Italiaansche opmarsch
in Britsch Somaliland vordert.
Zeila ingenomen.
Uit de Pers.
radio,
PROGRAMMA
npyPERDAG 8 AUGUSTUS 1940
volgens hier ontvangen radio-
in Brilsch Somaliland de havenstad
Het D. N. B. meldt van de Syrische grens,
dd Augustus. De Italiaansche troepen heb
ben vandaag,
berichten,
Zeila ingenomen.
In deze berichten die uit Aden afkomstig zijn,
rdt gezegd dat de Italianen in drie colonnes, op
W afstand van 100 K.M. van elkaar, concentrisch
bukten naar Berbera, dat de hoofdstad en de
tf ootste haven des lands is. De Engelsche gemoto-
lEeerde cavalerie, die een tegenaanval deed, werd
rlpt zware verliezen teruggeslagen en zocht, voor
"onver dat nog mogelijk was, een goed heenkomen.
V or een deel zouden de Italiaansche colonnes reeds
Hp helft van den afstand tusschen de grens en Ber-
hp hebben afgelegd. De eerste colonne heeft reeds
Epjia bereikte, dat slechts 25 K.M. van de grens van
TTransch Somaliland ligt en 50 K.M. van Dzjiboeti.
Nader meldt het D. N. B. dat het officieele
Engelsche legerbericht bevestigt dat de Ita
liaansche troepen Zeila aan de Golf van Aden
hebben veroverd.
Ook wordt officieel te Londen gemeld dat de
Italiaansche troepen in Britsch-Somaliland gister
ochtend vroeg ook Odweina- en Hargeisa hebben
^HeV^ Italiaansche persbureau Stefani deelt het
volgende mede.
Naar aanleiding van den zegevierenden opmarsch
dei' Italiaansche strijdkrachten in Britsch-Somali
land heeft het officieuze Britsche Telegraaf-
agentschap via de radio een nieuw officieel com
muniqué en een verklaring uit bevoegde Londen
sche kringen gepubliceerd, die beiden een nieuw
bewijs geven van de belachelijke huichelarij, die de
Engelsche houding tegenwoordig kenmerkt tegen
over de mislukkingen en nederlagen, die niet Ver-
heimelijkt kunnen worden
In dit communique wordt gezegd dat op 5 Augus
tus een Italiaansche colonne Zeila is binnengerukt.
Onmiddellijk daarna wordt in dit communic^ié
echter een vergeefsche poging gedaan dit succes te
verkleinen door te verklaren dat deze colonne bijna
geen tegenstand heeft ontmoet.
Het communiqué vervolgt dan met te verklaren
dat op denzelfden dag belangrijke Italiaansche
strijdkrachten, bestaande uit tanks, artillerie, mi
trailleurs en vliegtuigen, Hargeisa hebben veroverd.
Ook deze nederlaag probeert het communiqué te
verdoezelen door te zeggen dat de Engelsche troe
pen, die tot taak hadden den vijandelijken opmarsch
t? stuiten, den vijand zware verliezen hebben toe
gebracht en dat zij drie tanks buiten gevecht heb
ben gesteld. Onze verliezen, aldus het communiqué,
waren onbeteekenend. Tenslotte wordt nog toege
geven dat in den o'chtend van den 6en Augustus de
vijand Odweina heeft bezet met detachementen
infanterie, kanonnen en pantserwagens. Een gemo
toriseerd de:achement Somaliërs wist den vijande
lijken opmarsch te stuiten.
In de verklaring van bevoegde Londensche krin
gen wordt echter nog een belachelijker poging
gedaan het belangrijke succes van de Italiaansche
strijdkrachten, die in Britsch-Somaliland zijn bin
nengedrongen en vorderingen maken, te verkleinen.
In deze verklaring wordt n.l. gezegd dat Zeila reeds
in-1935 aan Italië is aangeboden, doch dat dit toen
werd geweigerd.
Men veinst in Londen vergeten te zijn dat dit
schamele aanbod door Italië werd geweigerd omdat
Italië geheel Ethiopië wilde hebben en dat het dit
land heeft veroverd ondanks de tegenwerkingen,
intriges en den economischen oorlog, die door Groot-
Brittannië tegen Italië op touw werden gezet.
