itteraire Kantteekeningen.
Van Dartelen plaatst zich in den
eindstrijd.
Om den meestertitel-dammen.
pe laatste ronden van het tournooi om den
«eestertitel (groep Amsterdam) zijn Zaterdag en
indag te Amsterdam gespeeld. De uitslagen
jideo
als volgt:
Van Dartelen wint van Huis.
ji' La ros wint van De Krijger,
p' j. van Dartelen remise met IJme de Jong.
Huisman verliest van Stahlberg
poor dezen verrassenden uitslag heeft meester
.a Dartelen het tournooi als no. één beëindigd,
-•".vijl Laros thans met den Amsterdammer de
•'.jiger moet herkampen voor de tweede plaats.
De eindstand luidt als volgt:
Spelers,
j. v. Dartelen
Laros
Krijger
jöhlberg
luisman
Jtae de Jong
gesp, gew. geL verl. punt
5 2 3 0 7
Het wachten is thans op de groep Rotterdam,
jjlc daar spelen 6 spelers voor twee plaatsen in
e finale.
'Mogelijk is ook nog dat als drie spelers in de
,-oep Rotterdam gelijk boven aan komen, de finale
•;t zes spelers wordt gespeeld.
Voor van Dartelen is deze uitslag wel een bij-
"P.der succes daar deze eminente speler, thans wel
;?n Zeer fraaie kans krijgt, de rechten verbonden
"j'n den meestertitel te heroveren.
Indien Laros voor de tweede plaats tegen de
frijger drie partijen moet spelen, geven wij den
D.C.lJer de beste kansen.
Staatshavenbedrijf-politie.
In het Friesche Koffiehuis aan den Stations-
-,eg alhier werd een damwedstrijd gespeeld
iasschen een tiental van het Staatsvisschers-
ia'venbedrijf en een tiental van de Politie.
De uitslag was als volgt:
Politie—Staatsvisschershavenbedrijf.
Wittebrood1— Swies
De GrootPagter
Wouda—Schaap
BruynDe Boer
De GrootKort
Kamerbeek—Tol
BerkhoutDe Niet
LansaatGomes
Timmermans IIGroeneveld
TangerManot
0—2
0—2
2—0
0—2
2—0
2—0
1—1
2—0
2—0
2—0
13—7
Deze ontmoeting werd dus met 13—7 door
tie politiemannen gewonnen.
IJmuideii kampioen van Noord-
Holland.
Gelijk spel tegen „Oosterkwartier".
Zondag is in het clubgebouw van de Damclub
Oosterkwartier te Haarlem de laatste en beslissende
wedstrijd gespeeld van de Noordhollandsche dam-
competitie. Beide clubs kwamen volledig op en na
ten zeer spannenden en fraaien strijd, waarin Oos-
lerkwartier verreweg de beste kansen had, kwam het
einde met een gelijken stand 1010.
Doordat in deze kleine competitie de bordpunteh
meetellen en IJmuiden met 173, Oosterkwartier
met 155 van Damclub Zaandam heeft gewonnen,
loo kreeg D.C.IJ. dus slechts 2 bordpunten meer
de Haarlemsche club, hetgeen echter voldoende
is voor het behalen van het kampioenschap van
Noordholland.
„Oosterkwartier", dat met slechts gering verschil
D.C.IJ. de overwinning moest laten, beschikt over
uitmuntend tiental en het kan dan ook niet an
ders of dit tiental zal binnenkort tot één der sterk -
ile uit Nederland gaan behooren.
Met een beetje meer geluk had deze jonge
fiithouisiaste club, IJmuiden met haar 3 meester-
dammers uitgeschakeld voor den strijd om den
landstitel.
Hier volgt de uitslag:
Damclub Oosterkwartier
W. de JongA. Ligthart
IJme de JongH. Lax-os
II. C. TeunissenB. Dukel
Abe de JongC. Suyk
J. PoppenH. de Boer
J. v. EijkH. Buis
P. Schijvenaai-T. Postma
W. v. Peltv. d. Heijde
H. Wals—M. A. Huhl
C. KraayK. de Jong
Damclub IJmuiden.
1-
1—1
0-2
1-
0—2
0—2
2-
2
1—1
2—0
Totaal 10—10
De eindstand dezer competitie luidt:
gesp.gew.geLverl.pnt. v.-t.
IJmuiden 2 1 1 0 3 27—13
Oosterkwartier 2 1 1 0 3 2515
Zaandam 2 0 0 2 0 8—32
Damclub IJmuiden moet nu twee wedstrijden spe-
h tegen de kampioen hoofdklasse A'dam om één
plaats in den landelijken eindstrijd.
Deensche visschersvloot krijgt
voldoende brandstof.
