De demobilisatie
in Nederland.
Mr. Rost van Tonningen
weer
thuis.
- A AND AG 3 JUNI 1940
jserbied voor elkanders militaire
prestaties.
,s GRAVENHAGE, 1 Juni. Het ANP meldt:
Terstond na de capitulatie van de Nederlandsche
-grmacht hebben de Duitsche autoriteiten blijk
^even van eerbied voor de militaire prestaties
5 den Nederlandschen soldaat. Bij verschillende
„jegenheden, zooals kransleggingen op de graven
gevallenen, is daarvan blijk gegeven. Van Ne-
:;-]andsche zijde, vooral door onze weermacht, zijn
7,ie eerbewijzen aan den tegenstander op prijs ge-
;eld. Toch zijn er nog velen, die in hun houding niet
''"[dóende tot uiting laten komen, dat ook de Ne-
irlanders van hun kant alle eer willen geven aan
!jgeen het Duitsche leger te velde heeft verricht.
•Jet"slagwoord „verraad" heeft een dergelijke ver
leiding gevonden, dat in sommige kringen de in-
'ijuk is ontstaan alsof het Duitsche leger zijn suc-
s slechts aan eerlooze handelingen van verraders
giet aan militair overwicht zou hebben te dan-
m. Degenen, die in dezen tendentieuzen zin over
fgiaad spreken, beschuldigen daarbij bedekt of
-ser openlijk een geheele groep
"Van Nederlandsch standpunt uit is het goed, dat
K,en die fluistercampagne gewaarschuwd wordt.
Zij berust op matelooze overdrijving. De voorstelling,
jjt nu alles waarin onze NedeiTandsche soldaten te-
.■eiislag hebben gehad aan verraad in eigen kring te
rijten zou zijn, is kwalijk in overeenstemming met
-;n ridderlijken eerbied voor de militaire prestaties
nn den tegenstander en moet aan Duitsche zijde on-
gnoegen wekken. Bovendien zou er, zou men alle
'Venslag zonder meer op rekening van het verraad
jEen schrijven, zooveel in het Nederlandsche le-
s corrupt zijn geweest en zouden er, als alle ge
luisterde verhalen juist waren, zooveel onbetrouw-
)3re landgenooten in ons midden hebben geleefd,
wij nauwelijks meer van een Nederlandsche na-
zouden kunnen spreken. Daarom zou het in over
stemming zijn xnet den eerbied voor degenen, te-
wie ons leger in een strijd van eerlijke soldaten
;egen eerlijke soldaten heeft gevochten en zou het
levens in overeenstemming zijn met ons zelfrespect
V natie, indien wij allen nuchter wilden blijven en
raze landgenooten niet zwart wilden maken, zonder
ijat wij uit de eei'ste hand bewijzen daarvoor heb-
ben. Met praatjes van hooren zeggen wordt de
naarheid meestal niet gediend.
Men mag verwachten, dat de Duitsche militaire
autoriteiten, het op prijs stellende dat de eer der
Duitsche wapenen onbezoedeld blijft, ermede zullen
instemmen, dat de Nederlandsche instanties, daar-
loe aangewezen, de aanwijzingen van verraad, die
teharer kennis zijn gebracht, grondig en onbelem
merd zullen kunnen onderzoeken. Naar ons is mede
gedeeld heeft dit onderzoek reeds plaats, zoodat te
ar tijd eventueele bewezen gevallen vanzelf aan
licht zullen komen. De Nederlandsche bevol
king zal dan omtrent den omvang van het verraad
in eigen kring haar conclusies kunnen trekken. Tot
zoo lang doet zij goed aan losse geruchten slechts
die waarde te hechten, die losse geruchten, ontstaan
onder een zenuwachtige bevolking, verdienen en
zeker niet een groote volksgroep aansprakelijk te
stellen voor hetgeen slechts enkelingen, gesteld het
zouden hebben kunnen gedaan
INSCHRIJVINGEN BIJ HET RIJKSBUREAU
VOOR TABAK.
•GRAVENHAGE, 2 Juni. Het departement
van handel, nijverheid en scheepvaart maakt be-
dat verzoeken om inschrijving bij het rijks
bureau voor tabak en takbaksproducten uitsluitend
dienen te geschieden op daartoe bestemde formu
lieren, welke van 5 Juni a.s. af bij de Kamers
van Koophandel en Fabrieken verkrijgbaar zijn.
Eveneens zijn dan bij deze Kamers verkrijgbaar
de formulieren voor de verplichte voorraad-op-
en van onbewerkte tabak, benevens de weke-
s in te dienen afleveringsstaten voor tabaks
producten. (A.N.P.)
