IJmuider Courant
RLAND..
Sovjets trekken bij
Salla 45 k.m. terug
Sommige
actikeim
mém
Hex -JAeatef
!Beslissmde slag, ia dit gebied
apt komst
DAGBLAD VOOK VELSEIN, IJMLIDEN, SANTPOORT EN OMSTREKEN
Verschijnt dagelijks, behalve op Zon- en Feestdagen
De Arendskerk.
Aanslag op minister van Irak.
NEDERLAND - Zeeweg 80-84 IJmuiden-Oost Velsen(N.) Santpoort
Weer drie schepen door
mijnen ten onder gegaan.
Explosies
in Engelsche kruitfabriek
Een kwaad geval.
Voor
Z
55
O
JOH. DE WAARD'S
IJSBAAN BREDERODE
De
verhoogd
IJmuider Courant
Op bon 4
boonen en capucijners.
limine -P
Nieuwe aanvallen bij het
Ladogameer afgeslagen.
25e JAARGANG No 67
Uitgave Lourens Coster. Maatschappij voor
Courant-Uitgaven en Algem Drukkerij N.V., Gr.
Houtstraat 93, Haarlem, Telefoon 10724 Bureau
IJmuider Courant: Kennemerlaan 42, IJmuiden,
Telefoon 5301, Postgiro 310791. Alle Advertenties,
opgegeven voor dit blad, worden kosteloos
opgenomen in de Kennemer Courant
Directiei P W PEEREBOOM EN ROBER'I PEEREBOOM Hoofdredacteur; ROBERT PEEREBOOM
VRIJDAG 19 JANUARI 1940
Abonnementen pei week 0.12^, pas maand
/0.52J4, per 3 maanden ƒ1.55, franco per post
1.95 per kwartaal. Losse nummers 3 cent per ex.
Advertentiën: 1-5 regels ƒ0.60, elke regel meer
0.12. Bij abonnementen belangrijke korting.
Ingezonden mededeelingen dubbele prijs.
Advertenties van Vraag en Aanbod 1-3 regels
ƒ0.25, elke regel meer ƒ0.10.
Officieren en verdere bemanning van het door
een Duitsche duikboot in de Golf van Biscaje
getorpedeerde Nederlandsche motorschip „Arends
kerk" zijn te Lissabon aan wal gebracht En zij
hebben verklaard dat er volstrekt geen contra
bande aan boord was en dat de Duitsche duik
bootkapitein alleen tot torpedeeren overging, om
dat de Arendskerk met zijn normale lading stuk
goederen onderweg was naar Zuid-Afrika, dat
voor den Duitscher een vijandelijk land is. In
zooverre is er dus een verschil met de torpedee
ring van het tankschip „Sliedrecht" in November,
dat onderweg was naar een Noorsche, dus neu
trale haven. Maar het is duidelijk genoeg dat
volgens het internationale recht geen motief om
een 3chip te vernietigen bestaat als er niets
anders is aan te voeren dan die duikbootkapitein
deed. Handelden de Duitsche duikbootkapiteins
als regel op deze wijze, dan zou men moeten gaan
aannemen dat ieder neutraal schip dat onderweg
was naar een haven in Engeland of Frankrijk, of
in een van de Dominions of koloniën van die lan
den, voortaan aan torpedeering zou blootstaan.
Van een dergelijk consequent optreden is tot
dusver niet gebleken Sinds het begin van den
oorlog heeft de Nederlandsche koopvaardijvloot
elf schepen verloren, waaronder verscheidene
groote, maar van die elf zijn alleen de Sliedrecht
en de Arendskerk getorpedeerd, beide door Duit
sche duikbooten. Evenmin als het duidelijk was
waarom de Sliedrecht plotseling tot dit noodlot
werd bestemd is nu de onverwachte ondergang
van de Arendskerk te verklaren. Men zou zich
kunnen afvragen of de beide betrokken U-boot
kapiteins hun instructies overschreden hebben.
