IJmuider Courant
Ingesloten Sovjet-divisie
poogt te ontsnappen.
JCans op ueceemging met overige
Jlussische strijdmacht Üjkt gering..
Van begrafenis
terugkeerend
op onbewaakten
overweg verongelukt
DAGBLAD VOOR VELSEJN, IJMUIDEN, SANTPOORT EN OMSTREKEN
Verschijnt dagelijks, behalve op Zon- en Feestdagen
pe Opperbevelhebber.
Lekkage.
gJAARCANC No. 83
,»„rons Coster, Maatschappij voor
irinave Lourens
Lrant-Ui.gavan en Algem Draverij N.V., Gr.
93 Haarlem, Telefoon 10724 Bureau
Courant: Kennemerlaan 42, IJmulden,
1°°""' 5301, Postgiro 310791. Alle Advertenties,
voor dit blad, worden kosteloos
„«geven vooi
Lomen In de Kenneme, Courant
ppy
Directie: P W PEEREROOM EN ROBERT PEEREBOOM Hoofdredacteurr ROBERT PEEREBOOM
WOENSDAG 7 FEBRUARI 1940
Abonnementen per week 0.12H, p« maand
0.52J4, per 3 maanden ƒ1.55, franco per post
1.95 per kwartaal. Losse nummers 3 cent per ex»
Advertentiën: 1-5 regels ƒ0.60, elke regel meer
ƒ0.12. BIJ abonnementen belangrijke korting.
Ingezonden mededeellngen dubbele prijs.
Advertenties van Vraag en Aanbod 1-3 regels
0-25, elke regel meer ƒ0.10.
r t hPricht van het aftreden van den opperbe-
hhpr van Land- en Zeemacht, generaal
apIs vergezeld van de tijding van zijn op-
dóór eeneraal Winkelman, is als een vol-
"lginS verrassing voor het Nederlandsche volk
Dinen, V En een prettige verrassing is zooiets
'i niet, omdat men er wel uit af móet
dat het in den laatsten tijd niet „geboterd"
Ttusschen de regeering en de opperste leiding
eermacht. Bovendien is in het algemeen de
W "dat reeds na vijf maanden mobi-
het opperbevel verandert, niet aangenaam,
tiet juist op zulk een post, die alleen inge-
h wordt in zulke ernstige tijdsomstandigheden
[die, waarin wij thans weer leven, gaarne con-
liïteit in het bewind.
no eerste onbehagelijke indruk werd er niet
f op door de uiterst sobere toelichting, van
Eëele zijde gegeven. Wij leven onder een be-
stekel dat voor zijn goede toepassing een
r ruime mate van openbaarheid vereischt en
t-id vereischt heeft. Die behoort tot het wezen
den parlementairen regeeringsvorm, die de
["rijkheid der openbare gedachtenwisseiing
Tzijn grondslagen rekent. Heel begrijpelijk en
Laai is het dan ook dat men, als een belang
de gebeurtenis maar vagelijk toegelicht wordt,
ongerustheid begint te gevoelen. Gelukkig
J onze parlementaire correspondent in Den
inlichtingen kunnen verwerven omtrent de
ijzing üi het opperbevel en die vindt u in dit
Jn^er. Zij zijn dan wel niet officieel en zij ne
en het onprettige.gevoel niet weg, dat ^r al zoo
.edig wijziging in het opperbevel komt, maar
i verhelderen de zaak. En men kan er meteen
t afleiden dat het aftreden van generaal Reyn-
isgeen critiek inhoudt op het door hem gevoer-
e beleid. Het stelt zijn bekwaamheid niet in
bel. Wel zijn klaarblijkelijk verschillen van
eening tusschen hem en anderen gerezen, maar
e betroffen kennelijk de bevoegdheden van het
iperbevel, die generaal Reynders vergroot
enschte te zien door algemeene toepassing van
»n staat van beleg. Zooals men weet geldt die
ïans nog maar in een aantal districten en houdt
jn volledige toepassing een belangrijke ver-
rooting van de militaire bevoegdheid in. Ook
ètreffende alweer het toezicht op de openbaar-
eid: het optreden tegen persexcessen. De regee-
ng zou te dien aanzien een ander beleid wen
sten en die bevoegdheid zelf willen nemen, tot
?elk doel, naar onze correspondent heeft verno-
m, „iets op het departement van Justitie in de
aak zou zijn". Généraal Reynders zou zich met
sen gang van zaken niet hebben kunnen ver-
nigen.
lOmtrent zijn opvolging door een generaal die al
jaar gepensionneerd was blijkt, dat generaal
finkelman indertijd al sterk in aanmerking
voor benoeming tot chef van den genera-
if en dat toen generaal Reynders' benoe-
:g feitelijk als een verrassing kwam. Dit be-
Hjst wel dat de nieuwe opperbevelhebber zeer
ide papieren heeft, waaraan men trouwens bij
in benoeming tot een zoo verantwoordelijke taak
(iet kan twijfelen.
