fre.-»*----
50ste
Leerlingen-Uitvoering.
De Dilettanten.
y R IJ D A G 30 MET 1941'
Veertien oorlogsbodems kwamen in
actie tegen de „Bismarck".
Berlijn trekt conclusies uit de jongste
gebeurtenissen ter zee.
j welingelichte politieke kringen te Berlijn worden
jat de botsing van de „Bismarck" met de Britsche
vloot de volgende conclusies getrokken:
pe ondergang van het Duitsche slagschip „Bis-
Ciarck" is voor de Duitsche marine een smartelijk
verlies, dat het Duitsche volk diep betreurt. Afge-
zien van smart en rouw gedenkt men evenwel met
s en voldoening de prestaties die met den naam
ioi, dit schip verbonden zijn Geen andere marine
lieeft een schip bezeten dat in zoo korten diensttijd
joo grooten roem verwierf als de „Bismarck". De
jifijd tusschen dit schip en de „Hood" duurde volgens
je Engelsche voorstelling van zaken nog geen vijf
minuten en was toen reeds geëindigd met de vernie
tiging van het vlaggeschip der „grand fleet".. In den-
jejfden slag werd de „Prince of Wales" een Britsch
jljgschip, dat in alle opzichten gelijkwaardig was sran
de „Bisrnarck" omdat het even nieuw, even sterk en
pen snel was, beschadigd en gedwongen den ste
ven te wenden.
Terwijl de „Bisrnarck" dit overweldigend succes
■»gen twee der sterkste slagschepen ter wereld bin-
Cén enkeie minuten behaalde, had de Britsche vloot
rtUe vier dagen noodig om het Duitsche slagschip
tot zinken te brengen. Aan de operaties tegen de
jjismarck" namen volgens mededeelingen van de
Sritsche Admiraliteit de slagschepen „George V",
prince of Wales", „Renown" „Rodney" en „Ramil-
Jes", de vliegtuigmoederschepen „Ark Royal" en
Victorious", de kruisers „Norfolk", „Suffolk",
"Sheffield" en „Dorsetshire" benevens de torpedoja
gers „Maori", „Zulu" en „Cossack" deel. Al deze
tchepen waren in actie bij het zoeken naar het
jjuitsche slagschip. Des ondanks slaagde, ook alweer
volgens de Britsche Admiraliteit, deze overmacht
vsn ten minste 250.000 b.r.t. der modernste Brit-
jche oorlogsschepen tegen slechts 35.000 b.r.t. aan
Duitsche zijde er niet in op het Duitsche 'slagschip
n beslissende treffer te plaatsen.Daarentegen slaagde
Bismarck" er tijdens deze gevechten nog in een der
Britsche torpedojagers tot zinken t.e brengen en vijf
Britsche vliegtuigen omlaag te halen.
Den beslissenden treffer plaatste eerst een der Brit
sche torpedovliegtuigen op de „Bisrnarck". Dit. slaag
de er in de roer- en schroefinstallatie te beschadigen.
Als men dit relaas van den vijand volgt, kan men ge
troost met voldoening constateeren dat in de ge
schiedenis van de zeeoorlogen nog nooit een schip te
genover een grootere overmacht gestaan en zich zoo
Isng gehandhaafd heeft als de „Bisrnarck". (A.N.P.)
Italiaansch
weermachtsbericht
Bet optreden van de Engelsche vloot
Gevolgen van de Duitsche successen ter zee.
Het ANP deelt mede:
De „Deutsche Allgemeine Zeitung" schrijft over
de strategische gevolgen van de Duitsche successen,
behaald op de Britsche vloot, dat men in Duitsch-
land weet dat ook in het Oostelijk deel van de Mid-
dellandsche Zee nog Britsche vlootstrijdkrachten
aanwezig zijn. Evenzeer weet men dat de Britsche
Thuisvloot na het verlies van het grootste schip
nog over een heel aantal slagschepen beschikt. En
geland heeft dus nog naar getal de superioriteit ter
Zee, doch Duitschland is het die den oorlog door
dappere initiatieven een zoodanigen vorm gegeven
heeft, waardoor de Britsche vloot ook volgens Brit
sche verklaringen niet meer in staat is alle opgaven
ten uitvoer te brengen die haar door de Duitsche
oorlogvoering in nauwe wateren en op open zee
rorden opgedrongen.
De marinemedewerker van de „Berliner Börsen-
leitung" bespreekt het succes van admiraal Lütjens
dat deze eertijds met een Duitsch eskader slag
schepen Jieeft behaald en schrijft dat de samen
stelling van het Engelsche eskader van admiraal
Holland toont tot welke diepingrijpende afweer-
maatregelen de Engelsche vloot door de oorlogvoe
ring ter zee van de Duitsche marine gedwongen
is. Thans echter moet de Britsche Admiraliteit
trachten voor de bescherming van de Engelsche
verbindingen over zee ergens andere krachten te
halen om het groote gat te stoppen dat door de
vernietiging van de „Hood" is ontstaan.
