De strijd in het Oosten:
Ontmoeting tusschen
Roosevelt en Churchill
Optreden der Italiaansche
luchtmacht boven
Noord-Afrika
Finsche vrijheid.
VRIJDAG 15 AUGUSTUS 1941'
Twee belangrijke havensleden in de
Oekraïne van het achterland afgesloten.
Zwarte Zee, Oostzee en Noordelijke
IJszee operatiegebied der Duitsche marine.
In aanvulling op het weermachtsbericht ver
neemt het D.N.B. van militaire zijde dat de onaf
gebroken achtervolging van den verslagen vijand
in het Zuiden der Oekraïne thans vruchten af
werpt. Ten Oosten van Odessa heeft men de kust
der Zwarte Zee bereikt, zoodat de belangrijke
havenstad thans aan Noord- en Oostkant van het
achterland is afgesloten. Bij hun opmarsch tot aan
den benedenloop van de Boeg hebben Duitsche
troepen ook de tweede belangrijke Oekraïnehaven,
Nikolajev, ingesloten. Transportschepen, die bij
Odessa en Nikolajev gereed werden gehouden voor
de vlucht der Sovjettroepen, zijn door de Duitsche
luchtmacht aangevallen, zoodat zich daar een
nieuw Duinkerken ontwikkelt. Bij deze aanvallen
zijn tot dusverre twee transportschepen met een
gezamenlijken inhoud van ongeveer 15.000 ton ver
nietigd en vijf groote schepen zwaar beschadigd.
De Duitsche en Hongaarsche troepen, die ten
Oosten van de Beneden-Boeg over een breed front
oprukken, staan vlak bij Kriwoe Rog, waar zich de
grootste ijzervoorraden der Sovjet-Unie bevinden.
De Duitschers naderen dus reeds den benedenloop
van den Dnjepr. (Genoemd gebied is blijkens een
extra bericht van het opperbevel thans in Duitsche
handen. Red.)
Ook de Duitsche marine neemt met aanzienlijke
strijdkrachten aan den strijd in het Oosten deel.
Als operatiegebied komen voor haar in aanmerking
de Zwarte Zee, de Oostzee en de Noordelijke IJs
zee. Het. zwaartepunt der operaties lag tot dusverre
in het Oosten der Oostzee. Voor de Sovjets komt
het er echter in de eerste plaats op aan de havens
aan de Noordelijke IJszee open te houden, tot zij
door den winter toch worden afgesloten. Nog on
langs bracht een Duitsche duikboot in de Barentsz-
zee een Sovjettorpedo jager tot zinken, waarmede
de bewaking der kust van Kola door de Duitsche
vloot bewezen werd. Dit is van belang, omdat
Moermansk en Archangelsk de eenige havens zijn,
waarover de Engelsche en Amerikaansche hulp de
Sovjet Unie zou kunnen bereiken. Bovendien be
lemmert de blokkade van Archangelsk den uit
voer van mijnhout, dat in Engeland dringend noodig
is. Zoo is overal aan het geweldige front steeds
weer de zorgvuldig georganiseerde samenwerking
van alle deelen der Duitscha weermacht zicht
baar.
DE ACTIE DER
DUITSCHE WEERMACHT.
In den Zuidelijken sector heeft de Duitsche
luchtmacht, naar het D.N.B. verneemt, ook op 13
Augustus de operaties van het landleger met veel
succes gesteund. In het gebied van Nikolajev zijn
concentraties van Sovjet vrachtauto's en gemotori
seerde colonnes verstrooid en tien pantserwagens
door bommen vernield. Duitsche gevechtsvliegtuigen
hebben drie veerschepen op den Dnjepr tot zin
ken gebracht en een pontonbrug vernield. Batte
rijen luchtafweergeschut werden met bommen en
schietwapens bestookt en buiten gevecht gesteld.
Aan het Noordelijke front hebben Duitsche ge
vechtsvliegtuigen Woensdag de havenwerken van
Moersmansk met succes gebombardeerd. Ver
scheidene bommen troffen de pakhuizen en petro-
leumtanks. Er braken groote branden uit, terwijl
zich "ontploffingen voordeden. In een kamp werden
twee barakken vernield en twee beschadigd.
De luchtmacht heeft voorts krachtige aanvallen
gedaan op belangrijke stations, spoorwegemplace
menten en transporttreinen. De aanvallen waren
vooral gericht op stations in het gebied van Orel.
In den afgeloopen nacht zijn emplacementen,
depots en stilstaande treinen aangevallen en ver
nietigd. De schade, door de Sovjets geleden, is zeer
aanzienlijk.
