J
De strijd ter zee
Amerika en de oorlog.
De strijd der Finnen.
De strijd in Noord-Afrika
JCoct Tlieuws
J^adio J,*ayia.
mma
IBumentand J
Vestigen van industrieele
bedrijven en groothandels
bedrijven.
E> I N S D A G J JULI 1941'
Italiaansch
weermachtsbericht.
Britsche aanvallen op
Benghasi en Tripolis.
Voortgezette strijd om Tobroek.
ROME, 30 Juni. (Stefani). In zijn weermachts
bericht no. 390 maakt het Italiaansche opperbevel
het volgende bekend:
In Noord-Afrika heeft onze artillerie in den sec
tor Tobroek troepenconcentraties bestookt, waarbij
de tegenstander zware verliezen leed aan man
schappen en materiaal. Britsche vliegtuigen onder
namen een aanval op Benghasi en trachtten her
haalde malen de haven van Tripolis aan te vallen.
Door het snelle optreden van onze jagers werden zij
telkens verdreven. Twee vijandelijke toestellen
werden neergehaald.
In Oost-Afrika werden vijandelijke troepen in
den sector Dernbridollo (Galla en Sidamo) die onze
stellingen probeerden aan te vallen, in een snellen
tegenaanval op de vlucht gedreven.
ENGELSCHE SCHEPEN TOT ZINKEN
GEBRACHT.
BERLIJN, 30 Juni (DNB) In den afgeloopen
nacht zijn. naar het D.N.B. verneemt, aan de Oost
kust van Engeland verscheidene Britsche schepen
vernietigd. Ongeveer 100 Kilometer ten noorden
van Great-Yarmouth is een troepentransportschip
van 10.000 tot 12.000 ton, dat in een convooi voer,
door bom treffers zoo ernstig beschadigd, dat het
verloren geacht kan worden. Een koopvaarder van
10.000 werd zwaar beschadigd door twee bommen,
waarna een derde bom het schip deed zinken. Een
schip van 1500 ton werd eveneens ten noorden van
Great-Yarmouth in zinkenden toestand gezien. Een
vierde koopvaarder van 4.000 tot 5.000 ton werd
ernstig beschadigd.
96.100 TON VERNIETIGD.
BERLIJN, 30 Juni (DNB) De Duitsche duik-
booten, die, zooals reeds gisteren gemeld, in het
Noordelijke deel van den Atlantischen Oceaan
71.700 b.r.t. Britsche koopvaardijscheepsruimte ver
nietigd hebben, konden inmiddels vijf andere Brit
sche schepen met tezamen 25.400 b.r.t. tot zinken
brengen. Onder deze schepen bevindt zich een
zwaar gewapende hulpkruiser. Daarmede wordt
het verlies, dat Duitsche duikbooten de laatste
dagen hebben toegebracht, aan de Britsche koop
vaardij verhoogd tot 96.100 b.r.t.
AMERIKAANSCHE HULP AAN
DE SOVJET-UNIE.
BERLIJN, 30 Juni. (A.N.P.) De Deutsche
Diplomatische Korrespondenz schrijft:
Terwijl de volken van Europa den strijd, dien
het nationaal-sócialistische Duitschland tegen het
Bolsjewisme voert, van hun beste wenschen ver
gezeld doen gaan en hem, ieder op zijn manier, hun
steun doen toekomen, is de reactie in het Noorden
van het Westelijke halfrond bijzonder kenmerkend.
Zeker, in Noord-Amerikaansche kringen, die nog
een open oog hebben voor de realiteit, acht men het
absurd den Moskouschen machthebbers, die in
Amerika, zooals iedereen weet, een sterke vijfde
colonne bezitten, ook maar de geringste hulp te
doen toekomen. Doch deze zin voor de elementaire
regels van het verstand en verantwoordelijkheids
gevoel missen klaarblijkelijk juist degenen, die po-
litieke beslissingen moeten nemen en hiervoor aan
hun volk rekenschap verschuldigd zijn.
