Wint&iiassen-
I. C. HAAN
JCe%si*>Qesdïenkm
Cfetaxd aan fjjiaag)
BALTUSSEN
.KerstVaria
Ulsters
Wij zijn 20 pCt. goedkooper
ZONDER PUNTEN
Slijterij „DE STER"
JAN KRAB
f VAN DER VEEN
l/aat de Ketstdage*
Ais wij htetyeu Openen
De Bakketij mi één
HANDELSINSTITUUT
Bartel jorisstraat 39-41 en 34
HAARLEM
Kerstvertellingen
Wij ontvangen
nog verschillende
series betere
Kanaalstraat 63
Uitluiden
Telef. 5501
Zeeweg 115
IJmuiden-Oost
Telef. 4595
GESCHENKEN KOOPEN bij
99
99
IS UW VOORDEEL.
RIJWIELEN Fongers, Batavus, De Poort, Simplex
ELECTR RIJWIELLAMPEN Bosch, V T., Philips, Hand
dynamo's STOFZUIGERS, STRIJKBOUTEN STRAAL-
KACHELS, WRINGERS, ELECTR. WASCH^IACHINES,
HAARDKACHELS, KACHELS en FORNUIZEN.
PELSSTRAAT 22 - TELEF. 3069 - VELSEN-NOORD
Uw SCHOENEN nog in orde? Het kan nog bij
Schoenmakerij EKELSCHOT
TROMPSTRAAT 85 IJMUIDEN-O.
koopt U het BESTE BROOD, de FIJNSTE
KOEKJES, de HEERLIJKSTE GEBAKJES van
«at fBakket?
Iedere 25ste klant ontvangt een aardig
taartje.
In ons nieuwe filiaal ZEEWEG 227, IJMUIDEN-O.,
filiaalhouder J. SMIT, Telefoon 4297.
kunt U het met de feestdagen thuis
gezellig maken. Tracteer op Oude Jaap
3.40 p. Liter, 1 fl. Cognac 2.55 en nog
Advocaat voorradig a 1.60 per fl.
Alléén bij
KANAALSTR. 80 - Telef. 4626 I3m.
ATTENTIE's Avonds na 7 uur
GESLOTEN. Er mag na dien tijd niet
meer bezorgd worden.
DANSINSTITUUT H. VAN DOKKUM
KALVERSTRAAT 73, IJM.-OOST.
AANVANG LEERLES voor BEGINNERS
MAANDAG 6 JANUARI A.S. van
810 uur. - Dagelijks inschrijving
aan het Instituut.
Wij geven geen KORTING of DIVIDEND,
maar verkoopen ons brood voor
WITBROOD, 8 ons m
BRUINBROOD, 8 ons 1 O o4-
ROGGEBROOD, 1 K.Gini1
1 pds.p. gesneden ROGGEBROOD MUI"
Alles voor één prijs.
CV ZEEWEG 17 IJMUIDEN-OOST
JANSWEG 42
TELEF. 15568 - HAARLEM.
Opleiding tot alle
PRAKTIJK
EXAMENS
LESSEN in
Boekhouden
Nederlandsch
Fransch
Duitsch
Engelsch
Spaansch
Zweedsch
Deensch
Italiaansch
Steno - Typen
Opleiding voor
Belasting-
Consulent.
Vraagt gratis Prospectus!
UITSLUITEND GEDIPLO
MEERDE KRACHTEN.
Adwite&d
Ut dit blad
GROTE SORTERING
Vrij van Distributie
SCHEMERLAMPEN
BOEKENKASTJES
KELIM-FAUTEUILS
FANTASIE-FAUTEUILS
COURANTEN BAKJES
KAPSTOKKEN
THEEMUTSEN
TAFEL- en DIVANKLEDEN
FANTASIE-KLEEDJES
Jjezoefd onze pecmanente Jieuéebtentoonstelluig)
Barteljorisstraat 34
HET is al eerdei- gezegd dat het boek, tenge
volge van de bijzondere omstandigheden
welke wij thans beleven, een goede kans
maakt veel aan populariteit te winnen. Want
deze midwintertijd, die in duisterheid zijn voor
gangers overtreft, noopt ons allen en zelfs de uit-
huizigsten züllen daar niet aan ontkomen de ge
zelligheid en verstrooiing voornamelijk in eigen
kring te' zoeken en het lijkt een natuurlijke zaak uit
dit feit een ruimer belangstelling voor het boek te
voorspellen. Het boek dat is nu in de eerste plaats
het verhaal, waarin het Kerstfeest of de Kerstge
dachte den ondergrond vormt, waarin bij voorkeur
iets ligt neergelegd van de lichtende en vredige
boodschap, die de menschheid eenmaal werd ge
bracht.