Het Deensche ministerie voor Handel deelt
Mede, dat de Deensche vloot voor de maanden
November en December over 1500 ton brandstof
zal kunnen beschikken, hetgeen overeenkomt
met het normale bedrijf. De Deensche vloot zal
dus de visscherij op normale wijze uit kunnen
oefenen.
Marktberichten en besommingen.
IJMUIDEN, 17 Dec.
Consignatieviseh: Schar f 37, Kleine schar f 15
—13. Wijting f 28—26. Bot f 80—65. alles per 50 kg.
Zoetwatervisch: Baars 78 c.. Blei 4640 c.. Spie-
nng 90—85 c., alles per kg.
Besomming kustvisschers (open booten)IJM.
30 f 72, IJM. 324 f 29, IJM. 380 f 27, IJM. 372 f 17.
NAGEKOMEN BESOMMINGEN.
IJMUIDEN, 16 Dec.
Zoetwatervisch: Snoek 80 c.. Snoekbaars f 1.32
125, Baars 8064 c., Karper 70 c., Blei 38 c., Voorn
30—23 c., alles per kg.
Open booten: IJM. 337 f 28.50, IJM. 367 f 25.
DM. 30 f 144, IJM. 374 f 88.
AGENDA VOOR BEVERWIJK.
DINSDAG 17 DECEMBER.
r Luxor Theater, Breestraat: „Koningstijger"
frjprogramma, 8 uur.
WOENSDAG 18 DECEMBER
Luxor Theater, Breestraat: „Koningstijger" er
QÜprogramma, 8 uur.
Afscheid W. Kots.
In verband met het bereiken van den pensioen
gerechtigden leeftijd werd- Maandagmiddag offi
cieel afscheid genomen van den heer W. Kots. on
derwijzer aan School J.
Het hoofd der school, de heer K. Faber heette
allen hartelijk welkom: den inspecteur van het
L.O., den heer Dun, den heer W. Chr. Suwerink,
als vertegenwoordiger van hel college van B. en
W., de leden der oudercommissie, de aanwezige
ouders en de collega's van den heer Kots.
Hierna verkreeg de inspecteur var. het LO. het
woord. Deze roemde den trouw en den ijver van
den heer Kots. Steeds had het bij zijn bezoeken
aan de klas van den heer Kots zijn aandacht ge
trokken, dat er zoo'n prettige geest heerschte. Spr.
hoopte, dat het den scheidender. leerkracht gege
ven mocht zijn, nog lang van zijn pensioen te ge
nieten.
De heer Dijkstra bracht den dank der ouders
©ver. Bij ondervinding wist spr., hoe de heer Kots
steeds het eerst de school bir nenkwam en haar het
laatst verliet. Als herinnering aan zijn werk op
School J. en als bewijs van erkentelijkheid bood
de heer Dijkstra den heer Kots een vulpenhouder
aan.
Als „naaste buur" sprak de heer G. Klimp, het
hoofd van School A. Nadat deze den heer Kots als
een trouw en oprecht collega had gehuldigd, betrok
hij ook mevr. Kots in de hulde. Namens het per-
screel van School A bood hij bloemen aan.
De heer A. J Allan zeide te kunnen spreken als
vader van één der leerlingen van den heer Kots,
als secretaris van „Volksonderwijs" en als oud-in
woner van Westzaan waar de heer Kots destijds
door den grootvader van spr. als onderwijzer was
voorgedragen. Hij wenschte den scheidenden on
derwijzer veel goeds toe.
Tenslotte sprak de heer sprak de heer Faber,
het hoofd der school. Deze memoi-eerde o.a., dat de
heer Kots ruim 30 jaar als onderwijzer in deze
gemeente was werkzaam 'geweest onder 7 ver
schillende hoofden. Toen de heer Kots in 1932
naar School J werd overgeplaatst, was spr. min
der enthousiast, daar hij graag een „jongen, fris-
schen kerel' had gehad. Toen hij echter, den heer
Kots goed had leeren kennen, had hij van de over
plaatsing geen spijt meer. Van harte hoopt spreker,
dat de heer Kots nog vele gelukkige jaren als ge-
pensionneerde mooht meemaken, als 't kon zijn in
de residentie die den heer Kots altijd zoo getrok
ken heeft.
Als aandenken aan zijn werken op School J
bood spr. een aquarel aan van Voerman, mevrouw
Kots bood hij bloemen aan.
Hierna dankte de heer Kots allen hartelijk, waar
na de aanwezigen met een handdruk afscheid namen
van den man, die het ondèrdijs 40 jaar trouw ge
diend heeft.
De Noorsclie haringvisscherij.