Dat de wijziging in het Nederlandsche opperbe-
heeft vlak na die in het Belgische valt
ituurljjk iedereen op maar is overigens slechts
m toevalligheid. Men kan er bij overpeinzen, dat
le Belgen en wij in den laatsten tijd wel vaak
dingen te beleven krijgen. Maar bij die
ierpeinzing houdt het dan ook op.
Het stuk van onzen Haagschen correspondent
geeft mij aanleiding om nog iets meer te zeggen
over de kwestie van de openbaarheid. Hij laat zich
trltisch uit over de houding van den Regeerlngs-
persdienst en is van meening dat deze instelling
jegens de autoriteiten, die in het algemeen de
neiging tot vaagheid in de openbare voorlichting
hebben, krachtiger moest opkomen voor het be
lang van die voorlichting.
Ik ben dat met hem eens. En niet alleen naar
lanleiding van dit geval. Het is mij duidelijk dat
fie taak van den Regeeringspersdienst niet een-
is, veel tact vereischt en sinds het uitbre
ken van den oorlog zoowel in het aantal als in
het gehalte van zijn bemoeiingen is verzwaard.
Maar ik geloof dat deze dienst inderdaad veel
krachtiger voor het belang der publiciteit moest
En als de lezer daarbij de gedachte
joelt rijzen: „natuurlijk, dat is het belang van
8e pers" wil ik hem meteen verzekeren dat het
Ko eenvoudig niet is. Hierboven heb ik trouwens
dat de openbaarheid behoort tot het
wezen van ons bewinds-stelsel. En dat is een veel
ïr zaak dan onze persoonlijke neiging
tot het geven van veel nieuws, die overigens in
den volksmond als regel verkeerd wordt voorge
steld. Want wij hebben bij onze berichtgeving
voortdurend met het landsbelang rekening te
houden en van de Nederlandsche pers mag ge
tuigd worden en is ook herhaaldelijk getuigd -
dat zjj dat doet.
Daarmee dus ook nu volledig rekening hou
dend geloof ik, dat meer en vooral vollediger
openbaarheid, waar het binnenlandsche aan
gelegenheden betreft, van Haagsche zijde ge-
wenscht is en dat het daaraan in den laatsten
tijd vaak heeft ontbroken.
De mededeeling van onzen correspondent, dat
er "iets in de maak zou zijn" aan het departement
van Justitie betreffende de regeeringsbevoegdheid
j^ake de pers is belangwekkend. De vorige mi-
van Justitie, mr. Goseling, heeft in de
Finsche patrouilles zeer actief.
Het Finsche legerbericht van Dinsdag
maakt melding van afgeslagen Russische
aanvallen bij de Pitkaranta-eilanden. Ver
moedelijk zoo meldt Reuter uit Helsinki
doen de overblijfselen der ingesloten 18e
Sovjet-divisie hier wanhopige pogingen om
zich van Kitela een weg naar de Russische
grens te banen. De eenige weg, die daarvoor
bruikbaar is, volgt de Noordelijke kust van het
Ladógameer. Intusschen streven de Finsche
patrouilles er naar dat geen Russische af-
deelingen door het Finsche troepencordon
ontsnappen.
De Finsche patrouilles moeten nl. ten koste
van alles vermijden dat overblijfselen der di
visie zich naar het noorden begeven om.zich te
voegen bij andere divisies ongeveer vier
die zich in het uiterste noorden en noordwesten
van Finland's „arm" ten noorden van het La
dógameer bevinden. De dichtstbijzijnde groote
Russische strijdmacht 'schijnt te Loimola, ten
noordoosten van Kitela, té zijn, doch de Finsche
troepen hebben, naar men gelooft, ook de ver
bindingen van deze strijdmacht afgesneden.
Volgens het Zweedsche blad „Allehanda" heeft
de Finsche luchtmacht ook de Russische ver
bindingen met de voornaamste ravitailleerings-
basis te Petrozavodsk verbroken.