In de verklaring van bevoegde Londensche lerin
gen wordt dan nog verder hoopvol verklaard dat
de Italianen om Berbera te bereiken over een kust
weg van 200 kilometer lengte moeten trekken en dat
dan de Britsche tegenstand in het bergachtige ge
bied van dit land zal beginnen.
Zooals altijd .verpandt Groot-Brittannië de toe
komst en zwijgt het over het heden. De Engelsche
zaak vervalt thans van kwaad tot erger."
DE LUCHTAANVAL OP
HAIFA.
ERGENS in ITALIë. 7 Aug. (Stefani). Een
speciale correspondent van Stefani meldt de vol
gende bijzonderheden over den laatst?n Italiaan-
schen luchtaanval op Haifa.
„De Italiaansche formaties, vertrokken van de
bases in de Aegeïsche Zee, waren nauwelijks boven
Haifa gekomen, of er brak een buitengewoon hevig
afweervuur los, hetgeen den indruk wekte dat het
Britsche commando talrijke batterijen van middel
matig en zwaar kaliber rondom de belangrijkste
militaire zones van Haifa geconcentreerd had.
In weerwil van het afweervuur en van het slech
te zicht, wierpen de Italiaansche vliegtuigen ver
scheidene tons bommen op alle aangewezen objec
ten.
Opslagplaatsen en havenwerken werden recht
streeks getroffen en vlogen in brand, waardoor
groote verwoestingen werden aangericht. De Ita
liaansche vliegtuigen keerden zonder verliezen op
hun bases terug.
De laatste berichten uit Haifa bevestigden dat de
schade, aangericht door de vroegere Italiaansche
bombardementen, buitengewoon groot is. Alle re
servoirs raakten in brand en het vuur woedde
voort, tot alle petroleum verbrand was. De peiro-
leummaatschappij moest den toevloed van olie uit
de pijpleiding van Mosoel stopzetten om den brand
te beperken. Ook de raffinaderijen te Haifa werden
vernield, hetgeen een ernstige belemmering voor
het Britsche commando beteekende, omdat men
daar mengsels voor de luchtmacht en het leger in
Egypte en den Soedan vervaardigde.
Speciale lasthebber van Roosevelt
vertoefde in Engeland.
Kolonel Donovan voerde tal van besprekingen.
Het D.N.B. meldt: De Amerikaansche kolonel
Donavan is volgens berichten uit de Engelsche
bladen twee weken geleden als speciale lasthebber
van Roosevelt naar Londen gekomen om persoon
lijke indrukken op te doen van Engeland's oorlogs
inspanning.
De vorige week zou hij naar de Vereenigde Staten
teruggevlogen zijn om zijn indrukken mede te dee-
len aan den minister van Marine, Knox. Donavan
heeft besprekingen gevoerd met Koning George,
Churchill, Eden, Alexander, Bevin, Morrison en luit.-
generaal Brooke. Hij heeft verder munitiefabrieken
en militaire opleidingscentra bezocht en er vooral
prijs op gesteld in contact te komen met lieden uit
het volk. Voorts is de kwestie van leverantie van
materialen door de Vereenigde Staten aan Enge
land met de bevoegde autoriteiten besproken.
BURGERLIJK BESTUUR IN
ELZAS-LOTHARINGEN EN
LUXEMBURG INGESTELD.
t)e gouwleiders Biirckel, Wagner en
Simon tot chefs van bestuur
benoemd.
BALDUR VON SCHIRACH WORDT
RIJKSSTADHOUDER TE WEENEN.
Het D. N. B. meldt:vKrachtens twee decreten van
den Führer zal het geheele burgerlijke bestuur in
Elzas-Lotharingen en Luxemburg in het vervolg
wiet meer in handen van militaire autoriteiten zijn,
maar in die van chefs der burgerlijke administratie,
die onmiddellijk onder den Führer ressorteeren. De
uitoefening der militaire gezagsrechten blijft bij de
militaire autoriteiten berusten.
De Führer heeft voor Lotharingen den rijksstad-
nouder en gouwleider Josef Bürckel, voor den Elzas
den rijksstadhouder en gouwleider' Bobert Wagner,
voor Luxemburg gouwleider Gustav Simon tot chef
van het burgerlijk bestuur benoemd. Hij heeft tege
lijkertijd gouwleider Bürckel op diens verzoek ont
heven van de functie van rijksstadhouder en gouw
leider te Weenen met het voorbehoud, dat Bürckel
e'dfrs rijksstadhouder benoemd kan worden.
