VELSEN IJMUIDEN JiuMsir BEVERWIJK JUBILEUM J. BUS De heer J. Bus vierde gisteren zijn vijfendertig jarig jubileum bij de N.V. Ver. Papierfabrieken dei- firma Van Gelder Zonen, waar hij werkzaam is in de afdeeling pakkamer-expeditie. Des morgens werd de jubilaris op het kantoor van deze afdeeling namens de directie gecomplimen teerd door den heer J. Smit, procuratiehouder, die den bescheiden jubilaris teekende als een die op •kalme en zekere wijze zijn werk verricht. Den heer Bus werd het gebruikelijke geschenk onder enveloppe overhandigd. Vervolgens vond een huldiging plaats door het personeel van de expeditie-afdeeling en dat van de formaatpakkerij. Namens beide groepen sprak de heer J. Duinkër, chef van eerstgenoemde afdee ling. Als bewijs van waardeering overhandigde hij den jubilaris een rookstandaard, een plant en rookma- teriaal. Ook thuis mocht de heer Bus nog vele gelukwen- schen in ontvangst nemen. SPORTVEREENIGING LUCHTBESCHERMINGSDIENST. Een groep van 12 leden der afdeeling wandel sport van bovengenoemden dienst eindigde de avond-vierdaagsche te Haarlem. Dan zij een zeer goede training behoefde niet één uitvaller genoteerd te worden, zoodat de groepsprijs aan de afdeeling Velsen kon worden uitgereikt. Bij terugkeer van den laatsten tocht merkten wij o.m. als belangstellenden de heeren Putman Cramer, hoofd van den Luchtbescher mingsdienst en Dr. ter Borg, hoofd van den Ge- neesk. dienst der L. B. te Velsen. Door 15 leden die door dienst waren verhin derd in Haarlem mede te loopen, wordt thans deel genomen aan de „avond-vierdaagsche" te Velsen,! waarmede op Dinsdag een aanvang is gemaakt. Het zwemmen wordt thans onder deskundige leiding beoefend op Vrijdagmorgen en Vrijdag avond in het zwembad „Heerenduinen en wel in clubverband. BURGERLIJKE STAND. Bevallen: M. A. van Deth—van Deth, d. J. D. J. Halsema-Jansson, z. C. Timmers-Tervoort, d. J. v. d. Ven-Marks, z. K. F. Oosterman-Mulder, z. M. Kalis-Bierens, d. M. Boonstra-Heinen, d. A. Struik- mans-Feenstra. z. Th. H. de Beurs-Koene, d. Overleden: W. A. J. Sluijter, 54 j., wed. v. 1'. I. M. Banning. R.-K. Zwemclub ,-IJmuiden-Oost" noleerl haar 500ste lid. In de afgeloopen week werd Dij de R.K. Zwein club „IJmuiden-Oost" het 500ste lid ingeschreven, nl, mej. A. Peil. Op het 7.wemuur van de dames sprak de voorzitter, de heer A. v. d, Bogaarden, een hartelijk, woord van welkom en memoreerde, dat pas enkele weken geleden het 400ste lid wc-rd inge schreven. Zoowel namens de R.K. Zwcmclub als namens de directie van het Velserbad bood spreker geschenken VERSCHE VISCHAANVOER TE SCHEVENINGEN. Van s de kustvisscherij waren Dinsdag te Scheve- ningen aan de markt de kotier Sch. 37, C. de Jong, met f 123 en 72 motorschokkers .met tezamen 8.978 besomming. Geslaagd. Hinderwet, B. en W. der gemeente Velsen brengen ter kennis, dat. ter gemeentesecretarie ter inzage ligt een verzoek met bijlagen van W. van Heyst, te Drie huis, om vergunning ingevolge de Hinderwet, tot het wijzigen en uitbreiden van het machinale tim merbedrijf in het perceel Driehuizerkerkweg 75a, door het verplaatsen van een cirkelzaag, een lang- gatboor en een slijpmachine en door het bijplaatsen van diverse krachtwerktuigen met een gezamenlijk vermogen van 25 1/4 PK. Op Zaterdag, 5 Juni 1941, des voormiddags te elf uur, zal ten gemeentehuize gelegenheid be staan om h.ezwaren tegen dit verzoek in te brengen en deze mondeling en schriftelijk toe te lichten. De bimienvlsscherij staat, nu de aanvoer uit zee tot een minimum is beperkt, in. het