IJmuider Courant
Mannerheimlinie
onder zwaren druk.
Oorlogsgevolgen:
Tlieuwe Casten
IJS DOET VELEN IN VREES LEVEN
DAGBLAD VOOR VELSEJN, [JMUIDEIN, SANTPOORT EN OMSTREKEN
Initiatief van Roosevelt.
Fokker bouwt een
betalen bommenwerper
lot
de%
nu toe atte aamatlm
Soofets afaesCatjea.
25e
JAARGANG NO. 87
Uigave Lourens Coster, Maatschappij voor
Co#ial)I.Uitgaven en Algem. Drukkerij N.V., Gr.
Houtstraat
IJmulde'
93, Haarlem, Telefoon 10724. Bureau
Courant: Kennemerlaan 42, Umufden,
Telefoon 5301, Postgiro 310791. Alle Advertenties,
opgegeven voor dit blad, worden kosteloos
opgenomen
Verschijnt dagelijks, behalve op Zon- en Feestdagen
in de Kennemer Courant.
Directiet P. W. PEEREBOOM EN ROBERT PEEREBOOM
Hoofdredacteur: ROBERT PEEREBOOM
MAANDAG 12 FEBRUARI 1940
Abonnementen per week ƒ0.1254, pa» maand
ƒ0.5254, per 3 maanden ƒ1.55, franco per post
1.95 per kwartaal Losse nummers 3 cent per ex,
Advertentiën: 1-5 regels 0.60, elke regel meer
ƒ0.12. BIJ abonnementen belangrijke korting.
Ingezonden mededeelingen dubbele prijs.
Advertenties van Vraag en Aanbod 1-3 regels
ƒ0.25, elke regel meer ƒ0.10.
Het js een belangrijk en ook weer hoop gevend
initiatief, dat de President der Vereenigde Staten
i heeft en Vrij dag door zijn „State Seore-
rv„ den minister van Buitenlandsche Zaken,
rnrdell Huil, heeft laten bekend maken. In een
sfeer, die kennelijk niet gunstig is voor oogen-
blikkelijke bemiddeling tusschen de oorlogvoe
renden, beproeft Roosevelt een nieuwe methode.
i,i zekeren zin sluit die zich aan bij het vorige week
pen Haag aangevangen werk van het inter-
ale comité onder voorzitterschap van dr.
Colijn, dat economische en sociale vraagstukken
1 onderzoeken. Roosevelt gaat zijnerzijds een
stap verder. Nu er op dit oogenblik geen kans
vredesonderhandelingen is wendt hij zich tot
«He neutralen. En hij begint informeel© diploma
tieke besprekingen „met het oog op het duidelijke
verlangen van alle neutrale volken naar uiteinde
lijk herstel van den wereldvrede op een duurzame
basis". Deze besprekingen hebben dus niet het
joel den vrede in Europa te bereiken, maar zij
joopen daarop vooruit. Want zij betreffen de or
ganisatie van de wereld na het sluiten van den
vrede, waarover in den zin van „Europeesche
in den laatsten tijd ook in Europa veel
geschreven is. Roosevelt heeft dezen vorm van
oplossing nog niet te berde gebracht maar doet
voorbereidende verzoeken om inlichtingen over
een gezond internationaal economisch stelsel en
tevens over een vermindering der bewapening in
de geheele wereld".
Hij peilt de neutralen over de nieuwe wereld
orde die, hoe dan ook, komen zal.
Hier ontwikkelt zich dus weer eens wat men in
Den Haag zeker zal noemen „een nieuwe figuur"
in de internationale verhoudingen. Terwijl een
groote oorlog in gang is gaan tegelijkertijd de
neutralen overleggen over de wereldorde, die zij
na dien oorlog hopen te zien ontstaan. Trouwens
blijkt daarbij al, dat de besprekingen ook uitge
breid kunnen worden tot de oorlogvoerende lan
den, voorzoover zij betrekking hebben op de twee
genoemde hoofdvragen voor den toekomstigen
vrede: economisch stelsel en ontwapening.
