joningen vraagt kinderen
de getroffen gebieden.
Normaal handelsverkeer
moet gehandhaafd.
JCtUtSf
Deel van distributie
bonboekjes moet
vernietigd worden.
OEN 5 D A G 29 M E I 1940
GRONINGEN. 28 Mei. (A.N.P.) De Com
missaris der Koningin in de provincie Gro
ningen heeft tot den opperbevelhebber
Iq jand- en zeemacht het volgende telegram
richt'.
°Als voorzitter van de stichting .De Gro
ninger Gemeenschap" kom ik u hierbij na
mens de bevolking- van de provincie Gronin-
ten de verzekering geven, dat de inwon-
ners van stad en lande van Groningen het
sich als Nederlanders een eer zullen rekenen
jn buis en boerderij zoovele kinderen uit
ae getroffen deelen des vaderlands te mo-
*en ontvangen, als naar uwe meening wen
selijk zal zijn, opdat voor die kinderen een
oezonde omgeving en verpleging gewaar
borgd zal zijn.
De organisatie is reeds in zooverre gereed,
dat ieder door u te vermelden aantal oogen-
blikkelijk kan worden ontvangen.
prijzen der voor export afgeleverde
tuinbouwproducten.
DE LIER 28 Mei. Maandag werd door de Ne-
i'Iaadsche Groenten en Fruitcentrale aan de veilin-
<q bericht, dat onderstaande prijzen uitgekeerd
Minen worden voor de tuinbouwproducten die in
•et tijdvak van 18 tot en met 25 Mei j.l. voor export
Duitschland werden afgeleverd.
^Tomaten, a, b en c f 30 per 100 K.G.
Kaskomkommers: a. boven 52 K.G. per 100 stuks
(«40* b. van 44 tot 52 K.G. per 100 stuks f7,40; c.
an 30 tot 44 K.G. per 100 stuks f6,40.
Platglaskomkommers: aa. boven 80 K.G. per 100
cjks f9,40; a. van 65 tot 80 K.G. per 100 stuks
f8,40' b. van 55 tot 65 K.G. per 100 stuks f7,40; c.
rdi 45 tot 55 K.G. per 100 stuks f6,40.
Bloemkool: a. boven 18 c.M. f 10,70 per 100 stuks;
ran i215 c.M. f 8 per 100 stuks.
Bospeen f 10,70 per 100 bos.
Slaboven 20 K.G. per 100 stuks f 1,40; sla onder
'0 K.G. per 100 stuks f 1,10.
In het Westland acht men deze prijzen bevredi
gend. De zeer groote afname voor export naar
Duitschland kan niet anders dan een uitkomst voor
jen tuinbouw genoemd worden. (A. N. P.)
Minimum- en maximum-prijzen voor
tuinbouwproducten.
DE LIER 28 Mei. Met ingang van Maandag 27
jlei werden door de Nederlandsche groenten- en
fruitcentrale de volgende minimum- en maximum
prijzen vastgesteld voor onderstaande tuinbouw
producten:
Tomaten, a, b en c minimum f 30, maximum f 40
ter 100 K.G.
Kaskomkommers: a. boven 52 K.G. per 100 stuks
(6,00—f6,50; b. van 44 tot 52 K.G. per 100 stuks
f5,50—f6,00; c. van 30 tot 44 K.G. per 100 stuks
'5,00f 5,50.
Platglaskomkommers: aa. boven 80 K.G. per 100
jiuks f8,30f9,00: a. van 65 tot 80 K.G. per 100 st.
♦7.30f 8,30; b. van 55 tot 65 K.G. per 100 st..
f630f7,30; c. van 45 tot 55 K.G. per 100 stuks
f5,30—f 6,30.
Bloemkool kas: aa. boven 18 c.M. f 12,00f 14,00
er 100 stuks; a. van 15 tot 18 c.M. f 8,70f 12,00
per 100 stuks; b. van 1215 c.M. f 6,70f 8,70 per
100 stuks.
Bospeen Vs K.G. per bos zonder lof f 10,70-f 13,40
per 100 bos.
'Kropsla natuur: a. boven 20 K.G. per 100 stuks
j],40—f1,70; b. van 15 tot 20 K.G. per 100 stuks
fl,10—f 1,40. (A. N. P.)
De inlevering van
„Reichsmarknoten".
Circulatie hier niet geoorloofd.
