Opperbevelhebber
afgetrede:
NAAR FINLAND.
Groote verontwaardiging in Zweden
over Rusland's aanval op Finland.
Ontploffing op een
tankschip.
Opmerkelijke activiteit der Stalinisten in Noord-
Zweden en Noord-Noorwegen.
De Reisroute van onzen bijzonderen medewerker.
Onze bijzondere medewerker die op reis is naar
Finland schrijft ons d.d. 29 Januari uit Stockholm
Zweden is in zijn kwaadheid over den Russi-
schen overval op de Finnen veel feller dan Noor
wegen. De twee Scandinavische buurstaten mogen
dan allebei „neutraal" zijn en onderling nauw
vriendschappelijk contact onderhouden, in den
toon dien zij aanslaan valt het verschil sterk op.
Het Noorsche departement van Justitie heeft het
heele land volgeplakt met voortreffelijk geteeken-
de affiches, die het publiek waarschuwen om „in
deze ernstige tijden voorzichtig te zijn met wat je
zegt", en minister Koht is in zijn nota's aan Moskou
heel wat procenten gematigder dan zijn Zweedsche
ambtgenoot Günther, die doorgaans geen blad voor
zijn mond neemt. Het verschil in toon tusschen de
twee regeeringen is ook in de houding van de be
volkingen van Noorwegen en Zweden terug te
vinden. Zoo adverteert het Noorsche vrijwilligers-
comité voor Finland het staat onder de krach
tige leiding van generaal b.'d. Aavadtsmark dat
„zij die besloten hebben als soldaat etc. naar Fin
land te gaan" zich daar en daar kunnen aanmelden.
Elk spoor van „werving" is, zooals ge ziet, zorgvul
dig vermeden. De Zweden doen anders. „Finland
heeft vrijwilligers noodig!", zegt een kolossale
advertentie in alle bladen. „Meldt u nog vandaag
aanl Voor Zweden met Finland! Men neemt dan
ook aan dat het Zweedsche vrijwilligerscontingent
zoowat het tienvoud van het Noorsche beloopt. En
wat de geldinzamelingen betreft: Zweden staat, ook
als men met de verhoudingen rekening houdt,
bovenaan. Er zijn hier groote firma's, die 10.000.000
Kronen sturen. Dominee Béen in Göteborg, die een
week of zes geleden op een feest met een cham-
pagnekoeler rondging en zoo zijn eerste 150 Kronen
voor Finland inzamelde, is nu record-inzamelaar
geworden. Hij heeft al zes complete ambulances bij
elkaar gekregen en gaat onverdroten verder. In
den trein van Oslo naar Stockholm vertelde een
Rijksdaglid mij, dat de Finnen voorloopig al meer
dan genoeg ambulances hebben. Daarentegen man
keert het him oan jachtvliegtuigen. De Finsche
bevolking staat bloot aan dagelijksche vliegtuig-
aanvallen en daartegen is geen beter kruid gewas
sen dan luchtafweer en jagers. Ik las zoojuist in een
Zweedsche courant dat de Zweedsche en Noorsche
vakcentrales besloten hebben, negen jachtvliegtui
gen aan de Finnen cadeau te doen. Die zullen even
welkom zijn als de vrijwilligers!
De slaap voor den soldaat is in Finland een pro
bleem geworden. Aflossingen en verloven zijn veel
te schaarsch. Maar het kan niet anders, want het
ontbreekt aan voldoende geoefende manschappen,
Een van de factoren, die den strijd van de Finnen
naar leekenoordeel op den langen duur hopeloos
moet maken, ligt in Stalin's onberekenbare meer
derheid aan menschenmateriaal. Voor eiken Rus,
die valt, kan hij tien andere sturen, en hij doet dat
blijkbaar ook.