De bedoeling van dit beleid is duidelijk. Het
onthoudt zich van eenige opgedrongen tusschen-
het conflict maar streeft ernaar, bij de
oorlogvoerenden de gedachte aan den nieuwen
van de wereld levendig te houden. De
onderstaatssecretaris Sumner Welles wordt dan
ook naar Europa gezonden op een „informatori-
sche reis" naar Engeland, Frankrijk, Duitschland
en Italië. Dit zonder voorstellen, of bevoegdheid
cm verplichtingen aan te gaan, maar met de op
dracht, zich bij de drie oorlogvoerenden in het
Westen en bij Mussolini op de hoogte te stellen
en rapport uit te brengen aan Roosevelt en Cor-
dell Huil.. Hij neemt alleen een assistent mee en
reist tegelijk naar Europa met Taylor, Roosevelt's
bijzonderen ambassadeur bij den Heiligen Stoel.
Als men zich even van de nuchtere mededeelin
gen losmaakt én van de voorzichtige reserves, die
natuurlijk beoogen dit initiatief zoo onaantast
baar mogelijk, zoo weinig mogelijk vatbaar voor
verdachtmaking te doen zijn, ziet men in dezen
loop van zaken weer met blijdschap de groote
lijn. Ik bedoel deze groote lijn: dat nevens den
oorlog, nevens de vernietiging, de eenmaal sterk
geworden strooming naar duurzamen vrede zich
blijft handhaven. Ook in dezen tijd. Ook nu de
oorlog inderdaad is uitgebroken. Evenals in de
Vorige jaren ziet men die stroomingen kampen
om den Voorrang. Nimmer tevoren is het streven
naar vrede in de menschenziel zoo sterk geweest
als het in de jaren na 19141918, langzaam
groeiend, is geworden. Het wordt nu zeer zwaar
op de proef gesteld, maar het wijkt niet. Dat
moet ieder objectief beoordeelaar hierin zien. Hij
moet het des te duidelijker zien als hij zich even
weet los te'maken van de gedachte aan de oor
zaken van conflicten en aan de personen van
staatslieden: als hij het groote geheel slechts ziet
Jan de wereld der kleine mensehen, opnieuw mee-
Jeslard naar vernietiging, nochtans pogend zich
ftrheffen onder hooger inspiratie.
Uit Washington wordt bericht, dat Vrijdag
Verscheidene neutrale gezanten door Cordell
ontvangen zijn en dat tot de eersten de
Nederlandsche gezant, jhr. dr. A Loudon, be-
Het initiatief van Roosevelt moet ook
ïoor de gezanten als een volkomen verrassing
zijn. Het is plotseling geopenbaard. In
waar men Zaterdagmorgen neg geen
mededeeling had, heeft men het met
ihng en de sympathie voor dergelijk
streven ontvangen. En wacht verdere mededee-
af. Het is natuurlijk ook gunstig, met het
de toekomst, dat tijdens een oorlog van
Poot-machten het machtigste land van alle, dat
kun.den strijd staat, de kleine neutralen be
st m een overleg dat de toekomst geldt. Dit
Mt alweer wat beter kans, dat tenslotte over
toekomstige wereldorde niet beslist zal wor-
^ftder dat de neutralen daarin gekend wor-
1 Dus niet zooals dat in 1918 geschiedde.
R. P. 1
t®'i de Fokkerfabrieken is het prototype van
metalen bommenwerper in aanbouw,
hehilVan dC afnemingsproeven nog niet
en Plaats gehad. Als deze gunstig zijn
joopen, is het de bedoeling het prototype
eflerlandsch-Indië verder te beproeven,
^aaina omtrent de aanschaffing van een
he der toestellen een bèslissing zal worden
zoomen.
Tengevolge van overstroomingen ten Westen van Tiel werden velen gedwongen
hun woningen in allerijl te verlaten. Het huisraad wordt in veiligheid
gebracht.