's-GRAVENHAGE28 Mei. (A.N.P.) Ter toe
lichting van het gebod tot inlevering van
„Reichsmarknoten" wordt het volgende mede
gedeeld:
Onder deze „Reichsmarknoten" worden u i t-
sluitend verstaan de thans in Duitschland
gangbare bankbiljetten, Reichskredietkassen-
icheine zijn wettig betaalmiddel en dientenge
volge niet aan het gebod onderworpen. Ook op de
Jentenibank"-biljetten van 1, 2 en 5 renten-
mark is het onderhavige gebod niet van toepas
sing.
De circulatie van in Nederland aanwezige Duit-
acne „Reichsmarknoten" kan, aangezien hier te
lande uitsluitend het Nederlandsche geld en de
Reichskredietkassenscheine wettig betaalmid
del zijn, niet worden gedoogd. De mogelijkheid
bestaat, dat deze Duitsche bank- en muntbiljet
ten, in strijd met het belang van het Duitsche
enNederlandsche economische leven, naar't Duit
sche rijksgebied zouden worden overgebracht, aan
gezien deze biljetten slechts daar in betaling-kun
nen worden gegeven. Ten einde te voorkomen,
dat deze biljetten naar het Duitsche gebied wor
den overgebracht hetgeen volgens de Duit
sche wet verboden is bleek het noodig, de in
Nederland aanwezige Duitsche ..Reichsmark
noten" aan de circulatie te onttrekken. Het is
niet de bedoeling hierdoor op het eigendoms
recht van den betrokkene inbreuk te maken.
De banken waar de inlevering heeft plaats ge-
ronden zijn verplicht zoowel de ingeleverde
biljetten als die, welke zich in haar eigen bezit
bevinden, aan het einde van den inleveringster
mijn onverwijld over te dragen aan de Neder
landsche Bank N.V. De „Reichsmarknoten",
door de Nederlandsche Bank verzameld, zullen
door haar aan het departement van Financiën
in bewaring worden gegeven.
Aan hen, die kunnen aantoonen. dat zij na 10
Mei 1940 te goeder trouw „Reichsmarknoten"
in betaling hebben aangenomen, wordt gelegen
heid gegeven, binnen den inleveringstermijn de
inwisseling daarvan in „Reichskreditkassen-
scheine" bij de „Reichskreditkassen" en bij de
door deze daartoe gemachtigde instanties te ver
zoeken. Welke instanties hiervoor in aanmerking
komen, zal nader bekend gemaakt worden.
Indien degene, die te goeder trouw de „Reichs
marknoten" ontvangen heeft, niet in degele
genheid is vóór den afloop van den inleverings
termijn de inwisseling te verkrijgen, dan moet hij
de biljetten bij een der in het besluit genoemde
banken inleveren. Hij kan tegelijkertijd het
■ezzoek doen de inwisseling achteraf nog tee te
staan.
Met nadruk wordt de aandacht erop gevestigd,
dat het verhandelen van .Reichsmarknoten"
?an ingezetenen ingevolge artikel 3 en aan niet-
ingezetenen ingevolge artikel 5 van het besluit
tot het treffen van een deviezennoodmaatregel
Tan 10 Mei 1940 verboden is en overeenkomstig
artikel 7 van dat besluit wordt gestraft.
Weer briefkaartenverkeer met
Duitschland.
"s GRAVENHAGE 28 Mei. (A. N. P.) Het post
verkeer met Duitschland Is thans gedeeltelijk her-
Vat d.w.z. dat weder zijn toegelaten briefkaarten
gefrankeerd volgens het internationale tarief (dat
|s7!/2 cent) en gesteld in de Nederlandsche of in de
Duitsche taal.
Het aanteekenen van de briefkaarten is niet toe-
Geëvacueerd vee wordt
teruggevoerd
Het mag niet verkocht of
verruild worden
s GRAVENHAGE, 28 Mei. (ANP) Het Rijksbu
reau voor de Voedselvoorziening in oorlogstijd
brengt ter kennis van de belanghebbende veehou
ders, dat met het terugvoeren van vee naar de
evacuatie-gebieden een aanvang is gemaakt. Dit
terugvoeren kan alleen geschieden onder leiding
en op aanwijzing van het bureau „Ontruiming".
Aangezien het aanbrengen van merken bij
den afvoer in vele gevallen niet meer kon ge
schieden, zal het aanvankelijk niet steeds
mogelijk zijn aan den veehouder zijn eigen
vee terug te geven. Later zal getracht wor
den het vee op de goede plaats te brengen,
waarbij het bureau „Ontruiming" medewer
king zal verleenen. Teneinde zulks te bevor
deren, wordt er met grooten nadruk op gewe
zen, dat de boeren tot nader order het terug
gevoerde evacuatie-vee niet mogen verkoo-
pen of verruilen dan op aanwijzing en met
toestemming van het bureau Ontruiming.
