Vrijwillige leening
HISTORIE VAN EEN LAND,
„2)e wqeCuksMQel"
zal worden uitgegevei
Ernstige brand
NAAR FINLAND.
dat voor zijn vrijheid heeft moeten vechten.
in Belgische mijn.
In 1899 wekte het door den Russischen Czaar Nicolaas II aan de Finnen gedaan
onrecht zooveel verontwaardiging in de wereld, dat een delegatie naar Moskou
vertrok om daarvan te getuigen. De leden daarvan waren (op de foto van links
naar rechts)de Noor Brögger, de Nederlandsche hoogleeraar prof. mr. W. van
der Vlugt, de Deen Norman Hansen, de Franschman Trarieux, de Italiaansche
hoogleeraar Brussa en de Zweed Nordenskjöld.
Onze bijzondere medéwerker schrijft ons uit
Stockholm, d.d. 30 Januari:
„Wie dicht bij 't vuur zit, warmt zich 't best".
Geen wonder, dat de vonken van de Russische
revolutie in 1917, eerst van de mensjewistische
van Kerenski, toen van de bolsjewistische van
Lenin, Trotski en Stalin, over Finland spatten en
er heel wat harten deden gloeien voor de nieuwe
maatschappelijke idealen, die in het nabije Rus
land de omwenteling begeleidden. Heel wat! Er
zijn geen verhoudingscijfers beschikbaar en zij
doen ook niet veel terzake. Noodig is alleen te
weten, dat Finland's sociaal-democraten van die
dagen achter de revolutiedenkbeelden aanliepen
.en dat het er in de eerste helft van 1918 op leek,
als zou Sovjet-Rusland een Sovjet-Finland naast
zich krijgen.
Het Finsche grondgebied had van 1809 af een
groot-hertogdom onder Russisch opperbestuur
gevormd. De opeenvolgende Czaren waren ten
aanzien van de Finsche binnenlandsche zelf
standigheid van uiteenloopend inzicht geweest.
Alexander I, die in 1809 in Borgaa, voor zich en
zijn opvolgers, zwoer op die zelfstandigheid, was
in zooverre een man van zijn woord. Maar de
laatste Czaar, Nicolaas II, onder invloed (meer
nog dan zijn voorganger) van Pobedonostseff en
andere Russo-maniakken, was gaan knagen aan
Finland's rechten. En toen hij den berucht ge
worden Bobrikoff als gouverneur-generaal naar
Helsinki stuurde, ging het hek van den dam. De
Finnen moesten begrijpen, dat het uur van hun
vrijheidsverlies-zou gaan slaan, zoo zij zich niet
verzetten tegen de aanslagen, daarop door de
„russificanten" van het slag Pobedonostseff,
Bobrikoff, Kuropatkin, Stolypin en anderen, sa
men met den onzelfstandigen Czaar, beraamd en
gepleegd. En als dan het Februari-manifest van
Nicolaas verschijnt, waarbij de bevoegdheid van
de Finsche standen tot een raadgevende wordt
teruggebracht, en alle Finland en Rusland raken
de zaken aan de bevoegdheid van den Finschen
Landdag worden onttrokken, dan komt dat ver
zet inderdaad. Dan reizen koeriers heel Finland
af om in alle stilte handteekeningen te verza
melen voor een adres aan den Czaar, en in kor
ten tijd zijn er 523.931 bij elkaar. Dan stellen ge
leerden uit alle windstreken een bezwaarschrift
op en in Juni 1899 trekken de Nederlandsche
hoogleeraar Prof. Mr. W. van der Vlugt, de
Franschman Trarieux, de Deen Hansen, de
Zweed Nordenskjöld, de Italiaansche hoogleeraar
Brussa en de Noor Brögger naar Moskou om Ni
colaas II te doen blijken van de verontrusting
der wereld over het schromelijk onrecht, den
Finnen aangedaan. Zij worden niet in audiëntie
ontvangen. De Czaar heeft zijn zegen aan de
russificatie van Finland gegeven: de eed van
Borgaa is voor eens en voor al geschonden. De
Finnen begrijpen het. En in de hoofden van som
migen hunner rijpt de gedachte, dat er maar één
oplossing is! De unie met Zweden en de unie
met Rusland hebben het Fnische volk geen duur
zaam geluk gebracht. Het eenige dat baten kan
is de zelfstandigheid!
