De strijd
in het Oosten
KORT NIEUWS.
Prijsvormingsbesluit
1941
LANGS DE STRAAT.
DINS-DAG 26 AUGUSTUS 1941'
Aanvallen der Sovjets aan het centrale front
afgeslagen. Veel oorlogsmateriaal viel in
Duitsche handen. Duitsche infanterie in de
richting van Reval diep in de stellingen der
Sovjets binnengedrongen.
Naar het D.N.B. verneemt hebben de bolsjewis
ten de laatste dagen heftige aanvallen ondernomen
in een sector aan het centrale front teneinde den
opmarsch der Duitsche troepen tot staan te bren
gen. Ter ontlasting van hun verslagen afdeelingen
wierpen zij sterke gepantserde strijdkrachten, die
door artillerie gesteund werden, in den strijd tegen
de stellingen van een Duitsche infanteriedivisie.
In een heldhaftigen strijd, die dagenlang duurde,
sloegen de Duitschers alle aanvallen af en brach
ten zij den Sovjets, verliezen toe.
In drie dagen bleven 95 Sovjetpantserwagens
voor de Duitsche stellingen liggen waaronder eeni-
ge van 32 en 45 ton. Ook in den aangrenzenden
sector mislukten de bolsjewistische aanvallen door
de afweer van een Duitsch infanterieregiment.
Achtmaal zonden de Sovjets hun aanvalsgolven te
gen de Duitsche stellingen, achtmaal smoorde het
Duitsche vuur de aanvallen. Op denzelfden dag
rukten Duitsche pantserwagens tegen de bolsje-^
wistische strijdkrachten op en brachten haar op
nieuw zware verliezen toe.
Het aantal gesneuvelde en gewonde bolsjewisten
is nog niet bekend. Veel oorlogsmateriaal viel in
Duitsche handen. Nog 28 Sovjetpantserwagens
werden vernietigd 31 stukken geschut en 30 vracht
auto's vernield of buitgemaakt.
Bij de gevechten in de richting Reval is een
Duitsche compagnie infanterie diep in de stellingen
der Soviets doorgedrongen. Hierbij trof zij een
vliegveld der Sovjetsaan, waarop zestien Sovjet
vliegtuigen voor vertrek gereed stonden. Door het
vuur van hun machinegeweren vernietigden de
infanteristen dertien cp den beganen grond staan
de machines en 'schoten drie vliegtuigen omlaag,
die door snel op te stijgen zich aan de vernietiging
hadden probeeren te onttrekken. Een groep van
deze compagnie veroverde in een gevecht van
man tegen man een luchtdoelbatterij der Sovjets.
De operaties der Duitsche marine met mijnen in
hét Oostelijke bekleen van de Oostzee heeft nieuwe
successen opgeleverd. Nadat de Sovjets op 22
Augustus drie groote transportschepen als gevolg
van mijnen verloren hadden, zijn, volgens de jong
ste berichten, een torpedojager der Sovjets, drie
koopvaardijschepen en twee mijnenvegers op Duit
sche mijnen geloopen en binnen zeer korten tijd
gezonken. In dezelfde wateren brachten Duitsche
zeestrijdkrachten een tankschip der Sovjets door
artillerievuur tot zinken.
In den centralen sector van het Oostelijke front
zijn op 24 Augustus bolsjewistische gevangenen
binnengebracht die eenstemmig verklaarden dat de
stemming en de discipline in de snel opgestelde en
bijeengeraapte afdeelingen der Sovjets zeer slecht
is. De opleiding en uitrusting van deze troepen, die
uit' alle legeronderdeelen zijn samengesteld, is
uiterst gebrekkig. De manschappen behooren tot
de oudste lichtingen en zijn gemiddeid reeds 45
tot 50 jaar oud. Op deze reservisten'hebben de he
vige Duitsche aanvallen een bijzonder vernieti
gende uitwerking en zij vertoonen sterke neiging
de wapens weg te gooien.
In den strijd om de laatste bolsjewistische brug-
gehoofden aan den Dnjepr hebben snelle Duitsche
formaties op 24 Augustus nieuwe successen be
haald. Er werden weer 5.500 gevangenen gemaakt.
De bolsjewisten verloren daarbij talrijke stukken
pantserafweergeschut, pantserwagens, kanonnen en
andere wapens. Vijf Sovjet-vliegtuigen konden niet
meer onttrokkenworden aan een plotselingen
Duitschen aanval op een vliegveld. Voorts werden
op.de bolsjewisten 800 paarden buitgemaakt.
