IJmuider Courant
Vergoeding oorlogsschade
geregeld.
Spoorwegramp
in Spanje.
DAGBLAD VüOK VELSEJN, 1JMUIDFIN, SANTPOORT EiN OMSTREKEN
fschiedenis van
dagelijksch leven.
Normale verkoopswaarde
op 9 Mei j.l. aangenomen.
ELZER's
Een oude baas.
Bristol haast nog
erger getroffen dan
Coventry.
Twee dooden door
kolendampvergiftiging.
;!ve
',n|.liitgaven en Algem. Drukkerij N.V., Gr.
itraat Haarlem, Telefoon 10724. Bureau
Courant: Kennemerlaan 42, LJmuiden,
i!jon
JAARGANG NO. 29
Lourens Coster, Maatschappij voor
5301, Postgiro 310791. Alle Advertenties,
^even
tornen
voor dit blad, worden kosteloos
in de Kennemer Courant.
Verschijnt dagelijks, beiialve op Zon- en Feestdagen
Directie: P W PEEREBOOM EN ROBERT PEEKEBOOM Hoofdredacteur: ROBERT PEEREBOOM
WOENSDAG iDECEMBER I 0
Abonnementen per week /0.12J4, per maand
ƒ0.5234, per 3 maanden ƒ1.55, franco per post
1.95 per kwar.aal. Losse nummers 3 cent per ex.
Advertettiën: 1-5 regels ƒ0.60, elke regel meer
ƒ0.12. Bij abonnementen belangrijke korting.
Ingezonden mededeelingen dubbele prijs.
Advertenties van Vraag en Aanbod 1-3 regels
ƒ0.25, elke regel meer ƒ0.10.
-5ren heb ik geschreven over boeken io het al-
Zr- over oorspronkelijke Nederlandsche en
gide uk het buitenland. En nu moet ik iets
över één boek in het bijzonder. Het behoort
gjoote groep van historische werken, die in
|-.,tsie jaren ter markt verschenen is en., aan
.rjeds klimmende vraag poogt te voldoen.
L'in die groep is het toch weer een genre op
Eigenlijk streeft het naar het antwoord
vraag,die iedereen die geschiedenis op
leerde zich toen en ook later wel vaak ge
boet hebben: waarom bepaalt het zich alles
'_,0te mannen, goede en slechte grootheden en
geldige gebeurtenissen zooals oorlogen en
Uigs? Waarom weten wij zoo weinig van het
van den gewonen mensch in het verleden?
aider de tijd, hoe minder wij van hern weten,
'eefden onze voorouders hun dagelijksch le-
sat deflen en ondervonden zij en wat dachten
jisrbij?
■werd in oude tijden oneindig minder van op-
.-send dan in de onze.-Wie er aan denkt dat de
■•drukkunst pas in de vijftiende eeuw werd uit
een en dat die dagelijksche kroniek des le-
krant. pas in de zeventiende eeuw ontstond
^•it in de tweede helft van de negentiende tot
„wasdom geraakte, vindt daarin al veel ver-
4 Ook was de litteratuur zelfs maar een
eeuw geleden nog zooveel beperkter dan nu.
fcgboek van den Engelschman Samuel Pepys,
zelf nimmer voor openbaarmaking be-
jj, blijft gelden als een zeer zeldzame getuige-
het leven der zeventiende eeuw en in ons
iiennen wij de honderdjarige Camera Obscura
weergave van het burgerlijke* leven van de
helft der negentiende, die geen evenknie
In vroeger eeuwec hadden bovendien ge-
edschrijvers blijkbaar weinig neiging om het
s van alledag te boekstaven. En toch is er in
tlci andere vórmen wel veel'van opgeteekend:
itschrijvirgen van zeden en gebruiken, in oude
>n en dagboeken"; in de beperkte litteratuur,
ie zelden is gepoogd er een totaal beeld van
schrijfster Anne H.1 Mulder heeft dit nu on-
aomen in een groot werk onder den titel „Ze-
Eeuwen Nederlandsche Levenskunst" met den
{[titel „Een geschiedenis van het Dagelijksche
Het. zal in vijf deelein verschijnen in den
0 een paar jaar; het eerste deel heeft het
I gezien bij dën uitgever, die Querido te Am-
jam is.