Uit het jaarverslag van de Noorsche Maat
schappij voor den verkoop van haring blijkt,
dat gedurende het seizoen 19391940 4.37 mil-
lioen H.L. haring aangevoerd werd, tegen 4.3
millioen H.L. in het vorige seizoen. De op
brengst der vangst van 19391940 bedroeg
28.5 millioen kronen. De oorlog veroorzaakte
eenige moeilijkheden en onderbrekingen; o.a.
was het moeilijk, aan de visschers het loon uit
te betalen, dat hun toekwam.
Tegen alle verwachtingen in konden alle ver
handelingen normaal plaats hebben. De Noor
sche Maatschappij heeft nagenoeg alle vorderin
gen, die zij van de koopers te ontvangen had,
binnengekregen.
De uitvoer was gunstig; deze bedroeg naar
Duitschland en het protectoraat 540.000 H.L.
Den laatsten tijd heeft de haringvisscherij
langs de Westkust van Noorwegen zich aanzien
lijk uitgebreid. Dagelijks nemen 1500 a 1600
visschers aan de haringvisscherij deel.
Ver d wijnende winkelliuizen
Aan den makelaar C. Visser alhier is vergun
ning verleend om het. winkelhuis Kanaalstraat
146 te verbouwen tot twee woonhuizen.
Kerstwijdingsdienst Nederl.
Christen Vrouwenbond.
A.s. Donderdagmiddag organiseert de afdee-
ling IJmuiden van den' Ned. Christen Vrouwen
bond een Kerstwijdingsdienst voor vrouwen in
de Bethlehemkerk. De dienst wordt geleid door
ds. G. F. Callenbach.
Vijf en zeventig jaar stoomtrawler-
visscherij.
Het is dit jaar 75 jaar geleden, dat het eerste
visschersvaartuig, door mechanische kracht
voortbewogen, in gebruik werd gesteld. De eer
ste stoomtrawler werd in 1865 in Frankrijk voor
rekening van een Fi*anschen reeder gebouwd.
Het was een vaartuig, aanzienlijk kleiner dan
de eenige jaren later in Engeland gebouwde
stoomtrawlers.
Eerst in 1885 begon men in Duitschland
stoomtrawlers voor de visscherij op de Noord
zee te bouwen en korten tijd daarna werden in
ons land de eerste trawlers gebouwd en wel in
Vlaardingen. De eerste door IJmuidensche ree-
ders in de vaart gebrachte trawlers waren in
Engeland gebouwd.
„Bel Ami" in „De Pont".
De bekende film „Bel Ami" zal van a.s. Vrij
dag af voor de eerste maal in Kennemerland
vertoond worden. Het is de directie van de bios
coop „De Pont" die deze film voor het eerst in
het Kennemerland ten Noorden van het Noord
zeekanaal op het doek zal brengen.
Ongetwijfeld zullen velen deze langverwachte
succesfilms, die in haar oorspronkelijke samen
stelling wordt vertoond, gaan bekijken.
Kweekers hebben geen vrees voor
kolenvoorziening.
In verband met de strenge koude en de kolen-
voorziening voor de kassen hebben wij ons licht
bij eenige kweekers opgestoken. Over het alge
meen was men zeer te spreken over de regeling,
die er voor de kweekersbedrijven getroffen is. De
kweekers hebben een speciale kaart met zes
bonnen, die telkens voor een maand geldig zijn.
De kweekers ontvangen waar zij recht op heb
ben, telkens maar één zesde gedeelte. In de
groentekassen mag echter voor Januari niet
gestookt worden, maar wel in kweekkassen o.a.
die voor tomaten.
De regeling is echter zeer billijk en als de
noodige brandstof geregeld op tijd komt en het
vervoeren niet stagneert gaat alles op den ouden
voet gewoon door. De bedrijven hebben hun
cultures niet behoeven in te krimpen en de en
keling, die er wel toe is overgegaan, ontvangt
ook weer even minder brandstoffen naar be
hoefte.
DE VOLKSDANSGROEP VAN HOOGOVEN
STATEN
Op Zaterdag 21 en Zondag 22 December a.s. zal
bovengenoemde groep een weekend houden in de
Jeugd-Herberg „Jan Gij zen" te Haarlem.
De Zaterdagavond zal worden gewijd aan de ver
tooning van een natuurfilm door Henk Hos, Frans
Bruyns zal een Kerstverhaal voordragen.
Zondagochtend zal Henk van de Wateren, leider
van een groote Volksdansgroep te Haarlem een be
schouwing geven over de beteekenis van het volks
dansen.
De dag wordt besloten met een demonstratie van
volksdansen door de Volksdansgroep „De Bonte
Rei".
Algemeen leider van het weekeind is de heer Jan
Negryn van Beverwijk.
WEL EEN KERKDIENST OP OUDEJAARS
AVOND.