Duitsche gevechtsvliegtuigen en duikbommenwer
pers hebben, naar het DNB voorts meldt, op 25
Augustus in onophoudelijke aanvallen in het Noor
den van het Oostelijk front spoorwegen, transport
en ravitallleeringswegen der Sovjets met bommen
van elk kaliber bestookt. In hét gebied van Reval
werden Sovjet batterijen en veldstellingen door
bomtreffers vernietigd.
Een Sovjet koopvaardijschip van 3000 b.ivt. werd
in.,de Finsche Golf zwaar beschadigd.
In het centrale deel van het Oostelijk front wer
den Maandag belangrijke spoorlijnen door aanvallen
van Duitsche gevechtsvliegtuigen verscheidene
malen verbroken en treinen vernield. Een olie
opslagplaats werd in -brand geworpen, talrijke co
lonnes vrachtautos en vijf stukken geschut.werden
vernietigd.
Volgens tot dusver ontvangen berichten werden
de gevechtshandelingen van de Duitsche luchtmacht
in den Zuidelijken sector van het Oostelijk front
op 25 Augustus met onverminderde kracht voort
gezet.'
In het gebied ten Oosten van Dnjepropetrofsk
werden bij aanvallen op de terugtochtscolonnes dei-
bolsjewisten verscheidene stukken geschut- en tal-
rijke vrachtauto's vernietigd. Bij aanvallen op een
vliegveld ten Oosten van Kiev werden talrijke
vliegtuigen op den grond beschadigd. Negen Sov-
jetvliegtuïgen werden in luchtgevechten neerge
schoten; op den Dnjepr werd een Sovjet monitor
door bomtreffers tot zinken gebracht.
HET WATERWERK VAN
DNJEPROSTROI.
BERLIJN, 25 Augustus (DNB) In het gebied
dat thans door Duitsche troepen gezuiverd wordt
van de resten der legers van Boedjenny, bevindt
zich ook het groote waterwerk Dnjeprostroi. dat in
1932 was geopend. Het ligt aan de stroomversnel
lingen van den Dnjepr op den Westelijken oever
in de nabijheid van de stad Zaporozje bij het voor
malige dorp Kitsjkas, dat onder water, werd gezet.
Deze electrïsche centrale is in zooverre van groote
beteekenis dat zij een reeks belangrijke, groote
fabrieken van stroom voorziet. De stuwdam sluit
zich veilig aanbij de rotsachtige oëyers van den
Dnjepr. Langs den stuwdam wordt de verbinding
gevormd door een sluis met drie kamers op den
linkeroever, waardoor het geheele scheepsverkeer
2ich beweegt. Door deze sluis is de Dnjepr over de
Ö^adia Qtoyianutia
WOENSDAG 27 AUGUSTUS 1941.
HILVERSUM 1, 415.5 M.
6.45 Geamofoonmuziek. 6.50 Ochtendgymnastiek. 7.00
Gramofoonmuziek. 7.45 Ochtendgymnastiek. 8.00 B. N. O.
Nieuwsberichten. 8.15 Grdmofoonmuziek. 9.15 Vóór de
huisvrouw. 9.25 Gramofoonmuizek. 11.00 Voor de kleuters.
11.20 Sylvestre-trio' 12.00 Gramofoonmuziek. 12.25 Voor den
boer. 12.40 Almanak. 12.45 B. N. O. Nieuws- en economi
sche/ berichten. 1.00 Groninger Orkestvèreeniging. 2.15
De Gooilanders. 3.00 Voor de vrouw. 3.20 Zang en piano.
4.00 Bijbellezing (voorbereid door de Christ. Radio Stich
ting). 4.20 Voor de jeugd. 5.00 Gramofoonmuziek. 5.15 B
N. o. Nieuws-, economisch^ en beursberichten. 5.30
Jeugdstormkwartier. 5.45 Schrammelkwartet en soliste.
6,15 Voor de binnenschippers. 6.30 Ernst van 't Hoff met
zijn 15 solisten. 7.00 Actueel halfuurtje. 7.30, Volkszangkoor
tnet pianobegeleiding. 8.00 Gramofoonrriuziek. 8.15 Causerie
..Volksgezondheid". 8.30 Uit de voorraadkamer (opn.). 9.30
Gramofoonmuziek. 9.45 B. N. O. Nieuwsberichten. 10.00—
10.15 B. N. O. Engelsche uitzending: The Dutch Achieve
ments in the Netherlands Indies.
HILVERSUM I, .415.5 M.
6.45 Gramofoonmuziek. 6.50 Ochtendgymnastiek, 7.00
Gramofoonmuziek. 7.45 Ochtendgymnastiek. 8.00 B. N. O.