Vlak vóór het uitbarsten van den wereldoorlog
van 1914 bekrachtigt Czaar Nicolaas een nieuw
russificatieprogram. Een der eersten die in de
oorlogsjaren naar Siberië worden verbannen, is
de latere President Per Evind Svinhufvud. Tal-
loozen volgen. Maar ook wijken duizenden vrij-
willig uit, naar Duitschland, waar zij, na korte
oefening, aan het Oostelijk front gaan strijden
tegen hun Russische onderdrukkers. Nog is de
kans op zelfstandigheid klein en onzeker. Maar
dan begint in Rusland de groote omwenteling.
De Czaar wordt verbannen en met de zijnen ver
moord. Svinhufvud keert naar Finland terug.
Daar zijn nog Russische troepen, die het revolu-
tieparool overnemen. De Finsche arbeiders doen
mee. Zij hebben bij de Landdagverkiezingen van
October 1917 de meerderheid verloren (92 van de
200 zetels) maar in de woelingen van die dagen
grijpen zij naar andere middelen om hun wil door
te zetten. Als in Rusland op 7 November de bols
jewistische revolutie begint neemt de Finsche
Landdag de hoogste macht in Finland zelf in
handen.
Op 13 November 's nachts om 12 uur beginnen
de arbeiders de algenieene staking. Op 4 Decem
ber verklaart de Landdag Finland onafhanke
lijk. Maar de revolutiegolf is niet te keeren.
Talrijke autoriteiten worden gevangen gezet en
vermoord. Wel erkende de Sovjetregeering nog
in December de onafhankelijkheid van de
Finsche Republiek, maar dat geschiedde, zooals
Volkscommissaris Proschjaw zei, „in het
vertrouwen, dat het niet lang zal duren, vóór
Finland's proletariaat den revolutionnairen
strijd begint en de teugels van het land zelf
in handen neemt". Het baat niet, dat Svinhufvud
op 25 Januari 1918 telegrafisch bij de Rus
sische regeering protesteert teeen de militaire
hulp, die Rusland aan de Finsche en Russi
sche revolutionairen in Finland zond. De Rus
sische volkscommissaris van oorlog antwoordt op
26 Januari promipt en ondubbelzinnig: „De
sociale revolutie in Finland is begonnen. Rus-
land's regeering is volgens haar principes ver
plicht het proletariaat in Finland te steunen in
Czaar Nicolaas II, die in 1899 den Finnen
schromelijk onrecht deed en die in dit jaar wei
gerde een speciale delegatie te Moskou te
ontvangen
zijn strijd tegen de Finsche bourgeoisie. De
Commissie voor Oorlogsdoeleinden heeft den
Finschen roode gardisten hulp gezonden en zal
dat blijven doen". Zoo werd Finland in de eerste
helft van 1918 tooneel van een bloedigen bur
geroorlog. Want tegenover de naar een bolsje
wistische revolutie strevende arbeiders, die zich
bij manifest van 24 Janauri (den dag vóór
Svinhufvud's protest-telegram) tot de „Rus
sische kameraden" richtten, kwam Manner-
heim, de ex-officier uit het Czaristische leger,
met zijn boeren en burgers te staan. En tegen
de Russische hulp aan de „rooden" riep Svin
hufvud Duitsche hulp vocir de „witten" in.
Tegen de regeering-Svinhufvud werd een ar-
beidersregeering gevormd: Haapalainen, Tokol,
Nanner, Sirola enKuusinen. Russische of
ficieren namen het opperbevel over de „rooden'
op zich en 28 Januari wordt in Viborg door de
Russische troepen de oorlog aan Finland ver
klaard. Maar Mannerheim behaalt bij Tammer-
fors een overwinning. In April landen de Duit-
schers onder Von der Goltz in Hangö en mar-
cheeren op naar Helsinki, dat in handen van
de „rooden" is. De strijd loopt op zijn einde: de
bolsjewistisch georiënteerden hebben hun pleit
verloren; maar het duurt nog tot 1920, vóór in
Drorpat de formeele vrede tot stand komt.