In ons blad van Woensdag j.l. hebben wij ge
meld dat op Oudejaarsavond in de Ned. Herv.
Kerk in verband met de verduisteringsmoeilijk
heden geen dienst zou worden gehouden. Dit is
onjuist: de kerk wordt verduisterd en des
avonds 7 uur wordt de gebruikelijke Oudejaars
avondkerkdienst gehouden.
Hinderwet.
Burgemeester en Wethouders van Velsen bren
gen ter openbare kennis, dat het verzoek van D.
de Lange, de Ruytei-straat no. 142, te IJmuiden, om
vergunning tot of het oprichten van een timmerbe
drijf in het perceel kadastraal bekend gemeente
Velsen, afd. IJmuiden, sectie I no. 2352, gelegen
aan de Enschedéstraat no. 3, en het daarin plaatsen
van een sterzaag, een freesbank, een lintzaag met
aangebouwde langgatboor, een gecombineerde vlak
en van-dikte-bank en een niet automatische slijp-
bank, welke worden aangedreven door electromo-
toren van resp. 5-3-5-71/» en Va P.K., door hen is
ingewilligd.
Is hier iets van u bij?
Hieronder volgt een lijst van in het tijdvak van
6 tot en met. 13 December 1940 in de gemeente
Velsen gevonden voorwerpen, waai-over aan bet
hoofdbureau van Politie, Tiberiusplein 1, -inlich
tingen te bekomen zijn op eiken werkdag van 11-12
uur v.m. en 4-5 uur n.m., met uitzondering van Za-
terdagmiddag. (Niet per telefoon).
Boodschappentasch, damesrijwiel, baret, sleutels,
wantje, eenige hoeden, portemonnaie, handwarmer,
motorhandschoen, tangetje, muts, verschillende
handschoenen, wantje, distributiekaart (kolen), rij-
1 wielbelastingmerken, bril, fluit, eenige petten, jon
gensjasje, penning aan ketting, collier, heerenrij-
w-iel, hond, rozenkrans, benzinedop, armbandje
(kind), vulpotlood, horloge stoffer.
Sans Atont verloor van Santpoort.
De gedetailleerde uitslagen v^n den wedstrijd
voor de Kennemerland Bokaalcompetitie tusschen
de bridgeclubs Sans Atout en Santpoort luiden als
volgt:
Team 1: J. Bos-G. de Boer, J. Dil-G. Tabak
verliest met 42 tegen 50 punten van team 1; de
heer en mevr. Meiners; mevr. Handgraaf-J. Warren
Team 2: A. en C. Hoogeboom; J. Berlee-J.
Nijman verliest met 61 tegen 50 punten van team
Kraane-Jore; mevi\ Kraane-G. Boogaard.
Team 3: de heer en mevr. v. d. Linden; W. de
Boei--K. Kee speelt gelijk met 35 tegen 39 tegen
team 3; Koebrugge-v. Hooff; mevr. Koebrugge-K.
Wigman.
Team 4: mevr. Dil-Th. Braams; H. en J. v. d.
Vlugt verliest met 42 tegen 49 punten van team
Bierman-Handgraaf; Dijkstra-de Vries.
Sans Atout verloor dezen wedstrijd met 71.
De resultaten van den medaillewedstrijd waren
Team 1J. Commandeur-R. Hoen, C. Gelder
mans-A. Roodzand, wiiït met 52 tegen 45 punten
van team 1: Kroone-v. d. Norp; mevr. Nieuwen-
huis-A. Moelker.
Team 2: de heer en mevr. Thomas; de heer en
mevr. Admiraal wint met 58 tegen 25 punten van
team 2: de heer en mevr. Donkervoort; Bierman-
Notenboom.
Langs <le Lijn.
Programma van de Radio Centrale.
Programma van de Radio-Centrale van heden
avond na 7 uur:
A.V.R.O. 77.15: Vragen van den dag en nieuws
berichten. 7.158: Albert Sandler en zijn orkest.
88.15: Nieuwsberichten. 8.158.45: Het omroep,
orkest o.l.v. Nico Treep .459.20: Lichte kamer-
muziek; 9.209.45: Kampeei1- en trekke-rsliedjes
9.4510: Bioscooporgelspel door Pierre Palla. 10—
10.15: Nieuwsberichten. 10.1510.45: Het Omroep-
orkest o.l.v. Nico Tx*eep. 10.4511: Avondwijding
V.P.R.O.
Wat de tuinders kregen.
VEREENIGDE VEILINGEN
„Kennemerland" en „Vrije Veiling".