Maar na het eerste geval lijkt dat in het tweede
al onwaarschijnlijk. Bovendien blijkt uit de me
dedeelingen van de bemanning dat de eerste offi
cier van de Arendskerk, die met een sloep naar
de duikboot ging nadat het Nederlandsche schip
beschoten was en gestopt had, den Duitscher dui
delijk had gemaakt dat er geen reden tot torpe
deeren bestond. Hij pleitte buitendien nog voor
zijn mooie nieuwe schip de Arendskerk, die 8000
ton mat, was pas anderhalf jaar in de vaart en
een voorbeeld van een modernen vrachtvaarder
maar dat baatte niets. Hij herinnerde eraan dat
het schip op een Duitsche werf (te Dantzig) ge
bouwd was. De duikbootkapitein zei alleen dat
„oorlog is oorlog" en dat het hem speet zoo'n
mooi schip te moeten laten zinken, maar dat hij
zijn plicht moest doen. Dat wil dus zeggen: han
delen volgens zijn orders.
De bemanning ik er ditmaal goed afgekomen.
Dat is natuurlijk alleen een gevolg van het feit,
dat de omstandigheden gelukkiger voor haar
•waren. Niemand kan het geval van de Sliedrecht
vergeten zijn. Dat gebeurde op den Atlantischen
Oceaan, op aanmerkelijk'en afstand van de Ier-
sche kust en op een ruwe zee. De bemanning
kreeg een half uur tijd om het schip in de sloepen
te verlaten; de duikbootkapitein zei dat hij de
mannen niet aan boord kon nemen. Een achttal
bereikte, na een verschrikkelijken roeitocht die
dagen duurde, in uitgeputten staat de Schotsche
kust. Van de zesentwintig anderen werd nooit
meer iets vernomen; zij moeten ellendig zijn om
gekomen.
De vijfenzestig opvarenden van de Arendskerk
kregen ook een half uur om het schip te verlaten
en waren natuurlijkerwijze eveneens verplicht dat
te doen met achterlating van al hun persoonlijke
bezittingen. Zij troffen beter weer en een drukker
bevaren route dan de Sliedrecht. Toch dobberden
zij ook nog uren rond voor het Italiaansche schip
Fedora in zicht kwam en hen oppikte. Aan boord
van dat schip wist men niets van den ondergang
van de Arendskerk. Het gaf later de schipbreuke
lingen over aan het Nederlandsche schip „Poelau
Bras", omdat dit bestemming had naar Lissabon.
En dat bracht hen veilig aan wal.
Wij kunnen ons afvragen wat dit Incidenteel
torpedeeren van Nederlandsche schepen voor be
doeling heeft, maar kunnen er het antwoord niet
op vinden. Het is natuurlijk ondenkbaar dat de
Duitschers zouden meenen, door de torpedeering
van de Arendskerk het Britsche dominion Zuid-
Afrika eenig noemenswaard nadeel toe te bren
gen. Het geval van de Sliedrecht is al evenmin
verklaarbaar. De Nederlandsche regeering zond
toen een protest-nota naar Berlijn. Van eenig
antwoord daarop of van antwoord op verschei
dene andere dergelijke nota's hebben wij nooit
iets vernomen. Wellicht zal de torpedeering van
de Arendskerk weer tot een protest-nota leiden?
Blijkbaar wacht de regeering eerst het rapport
van den Nederlandschen gezant in Lissabon af.
Er is nu wel een nota-wisseling over een Ne-
derlandsch vliegtuig dat volgens Berlijn ergens
bij Nordhom boven Duitsch gebied zou hebben
gevlogen. De Nederlandsche regeering verklaart
dat onomstootelijk vast staat dat geen Neder -
landsch vliegtuig de Duitsche grens is gepasseerd.
Maar Berlijn houdt vol op grond van een verkla
ring van de luchtwacht te Nordhorn. Is deze
luchtwacht onfeilbaar? Wel hebben sinds het be
gin van den oorlog verscheidene Duitsche toestel
len boven Nederland gevlogen en één werd neer
geschoten door onze militairen toen het boven
Roermond cirkelde.
R. P.
Wraakneming van ontslagen politie-inspecteur.
De minister van financiën van Irak, Roestam
Haidar, is Donderdag op zijn bureau neergescho
ten door een oud-inspecteur van politie, die uit
s lands dienst was ontslagen en een onderhoud
met den minister had verzocht.
De minister werd in allerijl naar een zieken
huis vervoerd De dader van den aanslag werd
gearresteerd.