Intusschen is in Finland de stemming zéér
pro-Duitsch. Geen wonder: de Duitschers had
den den Finschen anti-bolsjewisten belangrijke
diensten bewezen.Als op 8 Augustus 1918 de
Landdag bijeen komt, besluit die om van Fin
land een Koninkrijk te maken. De beslissing
werd met 58 tegen 44 stemmen genomen (men
bedenke, dat de Landdag 200 leden telt, maar
dat de 92 socialisten wegens deelneming aan de
revolutie van hun mandaten vervallen waren
verklaard). In October 1918 blijkt de pro-Duit-
sche stemming van de Finnen uit het met 75
tegen 25 stemmen genomen besluit van den
Landdag, om de Finsche kroon aan te bieden
aan Prins Karl van Hessen (Keizer Wilhelm
had voce zijn zoons de kroon van de hand
gewezen). Op 4 November 1918 komt het ant
woord van prins Karl: hij wil het aanbod in -
beraad houden. Zag hij Duitschland's ineen
storting naderen? Die volgde nog in dezelfde
maand. In December 1918 weigert de prins
officieel de aanvaarding van de Kroon. De
allieerden winnen den oorlog en aan een
Duitschen Koning kan Finland nu niet meer
denken. De Finsche regeering achtte zich
compromitteerd en trad af. Mannerheim volgde
Svinhufvud als regent op. Als dan in Maart
1919 Landdagverkiezingen worden gehouden
doen ook de socialisten weer mee
Zij hebben nu met de communisten gebroken
en in de nieuwe volksvertegenwoordiging, die in
meerderheid republikeinsch is, krijgen zij 80 zetels
van de 200. Op 17 Juli 1919 komt de republikein -
sche grondwet tot stand en 8 dagen later wordt
de links-republikein prof. Stahlberg met 143
stemmen tegen 50 op den rechtschen Manner-
heim tot eerste President van de Republiek ge
kozen. Zoo ontliep Finland, door de Duitsche
revolutie van 1918, de kans» om onder Duitsche
curateele te geraken, een in 1918 gesloten Finsch-
Duitsch handelsverdrag wees in die richting,
nadat het zich met geweld aan een Russische
voogdij had onttrokken. Maar de sporen van die
woeling en gisting bleven nog lang merkbaar en
zichtbaar.
Tegen den achtergrond van deze korte, maar
bloedige onafhankelijkheidsgeschiedems zie men
de politiek van het vrij geworden Finland.
Daarom kwam het mij onvermijdelijk voor, de fei
ten in klein bestek nog eens vast te leggen. Zij
geven de verklaring voor den afkeer van de Fin
nen tegen de Russen, voor den communisten-
haat van de Finnen, die later ik kom daarop
nog wel eens terug leiden zal tot de „Lappo-
beweging'" en wat eraan vast zit. Anderzijds ver
klaren zij ook de angst van de Russen voor een
aanval van Duitsche zijde via Finland op de
Sovjet-Unie. Pas op! het décor is sedert een
maand of vier verschoven! Nu Duitschland en
Rusland van elkaar niets te vreezen hebben
althans voor het oog van de wereld doen, alsof
zij allebei gelooven, dat het zoo is nu zeggen
de Russen, die jaren lang de Finnen van pro-
Duitsch-zijn beschuldigden, dat Finland het
Engelsch-Fransche opmarschgebied tegen de
Sovjet-Unie is. „Wie een hond wil slaan, vindt
altijd wel een stok". De Finnen zijn individualis
ten, ook in hun buitenlandsche politiek. Nu zij
zich verlost hebben uit eeuwen van Zweedsche,
Russische en Duitsche bemoeienis, vragen zij
om niets dan onafhankelijkheid. Zij zochten in
de achter ons liggende twintig jaar geen nauwe
aansluiting, waar dan ook. Zij bleven bevreesd
voor Rusland's plannen, maar zochten hun heil
niet bij het Derde Rijk. Zij zaten op den uitkijk,
zoowel naar Scandinavië als naar de Baltische
staten en Polen. Eerst in de allerlaatste jaren
kreeg de Scandinavische oriënteering de over
hand, en vandaag aan den dag loopt men in Fin
land met dien vier-staten-speld, dien ik in een
vorigen brief al beschreef, of met de Finsche,
Zweedsche, Noorsche en Deensche vlaggetjes aan
een kettinkje op jas of blouse. Hand over hand
groeit nu het Scandinavische solidariteitsbesef,
al nemen die Denen, die van dié Russen niets en
van de Duitschers alles te vreezen hebben, daar
in een andere plaats in dan de Zweden en de
Noren, die stellig minder uit communistenvrees
dan uit beduchtheid voor het nieoiw-Russische
imperialisme aan Finschen kant staan. Zoo heeft
Stalin de vier Noordsche mogendheden op een
hoop gedreven. Maar dat lag natuurlijk niet in
zijn bedoeling
(Nadruk verboden.