iet is een groote opgaaf die zij zich gesteld
Maar hij bekoort haar buitengemeert, zooals
i uit deze' passages uit haar inleiding:
Het is een. lokkend en fascineerend avontuur,
caiedenis te schrijven met alleen maar een -ver-
i muiltje in je-hand, met'alleen maar een. om-
noten wijnglas voor je. Er is een historie, die
illel loopt aan de officieele. Want de heftigheid
:de wereldgeschiedenis is niet alleen af te me
de stroomen vergoten bloed en aan den
der politieke debatten, maar even goed aan
ongte van een vrouwerok. Echter werden, als
onze vaderlandsche geschiedenis repeteerden,
dingen stelselmatig overgeslagen. Er zijn eigen-
wel duizend Vaderlandsche geschiedenissen te
ijven: die van de keuken en die van de liefde,
van de zee en die van den dansEn alle
:»nd zullen ze niet anders dan de eene, eeuwig
::ende geschiedenis van menschen zijn".
I bijzondere karakter van dit boek komt niet
tot uiting in het feit, dat men het niet in een
de gebruikelijke klassen kan indeelen. Het is
roman, geen wetenschappelijk werk en natuur-
.sog minder „officieele" geschiedenis. Het is in
cgenre een eenling. Misschien zal het de eerste-
i van een nieuw genre blijken te zijn. Maar bo-
:iien is het bijzonder in zijn opzet, zijn indeeling
ijn zeer eigen, levendigen, met veel humor en
jmet vriendelijke ironie doorspekten verteltrant,
et en indeeling baseeren zich op een lied, cap
oude Hollandsche liedje „In Holland staat een
Zoo vinden wij onder dien aanvangsregel in
eerste deel: Bouw en inrichting van een mid-
suwsehe burcht. Bouw en inrichting van abdij
Uoosters Viit dien tijd. Boomen, bloemen en
eden in de Middeleeuwen.
■=n volgt „En in dat huis daar woont een heer",
reik hoofdstuk levendig', soms speelsch beschre-
borden: Edelen. Ridderideaal. Spel, illusie, rid-
•t vechtbedrijfKleeding, maaltijden, wapenen,
blijken. Kloosterorden, standen in kloosters,
-reele centra, etc.
gaat het verder. Wij blijven niet bij ridders
sdelvrouwen en geestelijken, want immers: Die
die kiest een kind, dat kind dat kiest een
en die knecht die kiest een meid.met al
•dagingen die daarop volgen en de brand vah
"huis tot slot: allemaal hoofdstukken.
,Jae H. Mulder moet een zeer uitgebreide bron-
studie voor dit eerste deel volbracht hebben. Ik
het als ik bijvoorbeeld de voor onzen lijd
-ontstellende beschrijving lees van de zeer m-
r-kkelde kleedij en uitrusting van den geharnas-
:ridder. Als gij leest in hoeveel lagen alleen
hoofd al verpakt was zult gij niet naar zijn
-cn zijn beproevingen terug verlangen. En even-
izal de vrouw dat doen, die uit dit boek inzicht
■A'dt in de levenspositie van haar middeleeuw-
voorgangster, hetzij edelvrouwe of boerin,
fhet boeit, ge doet al lezend een schat van ken-
r-»p, blijft geboeid er. bent vaak geamuseerd en
^mt van de melaatschheid, van de kruistoch-
ran het onderwijs en de middeleeuwsche be-
•■:Pen omtrent opvoeding, van het leven in de
en var handel, scheepvaart en bestuur, van
leraars, geldschieters, marskramers en zooveel
•-ischeii en toestanden meer.
Is waarlijk een werk dat verrijkende kennis
Bedragen tot ƒ50.000
volledig vergoed.
UITHEEMSCHE KUNST. In het Koloniaal Instituut te Amsterdam wordt deze
week een tentoonstelling van Afrikaansche Kunst geopend. Het inrichten der
expositie.
(Foto Pax Holland.)
Vook ietete kwaliteiten-
HEERENMODEHUIS
Zeeweg 78, IJm.-O.