Roestam Haidar is door drie revolverkogels ge-
•offen. Hij is ernstig gewond.
Weer nieuwe koopjes o.a. Fantasieschortjes 29 cent
Op alle artikelen extra opruimings korting
9xo4iteed et aaq. eaa~!
(Adv. Ingez. Med.j
Van Grieksch schip vermoedelijk
12 opvarenden omgekomen.
Duitsch vaartuig verging in
Bothnische golf.
Het Grieksche s.s. „Asteria" groot 3313 ton, is,
naar Reuter meldt, op de Noordzee op een mijn
geloopen en gezonken. Elf overlevenden en het-lijk
van een lid der bemanning, die uit 24 koppen be
stond, zijn in een haven aan de oostkust van En
geland aan land gekomen. De overlevenden had
den 15 uur rondgedobberd in een kleine boot. Men
vreest dat de 10 andere opvarenden en een Engel-
sche loods als verloren moeten worden beschouwd.
In een haven aan de zuidwestkust van Enge
land is de bemanning aan land gebracht van het
te New-Castle thuis behoorende Britsche c.s.
„Cairnross" (5.494 ton). Het schip is voor de west
kust van Engeland op een mijn geloopen en bin
nen een uur gezonken. Een der stokers verklaarde
dat enkele seconden na de ontploffing het water
60 c.M. diep op de stookplaat stond.
Het Duitsche schip „August Thyssen" is op een
Zweedsche mijn geloopen toen het schip poogde ten
oosten van den vuurtoren Understen in het zuiden
van de Bothnische Golf te passeeren in
plaats van tem westen.
Het schip had verzuimd een mijnenloods aan
boord te nemen.
De bemanning is gered door een Zweedsch oor
logsschip, dat inmiddels in een Zweedsche haven
is aangekomen.
Noorsch schip getorpedeerd.
De kapitein van het Noorsche s.s. „Enid"
(1.140 ton) heeft aan zijn reederij te Dront-
heirn getelegrafeerd dat zijn .schip ter hoogte
van de Sheüands-eilaiiden door een torpedo
getroffen en gezonken is.
De bemanning is voor een deel aan boord geno
men door een Britschen trawler, terwijl de ande
ren er im zijn geslaagd met een boot een eiland te
bereiken
Volgens laatste opgave 5
dooden en 30 gewonden.
Omwonenden dachten
aan luchtaanval.
Officieel wordt uit Londen over de explo
sies waarover in een deel onzer vorige op
laag reeds werd bericht gemeld dat deze
zich hebben voorgedaan In de koninklijke
kruitfabriek in Waltham Abbey.
Volgens de laatste niet-officieele berichten
wordt het aantal gewonden geraamd op 30.
Vijf personen werden gedood, aldus een ver
klaring van het ministerie voor de voorraden,
dat het toezicht heeft op de producten van
wapens en munitie.
Niet officieel wordt verder vernomen, dat de ex
plosies beperkt bleven tot één loods der fabriek
en dat zij zoo sterk waren dat stalen balken 500 M.
ver werden weggeslingerd. Onder normale arbeids
omstandigheden werken niet meer dan zes arbei
ders in elke loods der fabriek. De politie-afzetting
houdt een ieder op een behoorlijken afstand. Van
een zekeren afstand gezien echter ziet de fabriek
er niet ernstig beschadigd uit. De fabriek ligt in
het hartje van een tuinbouwdistrict en honderd
duizenden glasruiten zijn versplinterd.
Honderden personen in de omgeving renden uit
hun huizen, denkende, dat de ontploffingen veroor
zaakt waren door bommen of geschutvuur.
Een bewoner zeide: „Er was een verschrikkelijk,
onbeschrijfelijk geraas en het huis schudde. Wij
dachten aan een luchtaanval en renden naar den
schuilkelder. Toen wij het huis verlieten zagen
wij een geweldige zware rookwolk in de lucht en
toen wij vijf minuten later uit den schuilkelder
kwamen, zagen wij boven de fabriek een groote
vuurzuil, die verscheidene minuten bleef'.