Op bevel van den Fiihrer
geschied.
HOOFDKWARTIER van clen Fiihrer 1 Juni (D.N.B.)
Aan een voor den opperbevelhebber van de Duit
sche troepen in Nederland bestemde verordening van
den Führer wordt het volgende ontleend:
Het Duitsche aanbod, Nederland in bescherming
te nemen tegen het bewezen voornemen der weste
lijke mogendheden Nederland tot opmarschbasis te
gen het Roergebied te maken, is bij de Nederland
sche regeering in verband met haar geheime ver
standhouding met de Westelijke mogendheden op
een welbewuste weigering gestuit. Zij leverde daar
mede volk en land over aan de verschrikking van
een oorlog, bracht echter zichzelf buitenslands in
veiligheid. De Duitsche weermacht heeft in den
hierdoor noodzakelijk geworden sti-ijd met het Ne
derlandsche leger al het mogelijke gedaan om de
bevolking en het land te sparen. Dit standpunt van
Duitsche zijde kwam in hooge mate tegemoet aan
de houding zoowel van den NedeiTandschen militair
als van de Nederlandsche burgerbevolking. Het was
in overeenstemming met het cultureele en nxoreele
peil van het met het Duitsche stamverwante Neder
landsche volk. De verantwoordelijke enkelingen, die
Duitsche valschennjagers in gevangenissen gewor
pen, als misdadigers behandeld en daarop aan de
Engelschen uitgeleverd hebben, zullen ter verant
woording worden geroepen.
De Nederlandsche soldaat heeft echter overal met
open vizier en eerlijk gestreden en onze gewonden
on gevangenen dienovex-eenkomstig goed behandeld.
De burgerbevolking heeft niet aan den strijd deelge
nomen en zich tegenover onze gewonden eveneens
naar de wetten der menschelijkheid gedi-agen. Ik
heb derhalve ook voor Nederland besloten, toestem
ming tot vrijlating der gevangen Nederlandsche sol
daten te verleenen.
De verordening geeft verder voor deze vrijlating
nadere richtlijnen aan.
Oud pluimvee moet nu worden
opgeruimd.
Deel ervan wordt in vriesinrichtingen
opgeslagen.
's-GRAVENHAGE. 2 Juni. Het A. N. P. meldt: In
verband met de veevoederpositie is het niet mogelijk
den geheelen pluimveestapel intact te houden. Zoo
als algemeen bekend, worden in de maanden Augus
tus, September en October elk jaar veel oude kip
pen opgeruimd: de in het voorjaar gebox-en kuikens
zijn dan inmiddels uitgegroeid tot volwassen kippen
en nemen dan de plaats in van de opgeruimde hen
nen.
De voedertoewijzingen voor legkippen zijn op het
oogenblik kleiner geworden; de regeling van de
voedertoewijzingen voor het in 1940 geboren pluim
vee is dezelfde gebleven.
Een en ander komt op het oogenblik dus hierop
neer, dat de dieren, welke anders tot het najaar
worden gehouden, reeds thans een paar maanden
vroeger voor een goed deel van de hand moeten
worden gedaan en dat de in 1940 geboren dieren op
normale wijze kunnen worden gehouden. Of nader
hand nog andere maatregelen xxoodig zullen blijken
is thans nog niet te bepalen. Ten einde een regel-
matigen afzet van slachtpluimvee zooveel mogelijk
te bevorderen zal de N. C. E. P. in vriesinrichtingen
geplaatste geslachte kippen op bepaalde voorwaar-
den koopen.
De prijs per kg. geslacht gewicht wordt voorloopig
vastgesteld voor le soort op 0.68 per kg., voor 2e
soox-t op 0.53. De inkoopsprijs, dien de gevogelte-
handelaar bij dezen verkoopsprijs kan betalen
minstens 0.40 per kg. levend gewicht. Tusschen-
handelaren die de kippen veelal bij de boeren op-
koopen en aan de gevogeltehandelaren afleveren,
kunnen bij een verkoopsprijs van 0.40 minstens een
prijs van 0.35 per kg. levend gewicht besteden bij
inkoop van de pluinxveehoudex-s.
Een inspiratie.
door J. J. P.
DE groote zaal van hotel Ritz-Splendide
bood (niet gisteren, maar «enige jaren
geleden) een aanblik, die geën twijfel
overliet aangaande liet evenement, dat
its vond: er was een bal. Op een podium zat
een band, die de op het oogenblik populairste
wijsjes tot een polonaise vormde en in de zaal
stampten vrijwel alle aanwezigen, bedekt met pa
pieren mutsen en lawaai produceerend uit toeters,
net overtuiging op den grond, waarbij zij de lied
waarvan zij de woorden niet kenden, mee-
tongen.