Andijvie per K.G. 813
Wortelen per bos 16
Selderij per bos 37
Tomaten per K.G. 18
Prei per K.G. 6ll)-<
Uien per K.G. 2*/24
Witlof per K.G. 12—21
Waspeen per K.G. 611
Knollen I per stuk 618
Knollen 11 per stuk 35
Gele kool per K.G. 45y2
Groene kool per K.G. 45%
Roode kool per K.G. 41%
Schorseneeren per K.G. 612
Boerekool per K.G. 2146
Spruiten per K.G. 1430
kerstfeestviering:
Het Kerstfeest van de Zondagschool der Ned.
Herv. Gemeente zal plaats vinden op tweeden
Kerstdag, des middags om 2 uur in de kerk.
wijdingsavond gaat niet door.
De Kerstwijdingsavond van den Chr. Werk
mansbond, die hedenavond gehouden zou
woi-den, gaat wegens ongesteldheid van den spre
ker, ds. G. B. Westenburg, niet door.
kerstwijding van den vrouwenbond.
De af deeling Beverwijk van den Chr. Vrou
wenbond houdt Donderdagmiddag een Kerst-
wijdingssamenkomst ixi het Vereenigingsgebouw
aan de Oosterwijkstraat.
Gevonden en verloren voorwerpen.
Aan het politiebureau zijn inlichtingen te ver
krijgen over de volgende gevonden en verloren
voorwerpen en dieren:
Gevonden: nikkelen meetinstrument, handschoen,
één ons gewicht, zwarte hond, bril, paar glacé hee
renhandschoenen, schoolétui, donkerblauwe dames
handschoen, sleutel met ring, huissleutel, oud hee
renrijwiel, heerenhandschoen, bruine portemonnaie
met inhoud, belastingmerk, heerenrijwiel," blauw
kinderwantje, zwarte want, 22 kippenringen, da-
mestasch met inhoud, rijwielbelastingmex-k. glacé
handschoen, bruine handschoen, bruin kinder
schoentje, sleutel, paar bruine glacé handschoenen.
Verlof eo: huissleutel, bruine kinderwant. rijwiel
belastingmex-k, damesportemonnaie met inhoud,
kolenkaart, heerenhandschoen, distributiestamkaart,
legimitatiebewijs, zilvei-en armband, vulpen, elec-
tx-ische lantaarn, blauwe bivakmuts, drie vleesch-
kaai-ten, autoband, legitimatiebewijs Hoogovens,
vei-chroomd damespolshorloge, tasch met inhoud,
textielkaax-t.
Loop der bevolking.
Ingekomen
Wed. M. de Vries—Cohen, zonder beroep, v. Nieuwer
Amstel, Alkm. weg 19.
H. Zwagerman, dienstb. van Haarlem Julianaplein 1.
H. J. Jansen en gezin, zonder beroep, van Den Haag.
Arendsweg 103.
Overeen en gezin, arbeider, van Haarlem, Hob-
besteeg 28.
A. K. Woltjer, geleidster, van Renkum, ReLweg 59.
L. van Bugnumv. Aalst, zonder beroep, van Velsen,
Noorderwijkweg 45.
BackerNuijten, zonder beroep, van Bergen op Zoom,
Hoflanderweg 8.
K. van Leeuwen, zonder beroep, van Zaandam. Duin-
-ij klaart 36.
G. G. Beentjes, dienstbode, van Heemskerk, Klooster
straat 1.
N. C. Mol en gezin, monteur, van Rotterdam. Kastan
jelaan 16.
Olieslager, tuinman-stoker, van Heerde, Haven
straat 15.
A. van Holten—Schipper, zonder beroep, v. Velsen,
Boogaardlaan 2b.
K. R. Messnik, electricien, v. Keulen. Iepenlaan 22.
J. Eskamp. religieuse, van Den Haig, Relweg 51.
Vertrokken:
K. Driessen, dienstbode, n. Amsterdam. P. C. Hoofstr. 28.
H. Hacks, electr.techn. naar Vlaardingen, Westhaven-
kade 114.
I: Grasman en gezin, zonder beroep, naar Wijmbrltse-
radeel, Oosthem.
J. Th. M. Rehms en gezin, electricien n. Haarlem, Jan
Gijzenkade 246.
G. v. d. Linden, zonder beroep, n. Haarlem, Vergier-
deweg 176.
J. T. Borgman, adj. comm. arbeidsbeurs, naar Win
schoten, Garst 26.
G. J. C. Timmerman, fabrieksarbeider, naar Velsen.
Pastoorstraat 21.
A. v. d. Linden, los arbeider, naar Noordwijk, Egb. de
Grootstraat 9..
E. R. Seldenthuis, dienstb. n. Heemstede, Kerklaan 103,
M. H. B. Vugts, kantoorbediende, naar Hilversum, G.
van Amstelstraat. 341.