Auteursrecht voorbehouden.)
Vele Amerikanen willen voor
Finland vechten.
WASHINGTON, 8 Februari, De Finsche lc-
gatie heeft medegedeeld dat tweeduizend Ameri
kanen hun diensten aan het Finsche leger heb
ben aangeboden. Dagelijks komen nieuwe aanbie
dingen binnen, die niet geaccepteerd kunnen wor
den, omdat het dienst nemen in een vreemd le
ger strafbaar is gesteld. Het departement van
Justitie heeft indertijd de vervolging bevolen van
twaalf personen, die dienst hadden genomen in
het Spaansche republikeinsche leger.
(United Press).
Zoonoodig gevolgd door
gedwongen leening
tegen lager rente
'sGRAVENHAGE 8 Februari, Naar wij
vernemen zal het dezer dagen in te dienen
leeningsonlwerp, op het voetspoor van wat
tijdens den wereldoorlog geschied is, bevatten
een vrijwillige leening, welke, indien zij niel
slaagd, zal gevolgd worden door een gedwongen
leening tegen lager rente.
Het bedrag, waartoe men in deze laatste zal
meoten deelnemen, wordt reeds thans in de wet
bepaald, zoodat ieder nauwkeurig kan nagaan,
tot welke som hij op de vrijwillige leening
zal moeten inschrijven om zich te vrijwaren
tegen verplichte deelneming straks aan een
leening, die een lager rente zal opbrengen en
door inkoop beneden pari kan worden ge
amortiseerd. Aan de obligaties van de vrijwil
lige leening zal, evenals vroeger, een „bewijs
van storting' worden toegevoegd, hetwelk tot
het daarop vermeld bedrag'zal ontheffen van de
gedwongen leening.
Evenals in het ontwerp-Treub van 1914 zul
len ook nu de naamlooze vennootschappen moe
ten inschrijven voor een bedrag, dat gelijk staat
met de helft van de laatstelijk gedane belast
bare uitdeelingen. Alleen voor de zoogenaamde
institutioneele beleggers, bij wie de uitdeelingen
vaak geen groote rol spelen, is een andere
regeling getroffen.
Ook nu heeft de Nederlandsche Bank zich
bereid verklaard wegens het buitengewoon
karakter der emissie bepaalde beleeningsfacili-
teiten toe te staan.
Volgens voorloopige
schatting 25 dooden
CHARLEROI, 8 Februari (Belga). Van
nacht is brand uitgebroken in de mijn
schacht „Parents" te Marchiennes in Hene
gouwen.
Volgens voorloopige schatting hebben 25
mijnwerkers den dood egvonden. Vijf ge
wonden zijn naar een ziekenhuis vervoerd.
Men gelooft dat het ongeluk te wijten is
aan het feit, dat brand ontstaan is door het
warmloopen van een electrische motor.
Er is geen mijngasontploffing ontstaan.
De slachtoffers zijn omgekomen door ver
stikking in de vrijkomende gassen.
De minister van arbeid, Balthazar, heeft
zich naar de plek van het ongeluk begeven.
Oostplein" liep ernstige schade op,
ROTTERDAM, 8 Februari. Gisteravond laat
is het s.s. „Oostplein" van de N.V. Scheepvaart
maatschappij „Millingen" van New-Orleans te Rot
terdam aangekomen. De „Oostplein" heeft op 23
Januri jl. op ongeveer een mijl ten zuiden van
Dover in dichten mist een aanvaring gehad met
een onbekend sohip, dat later bleek te zijn de En-
gelsche tankboot „Luselum".