(Adv. Ingez. Med.)
brengt. En dat nog veel belooft in zijn volgende vier
deelen. Want naarmate Anne H. Mufder zich verder
voortspoedt door haar zeven eeuwen zal zij meer
materiaal ter beschikking krijgen over het leven en
de levenskunst van den gewonen mensch. Zij heeft
thans de oude kronieken terzijde gelaten en de oude
gebruiksvoorwerpen als haar voornaamste bron
nenstudie gebezigd. „Wij staan wat schichtig tegen
over die chaotische erfenis van oude schoenen,
pruiken en poederdoozen, van vaatwerk en retorten,
eetserviezen en ordéteekenen, geeselwerktuigen en
brieven, sleutels en zegels, scheepsmodellen en
stadsmuren, want deze en al die andere simpele,
ontroerende getuigenissen van het dagelijksch leven
zullen de attributen voor onze geschiedschrijving
zijn", zegt de schrijfster in haar inleiding. Zij zal in
haar tocht door de eeuwen steeds meer in steeds
grooter verscheidenheid vinden, ten dienste van de
volgende .viqr deelen en van hen die ze zullen lezen.
Dit eerste is een vervulling op zichzelf en houdt
tevens een groote belofte in,
R. P.
Exprestreinen tegen elkaar
op gereden.
Het D.N.B. verneemt uit Saragossa, 3 Decem
ber: Vanochtend zijn bij het station Velilla del
Ebro de expressetreinen uit Madrid en Barce
lona op elkaar gereden. De locomotieven scho
ven in elkander. Verscheidene wagons werden
vernield.
De eerste ambulancetrein met slachtoffers
van de ramp is hier aangekomen met veertig
dooden en zestig gewonden. Het aantal dooden
van het spoorwegongeluk bedraagt volgens
de laatste berichten 53, dat der gewonden ligt
boven de zestig.
De oorzaak van het ongeluk is wellicht gelegen
in vertraging van den express van Barcelona. Ge
woonlijk passeeren de beide express-tremen op
dit traject elkaar op het station Puebla de Hijar.
Ten gevolge var. de vertraging werd dit punt ver
plaatst naar Velilla del Ebro. Blijkbaar was de
wisselstand verkeerd.
De botsing geschiedde om half vijf 's morgens
Voor zoover men thans heeft kunnen nagaan is
voor den express uit Madrid ten onrechte het sein
op veilig gezet. De stopseinen van den baanwachter
van Velilla konden den trein niet meer tot staan bren
gen, ofschoon de machinist de remmen nog aan
zette. De trein uit Barcelona reed met groote kracht
en volle snelheid om een vertraging van een half
uur in te halen. Een slaapwagen school over den
bagagewagen heen, een wagon derde klasse sloeg
om en een andere viel de Selling'van twee meter
af in puin. De beide locomotieven èn een tender
schoven in elkaar. Oq_der de passagiers bevond
zich ook een priester, die den stervenden de laatste
troost van de kerk reikte.
De botsing geschiede 51 KM ten zuidoosten van
Saragossa. Het station wordt door de Ebro van de
plaats Velilla geschieden. Daardoor wei-den de red
dingswerkzaamheden aanvankelijk zeer bemoei
lijkt. De eerste hulp kon slechts door drie spoor-
cmnloyés verleend worden.
Van de vele gekwetsten is de toestand ernstig,
daar hun wonden door de vorst erger geworden
zijn. Men veronderstelt ook dat de doodelijke afloop
in een aantal gevallen eén gevolg van bevriezing is.
De eerste hulptreinen kwamen pas enkele uren na
het ongeluk aan. De koude bedroeg op het tijdstip
van het ongeluk tien graden onder nul.
Onder de dooden en gewonden bevindt zich ook
een groot aantal soldaten, dat met verlof naar Val-
ladolid ging. Van de 53 dooden heeft mep er tot
dusver 20 kunnen identificeeren.
Nader verneemt het DJNLB. uit Madrid:
De machinisten der beide sneltreinen hebben zich
weten te redden door van de locomotief te springen.
Beiden verklaarden dat de seinen op veilig stonden.