Ten Oosten van' Kiev hebben Duitsche gevechts
vliegtuigen den 13en Augustus belangrijke ver
keerswegen der Sovjets door bomtreffers onder
broken. In dit gebied werden bovendien achttien
vijandelijke vliegtuigen op den grond vernield en
zeven toestellen in een luchtgevecht omlaag ge
schoten.
Ook in den middensector zetten Duitsche ge
vechtsvliegtuigen, stuka's en formaties torpedo
vliegtuigen hun aanvallen tegen Sovjet-troepen-
concentraties op vernielende wijze voort. Bij een
aanval op bolsjewistische batterijstellingen werden
vier batterijen buiten gevecht gesteld. Met bom
men en boordwapens werden twee gepantserde
treinen in scheervlucht aangevallen en vernield,
door bomtreffers werden tanks tot ontploffing ge
bracht en vernield.
Op het traject Toropez-Welikije-Loeki werden
bolsjewistische troepentransporttreinen tot ont
sporing gebracht, waardoor dit baanvak voor ge-
ruimen tijd versperd is, In dit gebied werden in
totaal zeventien vliegtuigen vernield n.l. adht
omlaag geschoten en negen op den grond vernie
tigd.
SOVJETS VERLOREN IN
24 UUR 110 TOESTELLEN.
BERLIJN, 14 Augustus (D.N.B.) In den strijd
tegen de Sovjet luchtmacht hebben afdeelingen
Duitsche jagers en gevechtsvliegtuigen in de af
geloopen 24 uur 110 vliegtuigen van den vijand ver
nietigd. Neergeschoten werden 71 toestellen, op
den grond vernield 29.
De Britsche kust wordt gefotografeerd. Een Duit
sche marine-fotograaf in actie aan de tele-camera
in een batterij-stelling aan de Kanaal-kust.
(Orbis-Holland)
Sovjet-aanspraken op Turksch
gebied
Het A.N.P, verneemt uit Berlijn: Naar aanleiding
van,. :de gemeenschappelijke verklaring van Engeland
en de Sovjet-Unie, die Vrijdag te Ankara is afgelegd
en volgens welke beide landen zoogenaamd geen aan
spraken op Tugkseh gebied wenschen te maken, ver
klaarde men gisteren in de Wilhelmstrasse dat de
officieele instanties te Berlijn concrete en overduide
lijke bewijzen hebben die de aspiraties der Sovjet
unie op Turksch gebied onomstootelijk doen vast
staan. Die bewijzen zijn afkomstig uit den zeer ge-
zaghebbenden mond van Molotof, toen hij zijn laatste
bezoek aan Berlijn bracht.
Als de Sovjet-Unie, aldus verklaart men in officieu
ze kringen, het thans wil doen voorkomen alsof zij
dergelijke voornemens nooit gehad heeft, dan ligt
volgens Duitsche opvatting aan deze houding slechts
een koel-berekenend opportunisme ten grondslag. De
aspiraties der Sovjet-Unie ten aanzien van bepaalde
Turksche streken maakten en maken een integree
rend bestanddeel der buitenlandsche expansie-politiek
van het Kremlin uit. Dat Engeland zich bij de Sovjet
verklaring te Ankara heeft aangesloten, acht men hier
niet van groot belang. Men ziet daarin slechts een
tactische manoeuvre.
Indruk uit Smolensk
Eindelooze rijen gevangenen
MADRID, 14 Aug. De correspondent van de
A.B.C., Miquel Arena schrijft over zijn indrukken in
Smolensk: Eindelooze rijen bolsjewistische gevange
nen loopen door de straten, leunend op knuppels. Als
wegwijzers dienen borden met het opschrift: „Weg
voor gevangenen". Duizenden en nog eens duizenden
in lompen gehulde gestalten trekken voorbij. Moskou
wilde doen gelooven dat achter de Stalin-linie de uït-
gezochtste Sovjettroepen gereed stonden voor den
aanval. Deze duizenden spookgestalten in menschen-
gedaanten zijn dus Stalin's „keurtroepen". Onder hen
ziet men ook drie vrouwen die de totaal versleten
Sovjetuniformen en soldatenlaarzen dragen. Deze
amazones zijn smerig en pafferig. Tusschen haar en
de jonge boerinnen, die met een handkaar door de
stad trekken, bestaat een hemelsbreed verschil.
(D.N.B.)
AMERIKAANSCHE BENZINE NAAR
WLADIWQSTOK.