Tot rijksstadhouder en gouwleider in Weenen is
rijksleider Baldur von Schirach benoemd. Hij is
ST^Vf" van zÜn functies van rijksjeugdleider der
h-- S. D. A. P. en jeugdleider van het Duitsche rijk.
Met handhaving in zijn functie van rijksleider voor
de jeugdopleiding der N. S. D. A. P. is Von Schirach
tevens door den Führer belast met de inspectie der
geheele Hitlerjeugd, niet alleen wat de partij doch
N den Staat betre£t- Tot rijksjeugdleider der
J v P- en tot jeugdleider van het Duitsche
heeft de Führer den „Obergebiets-Fiihrer" Av-
nur Axmann benoemd. De „StadsFührer" Hartmann
autèrbacher is benoemd tot plaatsvervangend
gouwleider.
Verschillende woonhuizen in de Seilerstrasse te Hannover zijn door Engelsche
bommen getroffen en beschadigd.
Bezoek van den Führer aan Essen.
Dr. Krupp von Bohlen und Halbach
onderscheiden.
Het D. N. B. deelt mede: De Führer heeft Woens
dagochtend een bezoek gebracht aan dr. Krupp von
Bohlen und Halbach in diens villa „Hügel"
Essen, ten einde den leider van de grootste Duitsche
wapensmidse persoonlijk zijn gelukwenschen met
zijn zeventigsten verjaardag over te brengen. Daar
bij overhandigde de Führer aan dr. Krupp als blijk
van waardeering voor zijn verdiensten jegens volle
en rijk het gouden eereteeken der N. S. D. A. P.
Rijksminster dr Funk bracht den jubilaris de
groeten en gelukwenschen over van de rijksregee-
ring en overhandigde hem in opdracht van den
Führer als blijk van erkenning van zijn verdiensten
voor het Duitsche bedrijfsleven het adelaarsschild
van het rijk met het opschrift „Van den Duitschen
economischen leider".
Rijksperschef dr. Dietrich bracht dr. Krupp de
gelukwenschen over van de Duitsche pers.
Na zijn bezoek aan dr. Krupp bezichtigde de
Führer een reeks werkplaatsen der Kruppfabrieken.
Overal, waar men den Führer herkende werd hij
door de arbeiders der fabrieken en door de bevol
king der stad Essen stormachtig toegejuicht.
De Führer verliet daarna de stad Essen weer.
Het D.N.B. meldt voorts: In opdracht van rijks
leider dr. Ley, die zich in Opper-Silezië bevindt, is
aan dr. Krupp von Bohlen und Halbach, een oor
konde overhandigd, waarbij dr. Krupp wordt be
noemd tot „pionier van den arbeid" en die door
Rijkskanselier Hitier persoonlijk geteekend is.
Tevens is dr. Krupp het bij de oorkonde behoo-
rende gouden eereteeken overhandigd. De oorkon
de erkent in het bijzonder de buitengewonever
diensten van den 70-jarige in oorlog en- vrede.
Hiermede heeft de Führer als bekroning van het
op de prestatie berustende nationaal-socialistische
systeem de onderscheiding „pionier van den arbeid"
ingesteld, ter waardeering van de verdienstenvan
den volksgenoot, die in het tot stand brengen van
een modelbedrijf het grootste aandeel heeft. Deze
verklaring heeft dr. Ley afgelegd in een onderhoud
met de pers over het begrip „pionier van den ar
beid".
Tornado aan de kust van Louisiana.
Voor talrijke slachtoffers wordt gevreesd.
Het D.N.B. verneemt uit New-Orleans: Dui
zenden bewoners van de kust van Louisiana
zijn moeten vluchten voor geweldige overstroo
mingen, die door een tornado waren veroor
zaakt. Vele plaatsen zijn thans geïsoleerd.
De schade, die vooral in suikerplantages en
moestuinen is aangericht is ontzaglijk. De eer
ste berichten spreken van dooden en van tal
rijke gewonden. Men vreest, dat vooral in af
gelegen plaatsen talrijke menschenlevens zijn
te betreuren.
