IJmuider Courant
De situatie
in Tleo tuxegen-
DANCING FEET
doet Den Haag?
biedt Tl deze week
ten Jeins woedt Opgevoed
Opmarsch der geallieerden naar
Drontheim schijnt te vorderen.
Weer periodieke
verloven.
Alleen onderhandeling
na terugtrekking
der Duitsche troepen.
100.000
„Bernisse"-bemanning
JAARGANG NO. 148
„Uitgaven
Costei Maatschappij voor
en Algem Drukkerij N.V., Gr.
jiiiraat
^even
jsnomeH
Courant Kennemerlaan 42, llmuiden,
5301 Postgiro 310791 Alle Advertenties,
voor dii blad, worden kosteloos
in de' Kennemer Courant.
DAGBLAD VOOH VELSEIN. IJMUIDEN. SANTPOORT EN OMSTREKEN
Verschijnl dagelijks, beaalve op Zon- en Feestdagen
Directie, P W PEEREBOOM EN ROBERT PEEKEBOOM Hoofdredacteur, ROBERT PEEREBOOM
DONDERDAG 25 APRIL 1940
Abonnementen pai week 0..1 V/2, pw maand
0.52J4, por 5 maanden ƒ1.55, franco per post
ƒ1.95 per kwartaal. Losse nummers 5 cent per ex.
Advertentiën: 1-5 regels ƒ0.60, elke regel meer
ƒ0.12. BIJ abonnementen belangrijke korting.
Ingezonden mededeelingen dubbele prijs.
Advertenties van Vraag en Aanbod 1-5 regels
ƒ0.25, elke regel meer ƒ0.10.
at
=t al vaak de aandacht op gevestigd dat er in
Ed ffeö!.ek aan centrale 0verheidsleiding is
faide de luchtbescherming der burgerbevol-
D.en Haag" heeft deze aangelegenheid onder-
-C bjj het departement van Binnenlandsche
f' en dit is er niet. in geslaagd de voortvarend-
fan het departement van Defensie, in het be-
der landsverdediging, ook maar in de verte
Saren. Het heeft veel te weinig leiding gege-
is tenslotte in een niet bepaald verheffend
verzeild met de Ned. Vereeniging voor
^[bescherming,
die wel haar best gedaan had.
jaar en dag, allang vóór de oorlog be-
Het bestuur van die vereeniging moge niet feil-
reweest zijn in zijn optreden jegens het depar-
de BESTE en VERRUKKELIJKSTE ontspanning
Charme en vroolijkheid vieren triomfen in
een vlotte, geestige klucht met actueelen
inhoud. Vóór de pauze:
-at, maai
de voornaamste vraag is en blijft:
■rom geeft Den Haag geen betere leiding aan de
wanneer komt die eindelijk? De oorlog
H nu al bijna acht maanden en de ervaringen in
üj, waar de burgerbevolking inderdaad mee-
óos-door de Russen gebombardeerd werd,
wel'bewezen: hoeveel onheil men voorko-
"kan,' hoeveel menschenlevens men kan behoe-
Óoor'een doeltreffende organisatie. Uit een me
lding van een thans in Finland vertoevenden
merker van het Alg. Handelsblad is boven-
jieken hoe groot het verschil in de gevolgen
die organisatie te kort schoot. Wij hebben
bericht Dinsdag geciteerd maar ik zal het hier
5eens herhalen:
In een héél groote provincieplaats, aanvan
kelijk zonder luchtverdediging, vonden 58 bom
bardementen plaats}. Meestal vlogen 16 machi
nes boven het centrum van de stad, soms zelfs
24.5iij lieten zeker meer dan 6000 bommen val
len. Men was voorbereid en telde 48 dooden en
De doeltreffendheid van de organisatie der
e bescherming begrijpe men uit het vol-
"loveii een heel groote plaats vlogen onver-
wacht op twee achtereenvolgende dagen 6 ma-
I chines. Door bommen werden den eersten dag
I 88 menschen gedood en ruim 300 gewond! Bij
latere bombardementen vielen in totaal slechts
1 en 5 gewonden.
De burgerbevolking van Nederland moge
hieraan denken".