Roosevelt heeft openlijk verklaard, dat hij den
Bolsjewisten, die, naar de Prawda heeft medege
deeld, door de kracht van hun bevolking van twee
honderd millioen zielen de Finsche natie van den
aardbodem willen wegvagen, iedere mogelijke hulp
wil verleenen. Om dienovereenkomstige aanvoeren
te vergemakkelijken, deinst hij niet terug voor een
nieuwe aanpassing van de Amerikaansche wetge
ving. De neutraliteitswet werd met betrekking tot
den Duitschen oorlog tegen de Sovjet-Unie door
den president buiten werking gesteld, waardoor hij
voor het verstrekken van credieten en het leveren
van bewapeningsmateriaal via Wlaaiwostock een
achterdeurtje openhoudt. De uitlatingen van zijn
naaste volgelingen doen de rest. Minister van Bin-
nenlandsche Zaken, Ickes, schaamt zich niet den
Duitsch-Russischen oorlog te betitelen als het psy
chologische oogenblik. waarop „grootere inspannin
gen" van een natie geëischt dienen te worden,in
dezen strijd om de vrijheid, waarin hij zich juist
tegenover die volken stelt, die de vrijheid en de
cultuur van het Avondland tegen het-Bolsjewisme
voor altijd willen beveiligen. De minister van Ma-
rine, Knox, geeft den Bolsjewistischen troepen door
middel van de Amerikaansche pers tactische raad
gevingen mede en hoopt, dat dit leger niet de fouten
zal maken van de Polen. Kolonel Wedgwood, een
in Amerika toegelaten functionaris van de Britsche
vijfde "colonne, mag zijn Amerikaanschen toehoor
ders verklaren, dat het hem het grootste pelzier
zou doen, wanneer de Sovjets in een franc tireurs-
oorlog zouden kunnen standhouden tegenóver de
Duitschers. Aan een ander lid van dezelfde colonne,
Lord Marley, wordt het in New-York, toegestaan
openlijk te verklaren, dat zelfs de Bolsjewisten al
waren het duivels, als bondgenooten welkom zou
den zijn, ofschoon bekend is, dat deze duivels niet
alleen de kwade Duitschers", doch alle Europee-
sche volken met inbegrip van de Finsche democra
tie doodelijk bedreigen.,
AMERIKAANSCHE AMBASSADEUR HEEFT
ONDERHOUD MET MOLOTOF.
STOCKHOLM, 30 Juni (D.N.B.) Naar de Britsche
berichtendienst meldt, heeft de Amerikaansche am
bassadeur te Moskou, Steinhard, gisteren met Molotof
een onderhoud gehad, dat een uur heeft geduurd.
BEPERKTE NACHT VERLICHTING.
WASHINGTON. 30 Juni (ANP) In de staten
Carolina, Georgië, Alabama, Tennessee, Missis
sippi en Florida is de nachtverlichting beperkt.
De federale electrïciteitscommissie heeft verklaard,
dat niet op andere wijze voldaan kan worden aan
de behoefte der wapenindustrie.
FINSCHE PERSSTEMMEN.
HELSINKI. 30 Juni (A.N.P.) Het blad „Uusi
Aura" schrijft, dat. alleen de blindheid, het cynische
egoïsme en het slechte geweten kunnen bestrijden,
dat de legers, die thans in het Oosten oprukken, ook
voor diegenen strijden, die in een koel berekend
egoïsme den machthebbers van Moskou hulp hebben
aangeboden. Een Russische overwinning zou een ne
derlaag voor de geheele menschheid beteekenen. Een
nederlaag der Sovjet-Unie is daarentegen voor de ge
heele wereld een winst en niet slechts voor die vol
ken, die, zooals Finland, de permanente Bolsjewisti
sche bedreiging aan hun grenzen hebben gevoeld.
,,Abo Underraetlselser" schrijft, dat Engeland cn Ame
rika blijkbaar willen probeeren de cultuur te ver
tegen woordigen en de vijanden van de cultuur
helpen. De strijd tegen het Bolsjewisme, die thans
aan den gang is, is een strijd voor de cultuur en de
menschheid, een strijd van de cultureele wereld, een
strijd voor het door Adolf Hitler aangegeven doel
„Wij zullen alle volken redden en hun bestaan waar
borgen".
TOESTANDEN IN IRAK.
ISTANBOEL, 30 Juni (D.N.B.) Een Iraksche
reserveofficier, die 26 dagen door den Engelschen
gevangengehouden en toen plotseling uit het land
gewezen was, meldt dat te Bagdad sedert de komst
van de Engelschen meer dan 3000 menschen zijn ge
arresteerd. De gevangenissen zijn dermate overvol
dat men de geïnterneerden heeft ondergebracht in
Moskeeën of eenvoudig in open kampen onder de
brandende zon, zonder voedsel en water en onder
onbeschrijflijke hygiënische omstandigheden.