Nieuwsberichten. 8.15 Gramofoonmuziek. 10.00 Morgen
wijding. 10.20 Pianovoordracht. 10.40 Declamatie. 11.00 Gra
mofoonmuziek. 12.15 Orgelconcert. 12.45 B. N. O. Nieuws-
en economische berichten, l.oo' Roemeensch orkest Gregor
Serb2n. 1.30 Gramofoonumziek. 1.45 Kurt Hohenberger en
zijn orkest. 2.15 Voor de jeugd. 2.30 Verkorte opera ,.11
Trovatore" (gr.pl.). 4.00 Gramofoonmuziek. 5.00 Bijbel
lezing. 5.15 B. N. O. Nieuws-, economische- en beursbe
richten. 5.30 Ensemble Bandi Balogh. 6.00 Gramofoonmu
ziek. 6.15 Salonorkest. 7.00 Actueel halfuurtje. 7.30 Gra
mofoonmuziek. 7.35 Reportage. 8.00 Rotterdamsch Phil-
harmonisch orkest en solist. 8.45—9.00 Boekbespreking. 9.45
B. N. O. Nieuwsberichten. 10.00 Dagsluiting (voorbereid
door de Christ. Radio Stichting). 10.05—10.15 Gramofoonmuz.
geheele lengte van Kiev tot aan de Zwarte Zee be
vaarbaar geworden en de geheele rotsbarrière tus-
schen Dnjepropetrofsk en het eiland Chortitsa van
tachtig kilometer, die vroeger geen verkeer toe
liet, onder water gezet.
Uit Tsjoengking meldt United Press: 135 Ja-
--••ansche vliegtuigen hebben een langdurige lucht
aanval ondernomen op de westelijke voorsteden van
Tsjoengking, waarin zich het regeeringskwartier be
vindt. Een aantal gebouwen werd vernield of be
schadigd eii zes menschen kwamen om het leven.
De staatsleider generaal Antonescu is bij
koninklijk decreet benoemd tot „Maai'schalk van
Roemenië". Krachtens een ander decreet is Anto
nescu benoemd tot ridder eerste klasse in de orde
„Michael de dappere". (D.N.B.)
De bolsjewistische verliezen aan krijgsmateriaal hebben ontzaglijke afmetingen
aangenomen. Ook aan het Noord-Oostelijk front hebben de Finsche troepen
enorme voorraden oorlogstuig buitgemaakt.
(Foto Spomen-Holland)
Britsche vliegtuigen boven
West-Duitschland.
Luchtafweer schiet vijf
Engelsche toestellen neer
BERLIJN. 26 Augustus (D.N.B.) Britsche
vliegtuigen hebben in den nacht van Maandag
op Dinsdag boven West-Duitschland gevlogen.
Door den vijand neergeworpen bommen veroor
zaakten slechts onbeteekenende branden. Militaire
of oorlogs-economische schade ontstond niet. De
Duitsche luchtafweer schoot vijf Britsche vliegtuigen
neer.
De verblijfplaats van Stojadinowitsj
Geïnterneerd op Mauritius.
BELGRADO, 26 Augustus (D.N.B.) De voor
malige Joego-Slavische minister-president dr. Milan
Stojadinowitsj, die zooals bekend op 16 Maart 1941
door de vroegere Joego-Slavische regeering aan de
Engelschen werd uitgeleverd én over wiens verblijf
plaats men sindsdien in het onzekere verkeerde, be
vindt, zich, naar de „Donauzeitung" meldt, .op het
eiland „Mauritius" in den Indischen Oecaan, waar
hij door de Engelschen is geïnterneerd. Dit blijkt
uit brieven welke dezer dagen door zijn familie in
Belgrado zijn ontvangerï.
De toestanden in het economische leven hebben
zich het laatste jaar zoo snel en sterk gewijzigd,
dat het in het jl. Zaterdag verschenen Verordenin
genblad opgenomen Prijsvormingsbesluit mogelij
kerwijs niet zoo opvalt als het opvallen moet. Het
zou, onder de veelheid van het reeds geregelde
verborgen rakende, in de schaduw kunnen komen.
En dit zou gevaarlijk zijn, omdat ieder die aan het
zakenleven deelneemt er van kennis moet, nemen.
