
de gebruikelijke activiteit van patrouilles en van de
artillerie.
Ter zee: Niets te melden.
In de lucht: De activiteit der Russische lucht
macht was niet van veel beteekenis, behalve op de
landengte van Karelië en in het gebied van Kajani.
De Finsche luchtstrijdkrachten hebben in den loop
van den dag bommen geworpen op vijandelijke
colonnes en op Russische troepenconcentraties. Een
vijandelijk vliegtuig werd neergehaald."
Het Finsche telegraafagentschap spreekt het be
richt tegen, volgens hetwelk drie Russische vlieg
tuigen, na Zweedsch gebied gebombardeerd te heb
ben, in Finland zouden zijn geland, tegen.
De woordvoerder van Finland te Londen heeft
gisteren verklaard dat de laatste dagen dagelijks
van 300 tot 400 Russische bommenwerpers over
Finland hebben gevlogen, doch dat de Finsche
luchtmacht, om de éanvallen af te weren, slechts
beschikt over ongeveer 150 vliegtuigen, waaron
der lestoestellen en de sedert het begin van den
oorlog uit het buitenland ontvangen machines.
Webb Miller meldt uit Helsinki aan United
Press:
Teneinde groote branden te veroorzaken hebben
de Russische vliegtuigen gedurende de luchtraids
van de laatste dagen duizenden kleine brandbom
men op de houten huizen van de voorstedein laten
vallen.
Tot nu toe kon de Finsche brandweer er in sla
gen de branden te beperken niettegenstaande in
sommige gevallen er meer dan 10 branden in de
steden van de kust op deze wijze werden veroor
zaakt. Overal heeft pien met het oog hierop de
brandweer uitgebreid.
Niettegenstaande 5/6 deel van de bevolking van
Helsinki geëvacueerd, is, begint het normale leven
hier wederom zijn beloop te nemen. De restaurants
laten hun orkest 's avonds weer spelen, de bloe
menwinkels zijn weer geopend en vrouwen en
mannen zijin weer begonnen met het sneeuwrui
men in de straten van -de hoofdstad. De optimisti
sche Finnen hebben zelfs het werk van twee groo
te gebouwen, die hier neergezet worden, wederom
opgenomen.
De commandant van de luchtverdediging van
Goreborg, Ernst Fontell, die zich te Aabo bevond
tijdens het bombardement door de Sovjet-Russi
sche luchtmacht, heeft in een interview met ver
tegenwoordigers van de Scandinavische. pers te
Helsinki medegedeeld, dat de Finsche autoriteiten
in Sovjet-Russische bombardementsvliegtuigen,
welke bij Aabo omlaag zijn geschoten, twee kaar
ten hebben gevonden, waarop de weg van Le
ningrad naar Stockholm en Haparanda duidelijk
was aangegeven. Ook werd een volledige hand
leiding voor het gebruik van het kompas op deze
route gevonden.
Fontell voegde hieraan toe dat hieruit blijkt dat
men op alles voorbereid moet zijn. De practische
gevolgtrekking, welke gemaakt moet worden is,
dat in Zweden overal schuilplaatsen moeten wor
den aangelegd.
Niettegenstaande de verwoesting, welke te Aabo
is aangericht, moet men toch vaststellen, dat de
bommen, welke de Russen gebruiken van zeer
slechte kwaliteit zijn. De Russische vliegers trach
ten dit goed te maken, door veel bommen te wer
pen, zij werpen 10 brandbommen en tien explo
sieve bommen tegelijk.
Zij bombardeeren alles en schijnen zich vooral
er op toe te leggen de huizen in de arbeiderswij
ken :te vernielen.
Het Russische legerbericht.
Het hoofdkwartier van het militaire district Le
ningrad deelt mede: „Op 17 Jatnuari in alle dis
tricten bedrijvigheid van verkenners en in eenige
sectoren een niet intensief vuur van geweren en
artillerie.
De Russische luchtmacht heeft verscheidene ver
kenningsvluchten gemaakt en tal vam spoorweg-
knooppunten en militaire doelen gebombardeerd.
Bij luchtgevechten zijn elf vijandelijke vliegtui
gen omlaag geschoten".
Voorts spreekt het hoofdkwartier van het mili
taire district Leningrad het volgende tegen:
1. Hét Engelsche dagblad Daily Herald meldt,
dat onze luchtmacht ernstige verwoesting heeft aan
gericht in een van de arbeiderswijken van Helsinki.
Dit bericht is niet in overeenstemming met de fei
ten. De luchtmacht van het Roode Leger heeft de
stad Helsinki niet gebombardeerd en bombardeert
deze 'niet en nog minder de arbeiderswijken van
deze stad.
2. Het Duitsche persagentschap Transocean meldt
dat het doodgevroren lichaam van den commandant
van de 45ste Russische divisie Vinogradof, door Fin
sche troepen in den sector van Suomussalmi zou zijn
aangetroffén.
Ook dit bericht is niet in overeenstemming met de
feiten.
Het Duitsche dagblad „Frankfurter Zeitung",
waarvan een nummer uit December 1939 onlangs te
Moskou werd ontvangen, heeft een artikel bevax
over de geschiedenis van het district Petsamo in
Finland, waarin wordt beweerd, dat de terugkeer
van het gebied van Petsamo een der belangrijkste
eischen was, door Molotof in zijn op 31 October
gehouden redevoering aan Finland gesteld.
Het telegraafagentschap der Sovjet Unie is ge
machtigd te verklaren dat de Russische regeering
nimmer den eisch heeft gesteld dat het gebied van
Petsamo naar de Sovjet Unie zou moeten terug-
keeren en dat Molotof niets van dien aard heeft ge
zegd, noch in zijn redevoering van 31 October noch
in andere toespraken.
Ruim honderd vermisten.
De Britsche Admiraliteit heeft thans de
lijsten van de vermiste opvarenden van de
verloren ge gane duikbooten „Seahorse",
„Undine" en „Starfish" gepubliceerd.
Hierop komen 14 officieren en 94 min
deren voor.
Aan het communiqué wordt nog toegevoegd dat
de Duitsche radio heeft medegedeeld dat een
gedeelte der bemanningen van de „Undine" en
de „Starfish" gered is, doch dat dte namen nog
niet bekend zijn.
Spanning verminderd geacht
Reuters correspondent bij het Britsche hulp
leger in Frankrijk meldde Woensdag, dat met
ingang van gisteravond de verloven naar En
geland, die Zondag opgeschort waren, weer zijn
verleend. Het algemeen hoofdkwartier heeft
medegedeeld: „Beperkte verloven worden
weer toegestaan". Van verschillende plaatsen zijn
gisteravond treinen met verlofgangers vertrok
ken. Deze feiten zijn een aanwijzing, aldus de
correspondent van Reuter, dat de spanning van
het weekeinde, indien zij niet geheel geweken is,
in ieder geval aanzienlijk verminderd is.
Het Britsche ministerie van oorlog bevestigde
later dat de „beperkte verloven" voor het Brit
sche expeditieleger hervat waren.