De trein uit Madrid kon nog remmen, terwijl de
trein uit Barcelona met een vaart van 90 kilo
meter op den anderen inreed.
(In Turkije is een man ontdekt,
Osman Islamoglu geheeten, die
volgens ambtelijke opvattingen
152 jaar oud moet zijn en zelf
beweert reeds 300 jaar geleefd
te hebben.)
Vriend Methusalem werd ouder
En, natuurlijk, Sinterklaas,
Maar die twee dan daargelaten,
Is die Turk een krasse baas.
Vreemd dat steeds weer in den Balkan,
Zulk een voorbeeld wordt ontdekt,
Dat misschien dan niet tot leering,
Maar dan toch tot afgunst wekt.
Honderdtweeënvijftig jaren
Is die grijsaard officieel,
Maar hij schat zijn eigen leeftijd
Op maar liefst tweemaal zooveel.
't Is. niét maklijk uit te kienen
Want er was in 't Türksche land,
Toen dat oudje werd geboren,
Nog geen burgerlijke stand.
Daarom blijft het bij een schatting,
Nou, zeg honderd vijf tig maar,
Waarop d'oude zelf verklaarde:
'k Voel me wel driehonderd jaar.
Tja, wat moet men ervan denken,
Als men van die marge leest,
Voor den oude valt te zeggen:
Hij's er steeds zelf bij geweest.
Anderzijds lijkt dit te machtig,
Dan blijft nog de mooglijkheid,
Dat die Osman Islamoglu,
'n Dubbel leven heeft geleid.
NEW-YORK, 4 December. (D.N.B.) Nieuwe
uitvoerige schilderingen van Amerikaansceh
correspondenten in Engeland geven een aan
schouwelijk beeld van den omvang der ver
woestingen in Bristol, dat door de Duitsche
nachtelijke luchtaanvallen door golven van
Duitsche vliegtuigen in afstanden van telkens
drie minuten werd aangevallen. Talrijke vroe
gere inwoners van Coventry, die zich na de
verwoesting van deze stad naar Bristol hadden
(begeven, verklaarden aan de Amernkaansche
correspondenten dat de schade welke in den
nacht van Zondag op Maandag is aangericht
reeds aanzienlijk belangrijker is dan in de
Engelsche communiqués wordt toegegeven. De
indruk van het bombardement is wegens de
uitgestrektheid van de stald bijna nog verschrik
kelijker geweest dan de vernietigende aanval
len op Coventry.
Daarboven tot 90 procent.
Voor huisraad en lijfgoederen
aparte regeling.
- Het Verordeningenblad van Dinsdag bevat
een besluit van den secretaris-generaal van het
departement van Financiën betreffende de bij
dragen van het rijk in de als gevolg van het
oorlogsgeweld geleden schade.
Behalve voor hpisraad en lijfgoed en voor an
dere bijzondere gevallen, waarvoor speciale re
gelingen zullen worden getroffen, wordt de
schade bepaald door het verschil tusscnen de
waarde van het goed voor en na de beschadi
ging. Blijken in geval van herstel van het goed
de herstellingskosten, na aftrek van een rede
lijk bedrag wegens de door het herstel verkre
gen vernieuwing of verbetering, lager te zijn dan
dit genoemde verschil, dan wordt het lagere be
drag als grondslag voor de schadeloosstelling ge
nomen (art. 3.)
De waarde van het goed wordt in den regel
gesteld op de normale verkoopwaarde op
9 Mei 1940. Voor onroerende goederen, waar
van deze verkoopswaarde niet kan worden
vastgesteld alsmede voor bedrijfstoerustin-
gen geldt de boekwaarde d.i. kostende prijs
minus afschrijvingen (art. 4.)
De schade aan bedrijfs- en handelsvoorraden
wordt vastgesteld op grondslag van den in
koopsprijs, waarbij van abnormaal groote voor
raden alleen.de normale hoeveelheid in aanmer
king komt en het overige wordt verwaarloosd,
(art. 5).
De aldus vastgestelde schade wordt tot
een bedrag van f 50.000 voor 100 pet. ver
goed, daarboven voor 90 pet. (art. 6)
Voor huisraad en lijfgoederen zal de Ned.