Volgens den correspondent van de „Stockholm
Tidningen" in Finland wordt het aantal Rus
sische divisies, dat t-usschen het Ladógameer en
Petsamo de grens heeft overschreden, op zestien
geschat. Vijf dezer divisies opereer en tusschen
het meer en Aittojoki en slechts dank zij de ge
steldheid van het terrein kunnen de veel gerin
gere Finsche strijdkrachten den Russen zege
vierend weerstand bieden. De Sovjet-troepen
verschansen zich in een geheel net van loopgra
ven, voorzien van automatische wapenen.
Het Finsche opperbevel heeft medegedeeld,
dat de actie van Russische parachutisten tot
dusverre verstikt is. Men gelooft echter dat de
Russen nog vele valschermspringers in den strijd
zullen brengen orti té trachten achter de Finsche
linies schade aan te, richten.
Voorloopig Verslag van de Tweede Kamer. Ook
op déze plaats werd het scherp bestreden. Door
het aftreden van minister Goseling raakte het op
den achtergrond en bracht het niet tot een open
bare behandeling in de Staten-Generaal. En uit
een latere verklaring van zijn opvolger, prof. mr.
Gerbrandy, kon men opmaken dat deze weinig
neiging had het over te nemen. Thans valt uit de
mededeelingen van onzen correspondent af te
leiden, dat de minister wel voornemens is met een
ontwerp voor den dag te komen.
Ik zie dat met belangstelling maar ook met be
zorgdheid tegemoet, want ik heb het gevoel dat
liet besef van de groote beteekenis der openbaar
heid en der vrije meeningsuiting bij velen in óns
land verflauwd is. En het ontwerp-Goseling heeft
mij indertijd gealarmeerd. Maar wij zullen moeten
afwachten wat de huidige minister gaat voor
stellen.
R. P-
In den sector tusschen Summa en Hatjalam-
ben ja hebben de Russen over een afstand van
ongeveer 20 kilometer een nieuwe divisie in
het vuur gebracht. Gedurende de gevechten
van de laatste dagen hebben meer dan 200 Rus
sische vliegtuigen boven de Finsche stellingen
gevlogen, zij hebben in het bijzonder het dorpje
Summa gebombardeerd: het is geheel ver
woest. De Sovjet-verliezen in de gevechten bij
Summa worden geschat op 4500 man, de Fin
sche verliezen zijn in verhouding miniem. Men
moet groote bewondering voor den Finschen
tegenstand hebben, als men in aanmerking
neemt, dat de Russen in den sector Summa een
reusachtigen druk uitoefenen, aldus deze cor
respondent.
Bommen op Hangö en Rovaniemi.
In het binnenland is Dinsdag volgens be
richten uit particulire bron, op eenige plaat
sen alarm gemaakt. Zoo werd een luchtaanval
gedaan op HangÖ, juist op het ©ogenblik dat
vertegenwoordigers van de Zweedsche landbou
werspartij op bezoek waren.
Voorts wordt uit officieele bron gemeld, dat
de stad Rovaniemi het voorwerp is geworden
van een bombardement, echter zonder dat be
langrijke schade werd aangericht.
(Men zie ook pag. 5.)
De vieze kledderboel maakt vijvers van
Een reeks zoo pas nog starbevroren straten,
Maar zoekt ook op het idak de kleinste gaten,
Waardoor ze in de huizen druipen kan.
De emmers en de dweilen rukken aan
En alles wat nog verder maar kan helpen,
Om de lekkage zooal niet te stelpen,
Dan te beletten dat het blank gaat staan.
Nu zwoegt de brave gieter van het lood,
Omdat tenslotte wat des vorsten dood is,
Voor hem geen idooie boel, maar wel zijn brood is
In leniging in 't groot van nood en goot.
Men roept hem nu van alle kanten op,
Men ziet hem al met een hoeraatje komen
En hij wordt ijlings in den arm genomen,
Met slechts één bede, zet die drop toch stop.
Maar wee, wanneer men op hem wachten moet,
Dat windt de brave huisvrouw op tot tergens,
Want zooals 't lekje thuis tikt, tikt het nergens
En ieders lek vereischt dén grootsten
O huisvrouw ook al heeft u bij uw wensch
Naar snelle hulp het angstgevoel bekropen,
Hij komt wel, hij komt niet en 't blijft maar
ïoopen,
Bedenk toch wel, ook hij is maar een mensch.