In een hoek zatexx vier jonge menschen, die on
derling uitgemaakt hadden dat zij geen sympathie
voelden voor papieren mutsen, toeters en stampen
op den grond en dus niet meededen. Het waren
twee studenten met hun meisjes: zij keken met
liefde, niet naar elkaar maar naar de glazen met
kostelijk vocht, die voor hen opgesteld stonden en
waarvan men de uitwerking zonder moeite bij hen
kon waarnemen.
,Zeg Rein", zei een van de jongens met onvaste
stem, „zie jij die deur daar? Die dichte deur?"
,Gijs, kerel, ik zie haar", verklaarde Rein beslist.
„Ik geloof dat daar een kast achter zit", om niet
zeggen: ik weet dat daar een kast achter zit en
hier kreeg zijn stem een dreigenden achtergrond
„ik vertrouw die kast niet! Jij soms wel?"
,Ik schenk nooit mijn vertrouwen aan kasten",
zei Rein met superieure minachting.
,Ik verwacht zoo meteen een spook uit die kast
zien komen; een groen-lichtend geraamte, zon
der iets aan", ging Gijs griezelig verder.
.Uitgesloten, avondtoilet is verplicht", zei Rein
verontwaardigd.
.Nonsens, heb jij ooit een spook in avondtoilet
gezien?"
,Nee, ik heb trouwens nog nooit een spook ge
zien, hoe dan ook".
„Daar hebben we het niet over. Ik vertelde dat
het spook er uit kwam. Het blijft staan, kijkt rond,
vol van slechte plannen; het wil een moord ple-
Zie je, dat er geen sleutel in die kast zit?
Die kast is in geen tijden open geweest, daar heeft
het monster ongestoord zijn plannen kunnen be
ramen".
«Hu", zei Rein.
,Nu staat hij midden in de zaal; een paniek ont
staat; niemand kan meer een stap doen, iedereen
verstijfd van schrik. Hij kijkt rond. Het gat,
Waar eens zijn oog zat, valt op jou, hij stormt op
je af
,Dc ken drie jiu-jitsu-grepen", zei Rein zorge-
s.
„Hij kent er vier. Hij gebruikt de vierde, hij
'egt je, knielt bovenop je en grijpt je bij den
strot, om langzaam het leven uit je te persen!"
Hein maakte geen grapjes meer. De ernst van
situatie was hem duidelijk; hij voelde zich al in
handen van het spook en hij en de twee meisjes
ïeken in angstige spanning naar Gijs.
„Jij stribbelt tegen, je vecht voor je leven, maar
het helpt je niet; je gelaat verkleurt langzaam
daar lig je, dood!"
Rein stond op; hij keek verwilderd en klampte
zich aan de tafel vast. „O Ober" schreeuwde hij.
,Ober". De ober stormde toe. „Ober, doe die kast
caar open".
„Zeker meneer", zei de ober, te ontsteld om te
weigeren.
Hij liep naar de deur stak den sleutel in het slot,
- kast ging openErin lag een kat met groen
lichtende oogen aan een rat te kluiven.
Gijs stak Rein een hand toe; „Rein, kerel", zei
hij, „ik wensch je geluk; het groenlichtend mon
ster heeft al een ander tot slachtoffer gekozen.
Ober, vier champagne".
(Nadruk verboden. Auteursrecht voorbe
houden.)
OUDERCOMMISSIES EN GEMEENTELIJKE
OUDERRADEN
AMSTERDAM, 1 Juni. Hét bestuur van den Ne
derlandschen ouderraad voor het openbaar L. O,
doet een dringend beroep op alle oudercommissies
en op de gemeentelijke ouderraden om ook ten aan
zien van de werking van dit wettelijk instituut zoo
veel mogelijk te streven naar herstel van het nor
male openbare leven in ons land. Het geeft den
oudercommissies en den hoofden van scholen in over
weging ten spoedigste een ouderavond te beleggen
ter bespreking van de vraag wat thans kan en moet
worden gedaan om den goeden gang van het onder
wijs te bevorderen, meer speciaal in verband met
het bepaalde in artikel 2 van het Kon. Besluit van 24
October 1938, Staatsblad no. 374.
Het secretariaat van den N. O. R. O. L. O. is ge
vestigd Antonie Duyckstraat 5 te 's Gravenhage;
het geeft gaarne inlichtingen in zaken betx-effende
het bovengenoemde Kon Besluit.