Italiaansche verlieslijsten.
Stefani deelt mede: Het Italiaansche hoofdkwar
tier publiceert de verliezen der marine in Juli. De
lijst bevat de namerf van 130 gewonden, 99 dooden
en 69 vermisten. Tevens worden de vei-liezen van
de luchtmacht in Juli gepublidfeerd: 109 gewonden,
89 dooden en 62 vermisten. In Oost-Afrika hebben
leger en fascistische militie gedurende de maand
Juli 31 dooden verloren.
De dienstplicht in de Ver. Staten.
Senaat ontvangt twee rapporten.
Het D.N.B. meldt uit Washington, 7 Augustus.
De voltallige vergadering van den Senaat heeft over
het wetsontwerp inzake den algemeenen dienstplicht
van de militaire commissie van den Senaat een
meerderheids- en een minderheidsrapport ontvan
gen. Het meerderheidsrapport eischt de onmiddel
lijke invoering van den algemeenen dienstplicht
„tot waarborging van de onafhankelijkheid en vrij
heid van het volk der Vereenigde Staten". Het
minderheidsrapport daarentegen verklaart dat de
in het wetsontwerp inzake den algemeenen dienst
plicht vervatte reglementeering van het Ameri
kaansche leven in vredestijd indruischt tegen de
idealen van de vaderlandslievende Amerikaan
sche burgers en in het geheel niet te vereenigen is
met de Amerikaansche democratie.
Opnieuw reorganisatie der
Roenieensche regeering?
Kabinet op verbreede en versterkte basis
verwacht.
Het D.N.B. meldt uit Boekarest: Naar in
goed-ingelichte kringen verluidt, is een reorgani
satie van de regeering te verwachten, waardoor de
basis van het kabinet verbreed en versterkt zal
worden.
Men gelooft dat de vroegere minister Valer Pop
tot minister van justitie, de vroegere onderstaats
secretaris Léon Scridon tot minister van arbeid
en de hoogleeraar Sextil Puscariu tot minister van
eeredienst zullen worden benoemd. Het minister
presidium en het ministerie van buitenlandschc
zaken blijven ongewijzigd. Ook zullen de generaal
die in het huidige kabinet zitting hebben, in hun
functies blijven. Daarentegen acht men nog enkele
kleine wijzigingen goed mogelijk.
Het Staatsgereclitshof in Frankrijk.
Minister Alibert over de te volgen procedure.
Het D.N.B. meldt: Dé Fransche minister van
justitie, Alibert, heeft aan den specialen corres
pondent van het agentschap Patria in Vichy en
kele bijzonderheden verstrekt over de Donder
dag plaatshebbende constitueering van het
staatsgerechtshof in Rion, alsmede over het
eerste proces, dat voor dit hof gevoerd zal wor
den. De minister merkte op dat het bij dit pro
ces een zuiver juridische en ook een zuiver in
terne Fransche aangelegenheid betreft.
Het proces, dat eerst enkele dagen na de con-
stitueerende vergadering van dit gerechtshof
zal worden begonnen, zoo verklaarde Alibert zal-,
de meest verschillende aspecten bieden, al naar
gelang welke nauwkeurige aanklachten hoog
verraad, corruptie, enz. zullen worden inge
diend. Het proces zal echter steeds beperkt blij
ven tot de eigenlijke aanklacht, nl. het in ge
vaar brengen van de veiligheid van den staat
in verband met de „verandering van den vredes
toestand in oorlogstoestand in September 1939".
Noch de regeering, noch de minister van Jus
titie kan invloed uitoefenen op de aanklacht en
op het verloop van het proces, hetgeen uitslui
tend de taak is van dit gerechtshof.
De minister van Justitie verschaft evenwel de
noodzakelijke gegevens, waardoor den lands
advocaat, den onderzoekingsrechters, den rech
ters en bijzittenden rechters houvast wordt gege
ven voor het indienen van een aanklacht en voor
het vormen van een oordeel.
Alibert zeide dat de doodstraf in Frankrijk,
evenals voorheen, bestaat en dat ha een proces
in Rion de doodstraf kan worden uitgesproken,
indien het staatsgerechtshof dit noodig acht.