L. Hoogewerf, bloemenventet, n. Westzaan, Middel 12.
HEEMSKERK
DIEFSTAL VAN EEN KONIJN.
De heer R. B. ontdekte bij zijn thuiskomst,
dat een groot konijn dat hij eenige dagen
leden tegen een hoogen prijs had gekocht, hem
ontstolen was.
JUBILEUM M. DE WILDT.
De heer Martinus de Wildt te Heemskerk her
dacht het feit, dat hij 30 jaren werkzaam was
aan de papierfabriek Van Gelder en Zonen te
Velsen. Door de directie werd hem een enveloppe
met inhoud overhandigd.
Andijvie, per K.G. 816
Koolrapen per zak 1.50
Wortelen pe; K.G. 59
Bieten per K.G. 7
Aardappeier, klei per K.G. 5
Spruitjes per K.G. 1?32
Boerenkool per K.G. 36
Roode kool pe1 K.G. 4
Savoye kool per K.G. 31/»
Uien per Kilo 8
Prei per K.G. 7
Peterselie per bos 8
Selderie per bos 5
Appelen per Kilo 2040
Peren per Kilo 2050
Brusselsch lof per K.G. 1624
Kerstmiddag van de Huisvrouwen-
vereeniging.
Vrijdag a.s. houdt de Huisvrouwenvereeniging
in gebouw „De Harmonie" -een Kerstmiddag.
Medewerkenden aan het welverzorgde pro
gramma zijn: mevr. H. W. BakkerDiferee,
mevr. S. Brandsv. d. Linde, mevr. Ehrmeter
Touwen, mevr. L. TrompetKuiper, mej. A.
Toeset, mej. I. Scholtz en mej. M. v. d. Linde.
Verspreiding van geruchten.
Zware straffen opgelegd.
's GRAVENHAGE, 16 December. Het A. N. P.
meldt: Een Duitsch militair gerechtshof heeft
wederom Nederlanders moeten veroordeelen, al
dus een van bevoegde zijde verstrekt communiqué,
die er niet tegen hebben opgezien, de domme en
lage bewering te uiten en te verspreiden dat de
bombardementen van Nederlandsche plaatsen en
het leggen van mijnen voor de Nederlandsche kust
niet door de Engelschen maar door de Duitschers
zelf zouden zijn geschied.
Deze grove belastering der Duitsche weermacht
had voor een 26-jarigen man 1 jaar en 6 maanden
en voor een 60 jarige vrouw 6 maanden gevange
nis ten gevolge.
Een andere krijgsraad heeft een Nederlander
vetoordeeld, die met anderen in een café handtaste
lijkheden tegen eenige Duitsche soldaten was be
gonnen. Uit een groote groep Nederlanders, die in
de meerderheid was, heeft de beklaagde een Duitsch
soldaat een bierglas dat hij tevoren opzettelijk in
zijn hand had genomen, tegen 't hoofd gegooid en
den soldaat daardoor een diepe hoofdwonde toege
bracht. Deze laffe daad kostte hem 3 jaar gevange
nisstraf.
Ten slotte moesten 3 jonge mannen gestraft wor
den, omdat zij geloofden, hun vijandige houding
tegenover Duitschland tot uiting te moeten brengen
door in een garderobe van een restaurant meerdere
officiersmutsen te stelen en kapot te scheuren. Elk
10 maanden gevangenis was de zeer zachte straf
voor deze grove beleediging der Duitsche weer
macht.
Spaarbankgélden.
Mr. Trip spreekt een onjuist gerucht tegen.
De Tel. meldt:
De secretaris-generaal van Financiën heeft het
noodig geoordeeld, cnn categorische tegenspraak
■te seven van een gerucht, dat onrust veroorzaakt
heofr onder het sparend publiek in Nederland.
Deze tegenspraak, afkomstig van den op financieel
gebied hooggeplaatsten Nederlander zal ongetwij
feld een goeden indruk maken. Hij heeft ee»? schrij
ven van den volgenden inhoud gericht aan den
Nederlandschen Spaarbankbond te Amersfoort,
waarbij 182 der voornaamste spaarbanken in ons
land zijn aangesloten:
„Naar ik verneem wordt !het geruoht verbreid
als zou het denkbeeld in overweging zijn genomen,
om tegoed bij spaarbanken in een of anderen vorm
te blokkeeien. Ik stel er prijs op te uwer kennis
te bierigen, dat aan dit geruoht elke grond ont
breekt en dal dit denkbeeld in geen enkel opzicht
ter sprake is gekomen of in overweging is geno
men. Mocht u dit gewenscht voorkomen, dan mach
tig ik u reeds bij voorbaat, deze mededeelingen ter
algemeene kennis te brengen" (w.g.) TRIP.