Het D:N.B. verneemt uit Washington, 14 Aug. De
leider van de benzinevoorziening, de minister van
binnenlandsche zaken Ickes, heeft volgens Associated
Press op de persconferentie meegedeeld dat Donder
dag de eerste Amerikaansche tankboot met benzine
onder Amérïkaansche vlag uit Los Angeles naar Wla-
diwostok vertrekt. Andere tankbooten zullen binnen
kort volgen.
AMERIKAANSCHE SENAAT AANVAARDT VER
LENGING VAN DIENSTTIJD.
WASHINGTON. 14 Augustus. De Senaat heeft de
finitief het wetsontwerp tot. verlenging van den
diensttijd aangenomen dat thans Roosevelt ter teeke-
ning wordt voorgelegd. (D.N.B.)
Mislukte poging tot aanval op Berlijn
BERLIJN, 15 Aug. (D.N.B.) Een poging van Brit
sche vliegtuigen om in den afgeloopen nacht de rijks
hoofdstad aan te vallen is. naar het D.N.B. verneemt,
mislukt, met zware verliezen, door de krachtige
afweer die alle vijandelijke bommenwerpers dwong
rechtsomkeert te maken. Nachtjagers en afweergeschut
schoten acht bommenwerpers neer.
Gemeenschappelijk program
van acht punten.
Het D.N.B. meldt uit New York: Naar het
Witte Huis officieel heeft medegedeeld zijn Roo
sevelt en Churchill het bij een geheime samen
komst in volle zee eens geworden over een „ge
meenschappelijke verklaring omtrent het oorlogs-
De officieele verklaring van het Witte Huis ver
meldt dat Churchill en Roosevelt het eens zijn ge
worden over een uit acht punten bestaand gemeen
schappelijk Drogramma en dat aan de besprekingen
de vooraanstaande militairen hebben deelgenomen. Zij
hebben het geheele vraagstuk bestudeerd der leve
ring van oorlogsmateriaal aan landen die actiel
..tegen den aanval verzet bieden", o.a. ook het vraag
stuk der leveranties aan de Sovjet-Unie. De Britsche
minister Beaverbrook zal naar Washington reizen om
verdere bijzonderheden te bespreken. In de verkla
ring wordt verder gezegd dat gesproken is over maat
regelen, welke beide landen zullen nemen om hun
eigen veiligheid te waarborgen.
Naar Associated Press meldt beteekent de gemeen
schappelijke verklaring de meest concrete uiteenzet
ting'over de oorlogsdoelen, welke tot dusverre van
Britsche zijde gegeven is, waarvan het belangrijkste
is dat de afzonderlijke staten economisch samenwer
ken, voorzoover zij vredelievend zijn. Het hoogtepunt
der'oorlogsdoelen wordt gevormd door de ontwape
ning van de spilmogendheden. Voorts verklaren Roo
sevelt en Churchill van meening te zijn dat na de
„definitieve vernietiging der nazityrannie" de ont
wapening van de „agressieve landen' van belang is
met gelijktijdige inrichting van een breeder en per
manent stelsel van algemeene veiligheid.
In een radiorede heeft de Engelsche minister majoor
Attlee omtrent de ontmoeting tusschen Roosevelt en
Churchill medegedeeld dat Roosevelt en Churchill
een gemeenschappelijke verklaring hebben afge.egd,
volgens welke de Vereenigde Stalen en Engeland geen
territoriale veranderingen wenschen. Deze moeten
overigens, zoo gaat de verklaring verder, slechts op
wensch der betrokken volken tot stand komen. De
verklaring spreekt verder van „economische samen
werking der volken", alsmede van een volledige „ont
wapening van alle volken". Ofschoon gezegd wordt
dat alle volken den hun aangenamen regeeringsvorm
zelf kiezen moeten, komen Roosevelt en Churchill op
voor een vernietiging van den nationaal socialisti-
schen regeeringsvorm. met de bewering dat dit de
voorwaarde is voor een vrede in veiligheid.
De besprekingen tusschen Roosevelt en Churchill
hebben, naar Attlee verder mededeelde, drie dagen
geduurd. Daarbij is niet slechts de voorzieningskwes
tie maar ook de situatie in het Verre Oosten, de aan
gelegenheid-Dakar en de Duitsch-Bolsjewistische
oorlog besproken, aldus de Britsche Berichten-
d,8nSt' VERKLARING VAN HULL.