(A. N. P.)
De koffie- en theedislributie.
's-GRAVENHAGE, 2 Juni. Het A.N.P. meldt:
Het rijksbureau voor de voedselvoorziening in
oorlogstijd brengt in verband met de distributie
van koffie en thee aan belanghebbenden het vol
gende ter kennis:
1. Het branden van koffie is verboden zonder
vergunning van de Meelcentrale.
2. Het vervoeren en afleveren van ruwe (on
gebrande) koffie is verboden zonder vergunning
van de Meelcentrale.
3. Het verpakken van thee in eeixheden kleiner
dan 10 K.G. is verboden zonder vergunning van
de meelcentrale.
4. Het vervoeren van thee in verpakkingseen
heden van 10 KG of meer is verboden zonder ver
gunning van de Meelcentx-ale.
5. Het bereiden van koffie-extract" en/of pro
ducten, waarin koffie is verwerkt, is verboden zon
der vergunning van de Meelcentrale.
Al degenen, die nog niet in het bezit zjjn van
zoodanige vergxxnningen, moeten zich onverwijld
schriftelijk bij de Nederlandsche Meelcentrale.
Riouwstraat 186, 's-Gravenhage, aanmelden, onder
vermelding hunner voorraden koffie en thee.
Termijnmarkt in rubber gesloten.
's-GRAVENHAGE, 2 Juni Het departement
van handel, nijverheid en scheepvaart maakt het
volgende bekend:
Met nadruk worden alle belanghebbenden eraan
herinnerd, dat het volgens art. 12, eerste lid. der
rubberbeschikking 1939 no. 2 verboden is rubber af
te leveren zonder schriftelijke vergunning van den
directeur van het rijksbureau voor rubber. Loopen-
de contracten van koop en verkoop van rubber op
termijn zullen niet kunnen wox'den afgewikkeld zon
der deze vergunning, welke slechts bij hooge uit
zondering zal worden verleend.
De termijnmarkt in rubber is derhalve met mgang
van heden gesloten. Het afsluiten van nieuwe over
eenkomsten van koop- en verkoop op termijn is ver
boden.
Maatregelen tot verrekening der loopende con
tracten worden thans overwogen. (A.N.P.)
Een verhaal van zijn
ervaringen.
Regeling voor verschillende zaden.
- Het rijks
oorlogstijd
's-GRAVENHAGE, 2 Juni (A.N.P.)
bureau voor de voedselvoorziening i
maakt bekend:
Zij, die de hieronder genoemde producten in voor
raad hebben, anders dan met het doel deze in eigen
bedrijf uit te zaaien, zijn verplicht daarvan vóór 8
Juni 1940 in tweevoud opgave te doen aan den pro
vincialen voedselcommissaris hunner provincie met
vermelding van hoeveelheid, soort en herkomst.
Deze regeling betreft de volgende producten:
Suikerbietenzaad, voeder- en mangelwortelzaad;
alle gras- en klaverzaden (waaronder b-v. lucerne-
zaad, Westerwoldsch raaigraszaad);
alle wikkenzaden, lupinezaad, spurriezaad, knol
zaad;
alle wortelzaden voor landbouwdoeleinden;
serradellazaad, boterzaad, mergkoolzaad en zaden
van andere voederkoolsoorten, koolraapzaad;
het afleveren, doen afleveren, vervoeren, doen
vervoeren van deze zaden is verboden.
Van dit verbod kan door of namens den provin
cialen voedselcommissaris ontheffing verleend wor
den voor zaaizaaddoeleinden in de hoeveelheden, als
hieronder voor ieder product is vermeld en onder
door hem te stellen voorwaarden: suikerbietenzaad
15 kg. per h.a.; voeder en mangelwortelzaad 15 kg.
per h.a.; mengsel van gras- en klaverzaden (voor
den uitzaai van blijvend weiland en kunstweiden)
totaal 50 kg. per h.a.; Westerwoldsch raaigraszaad
60 k.g. per h.a.; zaad van klaver of klavermengsels
15 kg. per h.a.; lucernezaad 20 kg. per h.a., alle
soorten wikkenzaad 125 kg. per h.a.; lupinezaad 150
kg. per h.a.; spurriezaad 40 k.g. per h.a.; knolzaad 3
k.g. per h.a.; alle wortelzaden voor landbouwdoel
einden 5 kg. per h.a.; serradellazaad 40 k.g. per h.a.;
boterzaad 12 kg. per h.a., mergkoolzaad en zaden
voor andere voeder koolsoorten 1 kg. per h.a.; kool
raapzaad 4 kg. per h.a.