De Zweden zien dit alles met overkropte gemoe
deren aan. Al begrijpen zij de noodzaak van de neu
traliteit, hun harten zijn zoo vol van meeleven met
de Finnen, dat hun monden ervan overloopen. Op
duizenden revers zit de „Finland-speld": vier in
elkaar grijpende handen, die samen een zilveren
kwadraat op een blauw veld vormen. Tot eiken
vorm van bijstand zijn de Zweden volop bereid. Zij
stellen tallooze behzine-tankwagens in het Noorden
ter beschikking om er benzine mee te vervoeren
van het Noorsche Narvik naar de Zweedsch-Fin-
sche grens. Zij organiseeren van allerlei concerten,
tentoonstellingen en verkoopingen, waarvan de
opbrengsten naar het Roode Kruis gaan. Zij hebben
alle stekeligheid jegens de Finnen, voortgekomen
uit den jarenlangen taalstrijd in Finland, aan kant
gedaan en zijn zoo pro-Finsch als de Finnen zelf. De
stemming hier wordt misschien het best gekenmerkt
met de woorden van een vakvereenigingsman, die
Zondag het „woord van den dag" in een aantal
Zweedsche bladen schreef en zei: „Arbeiders lijden
het meest onder een oorlog en zijn daarom het
hartstochtelijkst vóór vrede. Maar zij weten, dat
één ding erger is dan oorlog: het verlies van de
vrijheid. Zij begrijpen Zweden's neutraliteit en
waardeeren die. Maar zij zijn bereid om alles te
doen dat ertoe kan bijdragen, de Finnen hun vrij
heid te laten behouden". Wie achter zulk een uit
spraak een bodemloos altruïsme vermoedt is er
naast. Hier in Zweden is men niet mindei dan in
Noorwegen bezorgd over Rusland's plannen na een
eventueele overwinning op de Finnen. Persoonlijk
geloof ik voorloopig niet. veel van de in „Afton-
bladet" gisteren aan Stalin toegescrheven voorne
mens, om heel het Finsche volk over Siberië te
verspreiden (toe maar!) en dan een „betrouwbaar"
Sovjet-Rusland overeind te zetten. Er wordt in deze
dagen veel gefantaseerd en „Aftonbladet" zal wel
geen bijzondere betrekkingen met den hedendaag-
schen Russischen czaar onderhouden.
Daarentegen is het echter heelemaal geen
fantasie, dat de Stalinisten in Noord-
Zweden en Noord-Noorwegen een opmerkelijke
activiteit probeeren te ontwikkelen. In Noord-
Noorwegen zijn de laatste weken twee nieuwe
Stalinistische tijdschriften op de markt gekomen
een ervan staat onder leiding van den idealist
communist-auteur Nordahl Grieg (geen familie van
den componist, zoover ik weet, maar wel van de
leiding van een groote uitgeverij in Oslo). Wat be-
teekent die activiteit? Men kan er veel of weinig
ffcUter zoeken; en de Zweden doen het eerste. Zij
houden het ervoor, dat Stalin plannen van veel
verdere strekking heeft dan tot nu toe is gebleken,
dat hij méér wil dan Finland onderwerpen: dat hij
havens aan den Oceaan, en macht over heel Scandi
navië begeert. Daarom zijn de Zweden in beroe
ring; daarom zien zijn in Finland's strijd hun
eigenen; daarom geeft hier elke courant een pagina
of drie per dag over Finland.
De Finsche legatie in Stockholm, die op een van
de mooiste punten van deze prachtige stad ligt,
staat nu onder leiding van Erkko, die Minister van
Buitenlandsche Zaken was tijdens de Finsch-Rus-
sische onderhandelingen en naar wiens hoofd
Molotof naderhand in zoo overvloedige kwantiteiten
modder heeft gegooid. Vanmiddag hoop ik Erkko
te ontmoeten. Hij heeft het bijster druk. Van Stock
holm uit gaat vrijwel alle verkeer met het strijden
de Finland. De Zweden hebben zelfs de vliegver
binding (dagelijks!) onderhouden, al moesten
zij veiligheidshalve de landingsplaats van Aabo
naar het Noorden verleggen (in de buurt van Vas'a)
Ik hoop nu Woensdag over te steken, maar of mijn
reisplan overigens niet wat fantastisch zal blijken
is nog een open vraag. Als het kan ga ik via Aabo
Helsinki Borgaa Viborg naar het Noorden,
richting Rovaniemi, en vandaar wil ik een poging
doen om Lapland door te trekken: vermoedelijk
tot Köngas per auto, en vandaar per rendierslee op
de Finsch-Noorsehe grens aan met als doel de
.Lappenstad" Kantokeino. Dat ik vandaar per slee
en bus Hammerfest bereiken kan staat al vast.