Summa, Hef Finsche
Verdun.
Havas meldt uit Helsinki: Op de Karelische
Landengte in de sectoren van Summa en
Taipale, was het vuur der Russische artillerie
Zondag buitengewoon hevig. De gebetonneer-
de fortificaties ondergingen een zeer zwaar
granaatvuur doch de weerstand kon niet
worden gebroken. Niet verheeld mag echter
worden dat de schade, die door de Russische
artillerie was aangericht vrij belangrijk is.
Vier malen wierpen de Russische troepen
in opeenvolgende golven hun infanterie naar
voren. Zij werd met ernstige verliezen terug
geslagen.
Aan het' Noordoostelijke front van het Ladoga-
meer hefolben zich geen gevechten van belang
voorgedaan. De Russen hebben een enkel offensief
pogen te ondernemen in de streek van Aittojoki,
maar dit offensief mislukte. Bij het Ladogameer
hebben de Russische troepen gepoogd eenige de
tachementen over het ijs te sturen maar de aan
vallen werden gestuit door de Finnen, die ver
schanst lagen op de eilandjes die overal in het
meer liggen.
In welingelichte kringen te Helsinki is men
volgens de Crt'. van oordeel, dat het Russische
offensief op de Karelische Landengte zijn hoogte
punt nog niet heeft bereikt en dat de Sovjet-
bevelhebbers nog groote reserves achter de linies
gereed houden om hen op het beslissende moment
in den strijd te werpen.
Uit Stockholm meldt Reuter: De moed en
volharding, die de Finnen in den strijd om
Summa aan den dag leggen, is van dien
aard, dat deze strijd, naar men hier meent,
in de geschiedenis geboekstaafd zal blijven
als het Finsche Verdun.
Het Front van Summa is ongeveer twaalf kilo
meter breed en in deze nauwe ruimte hebben
de Russen duizenden mannen en machines ge
worpen. Wanneer hun mannen weggemaaid zijn
en de overlevenden vermoeid raken, brengen de
Russen nieuwe troepen in het veld om hen te
vervangen. De Russen in dezen sector zijn goed
uitgeruste beroepssoldaten. Alle rust, die de Fin
nen krijgen, is een paar uur voor middernacht
voor de Russen bij het aanbreken van den dag
hun aanvallen hervatten. Dezelfde Finnen weer
staan iedere nieuwe aanvalsgolf der Russen,
Sedert het offensief op de landengte begon heb
ben de Russen naai schatting niet minder dan
9000 man en meer dan 100 tanks verloren. De
Finsche verliezen moeten thans ook verscheidene
duizenden bedragen.
Het Finsche legerbericht van Zondag deelt
mede:
„Op de landengte van Karelië heeft de vijand
in den loop van den dag zijn aanvallen voortge
zet. De felsste aanvallen vonden plaats ten wes
ten van Summa en aan de rivier te Taipale. Alle
Russische aanvallen werden afgeslagen. Het
schieten der artillerie was hevig. Vijf vijandelij
ke tanks werden vernield..
Ten Noord-oosten van het Ladogameer werd
op den archipel van Pitkaranta een uit zeven
tig paarden bestaandè vijandelijke colonne
vernietigd. Te land was de vijandelijke artille
rie zeer actief, doch de Russische infanterie
heeft geen enkelen aanval ondernomen. Te
Aittojoki hebben de Finsche troepen een klein
aanvallend detachement tot de uitgangsstellingen
teruggedreven.
In den loop van dein wag van Zaterdag hebben
de Finsche luchtstrijdkrachten verkennings- en
verdedigingsvluchten ondernomen en vijan-
delenke concentraties gebombardeerd. De activi
teit der vijandelijke luchtmacht bleef beperkt
tot enkele operaties boven de frontlonie. Wiborg
werd gebombardeerd, waarbij verscheidene bur
gers om het leven kwamen.
Volgens gecontroleerde inlichtingen heeft de
vijand Zaterdag twee vliegtuigen verloren.