Principieel, zoo besloot de minister, kunnen
alle personen die zich schuldig hebben gemaakt
aan een handeling tegen de veiligheid van den
staat, voor het staatsgerechtshof ter verant
woording worden geroepen, dus niet alleen de
direct verantwoordelijke vroegere ministers en
hun medewerkers, doch ook die personen, die in
eenigerlei vorm iets met de verantwoordelijkheid
van de eersten te maken hebben gehad.
Engelsche verliezen ter zee.
Het D.N.B, meldt: De Britsche admiraliteit deelt
mede dat de Engelsche mijnenveger „River Clyde"
op een vijandelijke mijn is geloopen en gezonken.
Voorts publiceert de Admiraliteit een lijst met
de slachtoffers van de „Campania", de „Crest-
flower" en den tQrpedobootjager „Brazen".
Op de „Campania" zijn 11 personen omgekomen
en 3 gewond, op de „Crestflower" 2 personen om
gekomen en 5 gewond, op de „Brazen" 1 omgeko
men en 4 gewond.
Officieel wordt verder medegedeeld, dat bij een
aanval van een duikboot op een Engelsch convooi
aan de Iersche kust het Britsche schip „Accra"
(9337 ton) tot zinken is gebracht. Meer dan 450
overlevenden zijn in een Britsche haven aan land
gezet. 25 personen worden vermist. Het schip zonk
in een half uur. Het verlies aan menschenlevens
is veroorzaakt, doordat een motorboot in de bran
ding kenterde.
De admiraliteit deelt tenslotte nog mede dat
de sleepbooten „Drummer" en „Oswaldien" op
vijandelijke mijnen geloopen en gezonken zijn.
Het Italiaansche legerbericht.
Haifa wederom door Italiaansche
vliegtuigen bestookt.
Italiaansche troepen rakken Britsch-
Somaliland binnen.
ERGENS IN ITALIë, 7 Augustus (Stefani)
Legerbericht no. 59 van het Italiaansche hoofd
kwartier luidt als volgt:
Onze luchtformaties hebben voor de derde maal
het petroleumcentrum Haifa gebombardeerd. Er
ontstond brand in petroleum-opslagplaatsen en ook
de havenwerken werden getroffen. Al onze toe
stellen zijn op hun basis teruggekeerd. Volgens be
richten uit betrouwbare bron heeft de brand welke
bij het eerste bombardement van Hailfa ontstaan
is, verscheidene dagen geduurd. De bij het tweede
bombardement vernielde raffinaderij is die van de
Shell.
In Noord-Afrika zijn vijandelijke kampen ten
zuiden van Solium en de spoorlijn Alexandrië-
Mersa Matrouh gebombardeerd. Een viermotorig
vliegtuig van het type Sunderland is door onze
jagers nabij Tobruk neergehaald.
In Oost-Afrika zijn de marinebases van Aden en
Berbera doeltreffend gebombardeerd en is een bij-
andelijke machine neergeschoten. De grens van
Britsch Somaliland is op verscheidene punten door
onze afdeelingen overschreden.
Afschaffing van ile Fransche Staats
loterij
GENèVE 7 Augustus. De Fransche staats
loterij, zal, naar verscheidene bladen in het onbe
zette gebied van Frankrijk melden, na afloop van
de thans gespeelde tiende klasse waarschijnlijk af
geschaft worden (D. N. B.)
Kindertransporten naar de
Vereenigde Staten.
Alleen toelating als er voldoende waarborg is.
WASHINGTON, 8 Aug. (D.N.B.) Het Huis var
Afgevaardigden heeft gisteren het voorstel aange
nomen, waarbij aan Amerikaansche schepen het aan
doen van havens in Europeesche oorlogsgebieden
wordt toegestaan om geëvacueerde kinderen naar de
Ver. Staten over te brengen. Alleen kinderen bene
den 16 jaar worden toegelaten. De schepen moeten
duidelijk als „kindertransporten" gekenmerkt wor
den. Zij mogen niet bewapend zijn en niet onder
convooi varen. Zij mogen slechts dan kinderen aan
boord nemen, nadat alle bij den oorlog betrokken
landen een veiligen overtocht hebben toegezegd. Al
leen aan die kinderen wordt een verblijf in de Ver.