DREIGENDE MELKSTAKING IN NEW YORK.
NEW YORK. 1 Juli (D.N.B.) De boerenbond
in de staten New York, Vermont en Pennsylvanië
heeft, naar de Associated Press meldt, aan zijn 23000
leden gelast van heden af de levering van melk voor
New oYrk te staken. De melkproducenten hadden
een verhooging van den melkprijs geëischt, welke
jeweigerd werd. Zij leveren dagelijks ±yz millioen
Mter melk aan New York.
SPOORWEG GEBOMBARDEERD.
BERLIJN, 30 Juni (D.N.B.) Naar het D.N.B.
vernemt, hebben Duitsche gevechtsvliegtuigen op
23 Juni een aanval gedaan op den spoorweg Cairo-
Marsamatroeh. Zonder dat de vijand in actie kwam,
kon deze spoorweg, die van veel belang is voor
den Britschen aanvoer naar het front van Solloem,
met succes gebombardeerd worden.
SPANJE EN DE OORLOG TEGEN
DE SOVJET-UNIE.
SEVILLA, 30 Juni (D.N.B.) Het officierencorps
van het garnizoen van Sevilla heeft zich vrijwel
volledig aangemeld voor vrijwillige dienstneming
in den strijd tegen de Sovjet-Unie. Het vliegercorps
heeft zich voltallig beschikbaar gesteld.
24 menschen zijn levend bedolven en vier
werden gewond toen een steile rotswand achter
een electrische centrale in de prefectuur Sjizoeoka
in Japan welke door de voortdurende regenbuien
verzwakt was, instortte. Drie huizen, waarin vier
gezinnen woonden, werden volkomen bedolven.
(Domei)
BERLIJN, 30 .Tuni (D.N.B.) De leider van de af-
deeling Buitenland van het Britsche ministerie van
Voorlichting, Morris Peterson, heeft zijn functie neer
gelegd, zoo meldt de Britsche berichtendienst.
CONFERENTIES TE TOKIO.
TOKIO, 30 Juni (D.N.B.) Het begin van de
week was gekenmerkt door conferenties. De minister
van Buitenlandsche Zaken, Matsoeoka, ontving des
ochtends den Italiaanschen ambassadeur en begaf
zich vervolgens naar het paleis van den Keizer, waar
hij rapport uitbracht over de ontwikkeling van den
toestand. Ook de Britsche ambassadeur bracht een
bezoek aan het ministerie van Buitenlandsche Zaken
waar hij een bespreking had met den onderminister
van buitenlandsche zaken, Ohasji.
Des middags kwamen de commandanten dei-
weermacht en de leden van den oorlogsraad bijeen
voor een langdurige conferentie, waaraan ook de
minister van Oorlog, Tojo, veldmaarschalk - prins
Kain en de chef van den generalen staf, generaal
Soeijama, deelnamen. Voorts hebben de ondermi
nisters een bijeenkomst gehouden, waarin verslag
is uitgebracht over de luchtbeschermingsmaatregelen
en den buitenlandschen handel van Japan.
In de ambtswoning van den ministerpresident
hielden de staatssecretaris Tomita, de voorzitter van
het plannenbureau en de leiders der politieke
bureaux van leger en vloot een conferentie.
MILITAIRE MAATREGELEN VAN ROOSEVELT.
WASHINGTON, 30 Juni. (D.N.B.) President
Roosevelt heeft gisteren verscheidene militaire
maatregelen bekrachtigd. Hij keurde o,a. goed dat
op 1 Juli 900.000 man voor het landleger worden op
geroepen hetgeen 100.000 man meer is dan het vorige
jaar. Bovendien gelastte Roosevelt de oprichting van
een nieuw bureau voor economisch onderzoek en
ontwikkeling voor bewapeningsdoeleinden.
De strijd in het Oosten. Gevangenen van de Sovjetlegers van alle schakee
ringen vallen den Duitschen troepen bi.j duizenden in handen.
(Telefoto Orbis-Holland)
Sovjet Rusland en de neutralen.
DE HOUDING VAN ZWEDEN.