Want het nieuwe besluit is zeer ingrijpend het keert
zich radicaal van oude regelen -af en betreedt ge
heel andere wegen. Mr. Schokker, de gemachtigde
voor de prijzen, duidde dit Zaterdag ter persconfe
rentie te 's-Gravenhage aan toen hij als het. be
langrijkste element van het „Prijsvormingsbesluit
1941" noemde, „dat voortaan iedere ondernemer,
hetzij groot of klein, zich heeft af te vragen of de
prijs welken hij voor zijn goederen of diensten
vraagt wel overeenkomst met het belang, dat. de
door hem verrichte- prestatie voor de gemeenschap
heeft". Hieruit blijkt dus duidelijk, dat ieder on
dernemer zich krachtens de bepalingen van het
nieuwe' besluit bij elk zijner ondernemers-
handelingen door het richtsnoer van het algemeen
belang, moet laten leiden. Kij mag dus geen reke
ning meer houden met het resultaat van een samen
treffen van vraag en aanbod, hij mag geen particu
liere overwegingen laten gelden, hij moet, naar de
bewoordingen van art. I van het besluit, de „prij
zen en vergoedingen voor goederen en diensten
zoodanig vormen, dat deze bèantwoovden aan de-
eischen. welke het algemeen belang, in het bijzon
der met bétrekking tot de oorlogsomstandigheden,
stelt". Een constateering van'' de omwentelende ver
andering hier plaats hebbend, behoeft geen uit
voerig betoog. Elke ondernemer moet dit erkennen
en realiseeren.' want hij moet met de nieuwe be
palingen rekening houden. Daarom moet hij het
nieuwe besluit bestudeeren, zelfs heel grondig, op
dat. hij volkomen op de hoogtfe zij van de nu aan
hem gestelde eisehen, die zeker niet licht genoemd
kunnen-worden.
Enkele bepalingen en enkele gedeelten uit de toe
lichting mogen hier nog naar voren worden ge
haald. eenerzijds ter accentueering van het hier
boven staande, anderzijds ter memoreering van
eenige belangrijke passages.
Er is reeds een „Eerste uitvoeringsbeschikking
van het Prijsvormingsbesluit 1941" openbaar ge
maakt, waarin eenige gevallen zijn aangeduid in
welke op eigen initiatief de prijzen van goederen
of diensten zullen moeten worden verlaagd. Als
zulk een geval wordt b.v. genoemd winststijging
door grooteren omzet. Bedoeld wordt dus simpel de
grootere omzet. De winstmarge mag gelijk gebleven
zijn, het wordt ongéoorloofd geacht dat de totale
winst grooter is geworden. Hier wordt gezegd: dat
mag niet, de priis moet zoover naar beneden wor
den gebracht, dat „de winst weder op het oude
niveau komt".
Tegenover dezen ingrijpenden maatregel staat
een andere, waarbij ondernemers die hun prij
zen in verband met gestegén omzetten hebben ver
laagd deze weder mogen verhoogen, „indien en
naar mate zich na de prijsverlaging kostens stijgin
gen voordoen. Het maximum wordt weer bereikt
bij den vroegeren prijs".
In de bepalingen is uitdrukkelijk vastgelegd,
dat de plicht tot prijsverlaging ook geldt voor die
artikelen of diensten waarvoor maximumprijzen
zijn vastgesteld.
Zeer belangrijk is ook wat is besloten ten aan
zien van nieuwe goederen, als hoedanig al die goe
deren. worden beschouwd die van de op 9 Mei 1940
in het verkeer zijnde goederen in zoo belangrijke
mate afwijken, dat zij daarmede niet of niet meer
kunnen worden vergeleken. Het algemeene prin-
pe van de prijsregeling voor deze goederen is, naar
mr. Schokker heeft verklaard, dat de ondernemer
zijn prijzen binnen het kader van de gegeven
richtlijnen zelf vaststelt. Daarnaast bestaat evenwel
de mogelijkheid voor bepaalde categorieën van
goederen te bepalen, dat zij niet eerder mogen
worden verkocht dan nadat aan de bevoegde prij -
zeninstantie een uitvoerige prijsberekening is voor
gelegd.
Van niet geringer importantie zijn de besluiten
inzake het achterhouden van goederen, koppelver
koop en kettinghandel. Het achterhouden van goe
deren of het weigeren van diensten, ten einde voor
andere of voor latere leveringen hoogere prijzen te
verkrijgen dan die, welke ten tijde'van het achter
hóuden wettelijk geoorloofd zijn, wordt ten eenen-
male verboden. Hetzelfde is bepaald' ten aanzien
van den koppelverkoop en den kettinghandel. Zij
beide worden door het „Prijsvormingsbesluit 1941'
als ongeoorloofd beschouwd.'