Bij deze botsing werd de „Oostplein" vrij ernstig
aan voorsteven en bakboordzijde beschadigd. Ver
schillende huidplaten werden ingedrukt en kapot
gestooten, zoodat het noodzakelijk was in Duins de
schade voorloopig te herstellen. Na een verblijf van
twee weken in de Engelsche wateren ging het huis
toe. Het schip heeft ligplaats genomen in de Maas
haven en zal nadat de lading, die uit mais bestaat,
zal zijn gelost in het dok worden opgenomen.
GENERAAL JVEYGAND IN EGYPTE.
KAïRO, 8 Februari. (Reuter). Generaal
Weygand, de commandant der Fransche troepen
in het naburige oosten, heeft vandaag in de
woestijn bij Kaïro Engelsche, Egyptische en
Britsch-Indische gemechaniseerde afdeelingen
geïnspecteerd. Hij was vergezeld van hooge Brit-
sche officieren, den premier en den minister van
oorlog van Egypte, den Britschen ambassadeur en
den Franschen gezant.
De Volkenbondsconferentie ij
Den Haag.
Oordeel van de „Times".
LONDEN 7 Februari (Reuter). ln een
over de Volkenbondsconferentie te Den
schrijft de Times:
„Men moet een uiteindelijke scheiding w.
de politieke en de economische organen "voorhT*
den. Tot het beste werk, dat de Volkenbond W
eerste jaren tot stand heeft gebracht, behoore
kolonisatie van vluchtelingen en het herstel v/'
financiën in landen, waar de wereldoorlog
ineenstorting had gebracht. Bij de oplossing \Lï;
gelijke moeilijkheden, die ongetwijfeld weer
rijzen, kon het zelfs nuttiger zijn dat de p0ij(7
zijde dier vraagstukken aan de zorg der verantw
delijke regeeringen zou worden overgelaten
technische zijde echter zooveel mogelijk aan
Volkenbond. Herhaaldelijk is gebleken, dat de
vaarding van Volkenbondsplannen meer door
tieke vooroordeelen dan door verschil van -
over technische punten verhinderd werd.'
Japanners zullen den Yoennaj.
spoorweg blijven bombardeerej,
Zoolang de wapentransporten langs deze lih
doorgaan.
TOKIO, 8 Februari. (Domei). De woorê
voerder van de Japansche marine heeft verklaar
dat Japan niet voornemens is de aanvallen op
spoorweg van Yoennan de lijn wordt door
Fransche maatschappij geëxploiteerd. Re(]
waarlangs wapenen voor de regeering Tsjang fe
Sjek vervoerd worden, te staken. De woordvc».
der gaf vervolgens een beschrijving van het t
vecht, dat zich op 3 Februari boven de spooj,
heeft afgespeeld. Een Chineesch vliegtuig
hierbij neergeschoten. De Japanners leden
verliezen. Het heeft niet in de bedoeling vaal,
Japansche aanvallers gelegen den trein te
fen. Dat dit wel gebeurd is, wordt door ce7>,
pansche marine zeer betreurd. De kwestie
langs diplomatieken weg onderzocht en de h
pansche regéering is bereid een schadevergoedi
uit te keeren. De woordvoerder herinnerde^
aan, dat de Japansche regeering de Fransche rj
geering van tijd tot tijd er van verwittigd het';
dat de Japansche strijdkrachten de Yoennai!
spoorlijn zullen bombardeeren, indien geen eis!
gemaakt wordt aan het vervoer van wapent
langs deze lijn via Fransch Indo-China voor Ji
regeering van Tsjoengking.
De Amerikanen in Cbina.
Standpunt van Japan nog niet vastgesteld,
TOKIO, 8 Februari, Arita heeft in fe
Landdag op een interpellatie van Matsoemoi?
die vroeg „of de i-egeering niet van plan was os
den Noord-Amerikanen den raad te geven al hia
onderdanen uit China terug te trekken", geant
woord dat het terugtrekken van alle Amerika
nen uit China van zoo ernstig belang is da!
een definitief besluit daaromtrent niet dire::
genomen kan worden. Arita voegde daaraan
dat het een ernstige kwestie- Is en dat daarop o;
het oogenblik geen antwoord gegeven kan wor
den.