Het is verheugend te kunnen mededeelen dat een
boek met eenige zeer goede Kerstvertellingen ter
boekenmarkt verschenen is.*) Zeven schrijfsters en
schrijvers leverden een bijdrage voor dezen bundel,
die als een welkome gast in den kring der volwas
sen lezers kan worden beschouwd.
INA BOUDIER-BAKKER opent het boek met een
vertelling, waarin zij doordringt in het zieleleven
van een iueldagenswaardig mensch, die na een te
gemakkelijk begin afdwaalde op den levensweg en
tenslotte gedoemd is als zwerver door het leven te
gaan. Het groteske einde van dezen man, die nog
eenmaal iets van zijn oude persoonlijkheid mocht
hervinden een aangrijpend tafereel in de wij
ding van den Kerstnacht heeft de schrijfster
uiterst suggestief geschetst.
HERMAN DE MAN verhaalt, half in dialect, van
het vermiste kind in het land van Jaarsveld en
Lopik-Kapel, waarvoor de geheele boerenbevolking
van de streek op den Kerstdag uittrekt om de wei
landen en polders af te zoeken. In De Man's sobere
vertelling is de gedachte van naastenliefde, ontfer
ming en hulpvaardigheid, die een geheele gemeen
schap beheerscht door den nood van enkelen, op
ontroerende wijze tot uitdrukking gebracht.
„Nieuwe Dag", een vertelling van KITTY DE
JOSSELIN DE JONG behandelt een Kerstviering
in de tropen. Twee uitersten worden hier tegenover
elkaar gesteld: het leege en kunstmatige gedoe om
een namaak-Kerstboom in een mondain hotel en de
ingetogen, devote viering in een kerkje daar niet
ver vandaan.
TONY DE RIDDER beschreef het gevoelsconflict
van een eenzame in den Kerstnacht een fijne
schets van de gemoedsstemming van een vrouw,
die meende in de eenzaamheid van een wereldstad
het geluk te kunnen vinden, doch een diepe ont
goocheling ondervindt, als herinneringen en over
peinzingen zich van haar meester maken.
Van ANNE DE VRIES bevat de bundel een on
derhoudend verhaal uit het plattelandsleven. Het
is de geschiedenis van den maandenlangen stillen
strijd tusschen een jachtopziener en een strooper,
waarvan het einde niet is de overwinning van een
der partijen, maar de triomf van den zin der Kerst
gedachte.
In de vertelling „Kerstmis Thuis" zal de lezer ge
boeid worden door het levendige beeld dat de schrij-
ver, K. VAN DER GEEST, weet te teekenen van j
een schip in den storm. Een karakteristiek Hol-
landsch gegeven, dat met spanning werd uitgewerkt
en een goeden kijk op de verantwoordelijkheid van
het zeemanschap verraadt.
C. E. POTHAST—GIMBERG tenslotte, vertelt
van het oude dorpskostertje, dat in den Kerstnacht,
den laatsten nacht van zijn leven tevens, aan de
kribbe in de kerk een wonderlijke belevenis heeft.
Ofschoon het toeval in deze schets wel een wat al te
groote rol werd toebedeeld treft het verhaal den
lezer toch door zuiveren toon en stemmigheid.
J. H. V.
„Het licht daalde neder", Kerstvertellingen. Uit
geverij Ploegsma te Zeist.
Het feest van den Vrede
ZOO vieren wij het Oude Feest weer in
oorlogstijd. Vieren? InderdaadHet is
niet zoo, dut wij het Kerstfeest alleen kunnen
beleven in een tijd van vrede en rust. Milliar-
den menschen hebben dit echt Christelijk
feest vóór ons gevierd; milliarden zullen het
na ons doen. Wij thans levenden moeten het
vieren onder de zwaarste en moeilijkste om
standigheden. En wij züllen het vieren. Het
lot, dat op ons rust kan en mag slechts de in
nerlijke beleving van Kerstmis ten goede ko
men. Neen, het is niet waar, dat Kerstmis
vieren in 1940 ongerijmd is. Dit feest is zóó
verhevenstaat zoover boven ons, dat wij de
beteekenis ervan slechts ten deele vermogen
te begrijpen.