SOCKHOLM, 30 Juni (D.N.B.) De Zweedsche
minister-president. Hansson, heeft gisteren in een
rede te Boerje bij Upsala verklaard, dat de Zweed
sche toestemming voor het vervoer van een Duitsche
troepenafdeeling naar Finland geen beperking van
de vrijheid en onafhankelijkheid van Zweden be-
teekent. Zij is ook geen partij kiezen in het con
flict tusschen de groote mogendheden. Er is niet
getornd aan hét recht van Zweden om zelf te be
palen, wat er in het land zal geschieden. Er zijn
geen wenschen geuit, die invloed zouden kunnen
hebben op de Zweedsche vrijheid en onafhankelijk
heid. Zweden verwacht, dat dergelijke wenschen
ook niet geuit zullen worden. Het is de kern der
Zweedsche politiek, dat men het land buiten den
oorlog wil houden, niet alleen in het belang van
Zweden, maar in dat van het geheele Noorden. Er
is geen enkele wijziging gekomen in de houding
van Zweden, dat zijn vrijheid en onafhankelijkheid
met alle middelen wil verdedigen.
ROEMENIë EN ITALIë ERKENNEN NANKING.
BOEKAREST, 1 Juli (D.N.B.) Volgens een
officieel communiqué heeft Roemenië gelijk met
Italië de Chirieesche nationale regeering te Nanking
onder leiding van Wang Tsjing Wei „de jure" er
kend.
WOENSDAG 2 JULI 1941.
HILVERSUM I, 415.5 M.
6.45 Gramofoonmuziek. 6.50 Ochtendgymnastiek. 7.00
Gramofoonmuziek. 7.45 Ochtendgymnastiek. 8.00 B. N.
Nieuwsberichten. 8.15 Gewijde muziek, (gr.pl.) 8.40 Gra
mofoonmuziek. 9.15 Voor de huisvrouw. 9.20 Gramofoon
muziek. 10.45 Pianospel. 11.00 Voor de kleuters. 11.20 Om
roeporkest. 12.00 Puszta-orkest. 12.25 Voor den boer. 12.40
Almanak. 12.45 B. N. O. Nieuws- en economische berichten.
Cello met pianobegeleiding. 1.30 Gramofoonmuziek.
2.15 Melodisten en solist. 3.00 Voor de vrouw. 3.20 Zang
met pianobegeleiding en gramofoonmuziek. 4.00 Bijbel
lezing. 4.20 Voor de jeugd. 5.00 Gramofoonmuziek. 5.15 B
Nieuws-, economische- en beursberichten. 5.30 Voor
ijpcre jeugd. 5.45 Klaas van Beeck en zijn orkest. 6.15
Voor dén Binnenschipper. 6.30 Omroeporkest. 8.00 B. N
Economische vragen van den dag. 7.15 Voor de kleuters.
7.25 Gramofoonmuziek. 7.30 Volkszang met pianobegelei
ding. 8.00 B. N. O. Nieuwsberichten. 8.15 Spiegel van den
dag. 8.30 Cabaretprogramma. 9.30 Berichten, Engelsch. 9.45
- N. O. Nieuwsberichten. 10.0010.15 B. N. O. Engelsche
uitzending.
HILVERSUM II, 301,5 M.
6.45 Gramofoonmuziek. 6.50 Ochtendgymnastiek.
Gramofoonmuziek. 7.45 Ochtendgymnastiek. 8.00 B. N. O.
Nieuwsberichten. 8.15 Gramofoonmuzeik. 10.00 Morgen
wijding (voorbereid door het Vrijzinnig Portestantsch
Kerkcomité). 10.20 Pianovoordracht. 10.40 Causerie ,,Een
herinnering aan P. A. de Genestet, gestorven 80 jaar ge
leden op 2 Juli 1861". 11.00 Zang met pianobegeleiding en
gramofoonmuziek. 11.30 Viool met pianobegeleiding. 12.00
Berichten. 12.15 Orgelconcert. 12.45 B. N. O. Nieuws- en
economische berichten. 1.00 Ensemble Erica Helen. 1.45
Omroeporkest. 2.15 Voor de jeugd. 2.30 Verkorte opera
„Tosca" (gr.pl.) 4.00 Viool, fluit en alt. 4.25 Gramofoon
muziek. 5.00 Cursus „Het geestelijk karakter van ons
volk" (voorbereid door het Vrijzinnig Protestantsch Kerk
comité). 5.15 B. N. O. Nieuws-, economische- en beursbe
richten. 5.30 Amusementsorkest en solist. 6.15 Orgelconcert.