In het Finsche legerbericht van Zaterdag wordt
o.a. gezegd, dat de Russische kolonel Boriof van
de tweede divisie tijdens een gevecht gedood is.
Russen melden succes.
MOSKOU, 12 Februari (Tass). Het leger
bericht van het militaire district Leningrad
luidt: „Op 11 Februari bedrijvigheid van ver
kenners en iri eenige sectoren artillerievuur. Nog
steeds botsingen tusschen kleine infanterie-af-
deelingen ten Noorden van het Ladogameer. Op
de Karelische Landengten uitwisseling van artil
lerievuur en een treffen tusschen infanterie- af-
deelingen, welke met het resultaat dat de vijand
werd terugedreven en 16 verdedigingswerken,
waaronder acht geschutkazematten, door onze
troepen genomen werden. De Sovjet-Russische
luchtmacht heeft verkennings- en bombarde-
mentsvludhten ondernomen.".
Gevaarlijke situatie op de groote rivieren.
DE situatie, welke op de groote rivieren tengevolge van het ijs is ont
staan, is er niet beter op geworden. Wel is het gevaar op de Waal bij
Nijmegen geweken, maar op andere plaatsen hebben de ijsschotsen zich
vastgezet en men vreest voor de gevol gen als het ijs zal gaan breken. Het ge
weld van de ijsschotsen heeft reeds zeer veel schade aangericht. Alles wat
hun in den weg staat, telefoonpalen, boomen, huizen, schepen, scheepswer
ven, fabrieken, aanlegsteigers wordt vernield en allen, die langs de rivieren
wonen, leven in vrees. Men denkt aan' het rampjaar 1926, toen de dijken het
hebben begeven, en men houdt voortdurend het oog gericht op de rivier,
waar het ijs nu eens stilligt en dan weer voortschuift, wrakstukken van sche
pen, steigers, werven met zich meevoerend: een enorme kracht, die alles ver
nielt wat in den weg komt.
Bij Nijmegen.
Den geheelen dag had Zaterdag het ijs bij Erie-
kom en Nijmegen reeds gekraakt, doch er was
geen beweging in gekomen. Zaterdagmiddag om
ongeveer vier uur is de situatie echter volkomen
veranderd.
Bij Erlekom en Nijmegen schoot de rivier
los en er kwam een snelle beweging in het
ijs. Gelukkig verliep dit alles zonder ernstige
incidenten. Zelfs bij Sprokkelenburg. waar de
rivier een bocht maakt en men bij het los
komen van de rivier het ergste vreesde, ging
alles goed.
De vier schepen van de Nijmeegsche Stoom
boot Maatschappij, welke aan de kade in het ijs
bekneld lagen, zijn er oogenschijnlijik zeer goed
afgekomen. Wel hebben zij verschillende harde
stooten te verduren gehad, doch zij hebben
voldoende weerstand tegen de ijsmassa's kunnen
bieden.
Bij Beuningen was de rivier 's middags van drie
uur tot half vijf los geweest, maar was later
opnieuw gaan zitten.
Het peil van de Waal bij Beuningen steeg dien
tengevolge Zaterdagavond tot 12.30 boven N.A.P.
Voor Nijmegen zakte het water na het kruien
van het ijs geleidelijk.
Tegen zes uur liep de stand echter weer sterk
op en 's avonds om negen uur wees de peil
schaal 12.60 M. boven N.A.P.
Nabij den Lindenberg lag een aantal schepen.
Van deze kregen enkele geen schade maar de
„Altona" van de N.V. Nijmeegsche Stoomboot
Volgens rapporten, welke te Stockholm zijn
ontvangen, zoo meldt United Press, hebben de
Russen Zaterdag tijdens een -luchtaanval op
Hangö zes en twintig bommen laten vallen.
Verscheidenehuizen zijn afgebrand, twee perso
nen werden gedood en velen gewond.
Amerikaansche vrijwilligers.
