IJsbericht.
Eigenaardigheden
Bij de Hollanders van het
N. S. K. K.
Oorlog sloeg in Frankrijk
vreeselijke wonden-
's-GRAVENHAGE, 4 Juni (V.P.B.) In zijn
tweede artikel vertelt de speciale V.P B -ver
slaggever, die als gast van het N.S.K.K. een reis
door België en het bezette gedeelte van Frankrijk
maakte, over de verwoesting van Duinkerken en
Lens, doch, zoo concludeert hij, ondanks het lijden
en de wonden, welke de oorlog heeft veroorzaakt,
heeft het Fransche volk den weg tot zichzelf ge
vonden en op de puinhoopen van het Noord-Fran-
sche land bloeit een vriendschap tusschen
Duitschers en Franschen, welke van de grootste
beteekenis voor Europa's toekomstige geluk
zal blijken.
Aan de uitvoerige reportage is het volgende ont
leend:
SENLIS, (V.P.B.) Dagen lang hebben wij rond
gereden door het Belgische en Noord-Fransche land op
onze tochten langs de verschillende afdeelingen der
N.S.K.K., waar de Hollandsche leden van het natio-
naal-socialistische motorkorps der W. A. dienst doet.
Brussel, Leuven, Yperen, de Panne, Duinkerken,
Rijssel, Lens, Arras, Souchy, Soissons, Compiègne
en wij hebben veel gezien. Dezen avond in Senlis, het
rustige dorpje ten Noorden van de oude lichtstad, van
oudsher het middelpunt der Noord-Fransche jagersge-
neuchten, hebben wij gelegenheid de indrukken
van die tochten te verwerken En de achtergrond der
van die tochten te verwerken.
Duinkerkeneen naam als vele andere, bekend
uit legerberichten, omstreden door de oorlogsberlcht-
gëving en ook door de propaganda. Maar wie in den
regen op de breede Quai des Hollandais heeft ge
staan, wie heeft gezien hoe deze stad één groote,
onfzienbare puinhoop is, met aan den rand hier en
daar een paar huizen, die begrijpt zoo concludeert
deze verslaggever dat deze „zegevierende terug
tocht" der Êngelschen niet meer is geweest dan een
wilde redelooze vlucht en dat het niet meer geweest
kan zijn.
Op enkele pleinen zijn de groote monumenten ge
spaard gebleven, o.a. dat van den zeeheld Jean Bart,
die onbewogen neerkijkt op de puinhoopen. Een paar
fragmenten muur van een huis zijn blijven staan, een
hoek van een paar kamers op de eerste verdieping. Een
eenvoudig fonteintje is blijven zitten, nog met een
eind looden waterpijp eraan. Ernaast hangt aan een
haakje een handdoekzal deze stad ooit nog op te
bouwen zijn?
Langs den weg van St.-Winoksbergen dat ook
zwaar beschadigd is naar Yperen heeft men over
een grooten afstand de auto's laten staan die de
Êngelschen hier op hun vlucht achtergelaten heb
ben. Minuten lang rijden wij tusschen twee ha
gen van gevechtswagens, personenauto's en vracht
auto's. Een vluchtig onderzoek leert, dat de wagens
meerendeel intact waren, men heeft alleen alvorens de
voertuigen in den steek te laten haastig met een ge
weerkolf een of ander vitaal deel van den motor ver
nield; vele auto's hebben bijvoorbeeld geen carbura
teur meer. Drie maanden lang is het technische
bataillon „Doberitz" van de N.S.K.K., dat gelegen was
in de Panne, bezig geweest met het sorteeren en weg
voeren van dezen oorlogsbuit. Een klein gedeelte,
ongeveer vijf procent van den totalen buit, heeft men
blijkbaar eveneens als een soort gedenkteeken aan
dezen „zegevierenden" terugtocht van den vijand
hier laten staan.
Nagenoeg overal ziet men verwoeste huizen en
overblijfselen van opgeblazen bruggen. Dit opblazen
der bruggen is overigens dikwijls met zooveel onver
stand geschied, dat ook huizen in een wijden straal in
den omtrek in puin liggen. Doch al deze vernielingen
vallen niet zoo op, als men Duinkerken eenmaal ge
zien heeltbovendien zijn wij hier in België en
Frankrijk, waar de wederopbouw om verschillende
redenen nog niet met die energie ter hand is geno
men, waar wij bij ons langzamerhand aan gewend
zijn geraakt.
In Lens, dat nagenoeg geheel door de bevolking
was verlaten, hadden zich 6000 man Fransche troepen
verschanst. De Duitsche aanval duurde twintig minu
ten; één golf Stuka's en één golf gevechtsvliegtuigen
waren voldoende om de Fransche troepen met opge
stoken handen uit deze stad des doods te doen vluch
tenmaar hoe ziet deze stad er uit. Als wij op een
der groote pleinen staan, lijkt het nogal mee te vallen.