Maar overigens zijn er heel wat vraagteekens en
ik maak mij weinig illusies over de mogelijkheden
en de condities van de reis. Enfin, ik zal wel merken
of het lukt. En de lezer óók wel!
(Nadruk verboden, auteursrecht voorbehouden).
Sovjet-parachutisten gedood.
Jongens van zeventien jaar.
STOCKHOLM (United-Press.) „Dagens Ny-
heter" meldt uit Wiborg dat vijf Russische
parachutisten zijn gedood terwijl zij daalden op
het ijs in de Finsche Golf vijf kilometer ten
Zuid-westen van Wiborg. Het waren allen jon
gemannen van omstreeks zeventien jaar oud. Zij
hadden groote hoeveelheden explosieve stoffen
bij zich waarschijnlijk bedoeld om achter de
Mannerheimlinie mijnen aan te leggen.
AANBESTEDING.
AMSTERDAM, 5 Februari. Namens B. en W.
is vanmiddag ten stadhuize aanbesteed: het vol
tooien van den onderdoorgang in de Weesperzijde
bij den omval, met bijbehoorende werken.
Ingekomen waren 32 biljetten.
Laagste inschrijfster was van Hoften's Aanne
mingsbedrijf te Haarlem met f 28.980.
Medewerkster van Edith Cavell weer
in actieven dienst.
Louise Thuliez, die tijdens den wereldoorlog ter
dood veroordeeld werd.
PARIJS, 5 Februari. Louise Thuliez, een
Fransche verpleegster en onderwijzeres, die een
der markante figuren tijdens den wereldoorlog
was, is wederom in Franschen dienst getreden,
Zij is hoofd van de Roode Kruis-afdeeiing van
een infanterie-regiment en van een herstellings
oord voor soldaten. Op haar uniform draagt zij
het Croix de Guerre met de palmen, dat haar
door Clémenceau persoonlijk werd overhandigd.
Andere decoraties in haar bezit zijn Chevalier en
Officier van het Légion d'Honneur, Croix du Com
battant en de Order of the British Empire.
Bij het begin van den wereldoorlog maakte Mile
Thuliez deel uit van een groep vrijwilligers, die
haar hoofdkwartier had in de woning van Edith
Cavell te Brussel. Deze groep hielp bij de ont
vluchting van talrijke krijgsgevangenen naar Ne
derland. Meer dan twee jaar kon de Fransche ver
pleegster dit werk voortzetten. Toen werden zij en
haar helpsters, waaronder Miss Cavell, gearres
teerd, verraden door een gevangene. Zij werd met
34 anderen gearresteerd. Miss Cavell, Mile Thu
liez en drie anderen werden ter dood veroordeeld
wegens spionnage. Miss Cavell en een Belgische
werden gefusilleerd, maar het Fransche meisje
werd gered dank zij de tusschenkomst van Wood-
row Wilson, den Paus en den Spaanscfren gezant
in België. Drie en dertig maanden bracht zij in
de gevangenis door voordat zij door Duitsche re-
volutionnairen in vrijheid werd gesteld. In 1933
schreef zij een boek over haar ervaringen zoowel
in het Engelsch als in het Fransch.
(United Press)
Noorwegen verloor reeds veertig
schepen door den oorlog.
De „Anglo" aan groot gevaar ontsnapt.
OSLO, 5 Februari (Noorsch Tel. Ag.) Sinds
het uitbreken van den oorlog zijn ongeveer
40 Noorsche schepen verloren gegaan. Bijna
250 zeelieden zijn om het leven gekomen. Het
laatste slachtoffer van den oorlog ter zee is
de „Tempo", die Zaterdag op de Noordzee
gebombardeerd en met machinegeweervuur
bestookt is. (Men zie pag 5). Publiek en pers
nemen met stijgende verontwaardiging ken
nis van elk nieuw geval van tot zinken
brengen.
Het s.s. „Anglo" uit Haugesund is Zaterdag ter
nauwernood aan den ondergang ontkomen: op
200 meter van het schip deed zich een ontplof
fing voor, waarschijnlijk van een magnetische
mijn. Men zag geen ander schip of vliegtuig in
de buurt, zoodat men vermoedt, dat een magneti
sche mijn te vroeg ontploft is.