middel punt der belangstelling. In de hoofdvaart van den Sloterpolder staan de karen, waarin de buit aan paling^ zeelt enz. levend gehouden wordt. (Foto Pax Holland) AGENDA VOOR BEVERWIJK. WOENSDAG 25 JUNI. Luxor Theater, Breestraat: „Feest in de Jordaan", «n bij prógramma-, 8 uur. DONDERDAG 26 JUNI. L AGENDA VOOR VELSEN EN UMUIDEN. r f WOENSDAG 25 JUNI. f Bioscoop De Pont: „Met geheime orders", 8 uur. Rex Theater: „Het onsterfelijke hart", 8 uur. Thalia Theater: Groote feestavond met Piet Kohier, 8 uur. DONDERDAG 26 JUNI. Thalia Theater: „Zentrale Rio", 8 uur. AGENDA VOOR HAARLEM. Heden: Bij de te Utrecht gehouden mode-vak-examens slaagde voor costumière mej. R. C. v. h. Eind, alhier. PIET KöHLER IN THALIA. Zooals wij reeds hebben gemeld zal de bekende operettekomiek Piet Kohier hedenavond met zijn ensemble een voorstelling geven in Thalia. De medewerkers zijn Frans Nienhuijs, de revue- artist Frans Bogaert, de operette-artiste Martha Posno, de cabarettien Cor Smit en de humorist Kees van Dam. Er zal een bont programma ten uivoer worden gebracht, onder het motto: „Drie uur lachen zonder pauze". GOEDKOOPE ZWEMAVONDEN VAN HET N. V. V. De afdeeling „Vreugde en Arbeid" van het N.V.V. verzoekt ons te melden, dat als gevolg van de over- groote belangstelling voor de door haar in het Velserbad georganiseerde goedkoope zwemavonden voor het leden van het N.V.V. en hun huisgenooten, zij zich genoodzaakt ziet, hieraan uitbreiding te geven. 'De uren zijn thans: Dinsdagavond van 2021 uur voor kinderen t.m. 13 jaar van 2122 uur voor personen van 14 t.m. 18 jaar en lederen Vrijdag avond voor personen boven 18 jaar. INLEVERING VACANTIEBONNEN. Het bestuur van den Ned. Christelijken Bouw- arbeidersbond verzocht ons te melden dat de vacan- tiebonnen welke geldig zijn tot 28 Juni, ingeleverd Hunnen worden Zaterdag 28 Juni en Zaterdag 5 Juli iederen avond van 810 uur Platanenstraat 14. Nog steeds groote palingvangsten. Van het IJselmeer worden nog steeds groote palingvangsten gemeld, die grootendeels worden aangevoerd in Lemmer, Enkhuizen, Spakenburg en Urk. In één week werd aangevoerd in Lemmei 27700 pond,, in Enkhuizen 74000 poncf, in Spaken burg 10500 pond en op Urk 32500 pond. Heemkunde op school. Bijzonderheden over de Ruïne van Brederode. Voor de leerlingen van de hoogste klassen van School F gaf de heer J. S. Visser van de Stich ting „Vrienden van oud-Santpoort" gisteren een interessante les over de Ruïne van Brederode. De heer Visser begon niet den kinderen er op te wijzén, dat hij een andere meening had over het kasteel en zijn ouderdom dan gewoonlijk wordt verteld. Op grond van verschillende gegevens toonde hij aan, dat vóór 1200 geen menschen ge woond hadden op de plaats, waar de Ruïne ligt. Is het inderdaad waar, dat in 1221 een kasteel van Brederode door Graaf Lodewijk van Loon als echtgenoot van Ada van Holland was inge nomen en verwoest, dan zal dat kasteel op een andere plaats gezocht moeten word'en„ vermoe delijk op het Oude „Terras", waar voor enkele jaren de nieuwe Katholieke kerk is gebouwd. De heer Visser kon aantoonen, dat aldaar een Sak- kische Gravenburcht had gelegen, die bewoond, was van pl.m. 600 af tot pl.m. 1300. Mogelijk is na 1221 een steenen kasteel gebouwd op de plaats van de Ruïne. Hoe dat kasteel er toen heeft uit gezien is niet precies te bepalen, maar -vol gens den heer Visser zijn er aanwijzingen, waaruit mag worden opgemaakt, dat die kasteelvorm toen een rondeel was met zoogenaamde„Sale". Dat kasteel zou dan opnieuw zijn verwoest