Het D.N.B. verneemt voorts uit Washington: Naar
aanleiding van de gemeenschappelijke verklaring van
Roosevelt en Churchill heeft men Donderdag op de
persconferentie den minister van buitenlandsche zaken
Cordell Huil gewezen op de omstandigheid dat het
Amerikaansche volk gegevens wenscht over de wijze
waarop men resp. den oorlog denkt te winnen, tegen
Vichy en Japan wil optreden en alsook over de wijze
waarop Engeland en Amerika de benarde Sovjets te
hulp zullen komen.
In zijn antwoord beperkte Huil zich tot de algemee
ne bewering, dat de gemeenschappelijke verklaring
„fundamenteele beginselen" inhoudt, die de Ver. Sta
ten zullen steunen tot zij in „de geheele beschaafde
wereld" weer worden gehuldigd. Nadere inlichtingen
weigerde Huil, speciaal een antwoord op de vraag
of de passage in de gemeenschappelijke verklaring,
die spreekt van gelijk recht, op de grondstoffen der
wereld, met inachtneming van de bestaande verplich
tingen van Engeland en de Ver. Staten, wellicht be
teekent dat Engeland wil blijven vasthouden aan de
overeenkomst van Ottawa en alle offers in dit op
zicht aan Amerika wil opleggen.
De officieele verklaring van het Witte-Huis over de
ontmoeting tusschen Roosevelt en Churchill heeft,
naar het D.N.B. meldt, op het publiek te New York
als een donderslag gewerkt, omdat men daarin
overal uit de eerste uitlatingen blijkt een
nieuwen stap van Roosevelt in de richting van ac
tievere deelneming van de V.S. aan den oorlog, zon
der rekening te houden met de meening van het volk
en het Congres, ziet.
De eerste reactie van het publiek gaat uit van de
opvatting dat verbinding van de V.S. aan de oorlogs
doeleinden van Engeland heel wat actiever steun zou
meebrengen. Terwijl in interventionistische kringen
het optreden van Roosevelt wordt toegejuicht, doet
zich reeds felle critiek gelden. Men verwijt Roosevelt,
dat hij het Congres en het publiek weer eens voor een
voldongen feit pleegt te stellen.
De New Yorksche middagbladen publiceeren het
bericht over de ontmoeting onder zware koppen,
waarin wordt medegedeeld dat de twee het eens gewor
den zijn over de oorlogsdoeleinden, waarvan er een
vernietiging van het nationaal socialisme is. Commen
taren ontbreken voorloopig nog.
Uit Washington zijn de eerste reacties uit Congres-
kringen ontvangen. Associated Press meldt dat in re-
geeringskringen de opvatting is geuit dat aan de be
ginselen van Churchill en Roosevelt in alle „anti-
aslanden" een goede ontvangst ten deel zal vallen.
De voorzitter van de militaire senaatscommissie, de
democraat Reynolds, heeft de vraag opgeworpen,
waarom Engeland en Amerika de bekende „vier vrij
heden" niet terstond in de Sovjet Unie en Britsch-
Indië invoeren. De republikeinsche afgevaardigde
Shafer noemde de verklaring gelijkluidend met het
vroegere oude vrouwengeleuter.
DUITSCH COMMENTAAR.
BERLIJN, 14 Aug. (A.N.P.) De theatrale gemeen
schappelijke verklaring van Roosevelt en Churchill
kwalificeert men in politieke kringen alhier als een
zeer onbeholpen agitatie-bluf en holle frasen. Winkel
dochters, eens geleverd door Versailles en Genève,
zoo verklaart men in genoemde kringen, zijn thans
uit de motzakken te voorschijn gehaald en opgestre
ken. De oude zondaar Churchill poogt zich door dezen
reusachtigen zwendel uit zijn benauwdheid te red
den. Churchill en Roosevelt dom en driest mee-
nen ook thans nog scheidsrechtert je te kunnen spe
len en Europa, dat op het punt staat zijn lot zelf in
handen te nemen, te blijven bevoogden en ringelooren,
zooals dit al tientallen jaren en nog langer geschiedde.
Ten aanzien van de verklaring dat Churchill en
Roosevelt geenerlei territoriale uitbreiding van hun
landen wenschen, wijst men in politieke kringen al
hier eenvoudig op de recente overweldiging van
Groenland. IJsland en Syrië, benevens in het alge
meen op de territoriale onrechtvaardigheid van het
verdrag van Versailles.
Italiaansch
weermachtsbericht.
Ook Malta weer gebombardeerd
ROME, 14 Augustus (Stefani). In zijn weermachts
bericht no. 436 maakt het Italiaansche opperbevel
het volgende bekend:
„In den nacht van 14 Augustus hebben onze vlieg
tuigen de luchtbasis Malta gebombardeerd.