In de kerk der drieëenheid te Oslo is Zondag
avond een indrukwekkende plechtigheid, een
dienst ter herdenking van de Noorsche zeelieden
die het leven hebben verloren, gehouden. De na
men der omgekomen schepelingen uit Oslo wer
den voorgelezen. De dienst werd door den koning
en de hoogste marine-autoriteiten bijgewoond.
Tien vermisten bij den ondergang
van de „Fram".
STOCKHOLM, 5 Febr. (Zweedsch Tel. Ag.).
De consul-generaal van Zweden in Londen deelt
mede, dat veertien leden der bemanning gered
zijn van het Zweedsche s.s. „Fram", dat eenige da
gen geleden in de Noordzee vernield is door een
mijn of een torpedo. Omtrent het lot van de tien
anderen is niets bekend.
Geen persoonlijke ongelukken
wel schade aangericht.
's GRAVENHAGE, 5 Februari. Bij de
directie van de Petroleummaatschappij
„La Corona", een dochtermaatschappij van
de Koninklijke Shell, is hedenochtend een
telegram ontvangen van den kapitein van
het motortankschip „Ceronia", waarin mede
gedeeld wordt dat hedennacht omstreeks
half vier een otploffing midscheeps heeft
plaasgehad.
Deze onploffing veroorzaakte nogal wat
schade. Het schip kan echter zijn reis ver
volgen.
De kapitein seinde nog aan de reederij dat
aan boord van de „Ceronia" alles wel is, zoodat
geen persoonlijk letsel zou zijn toegebracht.
De „Ceronia" was op weg naar Rotterdam en
de ontploffing heeft vermoedelijk vlak bij de
Engelsche kust plaats gehad. Het schip is onder
commando van kapitein Velthuis en heeft een
bemanning van 53 koppen aan boord. Dit zijn
14 Europeanen en 39 Chineezen.
Generaal I. H. Rèynders
wordt opgevolgd door
generaal H. G. Winkelman
Generaal Reynders in zijn werkkamer
Blijkens een bericht in de Staatscou
rant van Maandagavond, is aan gene
raal I. H. Reynders, opperbevelhebber
van land- en zeemacht, op een daar
toe door hem gedaan verzoek, door
H. M. de Koningin eervol ontslag uit
den militairen dienst verleend, onder
dankbetuiging voor de uitnemende
diensten, door hem in verschillende
gewichtige betrekkingen en in buiten
gewoon moeilijke omstandigheden
bewezen, en is tot zijn opvolger be
noemd de gepensionneerde luitenant-
generaal H. G. Winkelman, sedert het
intreden van den mobilisatietoestand
commandant van den luchtverdedi-
gingskring UtrechtSoesterberg, ter
wijl de laatstgenoemde tegelijkertijd
bevorderd is tot generaal.
Naar wij vernemen, heeft in hoofd
zaak verschil van inzicht met de re
geering ten aanzien van vraagstukken
van technisch-militairen aard tot de
ontslagaanvrage van generaal Reyn
ders geleid.
Genei-aal Reynders werd geboren op 27 Maart
1879 te Stadskanaal. Na een H.B.S.-opleidimg be-
zidht hij van 1896 tot 1899 de Kon. Mil. Academie.
Als luitenant diende hij bij de infanterie, de mili
taire verkenningen en de wielrijders. Tweede-lui
tenant werd hij in laatstgenoemd jaar, eerste-luite-
nant in 1903.
In 1913 volgde zijn benoeming tot kapitein der
infanterie. In den mobilisatietijd van 19141918 is
hij werkzaam geweest als chef van den staf bij de
étappe-inspectie te Rotterdam. In zijn rang van
kapitein werd de heer Reynders in 1918 overge
plaatst naar den generalen staf. In die functie trad
hij o.m. op als directeur der militaire verkennin
gen.
In 1925 volgde de bevordering van kapitein
Reynders tot majoor der infanterie. Een jaar later
kwam hij bij de grenadiers en in 1927 bij den gene.
ralen staf terug. In laatstgenoemd jaar volgde zijn
benoeming tot majoor, in 1928 die tot luitenant-ko
lonel, in 1931 die tot kolonel. Daarna was hij it
den rang van generaal-majoor werkzaam in de
functie van inspecteur der infanterie.