Voor sommige ramen zijn planken getimmerd maar
het mêerendeel van de gevels staat toch nog over
eind. Als wij echter verder de stad in gaan door de
straten, zien wij de huiveringwekkende werkelijkheid:
Lens is'een stad van coulissen. Het Duitsche lucht-
wapen heeft hier gewerkt met de nauwkeurigheid
van een uurwerk: achter nagenoeg eiken gevel gaat
een krater of een puinhoop schuil.
Overigens is de streek weer vol bedrijvigheid, de
pyramided afval van de kolenmijnen rijzen op als
hooge bergen in het zacht glooiende landschap als
altijd. Voor den oorlog werkten hier 152.000 arbeiders,
thans weer 147.000.
Als men de stad van het Noord-Westen nadert, ziet
men vele honderden gelijkvormige, kleine, bruine
houten huisjes, slechts enkele vierkante meters groot.
„Noodwoningen voor de bevolking, wier huizen in
de oorlogsdagen vernield zijn, zoudt u denken? zoo
vraagt de Duitsche officier, die ons op onzen tocht
door Lens begeleidt. „Maak u geen illusies: dit zijn
de huisjes van de mijnwerkers. Zij staan er al jaren.
En het zijn niet eens woningen voor één familie,
neen: in elk van die hutten wonen twee gezinnen. En
dat noemde zich de natie der cultuurzoo besluit
hij bitter. „God geve, dat wij elkaar eindelijk beter
zullen leeren begrijpen".
Duitschers en Franschen wij zijn er van over
tuigd, dat zij elkaar door dezen oorlog beter hebben
leeren begrijpen. Dit volk heeft veel geleden door
den oorlog, die het lichtvaardig heeft veroorzaakt, het
heeft een evacuatie meegemaakt die men gerust als
een der grootste misdaden in twintig eeuwen geschie
denis mag betitelen.
Dit alles om een oorlog, die achteraf gezien eigen
lijk nooit populair is geweest bij de Franschen.
Dit volk heeft echter zijn verlies genomen zoo
als het een natie past, die zich in tragische momen
ten haar waarachtige grootschheid en ziele-adel weet
te herinneren, ondanks het feit, dat vroegere macht
hebbers „La douce France" tot een parodie hadden
gemaakt van wat het kan zijn. De Franschman heeft
de hand gegrepen die de vroegere vijand hem toe
stak.
Wij hebben hier vele landgenooten ontmoet die
waarlijk niet alleen in de N. S. K K. dienst genomen
hadden om het hooge loon, de goede verzorging en
het tientje zakgeld in de week, maar wel degelijk uit
idealistische overwegingen van samenwerking in het
groote Europeesche plan. En misschien ook uit lust
naar avontuurwat toch altijd een der beste eigen
schappen van een generatie en een volk is.
Nog kabinetscrisis in Egypte.
Wafelpartij weigert medewerking aan
Sirry Pasja.
Unjted Press meldt uit Kaïro: Naar van gewoon
lijk betrouwbare zijde verluidt heeft de Wafd-
partij alle pogingen van Sirry Pasja om haar tot
een intrede in het kabinet te bewegen, afgewezen.
Men gelooft daarom dat binnen eenige dagen èen
hieuw kabinet bekend gemaakt zal worden dat ver
tegenwoordigers van alle minderheidspartijen om
vatten zal.
Razzia tegen de Joden in de Rivièra.
74 hunner naar een concentratiekamp
overgebracht.
VICHY, 6 Juni (D.N.B.) De Fransche politie heeft
fian de geheele Rivièra vooral in de departementen
Alpes Maritimes, Var en Bouches du Rhóne een groot-
scheepsche razzia tegen de talrijke daar wonende
Joden uitgevoerd. 74 buitenlandsche Joden werden
naar een concentratiekamp overgebracht. Aan vier
honderd andere Joden is een gedwongen verblijf
plaats aangewezen. Bovendien zullen talrijke Joden
wegens sluikhandel gerechtelijk worden vervolgd De
zuiveringsacties van de politie in de genoemde de-
(Een vissclier heeft dezer dagen
gerapporteerd dat hij bij 't visschen
in het IJselmeer zijn vangst ver
loren heeft doordat zijn net ge
scheurd werd door een onder
water verborgen ijsschots.)
Hebt u dit verhaal gelezen,
Zou het waarlijk waarheid wezen,
Of wat nieuws in vischlatijn?
't Ergst wat yisschers kan gebeuren
Is wel dat hun netten scheuren
Soms kan ijs de oorzaak zijn.
Maar dat dreigt dan in den winter,
Wie die visschen gaat verbindt ér
Dit gevaar aan dezen tijd;
'k Wil dien visscher wel gclooven,
Maar 't gaat haast de kracht te boven
Van mijn goedgelovigheid.
Er 's in Juni, kunt u zeggen
En dan zal 'k het niet weerleggen.