Gevarenzones voor de Engelsche
scheepvaart.
Versperring om de Britsche kusten ongewijzigd.
Ter aanvulling op het weermachtsbericht van
londerdag verneemt het DNB nog de volgende
bijzonderheden:
Het is een fundamenteele Engelsche dwaling te
neenen dat het verlies van een goed schip aan
Duitschen kant zooals de „Bisrnarck" de om
de Britsche kusten in veelvoudige reeksen gelegde
versperring ook maar in het geringste losser zou
kunnen maken. Nog steeds moeten Britsche koop
vaardijschepen en de in Britschen dienst varende
schepen een zesvoudige gevarenzone doortrekken,
voor zij hun waardevolle ladingen in Engelsche
havens hebben gelost.
Deze gevarenzones zijn: 1) De door de Duitsche
raiders onveilig gemaakte scheepvaartwegen op de
wereldzeeën; 2) De door Duitsche duikbooten on
der controle gehouden zeegebieden, die zich uit
strekken van het Noorden van den Atlantischen
Oceaan in het zeegebied om IJsland tot
tot aan het midden van den Atlantischen
Oceaan ten Westen van de Afrikaansche kust; 3) De
om het Britsche eiland gelegde blokkade, waarbij
duikbooten en lange-afstandsbommenwerpers hun
(ioodelijke slagen toebrengen; 4) De Engelsche
kustwateren in de Iersche Zee, aan het Kanaal en
in de Noordzee, die door het Duitsche luchtwapen,
lichte Duitsche oppervlakteschepen en voor de
Zuid Engelsche havens door verdragende batterijen
van leger en marine scherp bewaakt worden; 5). De
haventoegangen, die door mijnen zijn versperd; 6)
Het verblijf in de havens gedurende het lossen der
lading, dat onder den druk staat van talrijke Duit
sche groote aanvallen uit de lucht.
Met welke verliezen de Britsche scheepvaart deze
gevarenzones moet passeeren toonen de blokkade-
'esultaten gedurende de laatste maanden, waarbij
oe cijfers der tot zinken gebrachte schepen sedert
februari alle boven de grens van de 700.000 b.r.t.
•egen. In Mei dit kan reeds thans vóór het eind
van de maand geconstateerd worden is deze
grens reeds bereikt
^3 det Woensdag reeds gemelde doorbraak door
pa Britsche stellingen, die bewerkstelligd is door
jagers tezamen met valschermjagers en uit dé
jicht gelande troepen in het Westen van Kreta, is
'hans de achtervolging van den tegenstander aan
«n gang gekomen. De stellingen, die de Engelsch-
™n ten Zuidwesten van de Kretensische hoofdstad
«nea had aangelegd, waren geen vluchtig opge-
««P™linies, maar vormden sterk opgebouwde
^fortificaties, die de Engelschrhan op het voor de
veraeaiging voortreffelijk geschikte bergterrein van
bezetting van het eiland af in den vorigen
turner ter hand had genomen. Aan de uitbreiding
van deze veldfortificaties ten Zuidwesten van
tanea werd bijzondere waarde gehecht, aangezien
'Re stellingen 't eenige en voor de Britsche oorlogs
kepen onontbeerlijke vlootsteunpunt van Kreta.
^Scedabaai, tegen iederen aanval van de land
de beschermden. Na de doorbraak door deze
Rangen is de Soedabaai voor de Engelschen ver-
J.en; De beteekenis van de Soedabaai ligt in het
„:t dat zij de eenige groote, ruime baai is van
a> die bij iedere weersgesteldheid volkomen
terming verleent.
Landing van Ifaliaansche
troepen op Kreta.
Engelschen geven ontruiming van
Solloem toe.
Berlijn, 29 Mei. De Engelschen hebben
n de ontruiming van Solloem toegegeven. Zij
oemen deze ontruiming „tijdelijk",
van Duitsche zijde wordt naar aanleiding hier-
daü Vfk!aa.''d da1: Solloem sedert 16 Mei des mid-
J? ®p?v'g in Duitsche handen is en dat er van een
«wlijkè ontruiming" nauwelijks sprake kan zijn.
(DNB)
Aanvallen op Engelsche
vloot formaties.
ROME, 29 Mei. (Stefani) In zijn weer
machtsbericht no. 358 maakt het Italiaansche opper
bevel het volgende bekend:
„Gisteren zijn onze troepen aan land gegaan op
het eiland Kreta om met de Duitsche strijdkrachten
samen te werken. Onze formaties bommenwerpers en
.torpedovliegtuigen vielen in het oostelijke bekken
van de Middellandsche Zee herhaalde malen vijan
delijke vlootformaties aan. Drie Engelsche kruisers
werden door torpedo's uit onze vliegtuigen ge
troffen. Een andere kruiser werd met bommen
getroffen.
In Noord-Afrika werden aan het front van To-
broek op den avond van 27 Mei en den ochtend
van 28 Mei vijandelijke aanvallen afgeslagen. Brit
sche vliegtuigen lieten eenige bommen vallen op
Eenghasi en Derna. Onze torpedovliegtuigen haal
den twee vijandelijke toestellen omlaag. Een En
gelsche officier werd gevangen genomen.