Op 1 Mei 1934 werd generaal Reynders benoemd
tot chef van den generalen staf als opvolger van
luit.-generaal H. A. Seyffardt. In 1935 werd hij
luitenant-generaal. De benoeming tot chef van den
generalen staf Werd beschouwd als een zeldzame
gebeurtenis in ons leger, want zelden bereikt een
officier op 54-jarigen leeftijd dezen hoogen post.
In de zeer 'spannende dagen van Augustus 1939,
toen Nederland mobiliseerde, werd luitenant-gene
raal Reynders het hoogste bevel over land- en zee
macht toevertrouwd. Bij Kon. besluit van 28 Augus
tus werd hij namelijk benoemd tot opperbevelheb
ber. Eenige dagen later volgde zijn benoeming tot
generaal.
Generaal H. G. Winkelman.
Dc nieuwbenoemde opperbevelhebber van land- en
zeemacht, generaal H. G. Winkelman, werd in 1876
geboren. Op 11 Augustus 1896 werd hij benoemd tot'
tweede luitenant der infanterie, 25 November 1901
tot eerste luitenant en op 1 April 1913 volgde zijn
benoeming tot kapitein. De hoofdofficiersr-c-:
reikte hij op 25 December 1923, waarop 2
zijn benoeming tot luitenant-kolonel en 17 j:.
1929 die tot kolonel volgde.
Als majoor was hij sous-chef van den stg»,
het hoofdkwartier van' het veldleger, welks 1
hij in 1928 werd. Daarna volgde zijn benoem^
generaal-majoor, commandant van de vierde
waarop hij in 1934 den militairen dienst verb
Een agent zag de acrobatische toeren,
maar voor hij kon ingrijpen, had Dingés
zich al omhoog gewerkt en zijn beenen
over de balustrade gezwaaid: hij was
gered. In de verte zag hij een zwarte stip
naderen: Een trein, wist Dinges meteen.
Kon hij daar maar in komen! Speurend
gingen zijn oogen langs de spoorbaan, op
zoek naar iets dat fcjj hroodnoodig had»
Juist, daar zag hij iets liggen, dat hij kon
gebruiken: een lange stok, een pracht
van een polsstok. Daarmede zou het hem
gelukken, boven op den trein te springen
en eventueele achtervolgers op een dwaal
spoor te brengen. De trein kwam snel
naderbij. Dinges berekende zijn kansen,
nam precies op het juiste oogenblik een
fSBtogRvae Uaar zwatdgo fcjj opphoog.
Vlak boven den trein kwam hg uit en
nog geen onderdeel van een seconde later
kwam hij op het dak van één der wagens
terecht. Helaas, dit was niet op een der
gelijk gewicht berekend en Dinges plofte
er doorheen, waarna h\j bij den kok in
de keuken van het restauratie-rijtuig
terecht kwam, daarbij gevolgd door zand,
01 stoffige plankefla
Duitsclie wapens voor de Russj,
LONDEN 5 Februari (Reuter). Een
correspondent van de „Daily Telegraph" injÜf
holm meldt dat Duitschland wapens zendt naara
land. De correspondent seint:
Twee Duitsche schepen uit een Oostzeehi-I
hebben, naar hier vernomen wordt, VrijdagtJ
Noorsche loodsen aan boord genomen in de*v
toriale wateren ten zuiden van Oslo. De st'v~
bleken geladen met geschut en munitie voor
wapens, bestemd voor de Russische troepen, dbj
bases hebben in Petsamo en Moermansk. Mea'i
wacht dat deze stoomschepen aan het einde
deze week in Petsamo zullen lossen.
Ik verneem aldus de correspondent vei
dat dit Duitsch-Russische verkeer, dat de
maand gaande is geweest, deel uitmaakt vl
breedere ontwikkelingen, welke in verband
met onderhandelingen, die thans in Berlijn
gevoerd. De terugkeer naar Duitschland va*!