Ook gevaar op ijsgebied;
Maar dat blijft in deze dagen
Toch beperkt tot kindermagen,
IJscos scheuren netten niet.
Neen, ik zou wel willen vragen
Niet meer ijslijks voor te dragen.
Dat een mensch zoo nauw gelooft;
Anders moet ik nog gaan zitten
In de Juni zonnehitte
Met wat ijs op 't eigen hoofd.
P. GASUS.
Toespraak van generaal Dentz tot
de Levanttroepen.
„De weg is duidelijk."
VICHY, 6 Juni (DNB) De Hooge Commissaris
in Syrië, generaal Dentz, heeft, naar Ofi uit Beiroet
meldt, voor de Fransche troepen in den Levant een
toespraak gehouden, waarin hij o.a. het "Volgende
verklaarde:
„Ik wil allereerst den nevel wegvagen, waarmede
een dwaze propaganda tracht uwen horizon te
verduisteren. Men heeft gezegd dat Frankrijk Syrië
in den steek laat. Dit is onjuist. Men heeft gezegd
dat Duitsche regimenten de Franschen regimenten
hebben afgelost en dat de Fransche regimenten
zich terugtrokken. Dit is onjuist, en gij weet het
wel. Thans evenmin als vroeger zijn er Duitsche
troepen in Syrië en den Libanon. De horizon is
thans gezuiverd en de weg is duidelijk.
Waar leidt hij ons heen? Ik zal het u zeggen.
De regeering heeft besloten haar politiek tegen
over Duitschland te veranderen. Waarom? Omdat
zij wil dat het door de blokkade uitgehongerde, door
de demarcatielijn verscheurde en door de gevan
genschap van honderdduizenden zijner zonen in
zijn toekomst getroffen Frankrijk kan leven.
Wat verwacht de regeering van de nieuwe poli
tiek? Zij verwacht heel eenvoudig dat Frankrijk in
den komenden winter niet van honger, koude en
ellende sterft. Het is allereerst noodig dat Frank
rijk leeft. Dat is de werkelijkheid.
Wat verlangt men daarvoor van ons? Verlangt
men dat wij de wapens tegen den een of ander zul
len opnemen? Neen, Verlangt men van ons dat wij
iemand te hulp roepen? Neen. Men verlangt heel
eenvoudig van ons iit eischt de maarschalk
dat wij het bezit van de gebieden, die ons toebe-
hooren of die ons zijn toevertrouwd, handhaven.
Is dit iets dat .het teerste geweten zou kunnen
kwetsen? Iets wat strijdig is met de eer? Neen.
Het bevel is duidelijk. Onze bezittingen vérdedigen.
verdedigen met onze eigen strijdkrachten. Ik weet,
dat gij dit bevel zult uitvoeren, omdat het zoo dui
delijk is als de degen van den maarschalk. Gij hebt
mij gehoord, gij hebt mij begrepen", aldus zeide
generaal Dentz tenslotte aan de soldaten, „gaat
thans naar uwe posten".
Engelsclie aanvalspoging
afgeslagen.
BERLIJN, 6 Juni. (D.N.B.) Britsche vliegtui-
gen, die gisteren van plan waren de kust van het
bezette Fransche gebied te naderen, hebben nadat
door de Duitsche luchtdoelartillerie eenige schoten
waren gelost, onmiddellijk hun plan laten varen.
Dezen zomer bezoek van Molotof
aan Tokio?
TOKIO, 6 Juni" (D.N.B.) De „Hotsji Sjim-
boen' meent te kunnen aankondigen dat
Molotof nog in den loop van den zomer een
bezoek aan Tokio zal brengen, waarbij een
verdere uitbreiding van de Japansch-Rus-
sische betrekkingen verwacht kan worden.
DEELNEMING VAN GRIEKEN AAN
OORLOGSHANDELINGEN WORDT MET DEN
DOOD GESTRAFT.
ATHENE. 6 Juni (D.N.B.) De Grieksche re
geering heeft een wet aangenomen, waarin gezegd
wordt dat na staking der oorlogshandelingen het
deelnemen van Grieken aan oorlogshandelingen
met den dood gestraft wordt.
Nachtelijke operaties der Duitsche
luchtmacht.
Bommen op gebieden in Schotland.
BERLIJN, 6 Juni (D.N.B.) Volgens een commu
niqué van het Britsche ministerie van luchtvaart en
binnenlandsche veiligheid hebben Duitsche vliegtui
gen in den nacht van Donderdag op Vrijdag eenige
gebieden in Schotland met bommen bestookt, die
„eenige schade" hebben aangericht.
Subsidie-tekort Artis.
Voorstel van Ged. Staten.
Bij adres heeft het bestuur van „Artis" Ged.