P. GASUS.
lente
van 1939 een wetsontwerp ingediend, dat
ere beperkingen van de persvrijheid inhield,
e vooral in preventieven zin zeer ver gingen
°or de ruime formuleering van het delict. Ook
as ra dat ontwerp de mogelijkheid van een ver-
Punlngsverbod opgenomen. Het ontmoette van
e ziiden bestrijding, hetgeen ook bleek uit het
De ravage na het ongeluk.
Personentrein bij Bloemendaal op
goederentrein gereden.
Eenige licht gewonden.
Kordaat optreden van hoofdgeleider
voorkomt erger.
Dinsdagavond is bij het stationsemplace
ment van Bloemendaal een spoorwegongeluk
gebeurd, dat dank zij het kordate optreden
van een goederentrein-hoofdgeleider geluk
kig geen groote afmetingen aannam.
De goederentrein 5328, samengesteld uit onge
veer 40 wagens, was om 8.45 uit Velsen vertrok
ken over de verbindingslijn naar Haarlem-goe
derenstation. De paar laatste wagens van dezen
trein zijn door nog niet opgehelderde oorzaak ont
spoord ter hoogte waar de verbindingslijn de
hoofdlijn naar Bloemendaal raakt.
De hoofdgeleider Steensma uit Amsterdam
sprong van den wagen en liep met een rood licht
zwaaiend den naar Haarlem rijdenden trein 2660,
welke achter den goederentrein aan kwam, te
gemoet om te trachten een botsing te voorkomen.
De zware mist was er echter de oorzaak van
dat de wagenbestuurder van den electrischen
trein het roode licht niet tijdig genoeg bemerkte
om een botsing te voorkomen, doch de aard van
de botsing was zeker ernstiger geweest wanneer
de hoofdgeleider niet zoo kordaat was opgetreden,
want de wagenbestuurder was daardoor in ieder
geval in staat nog te remmen, al bleek de botsing
zelf onvermijdelijk. Van den goederentrein wer
den 4 wagons van de rails afgeworpen en aan
merkelijk beschadigd. Beide hoofdsporen en de
verbindingslijn werden versperd.
De eerste wagen van den electrischen trein
werd van voren ingedeukt. De bestuurder Was-
mus uit Haarlem kreeg een vleesehwonde in
het gezicht.
De 25 passagiers, die in den trein" zaten,
kwamen grootendeels met den schrik vrij.
Mevrouw van Os uit Heemstede werd aan
de knie gewond en een jongen, H. v. Rossum
uit Amsterdam liep een lichte hersenschud
ding op. De gewonden werden in het Diaco-
nessenziekenhuis opgenomen.
Spoedig waren de ongevallenwagens uit Am
sterdam ter plaatse om een en ander weer in het
gereede te brengen.
Bij den spoorwegovergang Kleverlaan, waar de
gewonden in de ziekenauto werden gedragen, be
stond, in weerwil van het late uur, eenige publie
ke belangstelling. Men kon echter van de veron
gelukte treinen niets waarnemen, want die waren
verscholen in de duisternis en den mist.
Hedenmorgen functionneerde het spoorweg
verkeer tusschen Haarlem en IJmuiden over
beide hoofdlijnen weer normaal. De opruimings
werkzaamheden hebben dus een vlot verloop ge
had.
De gevolgen van de treinbotsing bij Bloe
mendaal waren in het midden van den avond
merkbaar op met Centraal station te Amsterdam,
waar eenige treinen uit Rotterdam met dire-i
kwartier vertraging binnenkwamen. Ook eenige
naar Rotterdam vertrekkende treinen moesten
eenigen tijd worden opgehouden. Later in den
avond was het treinverkeer in de richting Rot
terdam weer normaal.
Behalve de politie te Bloemendaal waren op
het terrein van het ongeluk aanwezig de hoofd
commissaris van politie te Haarlem, de heer E
H. Tenckinck en de stationschef te Haarlem,
de heer L. C. van Doorn. Voorts was de onge-
vallendienst uit Haarlem spoedig ter plaatst. Van
de Spoorwegen kwam te Amsterdam de hoofd
inspecteur van het vervoer ir. W. J. Berdenis
van Berlekom en de inspecteur ir. B. C. M. Boot.
Veertienjarig meisje vermist.
Met medeneming van eenige honderden guldens
het huis verlaten.