6.45 Reportage. 7.00 B. N. O. Brabantsch praatje. 7.15
Pianospel 7.30 Causerie „Volksgezondheid". 7.45 Gramo
foonmuziek .8.00 B. N. O. Nieuwsberichten. 8.15 Residentie
orkest en soliste. 9.00 Boekbespreking. 9.20 Gramofoonmu
ziek. 9.45 B. N. O. Nieuwsberichten. 10.00 Dagsluiting (voor
bereid door de Christelijke Radio Stichting). 10.05—10.15
Gramofoonmuziek.
DE DUITSCHE OPMARSCH IN CENTRAAL RUSLAND EN
HET BALTISCH GEBIED.
KAART VAK Deur
Yan de twee Duitsche oostpensbochten uit zijn de Duitschers tot den aanval
overgegaan; verscheidene divisies zijn de Russische grens gepasseerd en zoover
ons door de Duitsche legerherichten is bekend gemaakt zijn tot op heden zes
belangrijke vestingen in handen der Duitsche troepen gevallen o.a. Grodno,
Brest-Litovsk, Wilna, Kowno (Kaunas). Dunaburg en Lemberg. Men volge op
de kaart de opmarschrichtingen. Komende van Oost-Pruisen uit drong men het
Baltische gebied Litauen binnen en veroverde Kaunas. (Kowno).
Een tweede leger trok de rivier de Boeg over, veroverde Bjelostok, de vesting
Grodno. Wilna en Dunaburg; vandaar gaat de opmarsch verder Letland in.
Een derde leger trok de rivier de Narew en Szczara over, trok voorbij Barnowicz
en staat nu ten Zuiden van de Njemen.
Een vierde leger opereerde van Brest-Litovsk door de moerassen van de rivier de
Pripet. veroverde Kowel en Luzk, Dubno en trok in de richting van Lemberg.
Een vijfde leger ging ten aanval over ten noorden van Lemberg en wist deze
sterke vesting in te nemen.
Twee Sovjet-legers bevinden zich ten Oosten van Bjelostok in een hachelijke
positie en zijn momenteel door twee Duitsche legercorpsen ingesloten.
Zonder vergunning
niet meer geoorloofd.
Bedrijfsvergunningenwet 1938
vervangen.
's-GRAVENHAGE, 30 Juni. In het Verorde
ningenblad van 27 Juni is afgekondigd het bedrijfs-
vergunningenbesluit 1941. Dit besluit dient ter ver
vanging van de bedrijfsvergunningenwet 1938. die
met de inwerkingtreding van het nieuwe besluit
vervalt. Het bevat een algemeen verbod van het
stichten en uitbreiden van industrieele bedrijven
alsmede van het stichten vn groothandelsbedrijven
zonder vergunning van den secretaris-generaal van
het departement van Handel. Nijverheid en Scheep
vaart. of voor zoover de betrokken bedrijven zich
bewegen of gaan bewegen op het terrein van de
voedselvoorziening, van den secretaris-generaal
van het departement van Landbouw en Visscherij.
De bedoeling van dit belangrijke besluit is twee
ledig.
In de eerste plaats betoogt het bedrijfsvergun
ningenbesluit overbodige of schadelijke kapitaals-
investeeringen tegen te gaan. In verscheidene be
drijfstakken is nl. op het oogenblik als gevolg van
de grondstoffenschaarschte reeds een niet onbe
langrijk gedeelte van het productie-apparaat onge
bruikt. Wanneer in zulke bedrijfstakken nieuwe
bedrijven worden gesticht of de bestaande bedrij
ven worden uitgebreid, zal dat in hét algemeen
een achteruitgang van de bezetting voor de overige
bedrijven met zich brengen. De moeilijkheden, die
thans reeds voor bepaalde bedrijven uit de geringe
bezetting voortvloeien, zullen in dat geval nog
grootér worden. Bovendien kunnen de materialen,
die in zulke gevallen voor den nieuwbouw of de
uitbreiding zijn gebruikt, als verspild worden be
schouwd. Daarom is het noodzakelijk gebleken een
controle uit te oefenen op de nieuwe vestigingen en
uitbreidingen. Bij deze controle zal het mogelijk
zijn bij alle aanvragen na te gaan of aan de
betrokken uitbreiding van ons industrieel of han
delsapparaat uit nationaal-economisch oogpunt be
hoefte bestaat. Tevens wordt het mogelijk er voor
zorg te dragen, dat als nieuwe ondernemers alleen
zij optreden, die de vereischte vakbekwaamheid
bezitten en voldoende credietwaardïg zijn.