Staatscourant een bijzondere regeling, opgesteld
door den secretaris-generaal van financiën, be
vatten. Deze-' regeling betreft in de eerste
plaats de bijdragen in de geleden schade en ook
waarborgen voor een goede besteding daarvan.
Voor zoover huisraad gebezigd werd in een
bedrijf of bij de uitoefening van een, beroep valt
het onder de hierboven genoemde algemeene
regels (art. 7).
Tenslotte is den secretaris-generaal in artikel
8 vrijheid gelaten in bijzondere, gevallen scha
de en bijdrage op afwijkende wijze vast te stel
len.
Op de rijksbijdrage worden uit anderen hoofde
ontvangen schadevergoedingen a fonds perdu
in mindering gebracht. Voor de molestverzeke-
ring gelden bijzondere regelingen (Zie hier
onder).
De uitkeering.
In den regel geschiedt de uitkeering van de
bijdrage aan den eigenaar van het beschadigde
goed. Indien deze een voorschot heeft van de
„Stichting Rotterdam" of van een provinciale
stichting, wordt!» aan deze stichting uitbetaald,
Iets dergelijks kan geschieden op aanwijzing van
den secretaris-generaal, indien het rijk of der
den voorschotten verleend hebben (art. 10).
De ontvangen uitkeer'ingen moeten in het
algemeen voor herbouw resp. heraanschaffing
worden besteed. Het besluit stelt daarvoor
waarborgen. Bijdragen wegens schade aan
gebouwde onroerende goederen worden
niet aanstonds in geld uitbetaald, doch in
geschreven in een „grootboek voor den we
deropbouw", totdat waarborgen voor een
juiste besteding zijn gegeven. De inschrij
vingen zijn onvervreemdbaar en blijven bui
ten faillissement. Zij dragen 4 pet. rente
gedurende een bepaalde periode- (art. 11)
Hypotheekhouders hebben geen verhaal op
de hoofdsom, gedeeltelijk wel op de rente.
Na de rentedragende periode kan de inschrij
ving door den hypotheekhouder worden
verworven, indien de ingeschrevene dan
nog niet met den herbouw is begonnen (art.
12).
EEN DRIJVEND HOSPITAAL. In de ziekenzaal van eén marine-lazaret, dat
aan boord van een Duitschen hulpkruiser is ingericht.
(Foto Weltbild.)
Het plan van herbouw behoeft de goedkeu
ring van den algemeen gemachtigde voor den
wederopbouw. Deze houdt rekening met de belan
gen van hypotheekhouders en andere zakelijke
gerechtigden (art. 14 e.v.)
Molestverzekering.
De molestverzekeraar is tot het bedrag der
rijksbijdrage van zijn verplichtingen bevrijd. Hij
kan reeds uitgekeerde bedragen deswege terug
vorderen. Voor zoover de uitkeering der molest
verzekering de rijksbijdrage overtreft, komt
het meerdere den verzekerde ten goede (artt..
18 en 9). De verzekerde is van zijn verbintenis
uit het verzekeringscontract in zooverre bevrijd,
als deze betrekking heeft op dat deel van de
verplichting van den verzekeraar, waarvan deze
door de rijksbijdrage wordt bevrijd (art. 18 lid
2).
Tenslotte bevat het besluit bepalingen over
de terugvordering van ten onrechte uitge
keerde bedragen. Ook wordt bepaald dat
tot 50 pet. van de bijdrage kan worden af
getrokken in geval van onjuiste schade-op-
gave.
Terzake van toekenning en uitbetaling der
bijdrage worden geen rechtsvorderingen te
gen den staat toegelaten.
De stukken, opgemaakt ter uitvoering ^an
het besluit zijn vrij van zegel, registratie
rechten en leges.
(Voor de tekst der verordening zie men elders in
dit nummer).
Tragisch gebeuren te *s Gravenhage.
In een woning aan de Jan Steenstraat no. 53
te 's-Gravenhage heeft zich een geval van kolen
dampvergiftiging voorgedaan, dat aan een 38-ja-
rige moeder en haar negenjarig zoontje, het leven
heeft gekost.