Het vervoederen en doen vervoederen van de
hierbedoelde producten is verboden, behoudens ont
heffing door of vanwege den provincialen voedsel
commissaris, onder de voox-waarden, dooi* hem te
stellen.
Verkoop en vervoer van vertind blik
aan banden.
's-GRAVENHAGE, 2 Juni (A.N.P.) Het departe-
ment van handel, nijverheid en scheepvaart maakt
bekend, dat onder gedeeltelijke intrekking van de
algemeene dispensatie, zooals deze 29 Mei j.l. in
de pers is gepubliceerd, het verwerken, bewerken,
gebruiken, verbruiken, doen verwerken, doen be
werken, doen gebruiken of doen verbruiken, koo
pen, verkoopen, afleveren of vervoeren van ver
tind blik in bladen en bandvorm, is vei-boden. Voor
alle transacties als bovengenoemd kan aan het
rijksbureau voor non-ferro-metalen, Prinsessegracht
21, 's-Gravenhage, een vergunning worden aange
vraagd.
Voorshands komen uitsluitend, en slechts voor
zoover de voorraads positie zulks toelaat, de melk
en conservenindustrie voor vergunning tot boven
genoemde handelingen in aanmerking.
Aan vx-aag formulieren worden door bovenge
noemd bureau tegen betaling van 0.10 per stel
verkrijgbaar gesteld.
De kosten voor een eventueele vergunning be
dragen 1 procent van de waarde van het materiaal
welk bedrag na ontvangst van het bericht van toe
wijzing moet worden gestort op de girorekening
387152 van dit bureau.
Dit verbod treedt onmiddellijk in werking.
GRASLAND WORDT BOUWLAND. Aan den oproep der regeering tot intense
bodemproductie wordt alierwege gevolg gegeven. De ploeger aan den arbeid.
Het ANP meldt ons omtrent de aankomst van mr.
M. M. Rost van Tonningen in den Haag o.nx.:
Het bericht, dat mr. M. M. Rost van Tonningen,
hoofdopsteller van het Nationale Dagblad en lid
van de Tweede Kamer, die behoorde tot de 21 Ne
derlanders, die voor het uitbreken van den oorlog
waren gearresteerd en naar een interneeringskamp
te Ooltgensplaat waren overgebracht en later via
België naar Calais werden ontvoerd, waar zij door
de Duitsche troepen zijn bevrijd. Zondagochtend per
auto aan zijn woning te 's Gravenhage zou terug-
keeren, had reeds lang voor elf uur het tijdstip,
waarop men hem ongeveer kon verwachten een
duizendtal nationaal-socialisten en geestverwanten
naar de omgeving van zijn woonhuis aan de Groot
Hertoginnelaan no. 215 doen komen, welke menigte
tot half twaalf, toen de heer Rost met drie lotgenoo
ten daar inderdaad aankwam, nog aanmerkelijk aan
groeide.
Een enthousiast „hou zee", dat vele malen werd
herhaald weerklonk op het moment van de aan
komst der beide auto's, waarin de heer Rost en zijn
mede-bevrijde lotgenooten Ki-öller, Feldmeyer en
van den Oord de reis van Breda naar hier hadden
gemaakt. Vroolijk lachend beantwoordden mr. Rost
van Tonningen c.s. deze begroeting en onmiddellijk
daarop trad hij even naar binnen om zijn moeder
te omhelzen.
Daarna direct weer naar buiten komend, werd de
heer Rost op de schouders van zijn vrienden gedra
gen en op deze wijze was het de omringende me
nigte mogelijk zich te overtuigen van zijn besten
welstand. Wederom klonk een herhaald „hou zee"
uit duizenden kelen.Mevrouw Rost werd afzonderlijk
toegejuicht; zij nam met vreugdetranen deze hulde
in ontvangst.
Nadat mr. Rost van Tonningen en de di-ie lotge
nooten zich nog even op het dak en de motorkap van
den auto hadden begeven om de menigte te zien en
door deze gezien te worden, gingen zij naar binnen
om even later op het met de N. S. B.-vlag versierde
balcon van de tweede verdieping te verschijnen.