-Yonai heeft verklaard dat hij niet gaarne hü
Amerikaaansche verzoek om de veiligheid van ij
Amerikaansche ondernamen te garandeeren „m-!
kwade bedoelingen zou willen interpreteert;
maar dat men het opnieuw zal overwegen, ing?«
val Amerika voortgaat met oppositie tegen ij
Japansche politiek te voeren". (United
Chineesche luchtaanvallen öp
komst?
TOKIO, 8 Februari. (Domei). Het mili
taire hoofdkwartier voor Westelijk Japan
deelt mede, dat de luchtverdediging in dit
gebied versterkt zal worden, met het oog op
de omstandigheid dat de regeering Tsjang
Kai Sjek blijkbaar voornemens is een lucht
aanval op Japanseh .gebied te ondernemen,
De woordvoerder van de Koreaansche reg«'
ring heeft verklaard dat Chineesche vliegtuigen
voornemens schijnen te zijn Japanseh grondge
bied aan te vallen. De luchtverdediging op Kore
zal daarom versterkt worden.
Op een desbetreffende vraag antwoordde
Japansche woordvoerder dat er geen aanleidi';
bestaat zich naar aanleiding van deze geruchte
ongerust te maken.
HOCKEY.
WEDSTRIJDEN VOOR ZONDAG
NIET AFGELAST.
Het betuur van den Kon. Ned. Hockeybosi
heeft de wedstrijden, vastgesteld voor Zonda?
a.s„ niet afgelast. Aan de vereenigingen zal een
circulaire worden gestuurd met het verzoek, zoo
veel mogelijk te willen bevorderen, de ontmoetin
gen te laten doorgaan. Men hoopt dat de vorst
Zondag vrijwel geheel uit den grond is en dat
terreinen bespeelbaar zullen zijn. Alle wedstré*
den zullen wel geen doorgang kunnen vinden,
doch men vertrouwt, dat er althans enkele ont
moetingen kunnen worden gespeeld.
De trein was juist bij 't station tot stil
stand gekomen, omdat de deelnemers aar
den Vierdaagschen Afstandsmarscb uil
Nijmegen meegekomen waren en hier
moesten uitstappen. Dinges noch de man.
die aan de noodrem had getrokken, wis
ten, dat de trein hier toch zou stoppen.
Voor het station was het een drukte van
belang: men wachtte op het uitreiken
de* \L©r§chiüsnöe medaillea.
Dinges wist niet beter te doen dan zich
bij de deelnemers aan den Vierdaagsche
aan te sluiten. Trouwens, dat kon'best,
omdat hjj er uitzag alsof hij zeer ver
moeiende dagen achter den rug had. Het
werd echter gekker toen de voorzitter
van de commissie van ontvangst zich tot
hem richtte en hem eens extra-lof toe
zwaaide voor de kranige prestatie, welke
hjj geleverd had.
De spreker vond dat Dinges, op zijn
eeftijd, aan iedereen ten voorbeeld ge
steld mocht worden. En hij herhaalde
voortdurend, dat het hem zoo'n groot ge
noegen deed den heer Dinges, die niet
alleen gevorderd in jaren was, maar die
ook zijn extra-gewicht had mee te
sleepen, de eerste medaille van den Vier
daagschen Afstandsmarscb te kpnrto»
opspelden,
VOETBAL
K. N. V. B-WEDSTRIJDEN VOOR
ZONDAG AFGELAST.
Behalve in het Zuiden.
Naar wij vernemen is door het bestuur van da
K.N.V.B. besloten alle competitiewedstrijd®
vastgesteld voor Zondag 11 Februari, uit te 5»'
len in verband met den slechten toestand der ter
reinen.
Men heeft echter een uitzondering geroaskj
voor de zes wedstrijden der eerste klasse in bei
Zuiden. Deze zijn nl. niét afgelast; de consuls fa
len Zondagmorgen het terrein keuren en van die
keuring zal het afhangen of de ontmoeting door-
gaat. Deze zes wedstrijden zijn:
Eindhoven—P.S.V.; M.V.V.— Juliana; N-A-C^j
Limburgia; B.V.V.Longa; Willem II—Hi'
en Noad—Roermond.