in 1351 door Gijsbrecht van Nijenróde als veldmaarschalk van den Hollandschen graaf Willem V. Na de overgave js het kasteel toen verbouwd volgens de nieuwste bouworde, zooals liet zich nu nog vertoond. Het rondeel ging verloren en werd vervangen door een vierkanten plattegrond met op eiken hoek een wachttoren. Het binnenplein werd aanmerkelijk verkleind door den bouw aan twee zijden van de hooge verbindingsgebouwen als keuken, kapelzaal, ridderzaal, enz. Bezietv men de gebruikte metselsteenen, dan komt de vorm het meest overeen met de vormen der steenen van de' helft van de 14e eeuw. Na een uitlegging gedurende een vol uur, waar bij de kinderen vol belangstelling bleven, werd overgegaan tot de vertooning van een pracht- collectie lantaarnplaatjes, verduidelijkt door den onuitputtelijken voorraad kennis, die den heer Vis ser zich langzamerhand over dit onderwerp heeft verzameld. Dat de kinderen van het goede niet te veel kregen bleek ten volle, toen met algemeene stemmen verzocht werd om de laatste plaatjes toog te willen vertoonen, hoewel de schooltijd reeds was afgeloopen. Met spanning zien de kinderen de excursie naai de Ruïne, die een dezer dagen onder leicjing van den heer Visser gehouden zal worden, tegemoet. HEEMSKERK TAFELTENNIS. De tafeltennisclub „D.O.K." behaalde in het tafeliennnis-tournooi te Assendelft geen groot succes; alleen de Ruyter en Cornelisse wisten zien in afdeeling I resp. als drie en vier te plaat sen. EVANGELISATIESAMENKOMSTEN. Aap de Vrije Evangelisatie „Maranatha" is wederom vergunning verleend tot het houden van Openlucht-evangelisatiesamenkomsten op ver schillende punten in de gemeente. De eerste samen komst zal worden gehouden op Woensdag 2 Juli aan de Baanstraat tegenover de voormalige RK. Tuinbouwwinterschool. De Za'ngvereeniging „De Lofstem" verleent haar medewerking. De Kennemer Oudheidkamer tien jaar. Veel materiaal verzameld. Op 16 Juli a.s. is het tien jaar geleden dat te Beverwijk de Kennemer Oudheidkamer werd ge sticht. De aanleiding hiertoe is geweest het 40- jarig jubileum van den heer T. W. A. C. van Loenen als gemeente-secretaris van Beverwijk. De heer Van Loenen, die met hart en ziel Be- vêrwijker is en die zich daarom buitengwoon interesseerde voor de geschiedenis van Beverwijk, gaf toen namelijk den wensch te kennen, geld -bijeen tc brengen voor de stichting van een Oud heidkundig museum. Deze wensch werd vervuld, want met medewerking van de gemeente en de burgerij kon een bedrag van ongeveer f 2500* bijeengebracht worden. Met' dit kapitaaltje werd een begin gemaakt. De gemeente stond enkele historische voorwerpen af, waarbij o.a. de blazoenen, die de raadszaal sierden. Ook werd er in het gemeentehuis een lokaal beschikbaar gesteld, dat voor dé Kenne mer Oudheidkamer werd ingericht. Al gauw bestond er voor de Oudheidkamer onder de burgerij en ook van vreemdelingen veel belangstelling, wat tot uiting kwam in de vele geschenken, die ontvangen mochten worden. Im mers vele voorwerpen, platen, foto's en prenten betreffende de historie van Beverwijk bevonden zich in particulier bezit. Vele geschenken had den weliswaar geen betrekking op de geschie denis van Beverwijk, maar werden toch dank baar aanvaard. Onder de schenkingen waren zeven schilderijen. In den loop der jaren werd de verzameling aan zienlijk uitgebreid o.a. met origineele prenten en reproducties. Bij de laatste zijn o.a. de foto's van de kaart van Beverwijk van Daniël van Breen. Geruimen tijd geleden verscheen hierover nog een artikel van