Nu kan men hoopvol veronderstellen dat het met
sirijdinethoden der Westersche mogendheden
zoo'n vaart zal loopen als met het optreden dei-
in Finland. Wij hopen dat allen maar zeker
eien we het niet, evenmin als we zeker weten of
ooit aangevallen zal worden. Tegen dit
itste zijn de uiterste voorzorgen ter verdediging
somen. Waarom dan niet ten aanzien van de be
taling der burgerbevolking?
aan leiding van hoogerhand heeft zich
alleen gewroken in het.- verschillend optreden
gemeentebesturen ten aanzien van den bouw
lilplaatsen e; d. en in het uitblijven van
maatregelen omdat de gemeéntëiï niet over
geld konden of durfden beschikken. Het ergste
en is de lauwheid bij de bevolking in het uit
wen van voorzorgen ter zelfbescherming. De ver
jaring van die lauwheid is heel eenvoudig dat de
dachten: Als Den Haag er zoo vaag over
SkIvindt het dit blijkbaar niet erg noodig. Waarom
Buien wij ons dan druk maken? De tegenstelling
de groote energie, door Den Haag ten aanzien
de landsverdediging getoond, moest dien indruk
Keleer versterken.
is blijkbaar bij sommigen een zekere neiging
de bevolking ongerustheid te besparen. Ja, daar
bik ook voor en ik heb er herhaaldelijk mijn best
mor gedaan als het ongerechtvaardigde zwartgallig-
en de verspreiding van zoovele onzinnige
feruchten, die dan ook nooit bewaarheid zijn. Maar
het noodzakelijke voorzorgen betreft voel ik
'niethet.geringste voor. Integendeel. Daarom heb-
wij.in dit blad ook zooveel, aandacht geschon-
a aan de voorbereidingen voor eventueele evacua-
en voor de inrichting van nood-ziekenhuizen,
jftr zulke dingen angstvallig te zwijgen is tegen
et openbaar belang. En de menschen die het naar
erover te hooren handelen in hun eigen
dag als zij zich pogen aan te passen aan de fei-
Jjke maatregelen van een harden tijd en hun
«d zooveel mogelijk pogen te stalen. Dit is geën
meer waarin men zich wel op den moed van
sferen verlaten kan. Men moet zorgen hem zelf
bezitten. „Moed is overwonnen angst", heeft een
bp-denkende Franschman eens gezegd. Welnu,
te kunnen overwinnen, op het sportterrein of in
zakenleven of in welke levensomstandigheden
noodig. Laat ons trouwens erkennen
de meesten dat wel toonen te beseffen en dat
algemeene volksstemming in den lande nu veel
:,er' rustiger en vaster beraden is dan in de eer-
torlo'gsmaanden. De meeste menschen schrikken
meer en kunnen een stootje hebben. Des
meer re<den, des te gunstiger omstandigheden om
luchtbescherming der burgerbevolking met
••hl door te zetten. Velen hebben terecht bewon-
voor het organisatie-vermogen van den Duit-
J Welnu «dan. Doet het em na ook op dit ge-
Je burgemeester van Haarlem heeft het initiatief
^men tot een alarm-oefening voor de geheele be-
ring' dm heden plaats heeft. Ik heb dien
toegejuicht en de hoop uitgesproken
-jen, ook 's nachts, op zullen volgen,
pdien heb ik gemerkt dat het Haarlemsche ge-
uitzondering is. Men heeft het al aan andere
ten voorbeeld gesteld. Ja.hoe hebben wij
-■nu eigenlijk in Nederland met deze zaak? Woens-
®Wgen kwam het bericht dat het gémeentebe-
Van Den Haag let wel: van Den Haag, dat
.„0Gh imt dichtst bij het „vuur" der regeering zit
eenentwintig brandspuiten oor de luchtbescher-
2al koopen. B. en W. hebben er een voordracht
Die 21 spuiten ontbraken nog;
•^meester en Wethouders achten het onder de
y* omstandighëden niet verantwoord langer
36 "te blijven wachteh hun" geduld
en dans.
ACTUALITEITEN.
Een wervelwind van muziek
PROFIITI'S HOILANDSCHE
FOX WERELDNIEUWS.