Zaterdagavond was de bewoonster, mej. K. van
der V., met haar beide zoontjes van 11 en 9 jaar,
die bij haar op de kamer sliepen, bijtijds naar bed
gegaan. In het vertrek brandde een vrij primitief
kolenkacheltje. Toen Zondagochtend de moeder en
de elfjarige jongen even wakker waren, heeft, deze
op verzoek van de moeder de schuif van de ka
chel dicht gedaan. Beiden gingen vervolgens we
der slapen.
Eerst Dinsdagmiddag te ongeveer vier uur ont
waakte de oudste jongen. Hij bemerkte .oen, cïat
tzijn moeder en zijn broertje geen enkel teelten van
Teven meer gaven.
Buren waarschuwden den geneeskundigen dienst,
die spoedig in de woning verscheen, doch slechts
kon constateeren, dat moeder en kind den dood
door kolendampvergiftiging hadden gevonden.
In het kacheltje was geen vuur meer aanwezig.
De lijken van de beide slachtoffers zijn naar het
ziekenhuis Zuidwal overgebracht.
Het elfjarig zoontje, dat de kolendampvergifti
ging blijkbaar zonder schade voor zijn lichaam
heeft doorstaan, is bij familie opgenomen.
BEVERWIJK
De uitvoering van liet groote
rioleeringsplan.
Aan de laatste loodjes wordt binnenkort
begonnen.
Met de uitvoering van het groote rioleerings
plan wordt thans spoed betracht. Vorige week
deelden wij reeds mede. dat binnenkort met de
binnenstadrioleering begonnen zal worden. Over
enkele weken zal echter ook een begin gemaakt
worden met den bouw van de fundeering van de
zuiveringsinstallatie voor rioolwater, welke aan
de Ringsloot in den polder zal verrijzen.
De uitvoering van dit werk is opgedragen aan
de N.V. voorheen H. J. Nederhorst te Gouda. Met
de voorbereidende werkzaamheden is reeds een
aanvang gemaakt. De benoodigde materialen en
machines worden per schip aangevoerd aan de
Pijpkade, vanwaar zij straks via een aan te leg
gen smalspoor worden vervoerd naar de Ring
sloot.
Alleen de bouw van de fundeering al zal eenige
maanden lang aan vele handen werk geven. In het
najaar van 1939 reeds had de gemeente de benoo
digde heipalen aangeschaft ongeveer 1600
en deze naar de plaats van bestemming laten
vervoeren. De gemeente' heeft echter buiten den
waard gerekend, want de palen zijn er niet meer
of liever gezegd niet meer in de Ringsloot. Van
overheidswege zijn de houten palen opgevorderd
ten dienste van den wederopbouw van Rotterdam.
Er is in dien tijd niet stilgezeten, want thans zal
de fundeering geheel uit betonpalen bestaan.
De fundeering komt nu te rusten op ongeveer
450 betonpalen van ongeveer twintig meter lengte.
Zij zijn vervaardigd en zullen geplaatst worden,
volgens het Vibro-systeem. In ons land is dit
systeem nog maar in enkele gevallen toegepast.
De gewoonte was om de betonpalen vooraf gereed
te maken en ze daarna in den grond te heien. Dit
gebeurt nu eens niet. Bij het nieuwe systeem,
wordt een lange buis op de gewenschte plaats iri
den grond gedreven, waarna in de buis de bewa
pening wordt aangebracht om daarna volgestort
te worden met beton. Geleidelijk aan wordt daiï
ook weer de buis uit den grond getrokken, waar
bij de betonnen paal echter natuurlijk blijft staan.
Al met al zal het nog wel geruimen tijd duren,
vóór dat de geheele installatie klaar zal zijn. De
hoofdzaak is echter, dat het groote rioleerings
plan, dat bijna één millioen gulden kost, na vele
overwonnen moeilijkheden haar voltooiing nadert.
De bewoners van de binnenstad moeten dan.
ook straks, als voor de verbetering van de rio-
leering de straten worden opgebroken, maar voov
oogen houden, dat eerst na de nadeelen de voor
deden komen.