Voor het inrichten en bijhouden .van de admi
nistratie dient ^aan de artikelen 6 en 7 de noodige
aandacht gewijd te worden, want zij leggen aan
fabrikanten en groothandelaren de plicht op aan-
teekening te houden van-de door hen gemaakte
verkoopprijzen en. voorts' een zoodanige admi
nistreering der prijzen, dat te allen tijde de hoogte
en het tot stand komen der prijzen op eenvoudige
wijze kunnen worden gecontroleerd. Tevens is een
ieder verplicht „aan de secretarissen-generaal, aan
den gemachtigde voor de prijzen of aan door hen
aan te wijzen instanties alle inlichtingen te ver
strekken, welke zij ter beoordeeling der prijzen en
vergoedingen of van de berèkening daarvan nood
zakelijk 'achten,, en hun iedere inzage in- de boe
ken en bescheiden, alsmede de bezichtiging der be-
drijfslokalen en magazijnen, toe te staan".
Dit- zijn eenige grepen uit het „Prijsvormingsbe
sluit 1941", dat op 6 September a.s. in werking
treedt. Zij zijn niet voldoende voor een toereiken
de kennis van de nieuwe bepalingen, maar wel
voor een inzicht in het omwentelend karakter vap
het besluit.
Lezingen van dr. Kurt Rabl.
's-GRAVENHAGE, 25 Augustus. In op
dracht van den Rijkscommissaris zal dr. Kurt
O. Rabl. hoofd van de afdeeling wetgeving van
het commissariaat-generaal voor bestuur en jus
titie, voor de vooraanstaande ambtenaren van.
staat en overheidsorganen, burgemeesters, noog-
leeraren in het publieke recht en andere per
sonen uit kringen van het openbare en het
economische leven lezingen houden over „grond
beginselen van de nieuwe bestuursorde" in be
langrijke steden der provincie en te Amsterdam
en Rotterdam.
Dr. Rabl spreekt op 26 Augustus des middags
te Sittard; op 27 Augustus des ochtends te
Utrecht, des middags te Arnhem; op 28 Augustus
des ochtends te Zwolle, des middags te Assen
op 29 Augustus des ochtends te Groningen, des
middags te Leeuwarden; op 1 September des
ochtends te Amsterdam, des middags te Haar
lem; op 2 September des ochtends te Rotterdam,
des middags te Den Haag; op 5 September des
namiddags te Middelburg; op 8 September des
ochtends te Breda, des middags te 's-Hertogen-
bosch. v
De moord te Delft.
DELFT, 25 Augustus. Omtrent den moord op
H. de Man te Delft, verneemt het A.N.P. nog. dat
de verdachte C. J. C. Hugenholtz, toen hu Zaterdag
avond j.l. per fiets Voorburg verliet, in het bezit'
was van een klein bruin koffertje. Voorts maakt de
commissaris van politie bekend aan hen, die meenen
inlichtingen te kunnen verstrekken, dat alle mede-
deelingen welke met den moord verband houden,
door hem vertrouwelijk zullen worden behandeld.
Het A.N.P. verneemt nog omtrent den moord
te Delft Op den 19-jarigen H. de Man aldaar, dat
de verdachte J. van Blerkom Zaterdagmiddag j.l.
nog in Rijswijk (Z.-HA is gezien, waar hij in een
bedrijf practiseh werkte. Vermoedelijk heeft hij
gehoord, dat hij door de politie gezocht werd, waar
na hij de vlucht heeft genomen.
Uit Haarlem.
Afvalstoffen.
De opbrengst valt nog niet mee.
Nu gedurende eenige dagen de ophaaldienst van
afvalstoffen, oude metalen en andere afval hier te-
Haarlem werkt hebben we eens geïnformeerd, of
de opbrengst bevredigend is.
Ofschoon de tijd nog wat kort is om reeds tot
een volledig oordeel te komen was de indruk van
den lompen- en metaalhandelaar, bij wien een
aantal opkoopers hun dagelijkschen oogst afleve
ren en wien we om inlichtingen'vroegen dat er
weinig binnenkomt. Ten deele zag hij de oorzaak
daarvan in de metaalinlcvering. die natuurlijk tot
heel wat opruimmg heeft geleid, aan den anderen
kant aan de algemeene bezuiniging, die niet in de
laatste plaats in het huishouden aan den dag treedt.
Papier wordt meer dan vroeger voor huishoude
lijke doeleinden gebruikt, veel beenen worden er
niet van de slagers betrokken, een blikje wordt
niet dadelijk weggeworpen en een flesch is tegen
woordig.ook al een artikel, dat bewaard bliift.
De oogst is dus niet groot, hetgeen weliswaar
begrijpelijk, maar toch wel te betreuren is. Want.
men weet het. juist uit de afvalstoffen valt nog
heel wat grondstof te fabriceeren en hoe meer er
voor den ophaler afvalt hoe meer er in het alge
meen belang bij komt. Men denke er aan.
GEEN AUDIëNTIE COMMISSARIS BACKER.