Ook een aantal Amerikaansche vrijwilligers be
vindt zich in Finland. Een der eerste was Wil
liam Sullivan uit Burlington in den staat Ver
mont. Hij heeft een groote ervaring als vlieger.
Bij de kleine groep vrijwilligers, waarvan hij deel
uitmaakt, bevinden zich onderdanen van twaalf
verschillende landen. Er zijn 'ook eenige offi
cieren onder hen doch de opleiding van de troep
wordt uitsluitend verzorgd door Finsche officie
ren. De groep heeft den naam „Sisu" aangeno
men, een Finsch woord, dat „ontembare energie"
beteekent. De uitrusting en de geest der mannen
is uitstekend. Onder hen bevinden zich Duit-
schers, Engelschen, Polen, Scandinaviërs en
Balten.
Verscheidene Zweedsche artsen zijn als vrij-
landelijke gebieden de gemobiliseerde Finsche
willigers in Finland aangekomen Zij zullen in de
artsen vervangen.
Heffingen
ten bate van
het leeningfonds
TEN behoeve van het leeningfonds 1940 is bij de Tweede Kamer een
wetsontwerp ingediend, dat de volgende heffingen inhoudt
1. De opcenten op de SUCCESSIEBELASTING worden met 15 verhoogd. Ge
schatte opbrengst over een jaar5.5 millioen.
2. De BENZINEPRDS wordt met 1.368 cent per liter verhoogd. De pompprijs
stijgt daardoor tot IS1/- cent per liter. Geschatte opbrengst over een
jaar 7.6 millioen.
3. De KOFFIE wordt belast met een heffing van 20.per 100 K.G., het
geen rieerkomt op 24.per 100 K.G. hier te lande gebrande koffie.
Geschatte opbrengst over een jaar 8 millioen
4. De SUIKERACCUNS wordt met 10 opcenten extra belast. Geschatte op
brengst over een jaar 5.5 millioen.
Dfze nieuwe heffingen zijn, met uitzondering van de extra-opcenten op
de Successie-belasting en de verhooging van de Suikeraccijns met ingang van
Zondag 11 Februari van kracht geworden. De nieuwe belastingen zullen ten
minste 15 jaaren vermoedelijk nog langer geheven moeten worden.
Maatschappij liep ernstige averij op. Dit schip
lag tegen de kade. onmiddellijk bij den aanleg
steiger van de Stoomibootonderneming „Con
cordia". Deze steiger had het van het langs
komende ijs zwaar te verduren. IJzeren balken
knapten af en drongen aan stuurboord en mid
scheeps in de romp van de „Altona". Heit schip
maakte onmiddellijk water. Wel slaagde men erin
het lek aan stuurboordzijde te stoppen, maar
midscheeps geluikte dit niet. Voorloopig slaagde
men er evenwel in het schip door pompen drij
vende te houden.
Het turfschip „Nooit volmaakt", dat in de
kleine haven lag, werd door het ijs wel omhoog-
gedrukt, maar niet beschadigd.
Het café Sprokkelenburg heeft het er goed af
gebracht. Alleen de zandkoker van de beton
werkplaats nabij het café is geforceerd.
Tegen het hek van het café ligt een ijsberg
van twee mieter hoogte.
Het ijs bij Deest en Beuningen is Zondagmorgen
omstreeks half twaalf losgekomen en dreef ge
leidelijk af. Bij Nijmegen was Zondagochtend
geen beweging in het ijs ofschoon het wel
kraakte. Het water had een hoogte bereikt van
12 Meter, doch zakte geleidelijk weg.
Op de kade waren alle loodsen van de stoom
boot maatschappijen zooveel mogelijk wegge
broken. De vier booten van de N.V. Nijmeegsche
Stoomboot Maatschappij lag onder stoom. De
huizen langs de kade tusschen Oude Vischmarkfc
en het Waalplein waren zooveel mogelijk ont
ruimd.
Van de Nijmeegsche Stoomboot Maatschappij
zijn de steigers te Doodenwaard, Druten en Tiel
vernield.