De heer Rost van Tonningen hield van daar af
een aandachtig aangehoorde korte toespraak. Spr.
zeide o.a.:
„Kameraden! Gij en wij allen hebben gevochten
voor ons volk. Wij zijn het geweest, die dezen oor
log niet hebb engewild. Als het aan ons had gele
gen waren de offers niet gevallen en waren de vele
wonden in ons volk niet geslagen. Thans is het onze
plicht den blik vooruit te werpen. Wat thans gebo-
ren wordt is een bond van de rassen van het Noor
den en daarin zullen wij onze nieuwe taak met over
tuiging en vei'trouwen hebben te vervullen."
De heer Feldmeyer zeide daarna nog, dat het of
fer, door mr. Rost van Tonningen en de andere ge-
interneerden gebracht, niet kan worden vergeleken
met dat van degenen, die daadwerkelijk in het ge
vecht zijn geweest. Er is e.chter wel een sterke drang
ontstaan naar vergelding van het aangedane leed ten
opzichte van hen, die de verantwoordelijkheid daar
voor hebben gedragen.
Zondagnamiddag heeft een redacteur van het Alg.
Ned. Persbux-eau een ondex-houd met mr. Rost van
Tonningen ten huize van laatstgenoemde gehad,
waarin deze aan de hand van in een zakagenda ge
maakte aanteekeningen een verhaal van zijn weder
varen heeft gegeven.
Wij ontleenen aan dit uitvoerige verslag van het
A. N. P. o.m. het volgende:
„De heer Rost van Tonningen stelde op den voor
grond dat men niets heeft kunnen aanvoeren, waar
door zijn ax-restatie en interneering gemotiveerd kon
den worden en dat men hem nooit heeft medege
deeld waarom hij gearresteerd is.
Vrijdag 3 Mei, zoo vertelde mr. Rost, keerde ik te
gen 6 uur 's avonds thuis terug uit Haarlem, waar ik
een bespreking met het Kamerlid Woudenberg bad
gehouden. Nauwelijks was ik thuis of mijn aanhou
ding en ovei-brenging naar het commissariaat van
politie aan de Javastraat volgde. De hoofdcommis
saris, de heer van der Mey, vertelde, dat mijn ar
restatie geschiedde op last van den Opperbevelheb
ber van Land- en Zeemacht en dat met mij een
aantal personen naar een interneeringskamp zouden
worden overgebracht. De heer Van der Ivley stelde
mijn moeder op de hoogte van het feit, dat ik den
nacht op het politiebui-eau zou moeten doorbrengen.
Te Ooltgensplaat bleken met mij bijeen te zijn vier
nationaal-socialisten, twee communisten en voor de
rest een aantal menschen die, naar men indruk, hin-
deiiijk voor de politie of voor den Britschen gehei
men dienst werden geoordeeld. Geen hunner was
tegen de Duitschers.
In de eerste dagen was de behandeling der ge
ïnterneerden te Ooltgensplaat nog goed; we moch
ten dammen, schaken e.d.
Vrijdag 10 Mei te kwart over drie in den nacht
werden we wakker door het geluid van zware bom
inslagen uit Noordelijke richting. We zagen, dat
Waalhaven in zware rookwolken was gehuld. Toch
kon nog niemand ons inlichten over de vraag of er
oorlog dan wel een groote manoeuvre aan den gang
was.
Intusschen wex-d de politiebewaking verscherpt.
We mochten in de vochtige, muffe ruimte van het
oude fort vrijwel niets meer verrichten.
Den volgenden ochtend namen de koks een be
paald vijandige houding tegenoven mij aan. Het
eten werd slechter en de porties werden kleiner. Het
vuren van het geschut werd steeds meer hoorbaar
en het gesnor van de vliegtuigen vei'dween niet van
de lucht. Aan het feit, dat de oorlog was uitgebx-o-
ken behoefde niet meer te worden getwijfeld. We
zagen Waalhaven in brand staan en ontwaarden ook
op andere plaatsen in de omgeving van Rotterdam
eenige branden.
Om elf uur Maandagavond kregen we het bevel
zoo spoedig mogelijk mee te gaan. Eenige auto's
bi-achten ons naar een kleine haven waar we in een
dekschuit werden opgenomen. Aan het uiterlijk
was dit schip niet te onderscheiden van een gewone
motorvrachtboot, doch daarbinnen werden wij
angstvallig verborgen gehouden. Achttien uren lang
hebben we daarin gevaren en in al dien tijd eten
noch drinken gehad.
Donderdag 16 Mei bleek onze laatste dag op Ne
derlandsch grondgebied te zijn.
Wederrechtelijk werden we den 17den 's morgens
te zes uur weggevoerd naar Belgisch terrein, teza
men, met andere N. S. B.'ers en met Joodsche
emigranten, welke laatsten een bevoorrechte behan
deling genoten en door de gevangenisdirectie met
goede zorgen werden bedacht.