HAARLEM, 26 Augustus. De commissaris
der provincie Noord-Holland, mr. A. J. Backer ver
leent a.s. Donderdag 28 Augustus geen audiëntie te
Haarlem)
STRAATPREDIKING.
Heden (Dinsdag) is er straatprediking van 815-
uur, uitgaande van de Gereformeerde Evangelisatie
en wel op het Spaarnhovenplein in Haarlem(Noord)
Spreker is de heer A. J. Glerum, met medewerking
van een zangkoor.
JAARVERGADERING R. C. H.
Op de vergadering van de Racinb Club Haarlem
werden de jaarverslagen van secretaris en penning
meester goedgekeui'd. Gezien verder de moeilijke
tijdsomstandigheden kwam men tot de slotsom dat
het afgeloopen jaar nog vrij behoorlijk geweest is.
Zelfs heeft de penningmeester kans gezieh het
kleine tekort van het voorafgaande ,iaar om te zet
ten in- een, zij het gering, batig saldo.
Voor het a.s. jaar zal de contributie ohgewijzigd
blijven, het bestuur daarentegen onderging een
kleine wijziging door het uittreden van den heer
Weber, zoodat het thans als volgt is samengesteld:
S. Hazeyoet, voorzitter; W. van Brussel, secretaris.
D. Smit, penningmeester benevens de heeren W.
van Leeuwen, P. Nachtegeller, J. Jongkind en A,
Scheen, commissarissen.
De eltfalcommissie bestaande uit de" heeren
Nachtegeller, A. Scheen, F. Nieuwenhuis, G. Krom
en J. Kuit bleef in haar' geheel in functie, zoodat
deze heeren de moeilijke taak opgelegd blijft voor
R.C.H. het eerst elftal samen te stellen.
Met waardeering werd verder gewag gemaakt
van de zomertTaining onder leidin van den Bonds
trainer Kaufmann zoodat met een zeker optimisme
het a.s. voetbalseizoen tegemoet gezien wordt.
Medegedeeld werd bovendien nog dat R.C.H. op
7 September a.s. het seizoen zal openen met de ge
bruikelijke wedstrijden om den Zilveren Molen van
Groenendaal, waraaan behalve R.C.H. zullen deel
nemen Haarlem, H.F.C. en H.B.C.
NED. NATUURHIST. VEREENIGING
Bezoek aan de kweekerij der
N.V. C. G. van Tubergen.
Zaterdagmiddag werd door de Ned. Natuurhist.
Ver. afd. Haarlem en Omstreken een bezoek ge
bracht aan de kweekerij der N.V. C. G. van Tuber
gen te Haarlem. Het gezelschap werd gesplitst, een
groepje werd rondgeleid door een der directeuren,
het andere door den heer W. van 'Dijk. Op deze
manier kreeg ieder de gelegenheid de planten goed
te zien en de gegeven toelichting duidelijk te hoo-
ren. Zoowel buiten, als in warenhuis en kassen.
Buiten zagen we een mooie Malvasoort: Lavatera
Olbia, Verbena, verschillende varens, steenzaad
(Lithospemum prostratum), in de kas de heerlijk
geurende Stephanotes en Eucharis Amazonica met
sneeuwwitte bloemen; in het warenhuis verschil
lende Crinums, Hippeastrums. Amaryllis Bella
donna, en ook kruisingen van Amaryllis met Cri-
num. Buitengewoon mooi \yps het klbkvormige,
roode bloempje van Bessera elegans. Buiten bloei
den de Canna's, we zagen de roode Delphinium
Pink Sensation, en de al bijna uitgebloeide Primula
Littonia,
De heer Hoog was zoo vriendelijk, ons, ook bin
nen een kijkje te laten nemen.
Het was interessant eens een indruk te krijgen
van dit bedrijf, dat over de geheele wereld han
delsrelaties heeft en waar zooveel bijzondere ge
wassen, juist ook van de z.g. bijgoed-artikelen, wor
den gekweekt, en waar door geslaagde kruisingen
tal van verbeteringen uit botanische soorten zijn
gewonnen.
OORLOG TEGEN DE MUGGEN. Om zich tegen deze insecten te beschermen
houden de Duitsche soldaten aan het Oostfront ook tijdens den maaltijd het
hoofd met de daarvoor geconstrueerde netten bedekt.
.(Foto Orbis-Holland),
De Spiegel
De markt in de Albert Cuvpstraat tc Amsterdam
beschikt niet over zooveel ruimte als die op het. Am-
stelveld, maar zij doet wat variatie in de te koop ge
boden artikelen betreft niet voor de laatste onder.
Want er is daar óók van alles te koop: visch en koek,
knoopen en vruchten, pannen en kannen, sfoffen,
riemen en bretels, paraplu'sr boeken, warme choco
lade, parfumerieën, dassen en nog veel, veel meer.