In Oost-Afrika blijven onze troepen in het gebied
van Galla-Sidamo moedig strijden in het Meren
gebied en op den linkerover van de rivier de Omo".
"V V *#/«.-
-
t
Tfpfc ff-,
De meeste bruggen in de wegen van Dalmatië
waren bij den opmarsch der Italiaansche troe
pen door de Servische lcgcrafdeelingen op
geblazen. Thans wordt met man en macht door
de Italiaansche pioniers gewerkt aan <?e con
structie van nieuwe rivierovergangen.
(Foto LuceHolland)
Tokio acht de onderhandelingen
met Nederlandsch-ïndië in kritiek
stadium.
Antwoord van gezant Pabst uitgebleven.
Het Japansche persbureau Domei meldt uit
Tokio:
Van gezaghebbende zijde wordt vernomen dat
de onderhandelingen te Batavia een uiterst kritiek
stadium hebben bereikt.
Tsjoeitsji Ohasji, de vice-voorzitter van buiten-
landsche zaken, heeft 19 dezer den Nederlandschen
gezant, generaal Pabst, verzocht op het ministerie
te komen en van Nederlandsch-Indië bespoediging
van de economische onderhandelingen te Batavia
verlangd.
Inmiddels zijn tien dagen verloopen, maar gene
raal Pabst heeft het ministerie nog geen antwoord
gegeven.
Welingelichte Japansche kringen zeggen, dat
Nederlandsch-Indië een anti-Japansche houding
aanneemt, daar het van meening is dat de inter
nationale situatie zich ten gunste van Groot-Brit-
tannië en de Ver. Staten ontwikkelt 'met het ge
volg dat de Nederlandsch-Indisehe regeering haar
belofte geschonden en geweigerd heeft goederen aan
Japan te leveren. In dezelfde kringen vreest men
dat de situatie een ernstige wending zal nemen,
tenzij Nederlandsch-Indië zijn houding jegens Ja
pan herziet.
Volgens de „Asahi Sjimboen" heeft Matsoeoka
in een onderhoud, dat hij onlangs met den Britschen
ambassadeur Craigie heeft gehad, verlangd dat
Engeland er van afziet de handelsonderhandelingen
tusschen Japan en Nederlandsch-Indië te bemoei
lijken. Van een antwoord van Craigie of de Britsche
regeering is overigens nog niets bekend.
Slechts drie opvarenden van de
„Hood" gered.
Naar de Britsche berichtendienst meldt, neemt men
te Londen aan dat slechts drie van dé 1341 opvaren
den van den vernietigden slagkruiser „Hood", een
officier en twee matrozen, gered zijn. De kolos was
gedurende den strijd zoo plotseling in de lucht ge
vlogen dat de opvarenden, die niet onmiddellijk dood
waren, nauwelijks gelegenheid hadden om zich te
redden.
In Amerikaansche marinekringen heeft men
zoo meldt het D.N.B. volgens persberichten ver
klaard dat de „Bisrnarck" met het tot zinken bren
gen van de „Hood" een verrichting geleverd heeft,
die men eenvoudig onmogelijk geacht had. Deze pres
tatie zal als een der grootste in de geschiedenis der
zeeslagen geboekstaafd wordèn.
Jiact Tlieuuis
Opheffing of wijziging der
Amerikaansche neutraliteitswet niet
in overweging.
Mededeelingen van Roosevelt.
Het D.N.B. verneemt uit Washington:
In de buitengewone persconferentie, die presi
dent Roosevelt had uitgeschreven, heeft hij om te
beginnen medegedeeld dat hij een wet ondertee
kend heeft die den uitvoer van de Philippijnen
onder hetzelfde toezicht plaatst als dien van de
Ver. Staten. Uitvoervergunningen zal de Ameri
kaansche commissaris verstrekken. Bij de Philip-
nijnsche rechtbanken kan men in beroep gaan.
Op een vraag naar den stand van de staalpro-
ductie in.de Ver. Staten antwoordde Roosevelt dat
do productie met eenige honderdduizenden ton ge
stegen is, doch als gevolg van de behoeften, die
uit de leen- en pachtwet voortvloeien, moet men
dit jaar rekenen op een tekort van 1.4 millioen
ton en voor volgend jaar zelfs op 6 millioen ton.
Onder deze omstandigheden kan de industrie, die
niet voor bewapeningsdoeleinden werkt, althans de
komende twee iaar een korting van dé staaltoedee-
ling verwachten.
Vervolgens werden den president talrijke vragen
over zijn radiorede gesteld. Hij weigerde nadere
inlichtingen over de kwestie hoe hij het transport
van oorlogsmateriaal naar Engeland wil beveiligen
met de opmerking dat Duitschland dit graag zou
willen weten en hij daarom niets kon zeggen. Ook
ontweek hii een uiteenzetting van zijn standpunt
omtrent uitbreiding van den patrouilledienst, doch
verzekerde met allen nadruk dat hij opheffing noch
wijziging van de neutraliteitswet zal eisehen en
derhalve het zenden van Amerikaansche schepen
naar Engelsche havens niet in aanmerking komt.