Sedert Dinsdagmiddag half één wordt te
Maastricht het veertienjarig meisje Ivonne
Heunders vermist. Zij heeft de ouderlijke wo
ning met medeneming van eenige honderden
guldens in bankpapier, goud en zilvergeld ver
laten.
Het signalement van het meisje luidt:
Lang 1.65 meter, bleek, ovaal gezicht,, blond,
kroezend haar, slank postuur. Gekleed in rood
bruine mantel, waarvan de zakken met leer zijn
afgezet, rood-bruine jurk met pofmouwtjes of
marine-blauwe schooljurk, lichte beige kousen,
lage bruine schoenen, blootshoofds of een alpino-
mutsje op het hoofd. Zij heeft een rijwiel van
Belgisch model meegenomen.
De mogelijkheid, dat zij in Noordelijke rich
ting is vertrokken, wordt niet uitgesloten geaclhit.
„Laërtes" op de Theems.
Het Nederlandsche stoomschip „Laertes", dat,
zooals men weet, Zaterdagavond naibij Dover op
een mijn liep doch drijvende bleef, is Dinsdag
middag de Theems opgevaren.
Nederlandsche patrouille terug
gekeerd.
Naar wij vernemen is de Nederlandsche pa
trouille van 15 wielrijders onder beve] van een
eersten luitenant, welke Maandagochtend bij
het grenskantoor Maalbroek (gem. Maasniel) bij
vergissing over de Duitsch grens raakte, op Neder.-
landsch gebied teruggekeerd.
DRIE PERSONEN OM
HET LEVEN GEKOMEN
Brand woedde in het s.s. „Texel-
stroom".
Aan de lading veel schade toegebracht.
M het Nederlandsche stoomschip „Texel-
stroom" op weg van Manchester naar Amsterdam,
liggende te Swansea is Dinsdag in een der rui
men brand uitgebroken.
De plaatselijke brandweer wist na ongeveer
een uur het vuur meester te worden, doch aan
de lading werd veel schade, zoowel-door het vuur
als het water toegebracht.
De „Texelstroom" behoort toe aan de N.V. Hol-
landsche Stoomboo Maatschappij, Het schip is
1617 ton groot en vaart onder bevel van kapitein
A. E. Leevering.
De negen ton zware redding-klok gaat van het hulpvaartuig Ortolan
te water tijdens de oefeningen, welke de onder zeedienst van de
Amerikaansche marine op 22 mijl van de basis te San Diego op een
diepte van 35 meter in volle zee hield
Nieuwe opperbevelhebber in functie
De nieuwe opperbevelhebber, generaal H. G.
Winkelman, is Dinsdag in functie getreden en
heeft 's middags zijn opwachting gemaakt bij
den minister van defensie.
Op den onbewaakten overweg te Ber-
gentheim is Dinsdagmiddag omstreeks drie
uur een droevig ongeluk gebeurd, waarbij
drie personen het leven hebben gelaten en
twee andere personen zijn gewond.
De familie Helleman uit Bergentheim
keerde per auto terug van de begrafenis van
een achttien jarigen zoon. Nabij den over
weg verliet de chauffeur de auto, ten einde
na te gaan of hij veilig kon passeeren.
Daarbij heeft hij den motor afgezet. Naar
alle waarschijnlijkheid is dit het gezelschap
noodlottig geworden, want, nadat hij zich
overtuigd had, dat er geen trein in aantocht
was, had hij enkele oogenblikken noodig
om den motor warm te laten locpen. Toen
de man weer doorreed was inmiddels de
trein ZwolleCoevorden genaderd. Op den
overweg werd de auto door dezen trein ge
grepen.
De bestuurder van de auto, de onge/veer
4)5-jarige Merj-enburg, werd op slag gedood,
evenals mevrouw Helleman en haar 25—
jarige dochter.
Mevr. Ols-man, een dochter van mevr. Helle
man en een zeventien-jarige dochter der fa
milie Helleman liepen verwondingen op. Die van
mevr. Olsman zijn wel ernstig, doch haar toe
stand is niet levensgevaarlijk. Zij is naar het
ziekenhuis in Ambt-ITardertberg overgebracht.
De verwondingen van het 17-jarige meisje zijn
van zeer lichten aard, zoodat zij naar de ouder
lijke woning kon worden overgebracht.
Na de aanrijding is dé auto circa twintig
meters door den trein meegesleugd waarna de
wagen op den berm van den spoorweg werd ge
worpen.
De trein had ruim een kwartier vertraging»