De tweede doelstelling van het bedrijfsvergun-
ningenbesluit is de z.g. branche-vervaging te voor
komen. Deze branche-vervaging is een speciaal
tijdsverschijnsel. Vele bedrijven, zoowel in de in
dustrie als in den handel, welker omzetten tenge
volge van den oorlog zijn gedaald, zoeken daarvoor
compensatie op andere terreinen. Een controle bij
dit streven naar compensatie', is noodzakelijk ge
bleken.
Het spreekt vanzelf, dat bij deze controle niet
de minste moeilijkheden in den weg zullen wor
den gelegd aan alle bonafide en uit nationaal-eco
nomisch gezichtspunt gerechtvaardigde plannen tot
het stichten van nieuwe industrieele en handels
bedrijven of tot het gaan fabriceeren of gaan ver
handelen van nieuwe artikelen. Het bedrijfsver-
gunningenbesluit beoogt alleen maar te voorkonien,
dat ondernemers, die zich van de algemeene situatie
in den bedrijfstak, waarin zij zich willen gaan be
geven, niet voldoende op de hoogte hebben ge
steld, kapitaal en materiaal verspillen en nieuwe
moeilijkheden zouden veroorzaken in bedrijfstak
ken die reeds zwaar onder de oorlogsomstandighe
den hebben te lijden, nldien aldus de onverantwoor
de vestigingen en uitbreidingen worden voorko
men, zullen de plannen, die uit nationaal-econo
misch oogpunt wel gerechtvaardigd zijn, gemakke
lijker en met meer kans op succes tot verwerke
lijking komen.
Op groiM? van het bedrijfsvergunningenbesluit is
reeds aanstonds verboden: 1. het vestigen van een
industrieel bedrijf zonder vergunning van den se
cretaris-generaal voornoemd. Onder industrieele
bedrijven worden verstaan bedrijven, waarin fa
briekmatige of overwegend machinale productie
plaats vindt, terwijl onder vestiging wordt ver
staan het aanvangen of doen aanvangen van het
voortbrengen of bewerken van goederen. 2. Het
uitbreiden van een industrieel bedrijf zonder ver
gunning van den secretaris-generaal. Onder uit
breiding moet hier worden verstaan het vergrooten
of doen vergrooten van de productie-capaciteit. 3.
Het gaan maken in een industrieel bedrijf van pro
ducten, welke op het tijdstip van de inwerkingtre
ding van het bedrijfsvergunningenbesluit niet tot
de normale in dat bedrijf voortgebrachte of be
werkte goederen behooren. 4. Het vestigen van een
handelsbedrijf zonder vergunning, waarbij onder
het vestigen moet worden verstaan het aanvangen
of doen aanvangen van het verhandelen van goe
deren. 5. Het gaan verhandelen in een handelsbe
drijf van andere goederen dan op het tijdstip van
de inwerkingtreding van het bedrijfsvergunningen
besluit in het algemeen in soortgelijke bedrijven
worden verhandeld.
Vergunningen, welke noodig zijn voor een van
de bovengenoemde handelingen, kunnen worden
aangevraagd bij de rijksbureaux voor Handel en
Nijverheid. Bevoegd is in het algemeen dat rijks
bureau, tot welks bemoeienis het artikel dat de
betrokken onderneming wil gaan fabriceeren of
verhandelen behoort. Alleen voor zoover het be
drijf zich beweegt of wil gaan bewegen op
het terrein van de voedselvoorziening, moeten aan
vragen worden ingediend bij de betrokken cen
trale crisisorganisatie. In de gevallen, waarin men
niet zeker is of een handeling, die men wil gaan
verrichten, al of niet onder de verboden van het
bedrijfsvergunningenbesluit valt, doet men toch
verstandig eerst nadere inlichtingen bij het bevoeg
de rijksbureau of bij de bevoegde centrale crisis
organisatie in te winnen. Men loopt anders de kans,
dat men kosten maakt, welke later blijken verspild
te zijn, als de vergunning zou worden geweigerd.
Op grond van het bedrijfsvergunningenbesluit
zal het ook mogelijk zijn een soortgelijk vestigings-
en uitbreidingsverbod af te kondigen voor bedrijfs
takken, die niet direct tot de industrie of den
groothandel behooren. Bovendien zal het mogelijk
zijn voar bepaalde bedrijfstakken niet alleen de uit
breiding van de productie-capaciteit, doch ook de
uitbreiding van de productie zelf aan een vergun
ning te binden. Tenslotte kan de secretaris-gene
raal nog voorschriften geven ten aanzien van de
productiemethode in bepaalde industrieele bedrijfs
takken. Van deze verschillende mogelijkheden is
echter nog niet terstond gebruik gemaakt.