den burgemeester, mr. H. J. J. Scholtens, die sinds zijn komst in 'Beverwijk veel belang heeft gesteld in de geschiedenis van deze streek. Buitengewoon veel medewerking heeft de burgemester dan ook verleend bij het verzamelen van gegevens over Beverwijk in de grijze oud heid. Het is tc begrijpen dat in de afgeloopen jaren zeer velen de Oudheidkamer bezocht hebben. Hun zullen vooral getroffen hebben de zorg en de liefde waarmee hier met bescheiden midde len een mooie verzameling is aangelegd. Uren zijn besteed aan het catalogiseren van ■de vele oude prentbriefkaarten, prenten en platen en allerlei andere dingen. Dit is geschied met vel toewijding door menschen. die liefde voelden voor de historie en vooral voor die van de omgeving van Beverwijk. De verzameling oudheden is belangrijk toege nomen, zoo zelfs, dat men gebrek aan plaats ruimte krijgt. Aanvankelijk lag het in de bedoe ling. eenigelokalen van de voormalige Huishoud school' aan de Raadhuisstraat vor dit doel te be stemmen, maar door de tijdsomstandigheden heeft men hiervan moeten afzien. Op het oogenblik is het vraagstuk van de verhuizing ook niet bijzon der actueel meer. De bezittingen, die veel waarde hebben zijn op veilige plaatsen opgeborgen, tot dat de oorlog afgeloopen is. Tien jaar lang is hard gewerkt om van de Stichting te maken, wat er nu uit gegroeid is. Het jubileum zal wel on opgemerkt vorbijgaan, maar de stichters van de Oudheidkamer hebben ruimschoots aanleiding, dankbaar op hun werk terug te zien. De aloude St. Jansprocessie trok Dinsdag traditiegetrouw weer door Laren. Evenals andere jaren was de belangstelling voor dit plechtig gebeuren bijzonder groot. (Foto Pax Holland) in Haarlem en daarbuiten. Jan van Eyk's sterfjaar herdacht. „Als ich can...." door F. R. Boschvogel. Den Haag Uitg. De Residentiebode N.V. In den zomer van 1441, vijf eeuwen geleden dus, stierf in zijn huis te Brugge de grootste schilder van zijn tijd, Jan van Eijk. Het aardige boek van Bosch- ogel „Als ich can"/ Jan van Eyk's lijfspreuk die hij ook op sommige zijner werken plaatste en die men niet heeft op te vatten als „indien ik kan" doch als „zoo goed als ik het kan" dat boek is dus in zekere mate een gelegenheidswerk. Maar een dat voor een breeden lezerskring zeer geschikt is en het leven van den grooten meester op dien smeuïgen toon en met dat hartelijk enthousiasme, den Vlaming eigen, na vertelt. De kunstwetenschappelijke litteratuur over Jan en Hubert van Eyk is even uitgebreid als het aantal nog steeds onopgeloste geschilpunten tusschen de kunst geleerden in deze materie groot is. Doch daarvan be merkt de lezer van Als ich can niets, tenzij hij het lijstje der geraadpleegde werken aan het slot bekijkt en ziet dat de studies van Friedlander, Fierens, Weale, Renders en anderen hem bekend waren. Maar zelfs het groote probleem „Hubert of Jan" laat hij onaangeroerd, om den lezer niet met proble- te vermoeien en hem het genoegen le laten onge stoord van zijn kleurig verhaald schildersleven uit het begin der vijftiende eeuw te genieten. En dat lukt hem volkomen: de lezing van dit boek zal, juist door het gemis aan wetenschappelijk dispuut, zeer velen,- evenals mij, eenige zeer aangename uren bezorgen. •- Hoe schilderachtig is Boschvogel's verhaal van Van Eyk's zwerftochten -in de leerjaren eerst, in de reizen naar opdrachtgevers later. Wij volgen hem met be langstelling als hij uit zijn geboortedorp naar het klooster in Maastricht trekt, als hij vandaar naar de kunstwerkplaats van Meester Willem in