Noord-Afrika: De luchtmacht van de as trof ver
scheidene malen de verdedigingswerken van Tobroek,
waarbij branden en zware ontploffingen ontstonden.
Twee vijandelijke torpedojagers werden aan de kust
van het gebied van Marmarie in Noord-Afrika met
succes gebombardeerd. Ten Oosten van Solloem vielen
onze vliegtuigen sterke concentraties Britsche geme
chaniseerde strijdmiddelen aan, waarvan talrijke ver
nield werden. De vijand ondernam luchtaanvallen op
Derna, Bardia en Tripolis.
Oost-Afrika: In den sector van Culquabert heeft
onze artillerie een vijandelijk kamp bestookt en ver
nietigd. In andere sectoren hadden ontmoetingen met
den vijand plaats, welke in ons voordeel eindigden.
Britsche vliegtuigen hebben opnieuw Gondar aan
gevallen. Een duikboot onder bevel van den korvet
ten-kapitein Giulio Chialamberto heeft op den At-
lantischen Oceaan twee groote schepen getorpedeerd.
Het eene, dat een inhoud had van 8500 ton, is gezon
ken.
In de Middellandsche Zee heeft een andere duik
boot een vliegtuig van het type Blenheim neerge
haald."
Het Finsche volk in zijn verzet tegen den
„drang naar het Westen
's-GRAVENHAGE. Augustus. Men schrijft
van Finsche zijde:
Finland in oorlog met Rusland. Wie denkt in
deze dagen niet terug aan die nu alweer ver af
schijnende, maar nog zoo dichtbij liggende win
termaanden van 1939 1940? Wie herinnert zich niet
de bijna ondragelijke spanning, die in November
van dat jaar de laatste onderhandelingen voor het
uitbreken der vijandelijkheden begeleidde en de
verbluffende hardnekkigheid, waarmee de Finnen
bijna vier maanden lang hun overweldigers weer
stonden? En wie weet niet meer hoe diep zijn te
leurstelling en hoe sterk zijn meegevoel met de Fin
nen was, toen een militair niet verslagen Finland
het harde dictaat van Stalin en Molotof niettemin
te verduwen kreeg? Er waren, toen al, beoordee
laars, die in dien vrede geen einde van een boek,
hoogstens het slot van een hoofdstuk konden zien,
die vreezerid vermoedden dat de vraatzucht van
den Russischen beer niet gestild zou blijken te zijn
met de brokken van Hangö en de Karelische Land
engte. Bladerend in het lijvige boek der geschiede
nis ontmoetten zij telkens opnieuw een Russischen
„Drang nach Westen" en zij gingen begrijpen dat
alle Finsch-Russische conflicten herleid moeten
worden tot dien drang, niet, zeker niet hoofdzake
lijk, tot kwesties van „regime". Naar het Westen,
naar de Finsche en de Bothnische Golf, wilde Tsaar
Peter even hartstochtelijk als later Tsaar Alexander
of Tsaar Nicolaas het wilden. En Stalin en Molotof
evenaren in dit opzicht hun voorgangers.
Wie nog twijfelen mocht, hetzij aan de klaar
heid van Finland's begrip voor zijn eeuwig be
dreigde situatie, hetzij aan Rusland's' werkelijke be
doelingen, geneze zich aan de Finsche literatuur, de
oorlogsliteratuur vooral, en voorts aan de be
palingen van het brutale vredesverdrag dat in
den ongeluksnacht van 12 op 13 Maart tusschen
Helsinki en Moskou werd gesloten.
Een goed jaar van gespannen wachten en waken
verliep. De houten verduisteringsluiken in de Fin
sche winkelstraten bleven bewaard. De schuil
kelders werden intact gelaten. In Europa was de
oorlogsvlam laaiend uitgeslagen en wie durfde ver
zekeren dat het vuur van den strijd ook niet Fin
land opnieuw zou bespringen? Achtereenvolgens
verdwenen als gevolg van de sedert September 1939
ingetreden nieuwe politieke verhoudingen in
Noord-Europa, Polen, Estland en Litauen van de
kaart. Zou de Russische drang naar het Westen
zich ook jegens Finland voor den zooveelsten keer
gaan openbaren? Den 22sten Juni ging de lont in
het kruit. Duitschland's legers stormden Rusland
binnen. Nog hoopten de Finnen dat de verschrik
kingen van een nieuwen oorlog aan hen voorbij
zouden gaan, al wisten zij dat Rusland al in No
vember 1940 van Duitschland de „vrije hand" had
verlangd om Finland te liquideeren en de ver
minkingen van Maart met een algeheele inlijving
van het land bij de Sovjet-Unie te bezegelen.