Wel is, op grond van een andere bepaling uit het
bedrijfsvergunningenbesluit bepaald, dat in de si-
garenindustrie geen vergunning tot het vestigen of
uitbreiden van een bedrijf vereischt is op grond
van dit besluit, omdat voor die bedrijfstak reeds
een andere regeling van soortgelijken aard bestaat.
In het weekblad „Economische Voorlichting" ver
schijnt een uitvoeriger commentaar op het nieuwe
bedrijfsvergunningenbesluit, alsmede een overzicht
van de wijze, waarop de aanvragen moeten worden
ingediend en van de gegevens, die daarbij moeten
worden overgelegd.
Het Huis van Oranje
De Nederl. Politieke Dienst (Nepodi) schrijft:
Officieel gewerd ons het bericht, dat Koningin
Wilhelmina dezer dagen voor de Britsche micro
foon heeft gesproken en daarbij de Nederlanders
opwekte om schouders aan schouder met de bolsje
wieken tegen de spilmogendheden strijd te voeren..
Wij ontvingen dit bericht met diepe droefenis. De
Oranjekleuren zijn ons dierbaar. Ze zijn symbool
van ons rijk geschiedkundig verleden en van een
band, gedurende eeuwen van gezamenlijke nooden
en gezamenlijke uitkomsten gelegd. Wij zouden
om wat liefs willen, dat de toekomst in dit opzicht
„open" bleef.
Maar ieder zal gevoelen, dat op deze wijze elke
mogelijkheid daartoe vernietigd wordt en wij vra
gen ons verbijsterd af: hebben Gerbrandy en de
zijnen daar te Londen dan in het geheel geen her
sens meer? De raadgevers van Koningin Wilhel-
mina hebben aan het Oranjehuis wel een zéér
slechten dienst bewezen. Of heeft men dit te Londen
reeds gevoeld? Naar uit goede bron verluidt moet
het in het Nederlandsche „kabinet" aldaar kraken
en staan verscheidene leden ervan op het punt om
uit te treden of hebben dit deels reeds gedaan.
Maar inmiddels is het kwaad gebeurd. Wij con-
slateeren, dat Nederlanders, die als raadgevers den
bovengenoemden stap van Koningin Wilhelmina
ondersteunden en als ministers door hun aanblijven
dekken, bezig zijn hun vorstenhuis te vermoorden.
Er was immers in de gegeven omstandigheden
slechts een mogelijkheid beiderzijds van de Noord
zee, om de toekomst „open" te houden, nl. indien
over en weer gezwegen kon worden.
Met alle respect gezegd: het Oranjehuis was hier
toe ook verplicht, want Nederland heeft gecapitu
leerd. Sindsdien is Nederland verplicht van eiken
strijd af te zien en loyaal zich aan de voorwaarden
der capitulatie te houden. Bovendien heeft de
agent van het naar Londen gevluchte bewind, de
gewezen opperbevelhebber generaal Winkelman, in
naam van de Koningin formeel en officieel zijn
toestemming er aan gegeven, dat de hoofden der
Nederlandsche departementen en met hen het ge
heele Nederlandsche volle loyale samenwerking met
de bezettingsautoriteiten aanvaardden. Dat is offi
cieel en formeel overeengekomen en onderteekend.
Daaraan is men te Londen krachtens de aan gene
raal Winkelman gegeven volmachten formeel en of
ficieel gebonden en inbreuk daarop is politiek, ju
ridisch en moreel op geen enkele wijze te recht
vaardigen.
Wij staan thans voor den toestand, dat en
niet voor den eersten keer nochtans een fla
grante inbreuk heeft plaats gevonden.
Het is ook om andere redenen onbegrijpelijk.
Wat kan een Vorstenhuis, dat den Tsaar aller Rus
sen neef noemde, van al de uitmoordingen in Rus
land, van de schandaalgevangenissan van Barce
lona en zooveel meer afweet, de ideeën der prole
tarische wereldrevolutie kent en reeds vele malen
in practijk heeft gezien, met de Sovjet-Unie van
doen hebben? De consequentie van een Sovjet
overwinning zou de wereldrevolutie, ook in Neder
land, zijn. Wij verbazen ons.