Heden 8 uur: LAATSTE VOORSTELLING
T)e TlacfU dec fRestiss'nq en Tllc. 7Hatty en de Scftat aan het Oosten
(Adv. Ingez. Med.)
dus op en zeggen dat zij wel- pogen
zullen, het geld geheel of gedeeltelijk van het
Rijk terug te krijgen. Dat is optreden, dat niet be
paald gebruikelijk maar gerechtvaardigd is en ze
ker andere gemeentebesturen tot dergelijk handelen
zal aansporen. Maar zullen we er zoo komen? Neen.
Het Rijk moet zelf handelen en snel! En de leiding
gaan geven die ontbreekt. Als het departement van
Binnenlandsche Zaken daar niet voor geschikt is,
Iaat een ander het dan doen, al is het misschien niet
gewenscht dat dit Defensie is, dat al zoo zwaar be
last is met arbeid.
De Haagsche Post heeft Zaterdag het volgende
betoog gehouden:
„Vier problemen trekken in het bijzonder
de aandacht:
Het zijn: 1. het vrijwilligers vraagstuk voor
de luchtbeschermingsdiensten; 2. het. vraag
stuk van het verstrekken van bindende voor
schriften voor de zelfbescherming; 3. het ma-
terialen-keuringsvraagstuk; 4. het gasmasker-
vraagstuk.
Het is beschamend, dat in ons land nog-geen
enkel dier genoemde vraagstukken ook maar
op eenigszins bevredigende wijze is opgelost.
Ten aanzien van het personeelsvraagstuk kan
thans worden gezegd, dat het door middel van
een vrijwilligerssysteem niet valt op te lossen.
Invoering van een luchtbeschermingsdienst
plicht is een gebiedende eisch.
Waarom dit niet eerder is geschied, zal voor
ons altijd een raadsel blijven. Het militaire
dienstplichtsysteem in ons land is zoodanig,
dat slechts een gedeelte der weerbare man-
nen thans aan onze grenzen staat. Het is bil-
- - lijk, dat de anderen een deel van hun tijd ge
ven aan de luchtbescherming en dit moet dan
ook onverwijld geschieden. De positie van deze
dienstplichtigen moet natuurlijk wettelijk wor
den geregeld.
Bindende voorschriften voor de zelfbe
scherming ontbreken op het oogenblik tenzij
zij betrekking hebben op lichtdooving, e.d.,
waar het dus gaat om maatregelen, die moeten
worden genomen in verband met luchtbescher
mingsoefeningen, die door de overheid wor
den georganiseerd. Niemand weet echter, of
hij nu een brandbom met zand of met water
moet blusschen. Niemand kan nog worden
verplicht in eigen huis zelfbeschermingsmaat
regelen te nemen. Vooral dit laatste is van be
lang. Dat het Rijk zal moeten bijspringen, waar
het de financiering van genoemde maatrege
len ten behoeve van on- en minvermogenden
betreft, spreekt wel vanzelf. De te geven voor
schriften moeten zoo eenvoudig mogelijk zijn.
Een controledienst kan van gemeentewege
worden ingesteld: hier ligt een mooie taak
voor de luchtbeschermingsdienstplichtigen.
Het gasmaskervraagstuk dient dan ook on
verwijld te worden aangevat en opgelost. De
productie van gasmaskers moet in een snel
tempo worden opgevoerd; voor zoover de in
dustrie op eigen bodem daarvoor niet kan
zorgen, moet men in het buitenlandkoopen,
waar verschillende types goede maskers te
verkrijgen zijn. Het spreekt vanzelf, dat een
financieele regeling voor de distributie van
gasmaskers moet worden getroffen".
Men kan een dergelijk programma wat besnoeien,
maar het geeft in hoofdzaken zeer zeker aan waar.
het hapert. En dat is niet gering. Het belangrijkste
is: regeer, geef leiding ook hierin! Er moet een eind
komen aan een toestand, waarin Haarlem in zijn
eentje een alarmoefening voor de heele bevolkin;
vaststelt en de gemeente Den Haag zelf materiaal
gaat koopen, dat het Rijk heeft toegezegd, omdat
haar geduld op is en zij de verantwoording voor
verder uitstel niet meer wil dragen.
Zij het op iets beperkter
voet.
De Regeeringspersdienst deelt mede,
dat van Zaterdag 27 April af (vertrek
Vrijdagavond daaraan voorafgaande)
weer zal worden overgegaan tot het
verleenen van periodieke verloven,
zij het op iets beperkter voet dan tot
dusver het geval is geweest.