Het vervoer mag voorshands natuurlijk alleen
geschieden, indien gedekt door een speciaal ver-
voerbewijs voor evacuatie-vee. Toestemming tot
verkoop zal alleen in noodgevallen gegeven kun
nen worden.
Afleveringsverbod voor enkele
aardappelsoorten.
's GRAVENHAGE 28 Mei. Het rijksbureau voor
de voedselvoorziening in oorlogstijd maakt het vol
gende bekend:
Ten einde de beschikbare aardappelenvoorraad
zoo doélmatig mogelijk te besteden, geldt met ingang
van heden een afleveringsverbod voor de aard
appelsoorten Roode Star, Furore, Zeeuwsche Bon
ten en Blauwen. Het verbod geldt evenwel alleen
voor de nog op de landbouwbedrijven aanwezige
aardappelen.
Ontheffing van het verbod kan worden verleend
door den provincialen voedselcommissaris voor het
gebied, waar de aardappleen zich bevinden. (A.N.P.)
Hulpactie voor door den oorlog,
gedupeerd spoorwegpersoneel.
UTRECHT 28 Mei. In overleg met den perso-
neelraad heeft de directie van de Nederl. Spoor
wegen een steuncommissie N. S. 1940 in het leven
geroepen, teneinde hulp te verleenen aan het per
soneel, dat door de oorlogshandelingen have en of
goed verloren heeft. Deze commissie bestaat uit de
heeren dr. Ch. F. P. Bodemeyer en drs. S. Buys als
vertegenwoordigers van de directie der Ned. Spoor
wegen en de heeren H. J. 'van Braambeek en H. F.
Timmermans als gemachtigden van de erkende
personeelorganisaties.
Per dienstorder is een beroep op de medewerking
van het geheele personeel gedaan in den vorm van
een wekelijksche of maandelijksche bijdrage van
ten minste 1 pet. der bruto-bezoldiging. Zoodra een
algemeene landelijk comité mocht worden opge
richt, zal voormelde commissie zich hiermede in ver
binding stellen. Genoemde steuncommissie is met
haar werkzaamheden onmiddellijk begonnen en
heeft reeds een onderzoek laten instellen naar het
aantal slachtoffers en naar den omvang van het
geleden materieel verlies. (A. N. P.)
's GRAVENHAGE 28 Mei. Het departement van
handel, nijverheid en scheepvaart maakt bekend:
Voor een spoedig herstel der binnenlandsche
economische verhoudingen is een zooveel mogelijk
normaal gehouden handelsverkeer geboden. Het is
echter gebleken, dat door verscheidene fabrikanten
en grossiers in strijd met deze noodzaak wordt ge
handeld. Niet alleen geven zij zelfs aan hun vaste
afnemers geen goederen meer af zonder contante
betaling, doch ook trekken zij loopend'e credieten
in. Zulks zou tengevolge kunnen hebben, dat de
goederenvoorziening vastloopt en derhalve zoowel
het publiek als de winkeliers en coöperaties het
slachtoffer worden van bedoelde onder de huidige
omstandigheden onverantwoordelijk te noemen han
delingen. In het bijzonder zou de voedselvoorzie
ning via de winkels hierdoor in gevaar kunnen
komen.
Mitsdien moge met den meesten nadruk nogmaals
worden gewezen op de noodzakelijkheid, dat iedere
leverancier zijn zaken op normale wijze blijft drij
ven en niet met een beroep op de buitengewone om
standigheden maatregelen treft, welke indruischen
tegen het algemeen belang bij een zoo veel mogelijk
ongestoorde productie en distributie.
Nog zij hier opgemerkt, dat ook de winkeliers
en coöperaties zien dienen te onthouden van elke
handeling, welke het normale zakenverloop zou
kunnen ontwrichten. Het is b.v. bekend, dat ver
scheidene hunner, ofschoon over Voldoende con
tante middelen beschikkende, de wissels en kwitan
ties hunner leveranciers niet honoreeren. Een der
gelijke handelwijze werkt uiteraard storend op het
economische evenwicht, dat juist in deze dagen
noodwendig moet blijven gehandhaafd. (A. N. P.)
REGELING VOOR WASSCHERIJ-AUTO'S TER
BESPARING VAN BENZINE.