Op de vraag of de Ver. Staten de Duitsche blok
kade van Engeland erkennen, antwoordde Roose
velt door te wijzen op den Amerikaanschen burger
oorlog, toen het Noorden omstreeks driekwart van
alle blokkadebrekers, die aan de Zuidelijke Staten
wilden leveren, had opgebracht. Destijds hadden de
Noordelijke staten zich op het standpunt gesteld
dat de blokkade effectief geacht moest worden.
Op andere vragen naar de volmachten, waarover
Roosevelt beschikt als gevolg der proclamatie van
den nationalen noodtoestand, verklaarde hij dat
hij zoo ongeveer alle volmachten bezit die hij noo
dig heeft. Hij heeft een lijst van acht kantjes met
wetten en verordeningen over dergelijke volmach-
en. die voor een deel dateeren van den Spaanschen
oorlog. Hij wil deze lijst echter niet publiceeren
daar zij verkeerd zou kunnen worden opgevat. Bo
vendien bezit hii nog volmachten krachtens de
grondwet en krachtens beslissingen van het hoog
gerechtshof. Geen dezer volmachten treedt evenwel
in werking, alvorens hij de betrokken uitvoerings
bepalingen uitvaardigt, waaraan thans niet gedacht
wordt.
Omtrent de stakingsgolf in de Ver. Staten mprkte
de president op, dat een stakingsverbod in werking
zou kunnen treden, indien ongerechtvaardigde
stasnatia van den arbeid zich mocht voordoen.
Tot slot antwoordde Roosevelt ontkennend op
de vraag of hij Amerikaansche kortegolfzenders wil
requireeren.
Eden over vraagstukken van
bnitenlandsche politiek.
De rede van Roosevelt.
De Britsche minister van buitenlandsche zaken Eden,
heeft naar de Britsche Berichtendienst meldt, giste-
in een rede gesproken over buitenlandsche vraag
stukken die voor Engeland van belang zijn. Hij zeide
dat president Roosevelt in zijn laatste rede „een groote
bijdrage" tot het probleem van de vrijheid der zee had
geleverd. Roosevelt's rede was „een document van
staatsmanskunst". Eden herhaalde voorts zijn bewe
ring dat een „zoo nauwkeurige oorlógsmachinerie als
de Duitsche is, gemakkelijk ineen kan storten". Na
den oorlog moet in Engeland in de eerste plaats het
vraagstuk der werkloosheid worden opgelost. Een in
ternationaal economisch herstel kan-slechts van En
geland uitgaan, omdat dat land „de bewaker van het
erfgoed der vrijheid" is. (D.N.B.)
NIEUW ZEELANDSCHE PREMIER ZWAAR
GEWOND.
De Nieuw Zeelar.dsche minister-president, die vol
gens een bericht uit Kaïro in Egypte vertoeft, is op
een autorit van Alexandrië naar Kaïro zwaar gewond.
De motor van de auto ontplofte door tot dusver onbe
kende oorzaak, waarbij de premier, zijn secretaris en
eenige hem begeleidende officieren zware verwondin
gen opliepen. (D.N.B.)
1
KUNST EN OUDHEDEN.
De Vereeniging tot uitbreiding der verzameling
van Kunst en Oudheden op het Gemeentelijk Mu
seum te Haarlem houdt Vrijdag 6 Juni haar alge-
meene vergadering in het museum.
Mag door middel van benzine geschieden.
"s GRAVENT-IAGE 29 Mei. Op verzoek van het bureau
voor watertoerisme van den A. N. W. B en de K V. N.
W. V. heeft het departement van waterstaat -bepaald, dat
voor het verwijderen van motorjachten uit de voor ple
ziervaartuigen verboden gebieden een dagvergunning
afgegeven kan worden voor het verbruiken uit eigen
voorraad van benzine tot een maximum van 5 liter per
vaartuig, of van donkere olie
Uitdrukkelijk wordt medegedeeld,, dat deze verbruiks-
vergunning slechts geldig is op den dag en voor het
traject, die op de vergunning zijn aangegeven. Op de na
leving hiervan zal streng worden toegezien. De dagver
gunningen kunnen worden aangevraagd bij de bevrach-
tings-commissarissen in het betrokken district. Voor
Haarlem is dit adres Nassauplein 4, tel. 10599.
Officieel is volgens een bericht van den Engelschen
Berichtendienst medegedeeld dat alle Engelsche vrouwen,
die in 1918 geboren zijn, zich op 14 Juni voor den „Natio
nalen dienst" moeten aanmelden.
In parlementaire kringen te Ankara wordt blijkens een
D. N. B. bericht medegedeeld, dat de minister-president
bij het einde van de debatten over de staatsbegrooting
een verklaring zal afleggen ovér de binnènlandsche en
buitenlandsche politiek.
Het bombardement op Sfax.