Tiel beleeft angstige
momenten.
Bij Tiel is de Waal Zaterdagmiddag om
ongeveer kwart over twaalf losgeraakt.
De beweging duurde slechts enkele oogen-
blikken doch de verwoesting, welke toen reeds
was aangericht, deed het ergste vreezen voor
het geval de rivier opnieuw mocht gaan
kruien.
Verschillende schepen in de haven wenden
ijlings ontruimd en ook aan den dijk naar Op-
hemert ,waar reeds twee liggers tegen den dijk
waren gedrukt en gedeeltelijk beschadigd,, ver
wachtte men een aanzienlijke ravage.
Dertig schepen in gevaar.
Voor Beneden-Leeuwen heeft zich Zondag in
de Waal een enorme ijsdam gevormd. Een oogen
blik werd de mogelijkheid overwogen om den
dam,'welke een groot gevaar voor een dertigtal
schepen vormt, met de hulp van vliegtuigen te
doen bombardeeren. Tengevolge van het on
gunstige weer een lichte sneeuwval beperkte
het uitzicht ernstig moest men daarvan even
wel afzien.
Twee schepen zijn reeds gezonken.
Midden op de rivier lag Zondag in het ijs-
een ponton van den aanlegsteiger van de Nij
meegsche boot uit het dorp Druten. Dit schip
wordt als verloren beschouwd.
Een Rijnaak is door het ijs hoog op den wal
geschoven.
Waterstand van het rampjaar 1926
bereikt.
Bij Druten was de toestand Zondagavond om
11 u. tamelijk precair. Nadat de rivier in de eerste
uren van den nacht van Zaterdag op Zondag
drie centimeter per uur was gewassen en na vier
uur zelfs een stijging vertoonde van een halve
meter per uur, werd tegen Zondagmiddag drie
uur, toen het peil vrijwel constant bleef, een
waterstand bereikt, welke overeenkwam met
dien van 1926, in welk jaar het land van Maas
en Waal door den watersnood werd geteisterd.
De bewoners van vier arbeidershuisjes op den
Waalbandijk gelegen, werden Zaterdagnacht
door het water dat plotseling de huizen binnen
drong, verrast. Toen zij door het geweld van de
ijsschotsen wakkerschrikten, stonden de kamers
reeds onder water, zoodat zij hals over kop
moesten vluchten.
Voortdurend schuurden de ijsschotsen tegen
de gevels en muren van de huisjes, waardoor er
gaten en scheuren in ontstonden, zoodat zij,
spoedig in een ruïne waren herschapen.
Een z.g. losschip, dat met vier kabels aan den
wal lag, is Zaterdag door het ijs meegesleurd
en in de richting van Tiel verdwenen.
Steenfabriek geïsoleerd.
De beton- en steenfabriek van de Gebroeders
Mijnlief, welke zich op de uiterwaarden bevindt,
werd Zaterdagavond geheel door het ijs ingeslo
ten. Indien de rivier gaat werken, dreigt het ge
vaar, dat het gebouw door het geweld der kruien
de ijsschotsen zal worden vernield. In de fabriek
wonen twee leden van het personeel met him ge
zinnen, die nu geheel van de buitenwereld zijn af
gesloten, aangezien ook de telefoonverbinding ver
broken is.
Volgens de ambtenaren van den Rijkswaterstaat
bestaat er voor den dijk op het oogenblik geen on
middellijk gevaar. Zoodra de ijsdam, welke zich bij
Echteld bevindt, doorbreekt, zal de ijsopeenhoping
bij Druten kunnen wegvloeien en zal ook de water
stand dalen. Er is een groot verschil met den toe
stand van 1926, toen het hooge water door den
storm werd opgezweept en de dijken het daardoor
tenslotte hebben opgegeven.
Indien het ijs te Druten gaat kruien, zullen vijf
schepen, die in de haven bij de scheepswerf lig
gen, onherroepelijk verloren zijn. Ook de werf zal
dan aan vernieling ten prooi vallen,