Intusschen verkoopt één koopman maar één artikel?
de dassenkoopman verkoopt geen- vruchten, de para
pluhandelaar levert geen parfumerieën.
Maar laatst ontdekte ik er een koopman, die let
terlijk in ..van alles" handelde. Hij zou misschien in
het dagelijksch leven aanspraak kunnen maken op
den naam van „uitdrager", maar ik geloof niet dat
dit een markttitel is Zijn „étalage" vertoonde een
bijna groteske verscheidenheid. Inderhaast noteerde
ik uit zijn voorraad' een paar bosjes schoenveters,
die oyer twee pakjes lucifers heenriagen en geflan
keerd werden: aan den eenen kant door een lampe-
kap. aan den anderen door een eebarsten handspiegel;
een gasstel naast een paar oude voetkussens, één
dnoste sigaretten, een paar borrel glaasjes met stukjes
er uit. een komkommersrhaaf. een gebarsten hand
spiegel en een partijtje oude fietsbanden. Dit zijn
sledhts een Daar losse grepen: zijn voorraad artikelen
was nog veel uitgebreider. In het bijzonder was hij
goed gesorteerd tn spiegels en spiegeltjes Eén. de
grootste'uit zlin inventaris met een houten lijst er
om, die maar on 'enkele plaatsen stuk was. hing mid
den in ziin kraam aan een roestigen spijker. De koop
man zelf zat achter ziin verzameling een pijp te roo-
ken en voelde zlrh blikbaar in dezen-chaos volkomen
thuis en op zijn gemak.
Een echtpaar, gevormd door een bijdehand uit
ziende juffrouw en een eenigsrins beverig mannetje,
dat den indruk maakte, noch binnens- noch buitens
huls veel te vertellen te hebben, was al een paar keer
'angs de kraam -mef-den-snlerel gewandeld en hield
er nu elndeliik bij halt. De koooman rees ojimiddelliik
uit ziin stoel op. nam een afwachtende houding aan
en de pup uit zijn mond. De man zei niets, maar de
iuffrouw- elng recht voor den snieeel staan, bekeek
zich er in en vroeg toen kort: „Wat kost die soiegel?"
„Die spiegel, iuffrouw". antwoordde de koopman,
..da's de fijnste uit mijn zaak. Die wou ik eigenlijk
liever niet verkoopen; ik gebruik hem maar bij wijze
van reclame, begrijpt u wel. tot er eens iemand komt,
die zoo'n mooi stuk echt waard is. Maar iemand als
u zal er wel goed op passen, dat zie ik zóó wél. IT ken
die mooie spiegel van mij krijgen voor drie kwartjes!"
„Drie?" vroeg de juffrouw. „Twee zal u bedoelen!"
De koopman gaf er zijn woord op dat hü er dan geld
bij zou leggen, 't Was een spiegel uit- een fijnenv in
boedel en hij zou er met groot leedwezen afscheid
van nemen. „Maar allez dan, omdat U het" bent: (15
cent!"
Na nog veel loven en -bieden werden zij het eens
over den prijs. Vnor 60 cent zou het kostbare stuk uit
den fijnen inboedel naar de eenvoudiger omgeving
van het echtpaar gaan verhuizen. De man zocht en
vond in zijn portemoniaie zes dubbeltjes en overhan
digde ze den koopman. Deze nam den spiegel van den
roestigen spijker en overhandigde hem aan den beve-
rigen echtgenoot, die er zijn eigen beeld toch even
met welgevallen in bekeek. Toen kwam een wesp,
verdwaald van het naburige vrucht'enstalletje met
peren en pruimen, om hem heen gonzen. De man,
blijkbaar „als de dood" voor wespen, sloeg er met één
hand naar en toen de wesp aan den anderen--kant den
aanval kwam hernieuwen, wilde hü den spiegel snel
in de andere hand nemen, om ook daar het gevaar te
keeren. Maar hü greep mis en het volgend oogen-
blik lag de spiegel aan diggelen op straat!
„Ezel!" schreeuwde de vrouw, woedend.
„Scherven brengen geluk!" zei de koopman, die zijn
geld toch binnen had. „Kijkt u maar eens verder, ik
heb er nog meer!"
„Dank .je wel!" zei de juffrouw nijdig. En tot haar
echtgenoot: „Jij zal nou lang op een nieuwen spiegel
kennen wachten!
Nou doen we het nog maar met dat blikken ding
thuis!"
En vertpornd liep ze weg.
De eebtgénoot, sullig en schuldbewust, volgde,
J. C. E.
FRANS HALS-MUSEUM.