Het valt misschien zwaar, het is moeilijk
maar het is niet onmogelijk. Het Licht dat
eeuwig straalt heeft Zich ook thans niet van
ons afgewend. En naar dat Licht zullen wij
ons hoofd moeten wenden. In allen deemoed
en in allen ootmoed. In 't besef, dat wij nie
tige menschen machteloos staan tegenover
den Wil van Hem, Die alles bestuurt, Wien
niets ontgaat en zonder Wiens Wil niets kan
geschieden. En dan moeten wij alle opstan
digheid laten varen en dankbaar zijn voor
alles wat voor ons behouden bleef. Want niet
onze doch Zijn Wil zal geschieden. En Hij
heeft gezegd: Gij zult Uwen naaste liefhebben
als uzelven. Daar is geen ander gebod grooter
dan dit: Lev. 19 18.
Die woorden zouden wij U op dit Kerstfeest
in 1940 ter overdenking willen aanbevelen.
„Daar is geen ander gebod grooter dan dat."
Dat beteekent derhalve: indien gij dit ver
werpt, verwerpt ge de eeuwige waarheid van
het Christendom. Gij en ik, wij weten het,
Zijn wegen zijn onnaspeurlijk en toch zullen
wij Hem en niemand anders moeten volgen.
Straks wordt weer het licht aan den Kerst
boom ontstoken maar het zal geen glans heb
ben als niet tegelijkertijd ook het licht in ons
zelf ontbrandt. Het licht van den innerlijken
vrede, dat meer waard is dan al het andere.
Velen zoeken thans naar vrede doch zij ver
geten, dat de vrede niet van buiten tot ons
komt doch slechts in onszelf te vinden is.
En hoe zullen wij op dit Kerstfeest ooit
vrede kunnen vinden zonder dit schoone en
verheven gebod van de naastenliefde te aan
vaarden en te beleven? Wanneer eenmaal ook
over ons zal worden geoordeeld dan zal het
criterium niet zijn: of anderen tegenover ons
dit gebod in acht hebben genomen, neen, het
zal er slechts om gaan of wij naar dit gebod
geleefd hebben. Eerst als ge voor U zelf weet
dat ge dan met opgeheven hoofd, kunt staan,
eerst dan kunt ge zeggen: Ziet het was moei
lijk, doch ik wist dat Gij liet wildet en daar
om is het geschied".
Indien gij daartoe in staat bent, dan zal ook
Kerstmis 1940 in uw herinnering voortleven
als het feest van den vrede.
De geschiedenis van
Stille nacht, heilige nacht"
Daar waar de Salzach de scheiding tusschen
Beieren en Oostenrijk vormt, ligt in de nabijheid
van Oberndorf en Laufen in een mooi dal, het
dorpje Arnsdorf, dat zijn beroemdheid aan een
toeval dankt. Den 24sten December 1818 werd in de
school van Arnsdorf door den meester Franz
Gruber, die tevens organist in de kerk was, het
lied „Stille nacht, heilige nacht" gecomponeerd om
nog dienzelfden avond in het nabije Oberndorf
voor de eerste maal gezongen te worden.
De aanleiding, die dit lied, dat op het oogenblik
over de heele wereld verbreid is, „hals over kop"
ontstaan deed, is zeer zeldzaam. In de kerk te
Oberndorf had het orgel zeer door de vochtig
heid geleden en weigerde plotseling alle diensten.
Men zag zich voor het onaangename geval ge
plaatst, dat dit jaar voor het eerst de dienst zon
der de vertrouwde klanken van het orgel zou moe
ten plaats vinden. Ten einde dit gemis eenigszins
te vergoeden, dichtte de hulpprediker Mohr, die
reeds inKerststemming was, een stichtelijk lied.
Met het gedicht begaf hij zich onmiddellijk naar
Arnsdorf, naar zijn vriend Gruber en vroeg hem
een melodie te componeeren voor 2 solostemmen,
guitaar- en koorteegeleiding. Een paar uur later
had de componist, door den mooien tekst geïnspi
reerd, de bekende heerlijke melodie geschapen, die
hij persoonlijk naar Oberndorf bracht. Bij de
Kerst-mis zong Mohr met zijn mooi, vol geluid de
eerste stem en begeleidde zich met guitaarmuziek,
terwijl de componist de tweede stem zong en het
dameskoor na ieder couplet de laatste regel her
haalde.