AMSTERDAM, 28 Mei. De commissaris
van politie, chef van het bureau - verkeerswezen
te Amsterdam, maakt bekend aan wasscherijen,
welke buiten de hoofdstad gevestigd ^;ijn, dat
ter besparing van benzine, aflevering van was-
schen aan particulieren per auto te Amsterdam
niet is toegestaan. Men dient deze wasschen te
brengen naar een vast centraal punt, vanwaar
dan op andere wijze het vervoer dient te ge-
geschieden. Deze regeling- geldt niet voor de afle
vering van wasschen aan hotels, ziekenhuizen,
waschinrichtingen en aan adressen van wasch-
verzenders. (A.N.P.)
TOEWIJZING VAN ACETON.
's GRAVENHAGE 28 Mei. (A. N. P.) Het de
partement van handel, nijverheid en scheepvaart
deelt den belanghebbenden bij de distributie van
aceton mede, dat de door het rijksbureau voor che
mische producten voor de periode van 1 April j.l.
tot 31 Mei a.s. uitgereikte toewijzingsbiljetten voor
afname van aceton, waarvan de geldigheid door de
algemeene intrekking van alle verleende vergun
ningen van 10 Mei j.l. was vervallen, wederom van
kracht worden. Deze toewijzingen zuilen thans ech-
ter na 31 Mei geldig blijven tot nader order, terwijl
v oorloopig geen nieuwe vergunningen tot aankoop
of verbruik van aceton, behoudens in zeer bijzon
dere gevallen, zullen worden uitgereikt.
Tegelijkertijd wordt, in verband met de moge
lijkheid, dat bestaande voorraden geheel of gedeel
telijk verloren zijn gegaan, een nieuwe inventari
satie gehouden. Ingeschrevenen, die de daarop be
trekking hebbende circulaire, om eenigerlei rede
nen, niet mochten hebben ontvangen, worden
verzocht aan het rijksbureau voor chemische pro
ducten, Bezuidenhoutscheweg 64 te 's Gravenhage,
alsnog een exemplaar daarvan aan te vragen.
De tram rijdt weer op den Coolsingel te Rotterdam. Op den
achtergrond het stadhuis, dat nagenoeg ongeschonden bleef
Aflevering terpentijn en
harsen aan banden
s-GRAVENHAGE, 28 Mei. Het departement
van Handel, Nijverheid en Scheepvaart maakt be
kend, dat het, mei ingang van 29 Mei 1940, zonder
uitdrukkelijke schriftelijke toestemming van het
bestuur van het rijksbureau voor chemische pro
ducten, Bezuidenhoutscheweg 64 te 's-Graven-
hage, verboden is af te leveren:
1. Terpentijn (terpentijnolie).
2. White spirit (aardolieproduct, o.a. bekend als
terpentina, kunstterpentijn)
3. Gomhars b t/m n.,
4. Gomhars wg, ww en beter;
5. Houthars, donkere/lichte t/m n;
6. Houthars wg en hooger;
7. Gom damar en elemi;
8. Gom copal en kaurigom;
9. Kunstharsen, voor zoover deze toepassing vin
den in de verf- en lak industrie, zooals phenol-
formaldehyd-harsen, glyptaal-harsen en daarmede
overeenkomende producten; kunstharsen, welke
bestemd zijn voor de fabricage van perspoeders
en persproducten vallen voorloopig buiten dit
verbod.
Van dit verbod zijn uitgezonderd afleveringen
van terpentijn door detaillisten aan schilderspa
troons in hoeveelheden van ten hoogste 1 liter per
week per volwassen schilder, evenwel met dien
verstande, dat in geen geval een grootere hoeveel
heid aan een kooper mag worden afgeleverd dan
overeenkomt met hetgeen hij normaal per week
gebruikte. Ten aanzien van deze afleveringen geldt
bovendien, dat zij slechts mogen plaats vinden na
afteekening door den detaillist van een bon in
tweevoud, bevattende de namen van den leveran
cier en van den kooper en de afgeleverde hoeveel
heid. Van deze bons moet een exemplaar door
kooper en een door verkooper worden bewaard.
(A.N.P.)
Oplichtingsaffaire na zes jaar voor
den rechter.