Duitschen ambassadeur in Moskou, Schuit
staat, naar men gelooft, in verband met deze
handelingen. Er verluidt dat Duitschland Ri
duikbooten wil koopen. Rusland wenscht g
Duitsche eenheden ter vervanging van het
van den kruiser „Kirof" en van twee slags,
die beschadigd zijn door de Finsche kustbat.„
le Hangö en later weer bij den. luchtaanval
Kroonstad. Volgens mijn inlichtingen aldus
correspondent zullen vijftien Russische duil
ten ingeruild worden tegen een Duitschen krj
en waarschijnlijk nog een oorlogschip.
De Balkancouferentie,
Duitschland en Italië tevreden over het
resultaat.
BERLIJN, 5 Februari. De verklaring J
Balkanstaten werd in Duitsche politieke krik
met groote warmte begroet. In sommige D:
sche kringen werd zij beschouwd als een
voor de geallieerden, die de blokkade
Duitschland dachten te verstevigen door Z'j
Oost-Europa in het huidige conflict'te bek
ken. Hoewel een officieel commentaar nog:
bekend is acht men de resultaten voor Duik
land in hooge mate bevredigend. Ten eerstee
dat door dit besluit de leveranties van gio:
stoffen aan Duitschland geen gevaar loopen,
tweede omdat de vrees dat Turkije druk zone
oefenen op de Balkanstaten ongegrond is;
bleken. Ook wordt voldoening uitgesproken
het feit dat de Balkanstaten geen blok in Z:
Oost-Europa zullen vormen, hetgeen de atc
feer maar onzeker zou maken.
Het communiqué der Balkanconferentie
vestigt, aldus is mien te Rome van mieénmg.dea
komstige Balkanpolitiek gelijk deze door Gal-:
coe en Markovitsj werd opgesteld. Eveneen;,
men van meening, dat Roemenië thans wel:
Hongarije en Bulgarije wil onderhandelen;
tegenstelling tot de halsstarrige houding die
land vroeger heeft ingenomen. Dit wordt k
groote overwinning geacht voor de Italiaanse:
diplomatie. (United Press),
„Finland helpen en toch neutraal
blijven".
Rede van den vroegeren Zweedschen minislej
Sandler.
STOCKHOLM, 5 Februari (Zweedsch TeL AiJ
De vroegere minister van Buitenlandsche Z-:
ken, Sandler, heeft in een rede te Helsingborg
toogd dat het noodig is Finland te helpen en li
vens neutraal te blijven.
De voorzitter van den gemeenteraad van Stró-
holm, Ström, heeft er op gewezen dat de Europe-
sche en de Amerikaansche democratieën roocfc
helpen om de vrijheid en democratie van Finhï
te redden. Zweden, zoo zeide hij, zal daartoe?
pogingen verdubbelen.
Het Zweedsche Telegraafagentschap
voorts:
De eerste Zweedsche vrijwilliger in Fink:
Hallberg, is als chef van een patrouille geo
reerd. Men herinnert er aan dat tot dusver voos
Zweedsche vliegers in Finland den vuurdoop on
dergaan hebben De andere vrijwilligers heifc
hun tijd tot dusver besteed aan de opleiding#
einde eén gemeenschappelijk vrijwilligerscorps
Vrachtbootcn vastgevroren in het
Kattegat.
KOPENHAGEN, 5 Februari. Tien tot vijl'
tien vrachtbooten liggen vastgevroren ia
Kattegat. Twee ijsbrekers zijn onderweg offi-j
pogen hulp te bieden. Het Kattegat ligt d!?
tot 25 a 20 mijl ten Oosten van Skagen. Dee®?;
ijsvrije haven is Gothenburg. Ertsverschepinf
zijn mogelijk via Lulea met behulp van In
brekers. (United Pr®
Britsche campagne voor doelmatig
gebruik van tuinen.
LONDEN, Februari. Het ministerie van In
bouw, gesteund door verschillènde vereenigh?^
heeft een groote voedselproductie-campagne
worpen. Op alle mogelijke wijzen wordt aandr?j
uitgeoefend op eigenaars van tuinen om den f"-;
zoo doelmatig mogelijk te gebruiken. Naar
ting zijn er 'op het oogenblik ongeveer drie- en
half millioen particuliere tuitten in Engeland -
Wales, die in het voorjaar in cultuur zullen
gebracht.
.(United Pief*