Staten toegestaan, waarvoor een voldoende waar
borg gegeven wordt, dat zij niet ten laste komen van
de openbare liefdadigheid. De ouders, verpleegsters
en gouvernahten der kinderen worden alleen dan in
de Ver. Staten toegelaten, wanneer zij Amerikaan
sche burgers zijn. Het voorstel gaat nu naar den
senaat.
Duitscli-Turksche handels
overeenkomst.
ANKARA, 8 Aug. (D.N.B.) De Turksche natio
nale vergadering heeft gisteren het jongste han-
delsaccoord tusschen Duitschland en Turkije ge
ratificeerd.
Gezant Bossy- te Boedapest.
Onderhoud met Teleki en Csaky.
BOEDAPEST, 8 Aug. (D.N.B.) De Roemeensche
gezant te Rome, Bossy, die, zooals reeds gemeld,
gisteren uit Boekarest in de Hongaarsche hoofdstad is
aangekomen, heeft Woensdagmiddag een semi-offi-
cieel bezoek gebracht aan het gebouw van den mi-
nister-president, waar de minister-president Graaf
Teleki en de minister van Buitenlandsche Zaken
graaf Csaky met hem een onderhoud van een half
uur hebben gehad. Bossy zal heden naar Boekarest
terugkeeren.
Stemmen over de Nederlandsche Unie.
De Nederlandsche Unie wordt in verschillende
hoofdartikelen in de bladen nog steeds druk be
sproken. Zoo schrijft de Nieuwe Rotter-
damsche Courant over „Leiding". Het
blad meent dat de Unie daaromtrent nog geen
klaren wijn heeft geschonken. Het Rotterdam-
sche orgaan schrijft o.m.:
Eenerzijds verwerpt mr. Linthorst Homan
de gedachte aan éénhoofdige leiding op grond
van de vergelijking met Duitschland en Italië,
waar deze toestand uit geheel verschillende om
standigheden is voortgekomen; vervolgens zegt
hij. dat- het, bij gebrek aan uitspringende figu
ren, niet goed zou zijn zoo'n leiderschap kunst
matig te scheppen. Ook dat is een tweeslachtige
gedachtengang.
De Nederlandsche Unie zal ook in dit opzicht
duidelijk moeten worden.
Dat zij leiding van bovenaf zou voorstaan, is op
zichzelfs niets afschuwwekkends. In haar pro
gramma heeft zij die gedachte zoo voorzichtig
geformuleerd als het verlangen naar de leiding
van een krachtig en besluitvaardig gezag, dat er
eigenlijk niemand was. die njet uitriep: dat heb
ik al zoo lang gezegd!
De vraag is maar: hoe komt zulk een krachtig
en besluitvaardig gezag tot stand, hoe moet het
zich laten gelden?
Het driemanschap, dat wel niet wil regeer en,
maar dat toch leiding geeft, heeft zichzelf opge
worpen en zal de leiding behouden, wanneer het
zich door voldoend breeden (en diepen) aan
hang gedragen weet: dat is een antwoord op het
eerste gedeelte van de vraag. Voor hét antwoord
op de tweede helft wordt richting gewezen in de
woorden: leiding van bovenaf.
Maar dan ook dient de Nederlandsche Unie
deze gedachte uit te drukken. Hier dient geen
onduidelijkheid te zijn. Is de Nederlandsche Unie
overtuigd, dat wij leiding behoeven in den na
den vorigen oorlog gevormden historischen zin
van dit woord? Goed, dat is een standpunt,
dat zich verdedigen laat. Maar dan moet het ook
verdedigd worden. Dan moet men precies onder
woorden brengen: waarom? Want niet alleen
een particulier, ook een beweging kan haar lei
ding niet eenvoudig opleggen. Deze leiding moet
ook worden aanvaard. Vergissen wij ons niet,
dan zijn er in de Nederlandsche Unie zeer ve
len te hoop geloopen, die heelemaal geen leiding
in den nieuwen zin zouden wenschen. Hoe zal er
geen onberedderbare wanorde in de schare van
haar volgelingen ontstaan, wanneer zij omtrent
de beteekenis van de leiding niet duidelijk is?
Het Algemeen Handelsblad ziet in
het beroep, dat het driemanschap op de eerste
openbare vergadering der Ned. Unie heeft ge
daan een geluid van vastbeslotenheid en trouw
aan de goede zaak.