De hoop was ijdel. Konden de Finnen enkele
aanvankelijke uitdagingen van de Russen nog on
beantwoord laten, op 25 Juni, drie dagen na het
uitbreken van de Russisch-Duitsche vijandelijk
heden bombardeerde de Russische luchtmacht op
nieuw de Finsche steden en dorpen. De teerling was
geworpen. Finland aanvaardde wederom de bittere
consequentie van zijn ligging naast een begeerigen
buurman, wiens drang naar het Westen ten grond
slag lag aan alle opeenvolgende Finsch-Russische
conflicten. Weer woedt de oorlog om Hangö. om
het wijde Ladogameer, op de Karelische Land
engte, vanwaar verleden jaar honderdduizenden
Finnen de wijk namen om aan den Russischen
greep te ontkomen.
Weer rijst in Oost-Karelië de hoop op eenwording
met het Finsche volk, waarmee dè Kareliërs vrijwel
alles, en op bevrijding uit de overheersching dooi
de Russen, met wie zij en de Finnen vrijwel niets
noch taal, noch godsdienst, noch ras, noch cul
tuur, noch regime gemeen hebben. En ook nu
staat hetzelfde op het spel als altijd: een onafhan
kelijk volksbestaan het vrij behoud van streken,
die de Fin eeuwen lang als de zijne bezeten, be
stuurd, bewerkt en liefgehad heeft. En het is
alsof de „Kalevala" dat wonderbaarlijke monument
van Finsch-Karelische epiek, waarin licht en duis
ternis op leven en dood elkaar bekampen, door de
wilde jacht der hedendaagsche gebeurtenissen een
nieuwe, een heftige actualiteit verkrijgt.
Over de herkomst van het Finsche volkt hangt
de dichte sluier van de geschiedenis. Ondanks naar
stige onderzoekingen van ethnologen en geschied- i
vorschers staat er te dien aanzien nog» maar weinig
vast. Maar tot dit weinige behoort dat de Finnen
noch Germanen noch Slaven zijn, waaruit volgt
dat een aanspraak van een groote mogendheid op
beheex-sching van de Finnen en hun „levensruimte"
nimmer steunen kan op rasgelijkheid of bloedver
wantschap. Voor het overige willen wij in een tijd,
zoo vol van actueele problemen als de onze. het
vraagstuk van de herkomst der Finnen hier laten
rusten. Genoeg zij het ons te weten dat zij met
hun buren, de Russen, allerminst tot één volken
familie behooren, al sedert menschenheugenis de
Noordelijke streken van Europa bewonen en reeds
eeuwen geleden geklommen waren op een hooge
trap van innerlijke beschaving. Hoe zou het anders
denkbaar zijn dat de „Kalevala" in het Finsch
valt de klemtoon van elk woord altijd op den eer
sten lettergreep dat onvergankelijk epos, waarin
de held Vainamöinen de hoofdrol vervult, de groot
heid, van den mensch niet zoekt in zijn bedreven
heid met het zwaard, niet in de kracht van den
veroveraar of in den moed van den roofridder,
maar veeleer in zijn „weten", zijn „begrijpen", ook
van die geestelijke waarden, die buiten de grenzen
van het kenbare liggen?
VRIJHEID!