In Duinkerken kwam het tot een demonstx-atie
van de opgehitste bevolking tegen onze autobussen
Tenslotte bereikten we Béthune, ten Zuid-Oosten
van Boulogne.
Van Béthune af ontspande zich verder de houding
van de militaire politie, die zich blijkbaar gedrukt
gevoelde. Een welwillend sergeant zorgde dat we
wat te drinken kregen.
Den geheelen nacht werd doorgereden en Za
terdag 18 Mei des ochtens kwamen we te Arnble-
teuse, twaalf kilometer ten Noorden van Boulogne
aan. Daar werden we in een Fransch interneerings
kamp ondergebracht, waai- tevens een aantal Jood
sche emigranten vertoefde, onder leiding van een
Franschen kapitein, die ons kortaf, maar wel be
hoorlijk behandelde.
Na een voetreis van 40 kilometer bereikten we
in den nacht van 23 op 24 Mei Calais. Eenige Stuka's
voerden luchtaanvallen op Engelsche kruisers uit
Telkens moesten we plat op den grond gaan liggen
om ons zooveel mogelijk te dekken tegen rondvlie
gende schei-ven.
De heer Rost van Tonningen heeft nog verteld hoe
zij eindelijk vrij zijn gekomen en zelf voor inkwar.
LANGS DE STRAAT
Het gesprek van den dag.
Langs de straat gaan meneer en mevrouw en
de kleine. De kleine is een jongen van een jaar
of vier. Hij heet Jantje, zooals uit het gesprek
van den dag blijkt.
Mevrouw trekt Jantje, die wat achterblijverig
doet, met haar linkerhand voort en met haar
rechterhand torst zij een groote boodschappen-
tasch, zoo vol dat er zelfs eenige pakjes uitpuilen.
Meneer toont dezelfde neigingen als zijn zoontje.
Hij blijft ook een beetje achter. Ge behoeft het
niet ver te hebben gebracht in de gelaatkunde om
te ontdekken, dat meneer's humeur nu niet be
paald zonnig is. Misschien heeft een geweldig
groot pak, in een bruin papier gewikkeld en dat
hij telxens met moeizame bewegingen verstouwt,
hier wel iets mee te maken.
Ook Jantje draagt een pakje, maar dat is
slechts klein.
„Die heb ik daar nog net mooi op den kop
kunnen tikken", zegt mevrouw triomfantelijk,
haar hoofd naar schuins-rechtsachter wendend,
waar zij haar echtvriend vermoedt. \.t Was de
laatste die zij hadden. Als ik jou zin had ge
daan en tot morgen had gewacht, was-ie wèg
geweest!"
„Nou ja, we hadden al zoo veel bij ons", bromt
meneer.
„Goed, maar als je niet dadelijk van de ge
legenheid gebruik maakt is het mis. Dat zie je
nou. de laatste! Jantje hou je pakje vast, jon
gen, als het valt is je mooie beker stuk!"
„Er zijn toch nog meer winkels", merkt me
neer op en sjort zijn pak wat hooger.
„Zeker, nog meer winkels. Weer echt iets voor
een man. Die andere winkels hadden er mis
schien heelemaal geen een meer. Weet j ij
dat?"'
„Hm", bromt meneer, aan zijn wederhelft
overlatend te raden wat hij bedoelt.
Mevrouw doet hier intusschen niet de minste
moeite voor en vervolgt;
..Marie vertelde me gisteren nog, dat zij de
'halve stad had plat geloopen om een overhemd
voor haar man te koopen. Nou je kent hem,
hé: een min mannetje. En laat ze nou zijn
kleine maat toch maar niet kunnen krijgen. Ein
delijk in den tienden winkel, daar hadden ze er
nog een. Nog net één! Jantje, ga eens aan den
anderen kant, dan neemt moeder die groote tasch
eens links. Nee, hier blijven, niet van moeder
wegloopen in die drukteZeg, man, weet je
wat ik nou eigenlijk nog broodnoodig heb: een
tasch."
„Die heb je toch", zegt meneer en kijkt naar
het groote, zwarte ding dat nu links van me
vrouw hangt.
„Och nee dat bedoel ik natuurlijk niet. Ik
bedoel een mooie tasch om mee uit te gaan".
„O", antwoordt meneer op meer dan neutralen
toon.
„Ja, o. Weet je dan niet hoe leelijk die oude
tasch van mij is? Dat blauwe ding? Wie zal
zeggen hoe duur ze over een paar maanden
zijn!