DE ALKMAARSCHE MAANDBEURS.
De Alkmaarsche Maandbeurs (Noodbews t
zal in de schouwburgzaal ,,'t Gulden Vlies"
Koorstraat 24 te Alkmaar gehouden worden op
Woensdag 18 December en Donderdag 19 De
cember van 10 tot 8 uur.
Herman Teirlinck. „Maria" Speer
malie". Levensgetijden op de Heer
lijkheid t'Homveld. Amsterdam,
Wereldbibliotheek.
Teirlinck behoort niet tot de schrijvers die elk
jaar voor hun uitgever een nieuw boek op het ge
touw zetten om het tegen 't najaar af te leveren,
zocöat de Sinterkiaasmarkt er tijdig mee voorzien
kan zijn. Hoeveel jaren zijn er niet verloopen sinds
die prachtige roman van hem „Het ivoren aapje"
■erscheen, roman van Brusselsch leven der hoc-
gere standen, en een stuk litteraire kur.st, waar
van men zich na twintig en meer jaren nog gan-
sche episoden gemakkelijk voor den geest haalt.
Men mag het bekend achten, omdat het boek het
in dien tijd tot een twintigsten druk bracht. Na
dien kwam Teirlinck met enkele ooneelspelen (Ik
dien en De Vertraagde Film o.a.) die telkens in de
Brusselsche kunstwereld gebeurtenissen van belang
werden, waarvoor men zich ook door de maat
schappelijke positie van den schrijver meer dan
gewoonlijk interesseerde want Teirlinck was in
middels. als vriend en raadgever des konings in
anstzaken, een man van beteekenis geworden.
Zoo is dan de verschijning van dezen nieuwen
roman van vrij grooten omvang een verrassing, die
bovendien door zijn innerlijke qualiteïten alle reden
tot verheugenis geeft. Want, laat ons dit maar voor
opstellen, ook Maria Speermalie is een boek van
litteraire beteekenis. van groote persoonlijke
schrijfkunst en diepgaande beschouwing van het
menschzijn, al mag voor sommige lezers in de
schildering van menschen en toestanden nu en dan
een element van tegenzin ontwaken wanneer af
wijking van den norm in enkele hoofdfiguren te
klaarblijkelijk wordt.
Want zeer zeker is Maria Speermalie in haar
hevigheid van lichamelijke begeerten, - vermengd
met den geërfden machtswellust der grootste grond
bezitters. wier eenige nakomelinge zij is, eene ver
schijning die vaak langs de grens van het patholo
gische, van het.ziektebeeld zweeft en die rog gron
diger weerzin bij den lezer zou doen ontstaan, zoo
niet de voorname kunst van een Teirlinck daarte
gen een dam had opgeworpen. Een Maria Speer
malie zou onder de har den van een derde rangs
romancier een afzichtelijk monster geworden zijn;
nu zal men Slechts een met bewondering vermengd
medelijden met haar kunnen en willen gevoelen.
Wij hebben hier de geschiedenis van een uitge
strekt landgoed in Oost-Vlaanderen en van zijn
bezitters gedurende een periode die loopt van Ma
ria's geboomte in 1875 tot haar dood in 1937. In
zooverre brengt het boek dus ook al iets nieuws,
doordat het milieu waarin de historie gedacht is, nu
eens niet onder de boeren van het Vlaamsche land,
doch onder de bezitters van dien grond geplaatst
werd. Er komen daardoor veel gecompliceerder
karakters in het geding dan bij den eenzijdigen
boerenroman van noode was. waarin ieder maat
schappelijk of sexueel conflict meestal op weinig
ingewikkelde wijze kan worden opgelost. Niet al-
zoo bij de Speermalie's, waar achter groot vertoon
van macht en praal conflicten en drama's verbor
gen zijn en verborgen blijven, doordat zij die de
macht hebben weten te zwijgen en zij die de macht
niet bezitten niet durven te spreken. Ook Teirlinck
roert slechts terloops geheimzinnigheden, invloeden
en atmosferen aan die op den Hof t'Homveld be
staan als Maria, kind nog, haar moeder verliest en
met den mariakalen vader, die bezeten is door de
idéé zijn grondbezit uit te breiden en, hoe dan ook,
een stuk land dat vroeger daarvan verloren ging,
terug te winnen, overblijft.
Die vader, de oude Meester van t' Hom veld, is
een belangrijke figuur in het boek. Hem omzweeft
allerlei geheimzinnigs, en men weet zelfs aan zijn
sterfbed niet of men in hem een tragische figuur
dam wel een demonischen sluwaard heeft te zien.