Vrijheid. Dat is de droom van de Finnen geweest
temidden van alle stormen, die een bewogen ge
schiedenis deed razen over hun land. Van vrijheid
droomden zij in de eeuwen toen Finland nauw
Verstrooide deelen van een Sovjet-divisie probeeren een Duitschen flank uit een
bosch aan te vallen. Bliksemsnel worden de zware wapenen der Duitsche infanterie
in stelling gebracht en het vuur op de bolsjewisten geopend. (Orbis-Holland)
verbonden was met Zweden, van welk tijdperk d§
resten nog veelvuldig en in velerlei vormen terug
zijn te vinden. Van vrijheid vooral in de ruim hon
derd jaren van toenemend schrikbewind onder vier
tsaren, waarvan de eerste in 1809 de verkrijging
van Finland danken mocht aan de boosheid van
Napoleon op de recalcitrante Zweden. Speelbal te
zijn tusschen grootere machten ziedaar het harde
lot, Finland door zijn ligging toebedeeld. Zijn his
torie is er een van eindelooze oorlogen, waarbij het
land zelf meer prooi was dan partij, totdat eindelijk
in 1918, ook voor de Finnen het uur van de vrij
heid sloeg. Nicolaas, wiens regeering over het groot-
vorstendom Finland een opeenstapeling was van
vergrijpen aan den eed op de Finsche vrijheid, eens
in de oud-Borgasche kerk door Alexander afge
legd, en sindsdien door al zijn opvolgers plechtig
bekrachtigd, Nicolaas zond in den persoon van
Bobrikoff al de verschrikkingen van zijn absolu
tistische terreur over het wijde Finsche land. Zijn
dagelij ksche woordbreuken vei'bitterden niet de
Finnen alleen, maar joegen heel beschaafd Europa
het bloed naar de kaken. Maar de man, die de
wereld naar Den Haag noodde om er te spreken
over verzekering van vrede, liet Fin en niet-Fin
kloppen aan doovemansdeur. Bobrikoff regeerde
in Finland, en hij deed het met ijzeren hand. Het
doel? Ten onder brengen van de restanten van de
Finsche vrijheid, vestigen van Rusland's totale
macht aan de boorden van de Oostzee.. De „Drang
nach Westen" bleek sterker dan de trouw aan eigen
gegeven woord.
Vrijheid. De Finnen lieten het allengs niet meer
bij droomen. Zij dromden samen en begonnen een
grimmig verzet tegen hun meedoogenloozen
tyran.
Nam ooit vrijheidsverlangen nobeler vormen aan
dan in die dagen rond 1900, toen het in getale
kleine, maar in karakter groote, Finsche volk zich
aangordde tot een geweldloos verzet, tot een „non
coöperatie" die de Russsen tot wanhoop dreef, en
die geadeld werd door een onwrikbaar vertrou
wen op den allerhoogste, die, naar rotsvast Finsch
geloof, eenmaal dit volk leiden zou uit de verdruk
king naar de vrijheid?
En zie in 1918 werd de droom werkelijkheid.
Nóg dreigde een oogenblik de Russische greep, nóg
scheen het alsof den Finnen de vrijheid zou ont
gaan. Maar uit den baaierd van een burgertwist,
waarin Duitsch ingrijpen mede gewicht in de
schaal legde verrees de vrije onafhankelijke repu
bliek Finland, die sedertdien niets ongedaan heeft
gelaten om het goed recht der Finnen op een eigen
staatsleven en cultureele beteekenis te bevestigen.
Vrijheid! Helaas: voor de Oost-Kareliërs sloeg
haar uur niet. Bij den vrede van Dorpat in 1920
moest Finland de districten Repola en Porajarvi
aan de Russen afstaan en toezien dat ook het overige
deel van het huidige Russische Oost-Karelië aan
het bestuur van Lenin en de zijnen werd overge
laten. Dwars door Karelië, dwars door het land
van de „Kalevala" snijdt een willekeurige grens
als een zwaard door het hart van het Karelische
volk. Viipuri bleef Finsch, het Ladogameer werd
tusschen de beide buren in tweeën gesneden en
verder naar het Noorden verhakte macht niet
recht de Kareliërs in Finnen en Russen.
ONVERANDERDE RUSSISCHE
POLITIEK.
De vrede van Dorpat was zoomin een einde als
de vrede van Nöteborg, van Tayssina, van Stolbova,
van Ussikaupunki, van Turku, van Varala of van
Hamina een einde beteekende. Nauwelijks twintig
jaar later ondernamen de Russen Lenin was
door nieuwe tsaren Stalin en Molotof afgelost
wederom een aanval op de Finsche vrijheid en bij
de vrede van Moskou van 12 Maart 1940 kwam
groot leed over het Finsche volk: de Oostgrens ver
schoof in Westelijke richting, honderdduizenden
Kareliërs vooral van de Landengte namen de
wijk, Viipuri viel ten tweede male in Russische
handen, het Ladogameer werd een Russische bin
nenzee, de Oost-Kareliërs, wel verre van vrij te
worden, zagen duizenden nieuwen onvrij en trekken
binnen de politieke grenzen van hun slechts in
schijn onafhankelijke republiek. Mocht Lenin nog
oog hebben gehad voor het recht der Kareliërs op
een eigen leven binnen de Russische republieken
federatie, Stalin kende slechts één oogmerk: Russi
ficatie. Hij trok zooveel zuiver Russisch gebied bij
de Oost-Karelische Sovjetrepubliek dat in het be
stuur niet één Kareliër meer overschoot en hield
razzia's onder zijn partij genooten met het doel
de Karelische er uit te werken en de zuiver-Rus-
sische in hun plaatsen te stellen.