Fransch protest.
Het D.N.B. verneemt uit Vichy:
De Fransche regeering heeft gisteren aan de
Britsche regeering een energiek protest doen toe
komen wegens het bombardement op Sfax (Tunis).
Ten aanzien van dezen Britschen luchtaanval
wordt hier bekend dat de Fransche openbare mee
ning daarover ten hoogste opgewonden is, aangezien
zij het doel niet begrijpt dat Groot-Brittannië na
streeft met zijn herhaalde vijandige handelingen
tegen zijn vroegere bondgenooten. De herhaalde
schendingen van het internationale recht door
Groot-Bvittanië hebben psychologische reacties,
waaromtrent Engeland zich zou vergissen, wanneer
het zou aannemen dat zij niet zullen worden tot
een energieke reactie van het nationale gevoel.
De „Deutsche Allgemeine Zeitung" kwalificeert
den Britschen luchtoverval als de nieuwste voort
zetting van de vele misdaden die Engeland sedert
het bombardement van Oran jegens zijn voormali-
gen bondgenoot heeft gepleegd- De Engelschen, zoo
schrijft het blad, hébben-met deze laffe heldendaden
noch bij Oran noch bij Dakar hun doel bereikt.
Integendeel, zij hebben den Franschen wensch ver
sterkt om zijn koloniale rijk te verdedigen en de
souvereiniteit te beschermen.
Zetel der Fransche regeering niet
naar Parijs.
Op een desbetreffende vraag van buitenlandsche
journalistén heeft men, naar het A.N.P. meldt, in de
Wilhelmstrasse geantwoord dat de leden der Fransche
regeering, die op het oogenblik te Parijs vertoeven,
daar slechts tijdelijk blijven. Een verhuizing der Fran
sche regeering naar Parijs is niet overwogen.
In Berlijnsche kringen ging men ook in op de vraag
of men reeds thans een definitief oordeel kan vellen
over de Duitsch-Fransche onderhandelingen. Alge
meen zeide men dat. een dergelijk oordeel pas na vol
tooiing der besprekingen gegeven kan worden. Op het
oogenblik zou het voorbarig zijn, indien men van
Duitsche zijde iets aan de Fransche bekendmakingen
toevoegde.
De opleiding der Amerikaansche
troepen.
WASHINGTON. Het Amerikaansche departement
van oorlog heeft alle commandeerende officiëren op
gedragen voortaan rekening te houden met de reali
teit van de moderne oorlogvoering bij de opleiding en
oefening der troepen Deze realiteit moet o.a. bestaan
in de harding der zenuwen tegen oorlogsgeluiden, die
ten doel hebben de soldaten op de eerste schok van
den werkelijken strijd voor te bereiden. (United Press)
MUZIEK.
Commentaar der Wilhelmstrasse op
de rede van Roosevelt.
Het A.N.P. meldt uit Berlijn: In antwoord op de
vragen van buitenlandsche journalisten werd Donder
dag in de Wilhelmstrasse verklaard dat Roosevelt
blijkbaar behalve den Canadeeschen gezant ook de
diplomatieke vertegenwoordigers van Latijnsch-Ame-
rika zijn beweringen over de bedreiging van het Wes
telijk Hol frond wilde doen aanhooren, daar hij hen
uitgenoodigd had naar zijn woorden te luisteren. Dit
is een buitengewone tactloosheid geweest, waarop La-
tijnsch-Amerika wel behoorlijk zal weten te antwoor
den.
Van Duitsche zijde werd hieraan toegevoegd dat de
rede overigens een indruk van- onzekerheid en verle
genheid maakt Blijkbaar is dit een gevolg van de door
Roosevelt's schuld veroorzaakte talrijke tegenslagen
van de Amêrikaansche buitenlandsche politiek die hem
in deze moeilijke situatie hebben gebracht.
Ondergang van Britschen torpedo-
jager.
De „Mashona", die deelgenomen had aan de
jacht op de „Bisrnarck".
Naar Reuter meldt, heeft de Britsche Admiraliteit
medegedeeld dat de torpedobootjager „Mashona" door
een Duitsch vliegtuig tot zinken is gebracht. De tor
pedobootjager had deelgenomen aan de jacht op de
„Bismarck".
De „Mashona" behoorde tot de „Tribal"-klasse. De
bemanning bedroeg in vredestijd 190 man. Het; schip
is in Maart 1939 gereedgekomén en hgd een inhoud
van 1870 b.r.t. Zijn snélheid was meer dan 36 knoopen.
Haarlem's Muziek-lnstituut
Wat we in den aanvang van ons vorig verslag als
mogelijk veronderstelden is - Donderdagavond in
den Stadsschouwburg werkelijk geschied: het jubi
leumkarakter van de 50ste leerlingen-uitvoering
van Haarlem's Muziek Instituut is niet onopge
merkt gebleven. Een der aanwezigen, die zich ook
als een persoonlijke vriend van Óen directeur Nico
Hoogerwerf kenbaar maakte, heeft dezen in een
geestige en joviale toespraak hulde gebracht en
daarin ook mevr. Hoogerwerf betrokken. Met de
aanbieding van een zeer mooien lauwerkrans en
van een tuil bloemen bezegelde spreker zijn woor
den, die zeer veel bijval vonden. In zijn antwoord
toonde de heer Hoogerwerf zich aangenaam ver
rast en mede namens zijn echtgenoote uitte hij in
een kort woord zijn dank.