Verder: de vroegere regeeringen in Nederland
hebben althans deze deugd gehad, dat zij nimmer de
bolsjewiékenregeering erkend hebben. I-leeft deze
geschiedenis niets meer te zeggen? Zal een regee
ring, die de vlucht nam én nu geen contact met de
bevolking hier te lande meer heeft, buiten ons om
en tegen ons in, de bolsjewieken gaan erkennen?
Voorts nog dit: dat er menschen zijn, die nog
steeds een Engelsche overwinning verwachten of al
thans daarop hopen, wij weten het. Doch ook zij die
hierop vast rekenen, moeten mede de andere, heel
wat waarschijnlijker mogelijkheid van een Duitsche
overwinning in het oog houden. In het laatste geval
regeeren hier te lande de vrienden van Duitschland.
Heeft het Vorstenhuis er belang bij. deze voor goed
en volkomen van zich te vervreemden? Is het ver
standig de brug volledig af te breken? De vraag
stellen is haar beantwoorden.
Tenslotte: Nederland moet kiezen. Duitschland
verwacht van het Nederlandsche broedervolk, dat het
zijn bekende afwijzing van het bolsjewisme juist
n u niet verloochent en met beslistheid zich tegen
over het bolsjewisme stelt. Geschiedt dit niet of in
onvoldoende mate, dan wordt zulks in de geschied-
annalen met onuitwischbare inkt opgeteekend en
verliest Nederland te Berlijn m eer dan de sym
pathie alleen. Zijn de thans te Londen, door de Ne
derlandsche Koningin gesproken woorden op dit
voor de toekomst van het Nederlandsche volk zoo
belangrijke geschiedkundige moment veffetandig te
noemen? Gaat van deze woorden een goede invloed
uit op het Nederlandsche volk? Wordt onze toe
komst daardoor gediend? Niemand aan deze zijde
van het Kanaal zal dit kunnen staande houden.
Dat Oranje in oorlog is met Duitschland, wij weten
het. Nederland heeft gecapituleerd, Oranje ging
heen.
Maar de eenige mogelijkheid om deze moeilijke
positie op draaglijke wijze door te komen is: zwij
gen. Indien Oranje in zoover zweeg, dat het zich
zorgvuldig buiten de Nederlandsche aangelegen
heden hield en het hier niemand moeilijk maakte,
zou ook anderzijds gezwegen kunnen worden, zou
ook en men vergete het belang hiervan niet -
Berlijn kunnen zwijgen.
Spreken echter beduidt wederzijds: breuk!
We constateeren het met diepe droefenis. En we
denken met het tegengestelte van dankbare gevoe
lens aan de Nederlandshhe raadslieden der Kroon te
Londen, die na bun vlucht niets hebben nagelaten
om de verhouding moeilijker te maken en daardoor
den ondergang van het Oranjehuis nabij te brengen.
Uit de Sovjet-Unie.
De staatsmacht in handen van een
Comité van Vijf.
BERLIJN. Juli (D.N.B.) Het bestuur van den
Oppersten Raad der Sovjet-Unie, het Centrale comité
van de communistische partij en de raad van volks
commissarissen der Sovjet-Unie hebben naar de
Moskousche nieuwsdienst meldt. besloten een
staatsverdedigingscomité op te richten. Tot voorzitter
van dit comité is Stalin benoemd, tot zijn plaatsver
vanger de volkscommissaris van buitenlandsche za
ken Molotof en tot leden Worosjilof, Malenko en
Beiija. Verder werd besloten de geheele staats
macht in handen van dit verdedigingscomité te leg
gen.
SOVJET-SPOORWEGEN GEDESORGANISEERD.
ANKARA, 30 Juni (A.N.P.) Reeds na een week
oorlog schijnt het geheele spoorwegnet in Euro-
peesch Sovjet-Rusland gedesorganiseerd te zijn. Zoo
werden volgens gisteren uit Moskou in de Turksche
hoofdstad ontvangen berichten Sovjettroepen, die op
verschillende stations te Moskou 48 uur lang ver
geefs op transport hadden gewacht, .door de autori
teiten teruggenomen. Alle vrachtauto's zijn in de
hoofdstad aan het burgerverkeer onttrokken ten
bate van het transport van troepen, die blijkbaar niet
meer per trein kunnen reizen. Te Smolensk hoopen
zich talrijke Sovjettroepentransporttreinen op.
Hoofdredacteur: R. W. P. Peereboom, Heem
stede. Plaatsvervangend hoofdredacteur: C. h
van. Tilburg, Heemstede.