Staten van Noord-Holland verzocht te bevorderen
dat over het boekjaar 19411942, evenals over
vorige jaren, uit de provinciale kas een subsidie in
het geraamde tekort, groot f 69.000.—-, wordt toe
gekend.
Naar aanleiding van dit verzoek stellen Ged.
Staten aan Provinciale Staten voor, aan „Artis"
tot dekking van het tekort, dat de begrooting voor
het boekjaar 19411942 aanwijst, een subsidie te
verleenen ten bedrage van 1/3 gedeelte van dat.
tekort tot een maximum van f 23.000.onder
voorwaarde, dat de gemeente Amsterdam de overige
2/3 gedeelten van dat tekort tot een maximum
van f 46.000.voor haar rekening neemt.
Roosevelt verlangt aanleg van het
Sint Lawrencekanaal.
Verbinding van de Amerikaansche meren met
den Atlantischen Oceaan.
President Roosevelt heeft, naar het D. N. B. ver
neemt, een boodschap gericht aan het Congres,
waarin hij het onmiddellijk aanleggen van het St.
Lawrence-kanaal en nieuwe electrische centrales
aan dit kanaal in het belang van de defensie der
Ver. Staten noodzakelijk verklaart. Het St. Law-
renceproject behelst de verbinding tusschen de
sroote Amerikaansche nieren en den Atlantischen
Oceaan en de oprichting van electrische centrales
aan de Canadeesch-Amerikaansche grens.
in Haarlem en omgeving
Een oud tuinhek.
DE INGANGSPOORT VAN HET GOUVERNE
MENTSGEBOUW AAN DE DREEF
TE HAARLEM.
(Foto De Haas).
Het monumentale tuinhek voor den ingang van
het Gouvernementsgebouw aan de Dreef te Haar
lem maakt een eenigszins eigenaardigen indruk Dit
zit in de combinatie. Ieder kan zien dat de toestand
daar vroeger anders geweest is.
Het hek gaf een halve eeuw geleden toegang tot
den mooien tuin die achter het Paviljoen gelegen
was. Toen stond het om een stoute beeldspraak te
gebruiken in een goede omlijsting van hoog opgaand
geboomte. De toestand werd al minder gelukkig
toen voor de School voor Kunstnijverheid een ge
bouw werd gezet naast den zijgevel van het Pa
viljoen aan de Dreef, maar er bleef toch tusschen
beide gebouwen een kleine groene strook. Dit
schoolgebouw is, omdat het Paviljoen bestemd
werd voor zetel van het Provinciaal bestuur af
gebroken, waarna een nieuw gebouw, voor de huis
vesting der administratieve afdeelingen, werd op
getrokken dat onmiddellijk aansloot aan het Pa
viljoen. Toch heeft men toen het tuinhek laten
staan, omdat het op zich zelf een stuk smeedwerk
is dat bewondering afdwingt. Niemand zal evenwel
ontkennen dat het daar nu „uit den toon" valt.
Het tuinhek heeft niet altijd aan de Dreef ge
staan. Het heeft oorspronkelijk gediend als in
gangspoort voor een groot buiten in onze omge
ving. Toen dit buiten verkaveld werd is het hek
overgebracht naar de Dreef.
Oude veete leidde tot moordaanslag
Man met een mes in den nek gestoken.
LEIDEN, 6 Juni. Vanoohtend omstreeks 8
uur stond de 58-jarige W. K. in de Heerensteeg
te praten met een buurman, toen hij plotseling
met een scherp voorwerp in zijn nek werd gesto
ken. Toen hij zich omdraaide, zag hij den 54-
jarige K. L., eveneens wonende in de Heeren
steeg, met een mes in de hand hard wegloopen.
De eerste hulpdienst bracht den getroffene naar
het Academisch Ziekenhuis, waar bleek dat de
wonde niet van ernstigen aard was, zoodat hij,
na te zijn behandeld, te voet huiswaarts kon
keeren.
Korten tijd daarna'kon de dader door de politie
worden aangehouden.
De aanleiding tot den aanslag moet gezocht wor
den in een veete, welke reeds geruimen tijd tus
schen beide mannen bestond. L. heeft zich meer
malen in dien zin uitgelaten, dat hjj K. zou dooden
wanneer hij daartoe de kans kreeg.
BEKENDMAKING.
's-GRAVENHAGE, 6 Juni. Met onmiddellijken
ingang wordt het rijden op paarden enz. op het
Scheveningsche strand tusschen den len Visschers-
haven dwarsweg in het Zuidwesten en den Gevers
Deynootweg in het Noordoosten verboden. Het ver
bod strekt zich uit over de geheele ruimte tusschen
de huizenrij en het water. Borden met dit verbod
werden reeds neergezet.
REGELING ARBEIDSVOORWAARDEN HOTEL-
RESTAURANT-, CAFé-, CAFé-RESTAURANT
EN CAFETARIABEDRIJF.