Dit geschiedde onmiddellijk vóór het begin der
pauze. Veel was reeds voorafgegaon. Verscheidene
leerlingen van den heer J. Stroomenbergh hadden
gezongen: de zuivere vertolking van Franck's „La
procession" had daarbij de aandacht getrokken.
Leerlingen van Theo v. d. Pas hadden proeven van
bekwaamheid afgelegd de voordracht van de 5de
Rhapsodie van Liszt benaderde het karakter reeds
een heel eind: „Reflets dans l'eau" van Debussy en
een deel van het 1ste Pianoconcert van Mendels
sohn gaven gelegenheid tot het opmerken van een
gevorderde technisch standpunt. Een leerling van
den heer J. Wulff, dien we onlangs op het door
het Mannenkoor „Caecilia" gegeven concert als
solist gehoord hadden, bewees nogmaals den sterk
virtuozen inslag van zijn spel door de vertolking
van Paganini's 1ste Vioolconcert. Wat hij deed
hooren in tertsen-, octaven- en decimenpassages,
in flageolettenreeksen en andere technische op
gaven, was 'ruimschoots voldoende om- ons van de
aanzienlijke vaardigheid en zekerheid van linker
en rechterhand te overtuigen; niet voldoende echter
om ons over de holheid van dit in muzikaal opzicht
waardelooze stuk heen te helpen. Een „Allegro de
Concierto" voor piano van Granados bleek eveneens
vrij leeg van inhoud; een leerling van den heer
Jan Hoog toonde er een zeer vlotte vingertechniek
mee; zijn pedaalgebruik was echter wat overvloedig.
Onder hetgeen na de pauze ten gehoore werd
gebracht, waren een paar merkwaardige nummen.
Vooreerst een Concert voor 4 trompetten en pauken
van H. Pietzsch, bewerkt door een leerlinge der
trompetklasse van den heer J. Ros en door deze
met medewerking van den leeraar en drie andere
partners gespeeld, was curieus wegens de bezet
ting, die echter geen mogelijkheid tot het bereiken
van mooie klankeffecten bood.
Heel anders stond het met Jac. Bonset's Suite
voor Jeugdorkest „Kennenierland". die ook op de
eerste leerlingen-uitvoering van dit jaar gespeeld
en door den heer Kalt besproken werd. Met groot
genoegen hebben we nu ook met dit werk kennis
gemaakt.. Bonset heeft de klankmogelijkheden van
de ter beschikking staande instrumenten zeer ver
nuftig aangewend. Elk instrument heeft er naar
zijn aard iets in te doen en wel zóó, dat het tot
zijn recht komt en zich goed bij de andere aan
sluit. Door een schat van verschillende combinaties
heeft Bonset een groote verscheidenheid van kleur
weten te bereiken. Dit was de techniek der or
kestratie aangaat. Maar dat is niet alles. In melo
disch opzicht is elk der 7 deelen vloeiend geschre
ven; menige harmonische wending verrast doch
vindt haar logische voortzetting; de vormgeving
is helder. Zoo is deze Suite niet alleen tot een
groote aanwinst van de niet zeer rijke litteratuur
voor jeugdorkest geworden, maar in dit genre
wel als,een unicum te beschouwen, en we kunnen
den componist met dit opus van harte gelukwen-
schen.
Een tweetal zeer mooie stemmen, een sopraan
en een alt, leerlingen van Stroomenbergh deden
zich duetteerend en solistisch hooren: dit waren
prestaties, die rijp voor de concertzaal bleken te
zijn. Een andere leerlinge ontwikkelde een aardige
coleratuur.
Tot besluit voerden eenige vocale leerlingen een
zangspel van Leo Fall uit. De vrijheid hunner actie
op het tooneel zal nog heel wat moeten groeien
en de begeleiding had men beter aan den pianist
alleen kunnen overlaten dan er eenige strijkers bij
te annexeeren, want het samenpel liet veel te wen-
schen over. De leeraar Jules Moes leidde dit zang
spel.
Er was dus op deze leerlingen-uitvoering veler
lei, en daaronder waren verscheidene prestaties, die
aangename herinneringen hebben achtergelaten.