Vierde Concertweek.
De concerten, die. in deze week op 25, 27 en 29
Aug. des 'namiddags in het Frans Hals-Museum
gegeven worden staan wat muzikaal gehalte der
werken en peil der uitvoering betreft bij fiie der
vorige week niet ten achter.
Het programma bevat voor viool en piano: de
laatste der 12 voor viool en continuo geschreven So
nates van Archangelo Corelli en de Sonate in Es gr. t.
van Paul HindemitH; voor zang en piano: een Recita
tief en Aria uit „Semele" van- G. F. Handel en 4 Liede
ren van Alph. Diepenbrock; voor piano solo: de Fan
tasie op. 77 van Beethoven en de Variaties over een
eigen thema op. 21 no. 1 van Brahms.
Uitvoerenden zün de violist Jan Hesmerg, de #lt-
zangeres Akke de Vries en de pianiste Ans Bouter.
Corelli's 12de Sonate bestaat uit een reeks variaties
op „La Follia" („Les Folies d'Espagne"), een lange
reeks, die evenals Beethovens 32 Variaties v.oor
piano in haar geheel sterk aan een Chaconne doet
denken. Er bestaan verschillende bewerkingen van,
o.a. van Leonard: Hesmerg koos echter de oorspron
kelijke lezing, en zijn voordracht gaf Maandagmiddag
den indruk van uitstekende violistische en muzika
le kwaliteiten, al was in het snelle figurenwerk af
en toe een niet onberispelijk zuivere toon waar te
nemen. Ook dé pianiste Ans Bouter heeft in dit werk
een belangrijke taak: beider samenspel wag voortref
felijk. Niet minder hoog stond dit in Hindemith's So
nate. een werk uit 's componisten jongen tijd, dat
slechts 2 hoofddeelen bevat. Het eerste daarvan toont
invloeden van Brahms en Rich. Strauss' de combi
natie is niet zoo zonderling a^s ze schijnt, want
Strauss werd aanvankelijk in de traditie van Brahms
muzikaal opgevoed maar het klinkt werkelijk
zoo frisch, dat men de enkele atavismen nauwelijks
bespeurt. Veel oorspronkelüker. maar ook moeilijker
te bevatten is het tweede hoofddeel: de mooie klank
combinaties maken echter ook reeds het onbevangen
luisteren naar dit stuk tot een genot, vooral wannéér
alles zoo gevoelig en in volkomen onderlinge overeen
stemming gespeeld' wordt als Jan Hesmerg en Ans
Bouter dat doen.
De'zangeres Akke de Vries hoorden we tevoren
alleen op leerlingen-uitvoeringen; toen trok haar
mooie altstem terstond de aandacht. Zü zong Handei's
Recit. en Aria krachtig, Diepenbrock's Liederen ge
voelig en intelligent. Haar goede, duidelijke uitspraak
van het Engelsch, het Duitsch en het Fransch moge
daarbij nog vermeld worden. Die Liederen van Die
penbrock: „Es war ein alter König", ..Kann ich im
Busen heisse Wünsche tragen". „Les Chats" en „En
Sourdine" hoort men zelden De eigen muzikale na
tuur van den componist spreekt zich daarin duidelijk
uit maar van een verband met aard en bestemming
der teksten hebben we niet zodveel kunnen bemerken,
behoudens dan de weergave van den nachtegalenzang
bij den laatsten regel van „En Sourdine".
Ans Bouter speelde de pianopartijen van „bege
leidingen" kan men niet spreken zeer mooi en in
volkomen aansluiting met den zang. Haar interpre
tatie'" van Beethoven's Fantasieop. 77 hoorden we
vroeger al eens; de toen gemaakte opmerking over
haar te ruim pedaalgebruik in 't begin en aan het
slot konden nu nog gelden. Eenvoortreffelijker, in
druk als pianiste heeft zü gemaakt met de vertolking
van Brahms' Variaties. Men hoort deze zelden; ze
zün rijk aan interessante muzikale fijnheden de
5de b.v. is een canon in de omkeering pianistisch
zeer wüdgrepig en vaak onhandig, en nagenoeg vol
komen zonder uiterlük effect. Door dit werk te kie
zen vermeed Ans Bouter dus de platgetreden paden
en stelde haar eigen persoon op den achtergrond. Dat
zü het tot bloeiend leven wist te wekken strekt haar
tot grooten lof. Technisch was haar spel volkomen
gaaf en haar geheugen faalde geen oogenblik.
De concerten van deze week züntdus ook weer een
gang naar het Frans Halsmuseum dubbel en dwars
waard. Daar is wat schooris te hooren, dat men niet
alle dagen hoor,*
K. DE JONG.