Koning Haakon's standpunt.
Volgens Radio Stockholm heeft Koning
Haakon van Noorwegen in een brief tot den
voorzitter van het Noorsche Opperste Gerechts
hof verklaard dat de Noorsche regeering op
geen andere basis met de Duitschers wilde on
derhandelen dan een volledig terugtrekken van
hun troepen uit Noorwegen.
Deze brief van Koning Haakon was een ant
woord op een schrijven van den bestuursraad
te Oslo.
Op het voorstel den Kroonprins door middel van
de radio te doen spreken tot de bevolking van het
door de Duitsche troepen bezette deel van Noorwe
gen antwoordde Koning Haakon dat de Kroonprins
geen toegang heeft tot de radio-stations in deze
districten. De Koning voegde hieraan toe dat van
den Kroonprins niet kan worden verwacht dat hij
de Noren aan zal sporen bevelen van de Duitsche
autoriteiten te aanvaarden. „Ik verwacht van hen
dat zij zich. als Noren zullen gedragen en hun va-
dei-landslievenden geest zullen bewaren".
Amsterdam—Batavia zonder
tusschenlanding.
Bekroonde ontwerpen besproken.
Woensdagmiddag is in het hotel „Wittebrug"
te 's-Gravenhage een vergadering gehouden van
het comité „Vliegtocht NederlandIndië" naar
aanleiding van de uitgeschreven prijsvraag voor
ontwerpen van een vliegtuig, dat de vlucht Ne
derlandIndië zonder tusschenlanding zou kun
nen maken.
De ontwerpers van de drie bekroonde vlieg
tuigen hebben- hun plannen verdedigd, waarna
het woord was aan de critici.
Tot deze behoorden prof. dr. ir. Van der Maas,
ir. Beeling, chef-constructeur der N.V. Neder-
landsche Vliegtuigenfabriek Fokker, de heer Van
Balkom, gezagvoerder der K.L.M., en de heer T.
E. Slot, chef der afdeeling Vliegtuigbouw van de
N.V. Kon. Mij. „De Schelde".
Het was voor deze heeren moeilijk critiek te
leveren, aangezien ten eerste de tekst van de
prijsvraag nogal vaag was gehouden en het ook
ging om een voorstudie en niet om het inleveren
van een tot in details uitgewerkt ontwerp. Dit
kon ook niet, want een dergelijk ontwerp vraagt
aan ingenieurs-arbeid minstens 70.000 uren en
één enkel man zou zeker een jaar of veertig noo
dig hebben om het volledig te kunnen bewer
ken.
Prof. ir. Goudriaan heeft een slotwoord ge
sproken, waarin hij zeide, men moet durf hebben
en fantasie. Zonder deze eigenschappen komt
een vliegtuigconstructeur niet verder, blijft hij
ronddraaien in een kringetje, brengt hij nim
mer iets nieuws. De tijd der romantiek in de vlie
gerij is grootendeels voorbij. De opmerking werd
gemaakt, dat de vliegtuigindustrie zoo langza
merhand een bedrijf is geworden waar met
exacte waarden wordt gewerkt.
Dit neemt echter niet weg, dat nog steeds fan
tasie en durf noodig zijn om dit bedrijf niet te
doen stagneeren, hetgeen trouwens geldt voor élk
technisch bedrijf. Zoodra men min of meer bij
de pakken gaat neerzitten, zoodra men weigert
nieuwe wegen te bewandelen, omdat ze revolu-
tionnair zijn, gaat de zaak mis, is men op den
verkeerden weg.
Telegram van Koolhoven
over .de prijsvraag.
De vliegtuigbouwer F. Koolhoven heeft aan de
vergadering het volgende telegram gezonden:
„Door drukte verhinderd meen ik via dezen weg
uw vergadering ernstig te moeten waarschuwen
voor publicaties, welke door medewerking insti
tuut (bedoeld het Kon. Instituut van Ingenieurs.
Red.) indruk zou kunnen wekken, dat deze ont
werpen het kunnen der Nederlandsche vlieg
tuig-industrie weerspiegelen. Immers mededin
gers hoofdzakelijk employees K.L.M., welke ver-
keersmaatschappij zeker niet bakermat Neder
landsche vliegtuigindustrie genoemd mag wor
den
w.g. KOOLHOVEN.