's GRAVENHAGE 6 Juni. Bij het college van
rijksbemiddelaars is ingediend een verzoek tot het
bindend vaststellen van een regeling betreffende
loonen, salarissen en andere arbeidsvoorwaarden
voor het hotel-, restaurant, café-, café-restaurant-
en cafetariabedrijf.
Het ontwerp dezer regeling is vastgesteld dooi
de besturen van den Nederlandschen Bond van
Werkgevers in hötel-, restaurant-, café- en aanver
wante bedrijven „Horecaf" te 's Gravenhage, den
Ned. Bond van Hotel-, Café- en Restaurantperso-
neel te Amsterdam en den Ned. R.K. Bond van
Hötel-, Café-, en Restaurant-geëmployeerden „St.
Antonius" te 's Gravenhage.
Alvorens te voldoen aan het verzoek van de be
sturen van genoemde organisaties en de tot stand
gekomen regeling voor het geheele bedrijf bindend
vast te stellen, worden belanghebbenden in de ge
legenheid gesteld voor of op 28 Juni a.s. bezwaren
tegen deze regeling in te dienen bij het college van
rijksbemiddelaars, Bezuidenhout 87, 's Graven
hage.
HAARLEM Vrijdag.
ï5e afdeeling Noord-Holland van de vereeniging
Het Nederlandsche Trekpaard, hield gisteren
•*en keuring te Hoofddorp. Een moeder met haar
tweeling wordt voor de keurmeesters geleid.
.(Foto Stevens)
Prijslijst duidelijk aan den
bakkerswagen
Veel overtredingen.
's-GRAVENHAGE, 6 Juni. (A.N.P.) Aangezien
de bepalingen van het prijsaanduidingsbesluit 1941
niet voldoende blijken te zijn doorgedrongen tot de
bakkerij, vestigt het Centraal Bureau voor het
Rakkersbedri.jf er de aandacht op dat krachtens
dit besluit niet alleen de artikelen in de winkels
op de voorgeschreven wijze moeten zijn geprijsd,
doch dat dc voorschriften dienaangaande ook gel
den voor den verkoop door middel van bakkers
wagens aan huis.
De bakkerswagens zullen in verhand hiermede
moeten zijn voorzien van op duidelijk zichtbare en
leesbare wijze aangebrachte prijslijsten, waarop
vermeld staan alle, in den wagen vervoerde arti
kelen en de daarvoor geldende prijzen.
Gebleken is dat wegens het niet nakomen van
dit voorschrift reeds processen-verbaal zijn opge
maakt. zoodat belanghebbenden in hun eigen be
lang dringend wordt aangeraden om voor zoover
dit nog niet is geschied, hun bakkerswagens op
de hierboven omschreven wijze van prijslijsten te
voorzien.
Ter vermijding van misverstanden zij er voorts
de aandacht op gevestigd dat men niet zal kun
nen volstaan met het eenvoudig deponeeren in de
kar van een getypte prijslijst, doch dat de prijs
vermelding op duidelijke zichtbare en voor ieder
leesbare wijze zal moeten geschieden door bevesti
ging op of aan de broodwagens.
Het gevonden vrouwenhoofd.
Arrestant legt bekentenis af.
AMSTERDAM, 6 Juni (A.N.P.) De 58-jarige
Amsterdammer, die in verband met het vinden
van een vrouwenhoofd in het Merwedekanaal ver
leden week door de politie te Rotterdam is ge
arresteerd, verdacht van moord op zijn echtge-
noote (van wie het gevonden hoofd zou zijn) heeft
hedenochtend voor den rechter-commissaris be
kend deze gruwelijke misdaad te hebben bedreven.
Nadere bijzonderheden konden, terwille van het
loopende onderzoek, nog niet door de politie wor
den verstrekt.
Duizenden paren schoenen te Ede
in heslag genomen.
EDE. 6 Juni. Ambtenaren van den crisis
opsporingsdienst hebben, in samenwerking met de
Edesche politie, bij verscheidene schoenwinkeliers
alhier een onderzoek ingesteld. Hierbij kwam aan
het licht dat eenigen in overtreding waren en zich
schuldig maakten aan. het verkoopen van schoenen
zonder bon.
Twee winkeliers, genaamd H. en S. werden
bovendien geverbaliseerd wegens ernstige prijs
opdrijving.
Bij hen werd de geheele voorraad schoenen, te
zamen eenige duizenden paren, in beslag genomen.
Woonschepen moeten naam en
adres van den eigenaar dragen.
's GRAVENHAGE 6 Juni. Als woonschip ln den zin
van par. 2 (2) der verordening nr. 100 van 23 Mei 1941 gel
den vaartuigen, die
a. in afgesloten ruimten menschen tot woning dienen.
b. een vaste ligplaats hebben, dat is: blijvend en vast
aan den oever bevestigd zijn.