Vele personen werden de lucht ingeslingerd
en vielen op den grond De zolderingen van
vele huizen scheurden en schilderijen vielen
van de muren. De rieten van sommige nabijlig-
gende huizen braken echter niet, ofschoon
winkelruiten op 10 K.M. afstand vernield
werden.
.In het onbeschadigde deel van de fabriek wordt
het werk normaal voortgezet. Alle arbeiders in de
aangrenzende afdeelingen bleven op hun post na
de ontploffing. Kort voor de arbeiders de fabriek
zouden verlaten kwamen honderden personen uit
de omliggende buurten bijeen voor den hoofd
ingang en toen de mannen naar buiten kwamen
werden zij verwelkomd door de ongeruste vrouwen
en verwanten.
(In een onzer steden is een 16-ja-
rige jongen gesnapt, die bij een
apotheker door inbraak ongeveer
30 gulden had gestolen. Het bezit
van drop waarvan hij de her
komst niet kon verklaren, ver
ried hem.)
Dit ite wel een heel triest geval,
Hier ging een jonge knaap uit stelen,
Die nog met knikkers of een bal
Met vrindjes op de straat moest spelen.
Hij maakte 'n deel aan dropjes op.
Dat feit bracht hem, naar gauw zou blijken,
Slechts van dien regen in den drop,
Hij kon ontdekking niet ontwijken
Nu kan hij van zijn misse daad,
De consequenties niet meer keeren,
Men hoopt, dat hij als resultaat,
Voor 't verder leven veel zal leeren.
Er mag dan in een apotheek
Genezing zijn voor vele kwalen,
't Is al een ongepaste streek,
Er ongevraagd iets uit te halen.
Maar bovendien is 't nooit de plek,
Waar je, zelfs openlijk, moet wezen,
Om ooit de kwaal van geldgebrek,
Hoe pijnlijk soms ook, te genezen.
Voor ons is een merkwaardigheid
Uit dit klein drama te onthouden
Door dit wel onverwachte feit:
Drop maakte dezen knaap verkouden.
P. GASUS.
Massa-ontslag bij Van Leer's
Walsbedrijven.
Tengevolge van
uitvoer-moeilijkheden.
Naar wij vernemen is bij van Leer's Wals
bedrijven N.V. alhier aan een 150-tal arbei
ders ontslag aangezegd. Dit ontslag houdt, naar
ons wordt medegedeeld, verband met de ex
port-moeilijkheden, waardoor de directie er
toe is overgegaan, de productie te beperken.
Bij de ramp van de „Arendskerk" zou een
groote hoeveelheid ijzer (men spreekt van
1200 ton plaatijzer) van de fabriek te IJmui
den afkomstig en bestemd voor een der Afri-
kaansche bedrijven, verloren zijn gegaan.
LU
N
CL
LU
O
I
od
uu
BONTMUTSEN
BIVAKMUTSEN
GEBREIDE HANDSCHOENEN
NAPPA GEVOERDE
HANDSCHOENEN
SHAWLS
SLOBKOUSEN
WOLLEN ONDERKLEEDING
WOLLEN VESTEN MET EN
ZONDER MOUWEN
ENGELSCHE TRUIEN
PULLOVERS
SLIPOVERS
Bleyle Jongenskleeding
Uw adres
Heerenmodemagazijnen
KANAALSTRAAT 44—48,
TELEF. 4054 IJMUIDEN.
(Adv. ingez MecLj
De ondergang der Engelsche
duikbooten.
Vier officieren en 26 minderen gered.
Van bevoegde zijde wordt vernomen, zoo
meldt het D.N.B. uit Berlijn, dat volgens
de gegevens, waarover men thans beschikt,
vier officieren en 26 minderen van de ver
nietigde Britsche duikbooten „Seahorse",
Undine" en „Starfish" gered zijn.
Toegangsprijs 20 cent
J RIJWIELSTALLING GRATIS
Verboden op „Noren" te rijden.
i Adv. ingez Med.)
worden in prijs
Niet alle echter,
bijvoorbeeld, kost nog
steeds slechts m ct.
per week en is daarmede
't goedkoopste dagblad
^ennemerl
land
Van heden tot en met Donderdag 15 Fe
bruari zal bon 4 van de rijksdistributie
kaart recht geven op het koopen van een
half pond bruine boonen, witte boonen
of andere gekleurde boonen, capucijners
of grauwe erwten.