Op grond van de laatste berichten uit Zweden
geeft Reuter het volgende overzicht van de
situatie:
In het noorden zijn de pogingen der Duit
schers den geallieerden opmarsch naar
Drontheim te stuiten, mislukt. De Duitschers
hebben den geallieerden ring, die steeds nauwer
om Drontheim sluit, niet verbroken. Steinlcjer
is door de Duitsche bommen en granaten vol
komen verwoest. Hier zijn 6.000 inwoners
dakloos.
=C> BRITSCH OPMARSCH PCAN
levensmiddelen en schuilplaatsen. Een groot aantal
moderne wapens zou zijn buitgemaakt.
LUCHTAANVALLEN OP
BU RGERBEVOLKING?
Volgens het Noorsche Telegraafagentschap wordt
de burgerbevolking in Noorwegen voortdurend door
Duitsche vliegtuigen gebombardeerd. De laatste
dagen zijn veel onbeschermde dorpen en kleine
visschershavens aan de Westkust van Noorwegen
door de Duitsche vliegtuigen met brand- en bri
santbommen bestookt waardoqr vele huizen in vlam
men zijn opgegaan en tal van dorpelingen zijn ge
dood.
Slachtoffers zijn gevallen te Sandsoey, Angvik,
Aandalsnes, Sundalversira, Hoeyanger, Soengundal
en Voss, alsmede in de kustplaatsen Aalesund en
Molde. Naar schatting zijn bij deze aanvallen min
stens 60 personen gedood.
Het grootste deel van de burgerbevolking van
vele steden heeft thans de wijk genomen naar de
bergen, wouden, dalen en kléine fjorden. Het voed-
selvraagstuk in het binnenland levert moeilijkheden
op, doch is nog niet ernstig.
Het N.T.A. verklaart: het Noorsche volle is één
in zijn strijd om het bestaan. De krachtige geallieer
de hulp is een sterke aanmoediging geweest en
ieder is in den strijd om de vrijheid met den goesten
geest bezield.
Volgens berichten in de Zweedsche pers is de
verduistering gelast van de door de Duitschers
bezette Noorsche gebieden.
Het vliegveld van Oslo, dat verscheidene malen
door Engelsche vliegtuigen is gebombardeerd,
staat thans onder zulke strenge militaire bewaking,
dat het voor buitenstaanders onmogelijk is, de uit
werking van de jongste operaties der Britsche lucht
macht vast te stellen
In het zuiden trachten de Duitschers langs
drie wegen naar het noorden door te dringen.
De middelste colonne is Koppang, ongeveer 80
K.M. ten noorden van Elverum, genaderd.
Meer naar het oosten houden de Noren de
Duitschers tegen te Osen, 40 K.M. ten noord
oosten van Elverum, en te Trysail nabij de
grens.
De Duitsche linkervleugel, die in het groote
Gudbrandsdal opereert, heeft onbesliste gevechten
met de geallieerden geleverd in den strategisch be
langrijken sector van Lillehammer, waar het dal
overgaat in de zuidelijke vlakte van Oslo. Van
Dombaas uit worden voortdurend geallieerde ver
sterkingen naar het Gudbrandsdal gezonden. Het
belangrijke spoorwegkruispunt Storen, ten zuiden
van Drontheim, is in handen der geallieerden.
In het gebied van Narvik woedt sedert vijf dagen
een sneeuwstorm, die de militaire actie belem
mert.
De Duitsche beweringen; volgens welke de eerste
Noorsche divisie in het zuidoosten van Noorwegen,
zonder ernstigen tegenstand te bieden naar Zweden
gevlucht zou zijn, worden volgens het Noorsche
telegraafagentschap van gezaghebbende zijde tegen
gesproken.
De Finsche radio heeft medegedeeld, dat volgens
mededeelingen van Finsche correspondenten de
Britsche troepen tot 60 K.M. ten zuiden van
Drontheim zijn opgerukt.
Fort Hegra, dat zich in Noorsche handen be
vindt, heeft versterking ontvangen, waardoor de
mogelijkheid om de Duitsche aanvallen te weer
staan, wordt vergroot.