K. DE JONG.
Het afgeloopen Tooneelseizoen,
Zelfs in dit jaar van oorlog en verduistering heeft
het liefhebberij-tooneel in Haarlem zich staande
kunnen houden. Wel hebben de tooneel-dilettanten
het moeilijk gehad en moesten enkele vereenigingen
die hun opvoeringen anders in den stadsschouwburg
plegen te geven zoouls Cremer, D.I.U. en Van
Lennep eenige keeren in kleinere zalen spelen,
maar zij waren alle met hun slotopvocring toch
weer op het Wilsonsplein terug. Slechts drie ver
eenigingen Haarlem's Tooneel, Vooruitgang en
Heijermans hebben hun werkzaamheden moeten
staken, maar de andere liefhebberij-tooneelvereeni-
gingen en dat zijn er niet minder dan elf
hebben de stormen doorstaan en het einde van dit
seizoen gehaald. Wanneer wij dit vergelijken met
een stad als Leiden, waar zelfs de 83-jarige cn zoo
goed bekende rederijkerskamer Lit ter is Sacrum
het heeft moeten opgeven, kunnen wij dus zeggen
dat Haarlem zich goed gehouden heeft.
Was de belangstelling van het publiek grooter
dan verwacht werd, ook de prestaties bleven niet
beneden die van andere jaren. De meeste vereeni
gingen hebben eenzelfde aantal voorstellingen ge
geven als in normale lijden en de opvoeringen wa
ren over het algemeen even goed verzorgd.
Voor de R.K. Rederijkerskamer Alberdingk Thijm
was het een zeer belangrijk seizoen. Zij vierde in
Mei op waardige wijze haar gouden jubileum met
een hoogstaande opvoering van Felix Rutten's
„Beatrijs" en bewees daarmee overtuigend haar cul-
tureele beteekenis als Katholieke tooneelvereeniging.
Zij deed dit laatste ook met een goede vertooning
van „De Parochie van. Eikendonk" en bracht met
de voorstelling van het vroolijkc blijspel „De Ge
broeders Kalkoen" hulde aan haar voorzitter, den
heer Gerard Nielen, die meer dan 35 jaar lid van
de „kamer" is.
Ook Nieuw Leven vierde een jubileum. Deze Ge
heel Onthouders Tooneelvereeniging bestaat 30 jaar
en had alle reden dit feit te herdenken, omdat zij
in blakenden welstand verkeert. Niet alleen is het
aantal leden weer stijgende, maar Nieuw Leven
beschikt over een werkenden kring van ernstig wer
kende dames en heeren, die met de opvoeringen van
Hanengevecht, De Heilige Vlam, Westerman en
Zoon en Het Mysterie van Havikerland bewezen
hebben, stukken van geheel verschillend genre in
zeer goede opvoeringen ten tooneele te kunnen
brengen.
De R.K. Tooneelver. „Ludamus" is wat jonger
zij bestaat 10 jaar maar ook deze vereeniging
mag er zijn. Zij opende het seizoen met een aardige
revue Achter de Wolken schijnt de Zon vier
de haar tweede lustrum met een vooral qua aan
kleeding goed verzorgde vertooning van „Carnaval
de Venisr' en sloot haar seizoen met een aardige
opvoering van het pretentielooze blijspel „De Privé-
Secretaresse" van A. den Hertog.
Jacob van Lennep had dit blijspel van den Hertog
eveneens voor haar slotvoorstelling in den Stads
schouwburg gekozen. Dank zij vooral het goede spel
van mevr. Dreyer en den heer J. van Eden werd de
opvoering een flink succes. Ook met haar andere
twee stukken De Andere Vrouw en Z.B.B.H.H.
die zij in De Leeuwerik gaf bleef Van Lennep
in het onschuldige blijspelgenre, waarmee de spe
lers het b^ste vertrouwd zijn.
Cremer speelde weer voornamelijk stukken van
haar artistieken leider, Henk Bakker, en wel „Adel
in Livrei", „Als 'n kwartel", „De reddende Hand"
.Entr' Acte", waarvan het laatste wel verreweg
het belangrijkste was en het meeste succes had. Een
aardige afwisseling gaf de opvoering van het kin-
der-tooneelspel „Roderik, de Toovenaar" van F.
Berends, waarvan vooral de jeugd genoten heeft.
Thalia hield zich bij haar gewoonte van drie stuk
ken te geven „De Vrome Leugen", „En Jacob
diende" en Dicky" welke opvoeringen telkens
twee maal achtereen voor stampvolle zalen in den
stadsschouwburg konden worden gespeeld. Een be
wijs dus, dat deze vereeniging jn zeer bloeienden
toestand verkeert.
Ook V.Z.O.D. kwam drie keer voor het voetlicht
en wel in het gebouw St. Bavo. Van Riemsdijk's
romantisch spel De Kleine Apostel en Anton Coo-
len's De Vier Jaargetijden voldeden het meest aan
dat deel van het publiek, dat graag ernstig-zwaar
tooneelspel ziet. „De Nalatenschap" had enkel de
bedoeling den leden een vroolijken avond te be
zorgen.
De H. T. C. gaf een voortreffelijke lichte opvoe
ring 'van „Mijnheer Pim", waarmee deze vereeni
ging weer bewees in het society-genre heel wat te
kunnen bereiken. En werkelijk een verrassing
bracht de Nieuwjaarsvoorstelling, waarop wij een
ioyeuse vertooning van Kloris en Roosje zagen, die
den ï-egisseur, den heer Wim Paauw alle eer aan
deed.