Keulèn ver huist bij wien hij wat later den Ridder van Dampierre ontmoet die hem meeneemt naar. Dijon. Daar zal Jan de beroemde Mozesput van den Haarlemmer Klaas Sluter zien en er zoodanig voor" in bewondering ge raken dat men in het portret van den kanunnik Van der Paele, dat hij op veel later leeftijd schilderen zal, nog invloed van Sluter's Mozesfiguur zal meenen te herkennen. De ridder van Dampierre is verwant aan den hertog van Berry, den grootsten en rijksten kunstver zamelaar en opdrachtgever van zijn eeuw, die Jan van Eyk aan zich verbindt. Dan is Jan's weg gebaand en zullen vorsten en prin sen als om strijd zich van hem en zijn werk trachten te verzekeren. Willem IW van Beyeren, later zijn broer JAN VAN EYK: Arnoldini en zijn vrouw. (Reproductie uit catalogus National Galery.) Jan, benoemen hem tot hofschilder. Voor den laatste is het dat hij in Den Haag het groote altaarstuk de Aanbidding van het Lam (later Gent's glorie) aan vangt en voltooit. Dat kunstwerk scheen tot zwerven voorbeschikt. „Dank zij de bijzondere zorg der Gentsche stede kon de Aanbidding van het Lam nog zoo goed als gaaf behouden blijven. Doch wat een bewogen geschiede nis heeft dit stuk achter den rug! Jaren en jaren bleef het in de Sint Janskerk en lokte op de feestdagen, tel kens het geopend en ten toon gesteld werd, zooveel volk dat Karei van Mander in zijn Schilderboek den toeloop vergelijkt met bieën en vliegen bij zomerdag, die met gansche zwermen neergonzen op korfjes vol vijgen of druiven." „Toen Filips de Goede in 1458 zijn Plechtigen Intocht te Gent hield, werd het middenpaneel levend voor gesteld. Filips II. die er niet in slaagde het retabel naar Spanje te brengen, liet er een zeer trouwe copie van maken door Michiel Coxie. In 1781 kwam Keizer Jozef ,11 van Weenen naar Gent en was ten zeerste ge- ergerd over de naaktfiguren van Adam en Eva. Ze werden op staanden voet verbannen: nu niet uit het Aardsch Paradijs, doch uit de Sint Baafskerknaar dèn sacristyzolder. In 1794 laadden de Franschen Van Eyk's Lam op en de overheid kon alleen de losse zij luiken vrijwaren van een ballingschap, die tot. 1815 duurde. Nu moest nog het ergste gebeuren: de zes luiken werden verkocht aan een Hollander uit Brus sel, tegen het schappelijk sommetje van duizend frank per luik, op voorwaarde dat ze binnen 24 uur geleverd werden! Een klacht bij 't gerecht, door enkele veront- 1 waardige oudheidkundigen, mpcht niet baten. De luiken waren reeds verder verkocht tegen honderd duizend frank. Daarna kwamen ze in het bezit van den Koning van Pruisen, voor 400.000 dalers of ander half millioen frank. Na den oorlog '14—'18 schonk Duitschland de ontbrekende luiken terug. Het stuk was weer gaaf, tot voor enkele jaren de Rechtvaardige Rechters werden gestolen. Vijf eeuwen roerige ge schiedenisEn toch behoudt Vlaanderen steeds dit wondere werk." Na Jan van Beijeren is het Filips van Bourgondië die van Eyk's beschermer en broodheer wordt. Jan woont dan in Brugge en woont er in zijn eigen huis. Bevriend met den Italiaanschen koopman en kunst- vriend Arnolfini ontmoet hij daar de familie Cenani, waar twee lieve dochters zijn die voor de beide vrien den zijn weggelegd om hun levensgeluk volkomen te maken. Margareta is de oudste en zij zal de eerste zijn die in het huwelijksbootje stapt en met den schil der Jan van Eijk het ruime huis in de Sint Gilles Nieuwstraat gaat betrekken. Maar niet lang daarna zal ook de jongere zuster Johanna met haar vriend Arnolfini in den echt vereenigd worden. De vrienden