In een officieel Britsch communiqué wordt ge
zegd:
In de buurt van Drontheim werd een vermelde
tegenaanval uitgevoerd door Duitsche troepen,
welke zich in belangrijke getale in de fjord van
Drontheim bevonden. Na een tamelijk levendigen
strijd zijn onze troepen er in geslaagd den toestand
te herstellen".
De correspöndent van eeAftonbladet" te Rotos
meldt dat het Duitsche luchtbombardement den
geallieerden niet heeft gehinderd gebruik te maken
van den spoorweg in het Gudgrandsdal om ver
sterkingen naar het Zuiden te zenden.
Noorsche militaire kringen verwachten dat spoedig
een groote slag zal worden geleverd om het bezit
van het dal. Het schijnt, dat de geallieerden on
danks de vortdurende Duitsche luchtaanvallen hun
troepenconcentraties voortzetten. Britsche en Noor-
'sche luchtdoelartillerie zou gedurende het week
einde 20 Duitsche vliegtuigen hebben verwoest.
OVERGAVE VAN
DUITSCH BTALJON.
Uit betrouwbare geallieerde bron verneemt
Reuter dat in het dorp Gratangen, 40 K.M. te
Noorden van Narvik, een geheel Duitsch bataljon
door de Noren is omsingeld en zich heeft overge
geven. Van de 1000 Duitschers zouden er volgens
dit bericht 150 zijn gedood.
De overgave geschiedde na een belegering van
zes dagen, tengevolge van gebrek aan munitie,
Radiotelefoongesprekken.
(Het 100.000ste radio telefoonge
sprek met Indië is Dinsdag gehou
den en wel door Houthandel Jon-
geneel te Utrecht. Voor dit jubi-
leumgesprek werden geen kosten
berekend.)
Er is honderdduizend keeren
Zoo maar draadloos door de sferen,
Met den verren Oost gepraat;
Wat een lange reeks van woorden,
Die men hier en ginder hoorde,
In betoogen zonder draad.
Het valt zwaar je voor te stellen,
Laat nog staan om na te tellen,
Wat die honderdduizend maal,
In een aethergolf beweging
Al niet over land en zee ging,
Maar 't is zeker kolossaal.
Jonge-jonge Jongenelen,
Gij kreegt een faveur uit velen,
Bij dit machtig jubilé;
Zoo kunt gij, op stuk van zaken,
Een bijzonder zaakje maken,
Aardig volk, die P. T. T.
Of het nu ging over zaken,
Dan wel ouders kindren spraken,
Ambtlijk of in zoeten min;
Of de sprekers rustig zaten,
Dan wel uitgelaten praatten,
Oppervlakkig of vol zin;
Al die honderdduizend keeren,
Kon men 't wonder apprecieeren,
Dat de radio bereidt;
Als zij, de ondenkbaar vlugge,
D'afstand weet te overbruggen,
Die ons land van 't Oosten scheidt.
Nog veel honderdduizend malen,
Zal men grif de cijns betalen,
Die er eenmaal nu op staat,
Om de zeer bijzondre waarde
Van een band rond half de aarde,
Die een band is zonder draad.
maakte den strijd bij Narvik mee
Twee en een half uur lang
regende het granaten.
De bemanning van het Nederlandsche s.s. „Ber-
nisse" heeft bij aankomst te Stockholm enkele
nadere bijzonderheden medegedeeld omtrent den
zeeslag, die zich op 10 April in de fjord van Narvik
heeft afgespeeld, aldus meldt Reuter ons.
Deze Nederlandsche zeelieden, wier schip, naar
men weet, te Narvik is gezonken, hebben het ver
loop van den strijd van de rotsen aan .de kust af
gade kunnen slaan. Zij verklaarden, dat het 2 y2 uur
lang granaten van de Britsche en Duitsche oorlogs
schepen regende. Vele kwamen in de nabijgelegen
rotsen terecht. In tal van huizen brak brand uit en
een electrische centrale vloog in de lucht. Ondanks
het kanongebulder was. onder de burgerbevolking
geen teeken van paniek te bemerken. Toen de man
nen van de „Bernisse" Narvik verlieten, was er
van de burgerbevolking niemand gedood of ge
wond. Slechts vier huizen waren volkomen ver
woest. --