's-GRAVENHAGE, 28 Mei. Bijna zes jaren ge
leden, n.l. op 2 Juli 1934 werd een handelaar in foto
artikelen, te dezer stede, door een jongeman, die
zich uitgaf voor jhr. Schimmelpenninck van der Oye,
doch wiens werkelijke naam een geheel andere was
zijn initialen luiden L. J. de W. opgelicht voor
twee fototoestellen. De winkelier deed aangifte bij
de politie, doch de „kooper" van de beide toestellen
bleek niet meer vindbaar. Totdat toevalligerwijze
onlangs een andere jongeman, zekere V., met de po
litie in aanraking kwam voor een feit dat tot over
brenging van dezen V. naar het Huis van Bewaring
leidde. Bij deze gelegenheid kwam aan het licht, dat
De W. en V. in 1934 eenige malen „op stap" waren
geweest en dat zij samen te Zandvoort waren aan
gehouden. De W. had toen aan V. verteld dat hij van
een winkelier twee fototoestellen onder valsch voor
wendsel in handen had gekregen.
De bedoelde winkelier was nu spoedig gevonden
en nadat de noodige inlichtingen waren verkregen
kon alsnog de vervolging tegen De W. worden in
gesteld.
De officier van justitie eischte terzake van op
lichting tegen De W. acht maanden gevangenisstraf.
Uitspraak 11 Juni.
LANGS DE STRAAT
Weer gewoon
Onze voornaamste winkelstraat, de Groote Hout
straat, herneemt, zooals alles in onze stad, weer haar
gewoon, normaal voorkomen, des morgens, des mid
dags en des avonds. Behalve dan wat de auto's be
treft.
Wij wandelen er weer gewoon op de hier en daar
wel wat erg smalle trottoirs, dat wil zeggen smal
op die gedeelten, waar ook de rijweg zij het dan
dat die bijna geheel slechts in één richting bereden
mag worden eigenlijk te smal is voor een straat
met druk verkeer, een stuk van den hoofdweg dwars
door de stad. Wij houden er weer rechts. Wij, daar
mede bedoel ik de menschen die een goed begrip
hebben van de eischen van het moderne verkeer.
Helaas houden er ook nog steeds velen links. Vooral
op den Maandag zondigen onze, hier overigens zeer
welkome, landgenooten uit Haarlem's schoone om
streken, veel tegen de wet van het rechts houden
en drentelen, soms wel gedrieën, op het voor hun
richting linksche trottoir, met een kalmte en de
rust, die hen ook op een breeden, stillen landweg
kenmerkt, zich er blijkbaar absoluut niet van be
wust, dat dit voor hen die meer oog hebben voor de
moderne verkeerseischen, maar al te dikwijls zeer
hinderlijk is. Dezen toch zien zich nu vaak ge
dwongen, even van het voetpad af te wippen, daar
bij de kans loopende te worden aangereden, omdat
die brave buitenlui geen notie hebben van uitwïj-
ken, voor welke bewering Starings „Hoofdige Boer"
het bewijs is. Er wordt op dit gebied dagelijks nog
heel wat gezondigd tusschen Groote Markt en Groote
Houtbrug!
De bekende typen, die aan de Groote Houtstraat
een aardig aanzien plachten te geven en die wij
even gemist hadden, zijn gelukkig teruggekeerd. De
vriendelijke en rustige man, die met een uitnoodi-
gend gebaar naar het mandje met vette palinkjes
wijst, dat aan zijn arm hangt en met een aanmoe
digenden glimlach, zoo onder het voorbij loopen
door, met zachte en duidelijke stem tegen u zegt:
„Wat zijn ze weer lekker vandaag! Vet als boter!
Wat z y n ze weer goed!" is weer het stadsbeeld ko
men verlevendigen. Altyd blijft hij bescheiden in
het aanprijzen van zijn vette en bij het volk zoo ge
liefde lekkerny, opdringerig wordt hy nooit. Wilt
u van den inhoud van zijn mandje geen notitie ne
men, ook niet van de palingen die hij u als monster
vóórhoudt, even goede vrienden! Ik wensch hem
goede zaken.
Met vreugde begroetten wy onlangs ook al uit
de verte het frissche kleurenspel, boven de hoof
den der voetgangers, van de aardige ballonnetjes die,
steeds in beweging, de aandacht en de begeerigheid
van het jeugdig deel der wandelaars in de Hout
straat trekken en opwekken. Het deed ons, naderbij
gekomen, genoegen te zien, dat weer dezelfde ver
koopster, de groote, forsche vrouw met het goed
moedig gelaat, daar stond, als een rots in de bran
ding van het drukke verkeer, houdend den langen
stok, waaraan de ballonnetjes van boven zijn be
vestigd, als een staf. Welkom goedmoedige ballon-
nenverkoopster, gij brengt weer een vroolijken lach
op menig kindergezicht!