Deze woonschepen moeten van duidelijk zichtbare,
weervaste en stevig bevestigde borden voorzien zijn, op
welke de naam van het vaartuig, alsmede naam en adres
van den eigenaar, eventueel bewoner vermeld staan.
Als woonschip zonder eigen voortbewegingsmiddel
gelden ten aanzien van de bovenstaande bepalingen voor
woonschepen ook vaartuigen met eigen voortbewegings
middel, als de motoren door het verwijderen van belang
rijke motoronderdeelen of van de takelage onbruikbaar
worden gemaakt.
De bewoner van het woonschip moet de onbruikbaar-
making van het voortbewegingsmlcjdel door een verkla
ring van de bevoegde politieautoriteit kunnen aantoonen.
Uit deze verklaring moet blijken welke deelen van het
voortbewegingsmiddel bij de politie gedeponeerd werden.
Een verdwenen Haarlemsch
Museum.
Een uitgave der vereeniging „Haerlcm".
Een goede honderd jaar, van 1759 tot 1866,
heeft onze stad een museum bezeten, zijnde een
„Kabinet van naturaliën van de Hollandsche Maat
schappij der Wetenschappen". Het is dus al drie
kwart eeuw verdwenen, maar de geschiedenis van
opkomst, bloei en liquidatie er van omvat een In
teressant stukje Haarlemsch cultuurleven en gaf
Mr. J. A. Bierens de Haan, secretaris van de
Hollandsche Maatschappij der Wetenschappen aan
leiding, een en ander in een boekje van 80 blad
zijden voor de historie vast te leggen. De vereeni
ging Haerlem bezorgde de uitgave er van.
De heer Bierens de Haan was uithoofde van zijn
hierbovengenoemde functie in de gelegenheid, veel
van zijn inlichtingen aan de bron te verzamelen.
Het museum toch was een stichting van de Holland
sche Maatschappij der Wetenschappen en men ont
moet dan ook in het werkje de namen van tal van
Haarlemmers, die van het midden der 18e tot het
midden deb 19e eeuw het hunne hebben bijge
dragen tot verbreiding van den naam van onze
stad als centrum van wetenschap op velerlei ge
bied.
De schrijver vertelt dan allereerst iets.over de
opkomst. Als menig ander museum groeidë het uit
kleine of grootere verzamelingen merkwaardige of
weinig bekende voortbrengselen uit planten- en
dierenrijk, die belangstellende relaties van de
Maatschappij haar ten geschenke hadden aangebo
den. Dat begon met een burgemeesterlijke schen
king in 1755 van „een leguwan, een kaayman en
twee hagedissen", waaraan de Directeur Van Sype-
steyn een „witte vink" toevoegde en Johannes En
schedé „Oost-Indische horens en schelpen". Dat
was zoo het begin. In den loop van den tijd werd
er het noodige singuliers aan toegevoegd en de
kwestie van het deugdelijk reserveeren veroorzaak
te de noodige zorgen. Een paar kasten en ander
bergmateriaal bleken al spoedig onvoldoende en
het slot was, dat men de beschikking kreeg over
een lokaliteit in het Prinsenhof, waar de noodige
toogen werden aangebracht, zoodat de verzame
ling thans naar den eisch bezichtigd kon worden.'
Martinus van Marum is de man geweest, die de
verzameling heeft verheven tot een wetenschap
pelijk belangrijke instelling. Hij was doctor in de
medicijnen en de philosophie en had zich als ge
neesheer te Haarlem gevestigd, waar al spoedig
de aandacht op hem gevestigd werd. Hi.i bleek
groote belangstelling voor de staag uitbreidende
verzameling te hebben en werd in. 1777 tot direc
teur van het kabinet benoemd. Spoedig na deze
benoeming kreeg het kabinet een passende behui
zing door aankoop van een pand in de Groote
Houtstraat nabij de Peuzelaarsteeg (waarvoor de
bekende Pieter Teyler van der Flulst een geldlee-
ning verstrekte) in welk pand de Maatschappij
zelf haar intrek nam en een gedeelte er van voor
museumruimte reserveerde.
In deze nieuwe omgeving kon Van Marum, die
overigens ook medicus bleef en voorts directeur
was van het Physisch Kabinet en de verzameling
mineralen en fossielen, zijn krachten aan het ka
binet wijden. Hij ordende en completeerde zooveel
mogelijk de afdeelingen en wist aldus een bloeiend
museum te scheppen, waarvoor hij in later jaren
ook een catalogus samenstelde, die doet zien, dat
het museum tegen het begin der 19e eeuw beschik
te over 130 soorten opgezette zoogdieren, 525 soor
ten vogels. 100 soorten reptielen en amp'nibiën, bij
na 600 soorten mollusken, 220 soorten koralen, 70
soorten crustaceeën en een 10-tal soorten wormen.
Intusschen beleefde ons land in dien tijd moei
lijke jaren en het museum ondervond daarvan de
gevolgen. Hoogst welkom was daarom een re-
geeringssubsiaie van f 6000 per jaar.