Hier spraken geen opportunisten, zoo schrijft
het blad. die een schijnoplossing voorstelden om
naderhand tot „het oude" te kunnen terugkeeren.
zoodra zij daartoe de kans zouden schoon zien.
Hier kwam een waarachtige overtuiging tot uiting
dat, wat ook de toekomst aan Europa en de we
reld zal brengen, een verzameling van Neder
landsche volkskracht noodig zal zijn om het wel
zijn van ons volk naar binnen èn naar buiten
op grondslagen van zelfstandigheid, social®
rechtvaardigheid en geestelijke vrijheid te ver
zorgen en te waarborgen.
Het Nationale Dagblad meent dat het
sociaal-economisch program van prof. de Quay
een verwezenlijking is van het Katholieke corpo
ratisme, zooals de R. K. S. P. het nastreeft en
zooals de Unie dat heeft overgenomen. Het nat.
soc. orgaan schrijft o.m.:
De volkomen onbevoegdheid der heeren Lint
horst Homan en Einthoven op dit gebied blijkt
nu uit hun klakkeloos aanvaarden van deze denk
beelden van het politiek katholicisme. Zij zien
niet, dat er in het volk zelf iets geheel anders
leeft: de gedachte van de volks-socialistische
arbeidsgemeenschap van het geheele volk.
Dat komt doordat de heeren zelf nog geheel
in de liberale wereldbeschouwing steken. Het is
hun een gesloten boek, dat deze wereldbeschou
wing afgedaan heeft en dat dc toekomst ge
bouwd zal worden uit de denkbeelden der volk-
sche wereldbeschouwing.
De groote fout van de Unie is, zoo schrijft het
blad verder, dat zij niet is geboren uit de wereld
beschouwing van nu, maar uit die van gisteren
en dat zij niets anders beoogt dan onze maat
schappelijke organisatie zoo'n beetje op te kale
fateren ten einde min of meer gelijken tred to
houden met de volken, die de dragers van de
nieuwe wereldbeschouwing zijn.
Een kind kan begrijpen, dat dit niet gaat.
De Vereenigde KatholiekePe r s be
toogt, dat de politieke partijen reden van bestaan
hebben gehad en nuttig werk hebben gedaan,
maar dat de wil tot een sterke eenheid in alle
kringen van ons volk zóó sterk is geworden, dat
hij ook al probeeren enkele partijen nog zóó te
dwarsboomen niet meer te stuiten is.
Over de godsdienstvrijheid wordt verder ge
zegd:
De godsdienst- en gewetensvrijheid is do
zwaarst bevochten en schoonste zege geweest,
die ons volk heeft behaald, en mag nooit of te
nimmer worden prijsgegeven. Deze godsdienst
en gewetensvrijheid is een nationaal bezit, dat
het Nederlanderschap verdiept en versterkt cn
adelt. Wanneer vroeger het verschil in gods
dienst wel eens gebezigd is geworden om in den
politieken strijd den eenen Nederlander tegen
den ander op te zetten, dan moet men de oorzaak
daarvan niet in den godsdienst zeiven zoeken,
maar in de wijze waarop met voorbedachten
rade of enkel argeloos de godsdienst als middel
tot politiek verdeelen en heerschen werd gehan
teerd. Een herhaling daarvan dient echter koste
wat het. kost voorkomen te worden en ook daarom
wenschen wij geen reprise van de vroegere po
litieke partijen en het stuk dat zij. hetzij nood
gedwongen, hetzij met hartstocht hebben opge
voerd. De politieke partijen waren slechts midde
len en geen doel in zich. Voor het ééne groote
algemeene Nederlandsche doel, dat thans klem
mender en dringender aan de orde is gesteld
dan wellicht ooit te voren, deugen de middelen
der politieke partijen en de politieke partijen als
middelen niet meer.
Honni soit qui mal y pense.
„De Deutsche Zeitung in den Niederlanden"
constateert dat de stichting van de Nederland
sche Unie de pennen in beweging heeft gebracht.
Het groote aantal sympathiebetuigingen heeft dc
sceptici echter niet het zwijgen opgelegd.