„Mag niet", merkt -meneer wijs op. „Geen prijs
opdrijving!"
„Ja, dat weet jij! Er mag zooveel niet. Marie
heeft verleden week twee tasschen gekocht. Niet
dat ik ze nou zoo mooi vind, maar ze heeft ze
tenminste!"
„Die tasch kan wachten", zegt meneer na
drukkelijk.
Mevrouw keert zich af en loopt recht door.
Eenigen tijd stilzwijgen.
Dan, plotseling, staat mevrouw met een ruk
stil voor een winkel.
„Man, kijk eens", zegt ze, verheerlijkt. „Wat een
droom van een tasch!"
Meneer kijkt ongeïnteresseerd in de étalage.
„Welke?" zegt- hij „die gele?"
„Nee, natuurlijk niet. die zwarte!" antwoordt
mevrouw snibbig. „Die ga ik koopen". voegt ze
er vast besloten aan toe.
En ze verdwijnt met Jantje in den winkel.
Meneer blijft buiten staan.
Hij zucht diep.
En verplaatst zijn pak naar rechts.
J. C. E.
tiering, 600 meter voorbij het front, konden gaan
zorgen.
„Groepsgewijze, aldus besloot mr. Rost van Ton
ningen zijn mededeelingen, zijn we langzamerhand,
na overwinning van nog vele hindernissen, langs
Samer, Arras, Cambrai en Bergen naar Brussel ge
komen. Een groot deel van deze reis kon per auto
worden afgelegd. Te Brussel konden we echter nog
niet onze aankomst telegrafeeren. Zaterdag zijn we
in particuliere auto's uit Brussel naar Breda gere
den, van waar naar huis kon worden getelegrafeerd/'
Opgave van handelsvoorraden
walsproducten.
's-GRAVENHAGE, 2 Juni. (A.N.P.) Het
departement van handel, nijverheid en scheepvaart
maakt bekend, dat een sectie van het Rijksbureau
voor ijzer en staal is ingesteld, genaamd sectie han
delsvoorraden en walsproducten, gevestigd te Am
sterdam, Warmoesstraat 197. Als directeur van
deze sectie zal optreden de heer mr. Chr. P. van
Wijngaarden.
Deze sectie, welke belast zal worden met de
uitvoering van distributieregelingen met betrekking
tot de handelsvoorraden van walsproducten, waar
omtrent nog nadere mededeelingen zullen volgen,
zal zich in eerste instantie bezighouden met het
enqueteeren van de hier te lande aanwezige voor
raden walsproducten bij de handelaren. Onder
handelaar woi'dt verstaan de natuurlijke of rechts
persoon, die van het koopen en weder verkoopen
van walsproducten zijn normaal bedrijf maakt, met
uitzondering van den niet voorraadhoudenden fa-
brieksvertegenwoordiger of agent in walsproducten.
Iedere handelaar in walsproducten is verplicht
aan den dii;ecteur van de sectie handelsvoorraden
van walsproducten opgave te verstrekken van den
voorraad walsproducten per 1 Juni 1940, des ver
langd onder overlegging van de daarop betrekking
hebbende bescheiden. De opgaven moeten geschie
den op door den directeur voornoemd vast te stel
len formulieren.
OUD MATERIAAL VAN NON-FERRO-METALEN.
's-GRAVENHAGE. 2 Juni. Het departement
van handel, nijverheid en scheepvaart maakt bekend
dat, onder gedeeltelijke intrekking van de algemeene
dispensatie, zooals deze 29 Mei j.l. in de pers is ge
publiceerd, het verwerken, bewerken, gebruiken,
verbruiken, doen verwerken, doen bewerken, doen
gebruiken of doen verbruiken, koopen, verkoopen,
afleveren of vervoex-en van oud materiaal van non-
ferro-metalen, (d.w.z. van alle metalen, behalve
ijzer en staal) alsmede van alle afval daarvan, ver
boden is.
Voor alle transacties als bovengenoemd kan aan
het rijksbureau voor non-ferro-metalen, Prinsesse
gracht 21, 's-Gravenhage, een vergunning worden
aangevraagd, waarvoor formulieren bij genoemd
rijksbui-eau tegen betaling van 0.10 beschikbaar
worden gesteld.
De kosten voor de eventueel te verstrekken ver
gunning bedragen 1 procent van de waarde van het
materiaal, na ontvangst van bericht van toewijzing
bij vooruitbetaling te storten op de girorekening
387152 van het rijksbureau voor non-fex-ro-metalen.
Dit verbod treedt onmiddellijk in werking.
(A. N. P«ï