zijn dan tevens zwagers geworden. En het geluk wijkt niet van den schilder, die nu een huis. een gezin, leer lingen en opdrachtgevers heeft, maar toch voor zijn vriend en schoonzuster tijd vindt hun portret als pas gehuwden te schilderen. „Het eerste bruiloftsportret dat ooit geschilderd werd! Hoe plechtig doch ook hoe innemend staat Giovanni ,met purperen mantel en nieuwmodischen Italiaanschen hoed. Zijnopgeheven hand heeft iets patriarchaals en de andere bindt hem aan zijn schuch tere vrouw, zoo delicaat en frisch in haar groen kleed met hermelijn bezet, en met het rijke «witte kapsel. Voor hen staat een poedel, beeld van eeuwige trouw. In den hoek het kostbaar bed en de rust-zetel, een geschenk van Margareta. Boven hen de glanzende luchter met zes armen." „Hier voel je dat Jan thuis is en elk ding bewon dert en bemintDe spiegel! Een mirakel van klein kunst, hij is nog geen handpalm groot en weerspiegelt het interieur, terwijl op de tien boordstukjes, die op het schilderij geen 'duim breed zijn, tien Passie tafereeltjes staan geschilderd!" Jan's beeld staat weerspiegeld in den spiegel en hij schrijft op den muur met zijn sierlijke letters: Jo hannes de Eyck fuit hic 1434 (Jan van Eyk was hier, 1434)". „Al heeft Jan réeds vroeger een busteportret, van Arnolfini geschilderd, dat aller bewondering weg droeg, thans levert hij het beste wat hij kon om het huwelijkspaar, dat zoo nauw door bloed en vriend schap met hem verbonden is, tevreden te stellen. En de verfijnde kunstkenner Giovanni Arnolfini is tevre den, dat spreekt!" Het portret der Arnolfini's, thans één der beroemd ste kostbaarheden van de National Gallery in Londen, vindt onze lezer hierbij afgebeeld. De tijdsomstandig heden van heden beletten een droom te verwezenlij ken: in dit herdenkingsjaar te Gent of te Brugge al wat nog van de Van Eyks onbestreden ter wereld te vinden" is voor eenigen tijd bijeen te brengen. Dit kon niet gebeuren. Maar men kan zich in dien schoonen tijd een paar uur verdiepen, bij voorbeeld met dit. aardige boek. J. H. DE BOIS. WOENSDAG 25 JUNI. Luxor Theater: „De vrouw mét den blauwvos", 2.30, 6.30 en 8.45 uur. Frans Hals Theater: „Eva, uit het paradijs der vrouwen", 2.30, 6.30 en 8.45 uur. Palace: „De moord in Parkstraat 13", 2, 6.30 en 8.45 uur. Rembrandt Theater: „Droommuziek", 2.30, -6.30 en 8.45 uur. Aardbeienmarscli uitgesteld. Naar wij vernemen zijn de aardbeienmarschen van de R.K. Sportvereeniging „D.E.M.", die Zondag a.s. gehouden zouden worden, tot 13 Juli uitgesteld. VOETBALLENDE GEMEENfEAMBTENAREN. Hedenavond te half acht speelt in het Sportpark het elftal van Clpenbare Werken een wedstrijd tegen Van Delfts Koekfabrieken. DONDERDAG 26 JUNI. Groote Kerk: Orgelbespeling 34 uur. Bioscooptheaters: Voorstellingen des middags en des avonds. Luxor Theater, Breestraat: Cabaret-avond met Piet Kohier, 8 uur. SCHAAKCLUB WEENINK. De uitslagen van de onderlinge competitiewed strijden luiden als volgt: Groep II: W. VisserH. Nijman 10, A. Slings F. Hendriks y2\2, Groep III F. C. HendriksC. Nijman afg«br. Groep IV G. Wijsman Jr.A. Blansjaar 01, N. MolenaarA. Blansjaar 01. HOOITIJD IN HET BRABANTSCHE. De uitgestrekte grasvelden worden machinaal met behulp van paardekrachten gemaaid. (Foto Het Zuiden). LEER ZWEMMEN. Dc badmeesters komen io deze dagen handen en hengels te kort, om alle liefhebbers, die zich daartoe aanmelden, d# zwemkunst bij te brengen. (Foto Pax Holland), j

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

IJmuider Courant | 1941 | | pagina 2