ZARAH LEANDER
MARIKA ROKK
vanaf heden in
De muziek van Tschaikowsky
de stem van Zarah Leander
vormen een waar kunstgenot
Zondagmorgen 11 uur in de
CULTUURFILMSERIE
EEN ACTUEEL FILMWERK
(Adv. ingez. Med.)
HELSINKI, 19 Januari. (Havas). In het ge
bied van Salla zijn de Russische troepen 45
K.M. teruggetrokken. Eerst trokken zij terug
op Kemijarvl, waar fel werd gestreden. De
strijd verliep gunstig voor de Finnen en de
Russen trekken verder terug vla Joutsijarvi
naar Merkajarvi. De Finnen stellen zich even
wel niet tevreden met deze resultaten en men
verwacht dat binnenkort een beslissende slag
in dit gebied zal worden geleverd.
Alvorens een offensief te ontketenen hebben de
Finsche patrouilles krachtig gewerkt op de achter-
waartsche verbindingen van de Russen. Men weet
niet uit hoeveel divisies de Russische strijdmacht
bestaat, doch men heeft reden om aan te nemen
dat dit twee divisies zijn. Een van deze is op Ke-
mijarvi teruggetrokken en werd gedwongen verder
naar de Russische grens te retireeren. In het ge
bied van Merkajarvi wordt zeer verwoed gevoch
ten en men verwacht dat hier het beslissende ge
vecht zal worden geleverd.
Niettegenstaande de felle koude zijn de Rus
sen ten noorden van het Ladogameer tot den
aanval overgegaan. Zij werden evenwel met
groote verliezen teruggeslagen. In het gebied
van Ayttojoki en Kuamo werd gevochten bij
een .temperatuur van 45 graden beneden het
vriespunt.
Aan het front van Karelië blijft de artillerie van
de Russen zeer actief. Veel resultaat levert dit
schieten niet op en men veronderstelt dat het voor
namelijk ten doel heeft de Russische troepen moed
te geven. In de bosschen heeft men de geheel tot
ijs bevroren lijken van Russische soldaten gevon
den.
De Russische luchtmacht bombardeert iederen
dag de Finsche batterijen te Bjorko, een vijftigtal
vliegtuigen heeft bommen geworpen, doch zonder
succes. Een toestel werd omlaag geschoten.
Volgens de statistieken van den Finschen gene-
ralen staf heeft de luchtmacht van de Sovjet-Unie
sedert het uitbreken van de vijandelijkheden 208
toestellen verloren. Naar schatting verbruikt de
Russische luchtmacht bij de operaties boven Fin
land iederen dag een half millioen liter benzine
en aangezien het transport van zulke hoeveelheden
brandstof niet gemakkelijk is verwacht men dat
het optreden van de luchtmacht gehinderd zal
worden door gebrek aan benzine.
De strijd in het gebied van Salla is buitengewoon
moeilijk, aangezien de Russen hier veldverster-
kingen hebben gebouwd. Zij beschikken hier over
betere verbindingsmiddelen dan bij de vroegere
gevechten en hopen in de nieuwe stellingen, waar
op zij tergugetrokken zijn, tegenstand te kunnen
bieden. Zij pogen thans een half cirkelvormig
front te vormen. In de bosschen voor het front zijn
de Russische patrouilles zeer actief en pogen zij de
verbindingswegen van de Russen te verbreken.
Men kan den strijd bij Salla beschouwen als de
sleutel van de win ter campagne.
(Men zie ook pag. 5).
Doodvonnis wegens spionnage.
CHaLONS-SUR-MARNE, 18 Jan. - Vanochtend
bij het aanbreken van den dag is de 26-jarige Ne
derlander W. Z. van Z., die op 18 November j.l.
1oor den permanenten krijgsraad van het zesde
district wegens spionnage ter dood was veroor
deeld, gefusilleerd. (A.N.P.)
Lloyd George is 77 jaar geworden. De oude
staatsman heeft nog steeds de leiding over zijn
farm in Churt, waar de veestapel zijn onverdeelde
interesse heeft en de verzorging hem blijkbaar
jog zeer ter harte,oar» -