In de hoop op mannelijke nakomelingschap sluit
hij een tweede huwelijk, waardoor ook weer groot
geld aan zijn bezit wordt toegevoegd doch zijn
hoop niet verwezenlijkt: na een miskraam, dat een
jongetje was, volgt de geboorte van een meisje,
Klara, waardoor Maria een halfzusje doch de vader
geen stamhouder krijgt. En ook de tweede eoht-
genoote sterft spoedig, waardoor het halfzusje onder
Maria's leiding komt.
In Maria loven de ongebreidelde machtswil van
de Speermalies en de onbedwongen krachten van
haar vurig bloed, dat zich gaan laat in het verkeer
met mooie en sterke jonge mannen, knechten van
het familiebezit. Een door den vader gewenscht
huwelijk met als gevolg nog meer grond, nog meer
bezit, werpt zij hoonend verre van zich af. Zij weet
het op haar manier klaar te spelen, het bezit van
Homveld te vergrooten door te huwen met den
zoon van een pachter die zich. van haar vader
onafhankelijk heeft kunnen maken en onderhoudt
initussehem haar betrekkingen met een strooper tot
wien zij onweerstaanbaar aangetrokken blijft. Als
uit haar huwelijk een zoon geboren wordt is het
bezit in één hand der uitgebreide goederen verze
kerd en doet de oude Speermalie of hij zich met
de mésalliance zijner dochter verzoend gevoelt.
Maar nog is het demonische in Maria niet getemd:
als haar een tweede zoon geboren wordt, weet de
lezer dat hiervan de strooper de vader is, en Ma
ria's driften gaan daarna zoover, dat zij voor een
moord zelfs niet terugdeinst. Boni, haar man, ver
dwijnt op onnaspeurbare wijze. Niet veel later ont
doet Maria zich ook van Ruige, den strooper en
dan is Maria meesteresse en heerscheresse over
t' Homveld en aangrenzende landen, want de va
der is onmachtig geworden haar verder in den
weg te staan en Klara, het halfzusje, is in een
klooster opgenomen.
Nu lijkt het zeer gemakkelijk uit een korte sa
menvatting van Maria's daden want van veel
bijfiguren en bij-omstandigheden kon hier uiter
aard niet gerept worden te concludeeren, dat
wij hier met een ouderwetschen draak te doen heb
ben. Maar daarmee zouden wij den roman onrecht
doen. In de eerste plaats al omdat hier niet het
kwade gestraft en het goede beloond wordt. Schijn
baar is juist het tegendeel het geval. En verder
wordt een in den grond zieligmisdadïge aanleg op
zoo logisch-aanvaardbare wijze ontwikkeld dat,
zooals reeds gezegd werd, het medelijden de boven
hand over den afkeer behoudt en het tragische zelfs
niet goedkoop theatraal wordt. Wanneer in Maria
de hartstochten zich gelegd hebben en haar machts
wil bevredigd is, zal zij nog een aantal jaren een
voortreffelijke meesteres over haar landen en een
wel besturende moeder harer zonen zijn. Haar grij-
zerxie haar en haar strenge doch rechtvaardige
handen, haar zwijgzaamheid en vooral haar macht
doen haar volk tot haar opzien als tot de groote
Meesteres, over wie dat volle zwijgt al zijn er daar
onder, die van de mysteriën „van haar leven iets
weten of vermoeden kunnen. De geheimzinnigheid
der Heerlijkheid blijft gehandhaafd, zooals die er
al voor Maria's geboorte heeft geheerscht.
Toch zou dit alles niet voldoende zijn om van
Teirlinck's boek als van een kunstwerk te blijven
spreken. Een geruchtmakend strafproces in de recht
zaal, waarvan een persverslag met de noodige han
digheid werd opgesteld, zou bij den lezer soortge
lijke emotie kunnen teweeg brengen als de nuchtere
samenvatting der feiten, oie wij uit den roman
hebben afgescheiden. Het belangrijke in dit boek
zijn niet diie feïter, doch-de kunst van Teirlinck ons
die feiten als noodzakelijk, als onontkoombaar te
suggereeren, ze aanvaardbaar te maken tenslotte.
Dat gebeurt in een draak niet en verwekt daar
door meestal de belachelijkheid ervan.
En dan mogen wij verder niet nalaten de fijnge
voelig en geestig geteekende bijfiguren, zooals tante
Mele Sergogne en de gebroeders Malfeyt-met-den-
Onxt, te noemen" en hetgeen in den roman mis
schien het meest algemeen gewaardeerd zal wor
den: de haast roekelooze woordpracht, waarmee
Teirlinck het land in alle jaargetijden beschrijft,
zoodat de geur van bosch en vijvers ons in den
neus, het geruïsch van molens en maaiers ons in
de ooren klimt. Een interessante en mooie roman
is dit.
J. H. DE BOIS, j