Droste's Tooneelgezelschap „Na Arbeid Ontspan
ning" kwam met twee opvoeringen uit en wel van
„De Distel" en „Geen dubbeltje in z'n zak" en wist
zich daarmee op peil te houden. Zoo deed ook Pos-
taal's Genoegen, dat met ,,'n Partijtje Poker" en „De
Weg naar de Hel" toonde, dat zij vooral door de
medewerking van mevrouw J. van Leeuwen-Hoeben
- dezen winter zeer is vooruitgegaan.
De oudste Haarlemsche tooneelvereeniging D.I.U.
moest eerst wat op adem komen, voordat zij haar
openings-opvoering van eenacters kon geven.
Zij heeft echter groote plannen voor Juni en hoopt
met „Op Hoop van Zegen" in den stadsschouw
burg het bewijs te geven dat zij nog lang niet ter
ziele is.
Wanneer wij dit repertoire overzien, kunnen wij
met voldoening zeggen dat het dilettanten-tooneel
te Haarlem zich in dit oorlogsjaar goed gehouden
heeft en mogen wij dus zeker, als alles wat mee
loopt, met vertrouwen de toekomst tegemoet gaan.
J. B. SCHUIL
ELLY BEINHORN-ROSEMEYER.
's-GRAVENHAGE, 29 Mei. De aviatrice Elly
BeinhornRosemeyer spreekt 18 Juni te Haarlem
over: 1. Avonturen in vijf werelddeelen (met licht
beelden) en 2. De Iros vliegt naar Siam (film met
voordracht).
1
LioQwttufta
7.00
ZATERDAG 31 MEI 1941.
HILVERSUM I, 415.5 M.
6.45 Gramofoonmuziek. 6.50 Ochtendgymnastiek.
Gramofoonmuzlek. 7.45 Ochtendgymnastiek. 8,00 B. N. O.
Nieuwsberichten. 8.15 Gewijde muziek, (gr.pl.). 8.45 Gra
mofoonmuziek. 9.15—9.20 Voor de huisvrouw. 10.00 Ernstige
muziek (opn,). 12.00 Amusementsorkest. 12,42 Almanak.
12.45 B. N. O Nieuws- en economische berichten. 1.00
Omroeporkest cn gramofoonmuziek. 2.00 Voor het gezin.
2.20 Orkest Eloward, ensemble Bart Ekkers en pianospel.
3.40 Gramofoonmuziek. 4.00 Bijbellezing (voorbereid door
de Christ. Radio-Stichting). 4.20 Ensemble „Hortus Musi
cus" en solist. 5.15 B. N. O. Nieuws-, economische en beurs
berichten. 5.30 Orgelspel. 6.00 Gramofoonmuziek. 6.15 Voor
de binnenschippers. 6.30 Omroeporkest. 7.00—7.15 Vragen
Van den dag. 7.45 Voor den bóer. 8.00 B. N. O. Nieuws
berichten. 8.15 Spiegel van den dag. 8.30 Omroeporkest en
solisten. 9.25 Dagsluiting (voorbereid door de Christ. Radio-
Stichting). 9.30 Berichten, Engelsch. 9.45 Gramofoonmuziek.
10.00—10.15 B. N. O. Engelsche berichten.
HILVERSUM n, 301.5 M.
6.45 Gramofoonmuziek. 6.50 Ochtendgymnastiek. 7.00
Gramofoonmuziek. 7.45 Ochtendgymnastiek. 8.00 B. N. O.
Nieuwsberichten. 8.15 Gramofoonmuziek 10.00 Morgen
wijding (voorbereid door het Vrïjz. Prot. Kerkcomité). 10.20
Omroeporkest en soliste (opn.). Gramofoonmuziek. 11.10
Mei-programma (opn.). 12,00 Berichten. 12.15 Ensemble
Erica Helen. 12.45 B. N. O. Nieuws- en economische berich
ten. 1.00 Gramofoonmuziek. 1.45 Voor de jeugd. 2.00 Het
Rotterdamsch Philharmonisch Orkest en solist. 2.45 Sport-
praatje. 3.00 Het Rotterdamseh Philharmonisch Orkest.
4.00 Gramofoonmuziek. 4.25 Ensemble Band Balogh. 5.00
Bijbelvertellingen (vooi bereid door het Vrijz. Prot. Kerk
comité). 5.15 B, N. O. Nieuws-, economische en beurs-
richten. 5.30 De Melodisten en solist. 6.00 Gramofoonmuziek.
6.15 Stephen Jansen's vocaal dames-ensemble en gramo
foonmuziek. 6.45 Reportage, 7.00 B. N. O. Groningsch
praatje. 7.15 Gramofoonmuziek. 7,30—7.45 Werkers ontmoe
ten eikaar. 8.00 B. N. O. Nieuwsberichten. 8.15 Spiegel van
den dag of gramofoonmuziek. 8/>n Bonte avond. 10.00 B,
N. O. Nieuwsberichten, sluiting.