De kerkgangers te Oberndorf vermoedden niet,
dat het lied, dat in den Kerstnacht van 1818 in hun
kerkje gezongen werd, ver door de wereld ver
breid zou worden. Slechts één mensch schijnt de
beteekenis van dit uur beseft te hebben. De
echtgenoote van Gruber zei op den thuisweg tot
haar man: „Franz, dat lied zal men nog zingen,
als wij allen dood zullen zijn'.
Het bekende Kerstlied had oorspronkelijk 6
coupletten. In den loop der jaren zijn slechts het
eerste, tweede en zesde couplet overgebleven. In
het begin bleef het lied slechts in Oberndorf. Noch
de componist noch de dichter dachten er aan het
lied door publiciteit te verbreiden.
Doch in Tyrol, -dat van nature zanglustig is,
worden liederen vlug algemeen verbreid. Toen
het lied voor het eerst gedrukt werd, werden de
namen van de vervaardigers niet vermeld. Dichter
en componist waren geheel in het vergeetboek ge-
ï-aakt. Langen tijd heeft men vergeefs gezocht den
oorsprong van het lied te vinden, dat uit de volks
ziel scheen te zijn opgegroeid. Zelfs Beethoven
werd eens als componist van het lied genoemd, tot
dat de zoon van Gruber eindelijk licht in deze
zaak verschafte.
OUDE KERSTGEBRUIKEN
VAN HEIDENSCHEN OORSPRONG
Aan het Kerstfeest, een bij uitstek huiselijk feest,
worden van ouds de maag en de tong niet vergeten.
De Kerstgans speelt een voorname rol. Deze ge
woonte, oorspronkelijk van Friesche afkomst, is ook
in Holland populair geworden. Tot het Kerstavond
vermaak behoort op het platteland het loten om een
gans, wat in herbergen of kroegen plaats vindt, waar
het vette beest al geruimen tijd aan een spijker
te pronk heeft gehangen. In Duitschland en ook wel
in Engeland bestaat in menig gezin de hoofdschotel
van het „Kerstdiner" uit een zwijnekop. Hier vinden
we een heidensch gebruik terug. Het varken n.l. was
gewijd aan Frey, den god van vruchtbaarheid en
zonneschijn. Geen dier wordt'door den banketbakker
dan ook zoo dikwijls nagemaakt in marsepein als
het varken.
Hoe levendig in de 13e eeuw deze voor-Christe
lijke traditie was blijkt uit een paar regels van den
„Lancelot". Een ridder verklaart een jonkvrouw
zijn liefde met de woorden:
„Ic hebbe u liever dan een everswin
al waert van finen gouden gewrocht".
Uit de vergelijking blijkt wel, hoe aan het ever
zwijn een liefelijke herinnering en verheven zin
speling was verbonden.
Het gebruik van den Kerstboom stamt uit Duitsch
land en is hier in de lage landen bij de zee, nog
maar betrekkelijk kort in zwang. Hij had, voor hij
zijn entree hier deed, heel wat tegenstand te over
winnen. Of de Kerstboom een Christelijk symbool
is, valt te betwijfelen: misschien is het een miniatuur
vertegenwoordiger van den ouden-wereldboom, die
bij de Germanen heilig was.
Eerst later kwam de gewoonte in zwang om den
boom met kaarsjes te verlichten (helaas worden
tegenwoordig dikwijls electrische kaarsjes gebruikt).
Ook deze verlichting herinnert aan een heidensch
feest. De geschenken onder den boom voor jong en
oud zijn ook al weer een heel oud gebruik. In de
Middeleeuwen bestond de voornaamste en luidruch
tigste pret op Kerstavond in het rondbrengen van
geschenken bij zijn vrienden. In sommige steden
werd het echter verboden, daar het nog een heiden-
sche gewoonte was en nogal tot opschudding en
luidruchtigheid aanleiding gaf.
VERBODEN KERSTMIS
TE VIEREN!
In een verordening betreffende jacht'en bosch-
beheer uitgevaardigd in het jaar 1775 lezen wij:
„Het ontwortelen en meenemen van dennen, welke
op Kerstmis als z.g. Kerstboomen dienst doen is op
grond van het jacht- en eigendomsrecht in en van
bosschen ten strengste verboden".