En de bloemenkoopman met zijn rijken schat van
kinderen Flora's, hij is ook weer op het appèl en
brengt met zijn fleurige koopwaar leven en vroo-
lijkheid-door-kleur-en-vorm in het stadsbeeld.
„Doe gewoon en koop gewoon" is de leuze van
deze dagen. Ik zou zeggen: dit advies kan des te
beter opgevolgd worden, nu ook de Groote Hout
straat „weer gewoon is".
J. C. E.
Maximumprijzen aardappelen.
's-GRAVENHAGE, 28 Mei. Het rijksbureau
voor de voedselvoorziening in oorlogstijd maakt be
kend. dat de maximum-prijzen voor aardappelen
voor de week van 27 Mei tot en met 1 Juni 1940
als volgt zijn vastgesteld, alles onverminderd eenig
verbod van aflevering.
Ie. Voor de soorten Zeeuwsche Bonte, Zeeuwsche
Blauwe, Roode Star en Furore, alle voor zoover
verbouwd op kleigrond: lelersprijs 4.35 p. 100
KG; grossiersaankoopprijs, franco voor den wal
ter bestemming 5.15 p. 100 KG; winkeliersaan
koopprijs, franco winkel 5.95 p. 100 KG; id. in
Amsterdam 6.05 p. 100 KG; prijs voor den con
sument (afgehaald aan den winkel 0.07\'z p. KG;
thuisbezoi-gd 0.08 \'2 per KG.
2e. Voor de soorten Eigenheimers, Bevelanders,
en daarmede gelijk te stellen soorten, alle voor
zoover verbouwd op kleigrond: telersprys 3.80 p.
100 KG; grossiersaankoopprijs, franco voor den
wal ter bestemming 4.60 p. 100 KG; winkeliers-
aankoopprijs, franco winkel 5.40 p. 100 KG; id.
in Amsterdam 5.50 per 100 KG; prijs voor den
consument 0.07 per KG (afgehaald aan den
winkel); thuisbezorgd 0.08 p. KG.
3e. Voor de soorten Alpha, Bintje, Industrie en
daarmede gelijk te stellen soorten, alle voor zoover
verbouwd op kleigrond: telersprys 2.92 p. 100
KG; grossiersaankoopprijs, franco voor den wal
ter bestemming 3.60 p. 100 KG; winkeliersaan
koopprijs, franco winkel 4.40 p. 100 KG; id. in
Amsterdam 4.50 per 100 KG; prijs voor den con
sument (afgehaald van den winkel) 0.06 per
KG; thuisbezorgd 0.07 p. KG.
De prijzen voor den consument zijn dus onge
wijzigd gebleven. (A.N.P.)
in Haarlem
en daarbuiten.
SCHILDERIJEN ALS
RUILMIDDEL.
Het kan bekend zijn dat ook in normale tijden
de kunstenaar er wel in slaagt zijn financieelé ver
plichtingen jegens derden: artsen, leveranciers en
anderen, met werk van eigen hand te voldoen.
Gemakkelijk gaat dat wel niet en degeen, die te
vorderen heeft, moet al zelf kunstliefhebber zijn
en bovendien -niet zelf om contanten verlegen zit
ten. Maar 'het gebeurde vrij vaak en het zou niet
te verwonderen zijn als in deze voor de kunste
naars zeer benarde tijden pogingen in die richting
herhaald en met eenige tegemoetkoming beoor
deeld werden.
Voor bezitters van kunstwerken, liefhebbers en
handelaren, ligt de zaak wel lastiger, daar hun
bezit thans uiterst moeilijk te taxeeren is, het ele
ment philantropie in die gevallen niet in de eerste
plaats in aanmerking komt en het toch ook meestaj
over objecten gaat, die buiten verhouding tot een
dokters-, bakkers- of slagersrekening staan, wat
(zelfs in deze dagen) de geldelijke waardeering
betreft. Men kan werkelijk niet zeggen wat moei
lijker is, alleen als zeker aannemen dat in deze
periode, die ieder moet doormaken, kunstwerken
naar verhouding goedkooper zullen zijn te krijgen
dan schoenen of kleedingstukken. Voorloopig vecht
men meer om de laatste dan om de eerste objecten.