In 1820 werd evenwel te Leiden het Rijks Museum
van Natuurlijke Historie opgericht en de bejaarde,
Van Marum begreep, dat deze instelling een niet
geringe concurrent dreigde te worden, in verband
waarmede hij de Maatschappij voorstelde, de
werkzaamheid van het Museum te beperken tot
een verzameling van inlandsche dieren. Er is
echter niets van dit plan gekomen.
In 1837 stierf Van Marum en zijn verscheiden luid
de het begin van een periode van stilstand in. Van
Marum's opvolger, prof. J. G. S. van Breda is blijk
baar de man niet geweest, die de hoedanigheden be
zat. het museum op zijn oude peil te houden, waarbij
billijkheidshalve dient opgemerkt, dat andere musea,
niet het minst dat van het genootschap Natura Artis
Magistra de belangstelling verdeelden- Wel werd de
verzameling, (die intusschen overgebracht was naar
de nieuwe woning, der Maatschappij op het Spaarne)
af en toe nog aangevuld en het einde was, dat een in
1866 uitgebracht rapport sombere klanken over den
staat van het kabinet deed hooren.
Het was duidelijk, dat het einde van het museum
in het verschiet kwam en dat einde brak nog in
hetzelfde jaar aan, toen „Artis" het grootste gedeelte
van den inventaris voor.800.overnam en de
rest naar andere plaatsen o.a. het Teyler's Museum
verhuisde.
Moge uit dit korte uittreksel blijken, welk een
interessant stuk wetenschap Haarlem eenmaal heeft
bezeten en hoe erkentelijk men den heer Bierens
de Haan zal zijn voor de zorg, waarmede hij dit alles
zoo betrekkelijk kort geleden en niettemin vrijwel
geheel vergeten, voor het tegenwoordig geslacht
weer heeft opgediept uit de oude papieren.
486e STAATSLOTERIJ
(Niet officieel)
5de klasse, 12de lijst
Trekking van Vrijdag 6 Juni 1941
Hooge Prijzen
f 1500.— 19386
f 1000.— 2194 3377 6240 15224 15552 20697
21349
f 400.— 1283 2231 2930 7112 11516 16855 17480
19608
f 200.— 2747 7035
f 100.— 1013 9411 13322 13597 14593 15940
16681
21686
Prijzen van f 10—
1059
1123
1360
1507
1579
1512
1843
1679
1805
1953
2293
2301
2318
2382
2405
2489
2505
2561
2612
2763
2816
3051
3080
3319
3373
3383
3450
3482
3576
3732
3753
3923
3947
3970
4058
4059
4118
4162
4365
4406
4411
4469
4819
4832
4858
4874
5030
5135
5149
5197
5234
5261
5454
5505
5694
5705
5769
5880
5881
5944
5969
6311
6397
6655
6698
6816
6885
6895
6908
6935
6966
7031
7184
7229
7335
7455
7573
7588
7710
7727
8083
8089
8143
8449
8468
8526
8682
8723
8851
8950
9020
9191
9382
9527
9567
9643
9652
9667
10035
10058
10116
10307
10852
10875
11085
11087
11095
11121
11127
11155
11204
11372
11391
11421
11570
11642
11633
11734
11759
11843
11996
12009
12027
12037
12088
12136
12192
12321
12381
12421
12464
12530
12548
12663
12664
12896
12898
12928
12937
13086
13119
13123
13172
13208
'3363
13615
13618
13748
13780
13786
13811
13933
13975
14024
14040
14076
14115
14254
14301
14313
14318
14342
14424
14571
14654
14662
14684
14976
14999
15069
15138
15292
15398
15509
15713
15721
15739
15879
15963
15998
16082
16176
16458
16579
16670 16700
16729
17131
17203
17310
17469
17436
17499
17847
17848
17896
17963
18152
18246
18290
18350
18430
18520
18530
18573
18617
18671
18794
19049
19103
19154
19310
19349
19363
19380
19431
19529
19550
19573
19575
19659
19714
19776
19817
19951
20099
20201
20393
20465
20753 20851
20853
20967
21038
21218 21243
21301
21307
21474 21488
21696
21725
21737
21895
21904 21955
21965
Nieten
1023
1041
1132
1301
1305
1318
1332
1347
1366
1368
1387
1404
1414
1415
1615
1627
1651
1653
1671
1T26
1751
1906
1923
1951
1957
1978
2057
2109
2167
2174
2262
2280
2312
2319
2326
2334
2355
2427
2470
2525
2540
2558
2575
2577
2653
2662
2686
2726
2762
2777
2784
2808
2875
2898
2976
3026
3030
3042
3075
3098
3123
3142
3234
3241
3280
3285
3382
3398
3403
3439
3478
3506
3538
3545