Het blad wijst er verder op, dat hij, die op het
opgenblik volksgenooten verzamelt om ze leiding
te kunnen geven eerst zijn eigen weg afgestippeld
moet hebben. Een herkenning van de feiten van
den dag en een erkenning van den huldigen toe
stand beteekent nog heelemaal niets. Belangrijk
is alleen dat deze man en de door hem geleide
volksgenooten datgene herkennen en erkennen
dat tot deze feiten heeft geleid. Eerst door de
kennis van de ooi-zaken komt de helderheid en de
gevolgtrekking voor de toekomst. Anders is zoo'n
program niets anders dan een achterdeur waar
door men voor den vooruitgang die reeds geschie
denis is geworden, weg wil sluipen. Deze geschie
denis slaat alle achterdeuren echter onverbidde
lijk dicht. Een van de ergerlijkste verschijningen
van het democratische systeem was de coalitie.
Wie in onzen tijd nog niet van dat systeem kan
scheiden moet niet aan de leiding van het volk
denken. En het is in het belang van de toekomst
van het Nederlandsche volk, voor zulke concen
traties te waarschuwen die toch niets anders zijn
dan de coalities van den vroegeren tijd. Met dit
systeem echter staat ook de oudé geest weer op.
ir—1]_
VRIJDAG 9 AUGUSTUS
JAARSVELD, 414.4 M. KRO-Uitzending.
8.00 Berichten ANP. 8.05 Wij beginnen den dag.
8.15 Gramofoonmuziek. 11.30 Godsdienstig halfuur
12.Berichten 12.05 Gramofoonmuziek 12.15 W.
Eberlé en zijn orkest en solist. 12.45 Orgelconcert.
2.30 Fragm. uit de opera „Boris Godounow" (opn.)
3.40 Musiquette en solist (opn.) 4.30 Gramofoon
muziek 4.50 KRO-Kamerorkest (opn.) 5.15 Berich
ten ANP. 5.30 Ziekenpraatje. 5.45 Gramofoonmu
ziek. 6.30 VPRO: Cyclus „Groote mannen in bewo
gen tijden". 6.45 Zang met pianobegeleiding 7.
Vragen van den dag (ANP) 7.15 Berichten 7.20
Zang Irnet pianobegeleiding 7.30 Reportage. 7.45
Gramofoonmuziek 8.Berichten ANP. 8.15 Resi
dentieorkest en soliste. 8.45 Cyclus „Uitingen van
nationale cultuur". 9.00 Gramofoonmuziek. 9.15
Residentie-orkest. 9-45 Gramofoonmuziek. 10.10 Wij
sluiten den dag. 10.1510.25 Berichten ANP.
KOOTWIJK, 1875 M. AVRO-Uitzending.
7.00 Berichten (Duitsch). 7.15 Berichten (En
gelsch) 7.30 Gramofoonmuziek 8.Berichten ANP
8.15 Gramofoonmuziek 10.Mórgenwijding 10.15
Gramofoonmuziek 10.30 Het Stefanescu-orkest
11.15 Berichten (Engelsch) 11.30 Gramofoonmu
ziek 11.45 Het Stefanescu-orkest 12.30 Berichten
(Duitsch) 12.45 Berichten ANP, eventueel gramo
foonmuziek. 1.Omroeporkest 2.Berichten
(Duitsch) 2.15 Omroep-orkest en solist. 3.15 Be
richten (Engelsch) 3.30 Renova-septet (op.) 4.15
Disco-causerie 5.Berichten (Duitsch) 5.15 Be
richten ANP. 5.30 Gramofoonmuziek 5.45 „De vroo-
lijke vijf" 6.15 Berichten (Engelsch) 6.30 Orgel en
piano. 7.Vragen van den dag (ANP) 7.15 Gra
mofoonmuziek. 7.35 Cyclus „Nederlandsch provin-
cieschoon" (met reportages) 3.Berichten
(Duitsch) 8.15 Berichten ANP. 8.30 Berichten (En
gelsch) 8.45 Gramofoonmuziek 9.15 Berichten (En
gelsch) 9.30 Gramofoonmuziek 10.Berichten
(Duitsch) 10.15 Berichten ANP. 10.30—10.45; 11.15
—11.30; 0.15—0.30 en 1.15—1.30 Berichten (En
gelsch).