Toch zijn schilderijen vaak als ruilobjecten ge
bezigd tegen gansch ander soortige zaken. De ge
schiedenis levert vele van die gevallen op. En de
goede stad Haarlem heeft indertijd daarvan een
aardig voorbeeld verschaft dat men nu wel eens
op mag halen om de ruilwaarde van schilderyen
te bewijzen.
In het jaar 1804 ontving de Haarlemsche schil
der Wybrand Hendriks van het toenmalig Fran-
sche bewind in Den Haag een cadeautje in den
vorm van een voortdurend bewijs van vrijen toe
gang tot de omstreeks 1798 gestichte Nationale
Konstgalerij in die stad. Die Nationale
Konstgalerij was de voorloopster van het Konink
lijk Museum, dat op zijn beurt weer aan de stich
ting van ons Rijksmuseum voorafging. Het was de
beroemde agent van Finantiën Gogel, een kunst
zinnig leider der Hollandsche Patriottenpartij, die
voor de stichting der „Konst-Galerij" het meeste
en belangrijkste werk verzette.
Toen Wybrand Hendriks zijn vriendelijke atten
tie uit Den Haag ontving was Gogel echter reeds
van het tooneel verdwenen en was zijn medestan
der, de inspecteur der Nationale Gebouwen Ever-
hard Temminck, de man die in kunstzaken de la
kens uitdeelde.
Wil men weten waaraan Hendriks die vriende
lijkheid te danken had? Wel, dat kwam „wegens
zijn hulp in het afnemen der schilderijen van de
Magistraat der stad Haarlem".
En de schilderijen die Hendriks zoo keurig had
helpen afnemen werden daarop bij minnelijke
transactie van dien Magistraat overgenomen te
gen betaling van., een gebouw, voor de Haar
lemmers van niet geringe waarde: ons mooi Stad
huis op de Groote Markt! Een merkwaardige han
delszaak dus.
Wanneer men zich nu afvraagt hoe dat in elkaar
zat, moet men weten dat onze Magistraat vijf jaar
tevoren dat stadhuis, weliswaar onder vriendelijken
drang der Hooge Overheid, voor vijf en dertig
duizend gulden aan die Heeren had verkocht, om
dat de landsregeering er een Gerechtshof in
wenschte te vestigen. Er is nooit een gerechtshof
in geweest, althans niet in actie en het gebouw
heeft vier, vyf jaar leeg gestaan. Dan besluit de
inmiddels gewijzigde Regeering in Den Haag het
Gerechtshof van het Departement Texel niet in
Haarlem te vestigen en zij komt met de Haar
lemsche Vroedschap overeen het Stadhuis terug
te geven tegen betaling van vijf schilderijen die
eigendom der Stad waren. Het waren: (toelichting
tot besluit Nr. 1 van 20 Febr. 1805, Rijksarchief)
Een, verbeeldende den Bethlemschen kinder
moord door Cornells van Haarlem, Ao. 1591, ge
schilderd met twee deuren door Maarten van
Heemskerk.
Een, verbeeldende den Godenbruiloft, door Cor.
nelis van Haarlem.
Een, verbeeldende Adam en Eva, door Cornelis
van Haarlem.
Een, verbeeldende een gevecht op de Vuyke ol
Haarlemmermeer, door Vroom.
Een, verbeeldende een Magdalena-beeld, door een
onbekend schilder.
In het contract van overdracht tusschen de
Haarlemsche schepenen P. N. Quarles en G. A.
Vermeulen eener zijds en Inspecteur Temminck
anderzijds, worden slechts vier schilderijen ge
noemd. doordat de opsteller ervan 2 in één draait
en spreekt van de Godenbruiloft met twee deuren
en den Bethlemschen kindermoord niet noemt
(waar die deuren bij behoorden). De onbekende
schilder van de Magdalena zou Jan van Scorel
geweest zijn, was althans in 1573 als zoodanig be
schreven, toen het nog eigendom van de Sint Jans-
heeren was, doch is later, als werk van Jan Nagel
gedoopt, weer in het Frans Halsmuseum beland
(Catalogus nr. 215).
Die schilderijen, waarvan de waarde op den dag
van heden (evenals die van het Stadhuis) moeilijk
op een cent na, te taxeeren zou zijn, waren met
de affaire van 1805 nog niet aan het einde hun
ner tochten:
1. De Bethlemsche kindermoord bleef tot 1917 in
het Haagsche Mauritshuis hangen, en werd in dat
jaar door den Staat der Nederlanden weer aan
Haarlem in bruikleen gegeven. De zijluiken van
Van Heemskerk bleven in het Mauritshuis.