3636
3655
3700
3703
3706
3735
3755
3802
3819
3854
3888
3915
3948
3974
4031
4148
4223
4237
4265
4272
4376
4384
4421
4447
4455
4468
4503
4598
4602
4642
4686
4741
4763
4777
4803
4812
4818
4839
4870
4880
4881
4890
4902
4978
5055
5176
5193
5225
5233
5244
5273
5338
5363
5377
5390
5409
5448
5468
5472
5572
5640
5649
5686
5689
5710
5729
5800
5825
5827
5831
5868
5923
5938
6005
6029
6068
6078
6095
6119
6270
6333
6343
6352
6485
6504
6517
6520
6562
6564
6598
6607
6658
6685
6703
6722
6747
6772
6884
6896
6923
6949
6999
7039
7083
7114
7164
7219
7241
7270
7362
7369
7380
7388
7478
7479
7507
7538
7577
7606
7697
7725
7736
7742
7796
7807
7811
7862
7878
7906
7931
8020
8032
8042
8070
8096
8170
8219
8235
8245
8259
8285
8325
8332
8352
8371
8382
8404
8580
8613
8635
8638
8679
8687
8701
8777
8810
8815
8817
8819
8836
8868
8921
9003
9028
9054
9064
9076
9084
9149
9204
9237
9238
9251
9267
9295
9319
9372
9409
9421
9430
9456
9478
9515
9523
9530
9562
9586
9593
9602
9687
9721
9722
9728
9762
9812
9860
9900
9944
9955
9974
10004
10009
10016
10064
10164
10176
10185
10262
10292
10298
10418
10437
10456
10459
10461
10463
10479
10507
10546
10556
10616
10639
10696
10713
10726
10769
10777
10793
10806
10833
10930
10940
10965
10996
11013
11056
11099
11108
11189
11193
21242
11267
11270
11306
li348
11380
11387
11423
11492
11600
11617
11627
11662
11727
11731
11735
11754
11800
11867
11884
11905
11914
11926
11947
11994
12033
12059
12080
12134
12182
12185
12215
12219
12229
12238
12307
12371
12388
12437
12467
12500
12505
12574
12595
12599
12611
12616
12643
12682
12691
12722
12724
12775
12785
12793
12793
12801
12828
12871
12895
12910
12919
12959
13026
13061
13071
13108
13112
13118
13131
13152
13195
13214
13239
13259
13302
13343
13357
13385
13390
13459
13472
13501
13599
13607
13686
13707
13788
13807
13820
13331
13888
13918
13935
13977
13980
•3982
14033
14062
14083
14090
14140
14149
14178
14208
14243
14246
14263
14378
14501 14534
14596
14597
14598
14611
14620
14621
14665
14680
14882
15001
15007
15047
15056
15063
15071
15185
15196
15300
15307
15354
15433
15460
15479
15534
15563
15566
15596
15601
15624
15626
15634
15645
15688
15694
15744
15797
15806
15835
15881
15917
15953
15954
15971
16013
16014
16026
16036
16044
16077
16085
16086
16107
16112
16162
16190
16224
16239-
16283
16310
16337
16350
16413
16423
16433
16444
16430
16431
16493
1J500
16543
16552
16566
16584
16609
16626
16634
16695
16698
16718
16740
16743
16793
16835
16879
16898
16922
17032
17039
17077
17097
17115
17128
17167
17175
17220
17237
17292
17300
17329
17363
17410
17417
1745.2 17509
17552
17606
17650
17707
17740
17765
17816
17869
17877
17881
17882
17886
17924
17931
17933
17987
18007
18027
18037
18058
18113
18139
18170
18241
18279
18314
18348
18384
18421
18450
18451
18453
18463
18407
18475
18477
18499
18539
18548
18554
18570
18616
18640
18707
18728
18745
18778
18797
18817
18827
18883
18891
18904
18916
18924
18953
18993
18997
19021
19057
19083
19092
19105
19107
19138
19153-
19179
19207
19242
19259
19347
19374
19394
19418
19445
19482
19517
19593
19600
19634
19639
19667
19672
19676
19677
19686
19749
19771
19809
19322
19830
19899
19960
19992
20165
20184
20209
20253
20285
20289
20295
20344
20347
20348
20350
20392
20422
20469
20439
20513
20522
20523 20528
20569
20600
20627
20628 20654
20678
20702
20704 20728
20751
20759
2079-5
20816
20830
20382 20951
20983
20986
21024
21115 21158
21161 21164
21187 21195
21202
21207
21228
21258
21287
21299
21322
21328 21360
21449
21451
21455
21457
21482
21545
21583 21587
21637
21641
21648
21674
21675
21724 21756
21758
21774
21805 21819
21837
21852 21857 21874
21896
21912 21942 21969
Verbeteringen 5e klasse, 11e lijst; 5223 m. z.
3253; 3335 t 70— jn. Z. 3325 i 70.—; 12786 jp. 2.
12776, v