Maar van de vrijheid geldt, wat Cats van de
waarheid zegt: „Al leyt zij in een graf, al dat
haar druckt, dat moet eraf". Nooit bogen de Ka
reliërs de hoofden. Nooit legden de Finnen zich bjj
de vertreding van het vredesverdrag van Dorpat
neer. En nu opnieuw het vuur is uitgeslagen dat
eeuwen lang ginds smeulde of brandde, nu schrijven
de Finnen een definitieve oplossing van het Kareli
sche vraagstuk in het vaandel van hun verdedi-
gingskrijg tegen den altijd weer naar het Westen
dringenden Rus. En in de eenzaamheid van het
Karelische land zal in deze dagen in menig hart het
gebed oprijzen, dat in den drie en veertigsten zang
van de „Kalevala" van Vainamöinens lippen komt:
Geef, o Jumala, ons voorspoed,
Schenk ons, Schepper, uwen zegen,
Laat ons altijd vreedzaam leven
Laat ons sterven eens met eere
In dit dierbaar land Suomi
In dit heerlijk-schoon Kareliën.
Ö^adio Hxoqxanma
ZATERDAG IS AUGUSTUS 1941.
HILVERSUM I, 415.5 M.
6.45 Gramofoonmuziek. 6.50 Ochtendgymnastiek. 7.08
Gramofoonmuziek. 7.45 Ochtendgymnastiek. 8.00 B. N. O.
Nieuwsberichten. 8,15 Gramofoonmuziek. 9.15 Voor dé
huisvrouw. 9.è25 Gramofoonmuziek. 10.00 Ernstige mu
ziek (e.o.). 12.00 Viool met pianobegeleiding. 12.40 Almanak.
12.45 B. N. O. Nieuws- en economische berichten. 1.00 Ge-
■ard Lebon en zijn Orkest. 1.25 Gramofoonmuziek. 2.08
Voor het gezin. 2,.20 Gevarieerd programma. 4.00 Bijbel
lezing (voorbereid door de Christelijke Radio Stichting).
4.20 Gramofoonmuziek. 5.15 B. N. O. Nieuws-, economi
sche en beursberichten. 5.30 Orgelspel. 6.00 Gramofoonmu
ziek. 6.15 Voor de binnenschippers. 6.30 Klaas van Beeck
en zijn orkest. 7.30 Gevarieerd Zaterdagavondprogramma.
8.45 Voor den boer. 9.00 Amusementsorkest en soliste.
9.30 Engelsche berichten. 9.45 B. N, O. Nieuwsberichten.
10.0010.15 B. N. O. Engelsche uitzending: Dutch news reel.
HILVERSUM n, 301,5 M.
6.45 Gramofoonmuziek. 6.50 Ochtendgymnastiek. 1M
Gramofoonmuziek. 7.45 Ochtendgymnastiek. 8.00 B. N. O.
Nieuwsberichtèn. 8.15 Gramofoonmuziek. 10.00 Morgen
wijding (voorbereid door het Vrijz. Kerkcomité). 10.28
Lichte muziek (e.o.). 11.00 Gramofoonmuziek. 12.00 Gramo
foonmuziek. 12.15 Ensemble Amende. 12.45 B. N. O. Nieuws-
en economische berichten. 1.00 Zang met pianobegelei
ding en gramofoonmuziek. 1.40 Voor de rijpere Jeugd. 2.08
Omroeporkest en solist. 2.30 Gramofoonmuziek. 2.45 Voor
de plattelandsjeugd. 3.00 Omroeporkest. 4.00 Romancers.
4.30 Curt Hohenbergen en zijn orkest. 5.00 Cursus: Over
godsdienst bij kinderen III (voorbereid door het Vrijz.
Protest. Kerkcomité). 5.15 B. N. O. Nieuws-, economisch*
en beursberichten. 5.30 Pianovoordracht en gramofoonmu
ziek. 6.15 Collegium Musica divina. 6.45 Gramofoonmuziek.
7.00 B. N. O. Groningsch praatje. 7.10 B. N. O. Nieuws
berichten. 7.20 Gramofoonmuziek. 7.45 Reportage. 8.08
Concertgebouworkest en gramofoonmuziek. 9.00 Gramo
foonmuziek. 9.15 Nieuws van de platenmarkt. 9.45 B. N O.
Nieuwsberichten. 10.00 Dagsluiting (voorbereid door dt
Christ. Radio Stichting). 10.05—10.15 Brandende kwejtlH.
causerie.