2. De Godenbruiloft (het huwelijk van Peleus en
Thetis) bleef tot 1913 in Den Haag en keerde toen
weer als bruikleen naar ons terug.
3. De Adam en Eva vond rust in het Rijks
museum der Hoofdstad. (De Adam en Eva, die
het Frans Halsmuseum bezit is een ander schildery
dat in 1863 door Jhr. Quarles van Ufford geschonken
werd).
4. Vroom's Zeeslag op de Haarlemmermeer kwam
niet naar onze stad terug en
5. de Magdalena daarentegen keerde weer, als
Nagel aan Scorei's doodkist.
Een vijftal kunstwerken had dienst gedaan als
betalingsmiddelen.
J, H. DE BOIS.
's-GRAVENHAGE, 28 Mei. (A.N.P.) Het
departement van Handel, Nijverheid en Scheep
vaart maakt het volgende bekend:
De laatsten tijd zijn verschillende distributie
diensten er toe overgaan in hun kring bepaalde
producten te distribueeren, waarbij gebruik ge
maakt is van de bonnen van distributiebonboekje»
voorzoover deze reeds uitgereikt waren.
Di verband hiermede is besloten, dat de
bonnen, genummerd van 1 t/m 20 van het
broodbonboekje, en de bonnen, genummerd
van 1 t 'm 13 van het algemeen distributie
bonboekje. bij de verdere distributie niet ge
bruikt zullen worden, zoodat deze vernietigd
kunnen worden, hetgeen ter voorkoming van
misverstanden aanbeveling verdient.
Iri gemeenten, waar bonnen van hoogere nummers
zijn gebruikt dan bovenvermeld, zullen tegen in
levering der reeds gebruikte bonboekjes nieuwe
exemplaren worden uitgereikt.
Uitvoer van kippeneieren naar
Duitschland.
's-GRAVENHAGE, 28 Mei. Het rijksbureau
voor de voedselvoorziening in oorlogstijd maakt
bekend, dat de uitvoer van kippeneieren naar
Duitschland weer is geregeld en dat deze op de
zelfde wijze zal kunnen geschieden als voorheen.
Alle voorschriften en bepalingen te dezei zake
blijven van kracht. De exportprijzen voor kippen
eieren zijn vastgesteld op den prijs, die gold op
9 Mei jl. Er is voorts een regeling getroffen, waar
door directe uitbetaling aan de exporteurs kan
volgen.
Er zal verder een hoeveelheid eendeneieren
naar Duitschland kunnen worden uitgevoerd, welke
overeenkomt met de hoeveelheid, die voorheen
door Duitschland werd afgenomen. De exportprijs
zal voorloopig bedragen f 3.30 per 100 stuks. De
eendeneieren, welke niet in verschen toestand wor
den uitgevoerd, kunnen worden ingekalkt en zullen
later als kalkeieren worden uitgevoerd.
De Nederlandsche Centrale voor eieren en
pluimvee te Beekbergen, welke met de uitvoering
van deze regeling is belast, zal per circulaire na
dere bijzonderheden aan de exporteurs van eieren
bekend maken.
(A.N.P.)
M. O.-eindexamens te Rotterdam
alleen mondeling.
Volgens Staatsblad O 350 heeft dc opperbevel
hebber van land- en zeemacht op voordracht van den
secr.-gen. van het departement van Onderwijs be
sloten, dat de eindexamens der gymnasia en hoo
gere burgerscholen en der middelbare scholen voor
meisjes te Rotterdam dit jaar onder toezicht van de
daarvoor aangewezen gecommitteerden en deskun
digen, voor zooveel dit door de rectoren en direc
teuren wenschelyk wordt geacht, uitsluitend mon
deling zullen worden afgenomen en in ieder geval
voor iedere candidaat op één dag zullen afloopen.
De rectoren en directeuren dier scholen worden
gemachtigd de noodige maatregelen te nemen voor
de vereenvoudiging van de examens.
De toelatingsexamens dezer scholen zullen worden
afgenomen voor zooveel dit den directeuren wen-
schelijk voorkomt. Zij worden gemachtigd vereen
voudigingen aan te brengen, die zij noodig achten.
De secretaris-generaal, waarnemend hoofd van
het departement van Onderwijs, K. en W. wordt
gemachtigd, dit besluit mede van toepassing te ver
klaren voor andere gemeenten of afzonderlijke
scholen, waar ten gevolge van de oorlogsomstan
digheden de examens niet op de gewone wijze zou
den kunnen plaats vinden.
