JCoct Tlieims
Gezond verstand.
VRIJWIL!
N
EGIOEH
D
Zij, wien de wapenen
ontvielen
Radio Ha
Italiaansch weermachtsbericht
Verliezen der Britten aan het
front van Tobroek.
Jtaliaansche colonne boekt succes
aan het Tanameer.
ROME. 15 September. (Stefanl). In zijn
weermachtsbericht No. 468 maakt het Italiaansche
Opperbevel het volgende bekend:
..Noord-Afrika: Aan het front van Tobroek plaat
selijke actie van de infanterie cn activiteit van
de artillerie van de As. De vijand leed verliezen
en wij maakten vele krijgsgevangenen. Italiaan-
sche en Duitsche vliegtuigen bombardeerden
Tobroek. De vijand Het bommen vallen op Tripolis
en BengnaSi. Benige niet-mililftire gebouwen ver
den beschadigd en eenige inlandsche hulzen ver
woest.
Te Benghasi is een vijandelijk toestel door het
luchtdoelgeschut neergehaald.
Oost-Afrika: De Engelsóhe luchtmacht blijft
onze vooruitgeschoven stellingen bonibafdeêrén en
beschieten. In den sector van Woltsjeft heeft onze
artillerie talrijke vijandelijke vrachtauto's getrof
fen, welke troepenversterkingen vervoerden.
In den sector van het Tanameer heeft een van
onze sterke colonnes, onder aanvoering van den
luitenant-kolonel Giulio de Sivo. een actie onder
nomen waarbij hij den strijd aanbond met een aan
zienlijke vijandelijke strijdmacht. Na bijzonder
hardnekkige gevechten werd de vijand genoopt met
zware verliezen terug te trekken. Onze troepen
hebben hierbij hun gebruikelijken moed en strijd
lust aan den dag gelegd. De veertiende afdeeling
van escadrons cavalerie en het derde bataljon
Galliano" hebben zich bijzonder onderscheiden.
Deze afdeellngon hebben de vijandelijke troepen
door herhaalde charges en tegenaanvallen ver
dreven".
Uitzonderingstoestand in
Oslo opgeheven.
OSLO, 16 September. (D.N.B.) Rijkscommissaris
Terboven heeft een besluit uitgevaardigd, waarbij de
uitzonderingstoestand in Oslo en omgeving met in
gang van 16 September des ochtends om 5 uur wordt
opgeheven.
OPSTAND VAN KOERDEN TEGEN DE ENGELSCHEN
IN IRAN.
BOEDAPEST 15 September (D.N.B.) Het Hon-
gaarsche Persbureau M.T.I. meldt, dal in Sofia be
richten ontvangen zijn uit Teheran, volgens welke
in Iran plotseling een revolutie zou zijn uitgebroken.
In de meest uiteenloopende deelen van Iran zijn tal
rijke Koerdische troepen met de modernste wapens,
machinegeweren, kanonnen en handgranaten uitgerust,
tegen de Engelsche bezettingstroepen in actie geko
men. Volgens de tot dusver ontvangen berichten
zouden de districten Hamadan, Kaslan, Luristan cn
Khusistan reeds in handen van de opstandige troepen
zijn. Zaterdag is in Teheran bericht ontvangen, dat de
opstandelingen een Engelschen diplomatieken koerier,
Richard Dunbelday, gevangen genomen hebben. In
zijn gezelschap bevond zich ook de correspondent van
de Londensche „Times", John Holborn. Omtrent
hun lót is tot dusver niets naders bekend geworden.
De Britsche delegatie
voor Moskou.
SPANJAARDEN STRIJDEN MEE IN HET OOS
TEN. Met den Falangistengroet passeert de
Spaansche „Blauwe Divisie" de grens tuCschen
Duitschland en het Sovjet-gebied.
(Foto Atlantic-Holland)
Engelsche aanvallen op
Noorsche schepen.
Tweehonderd slachtoffers.
OSLO, 15 September. Het D.N.B. meldt: Naar het
Noorsche Telegraafagentschap mededeelt, is bij een
nader onderzoek van het incident aan de Noord-Noor-
sche kust, waarvan Zaterdag melding is gemaakt, ge
bleken dat het door de Engelschen tot zinken gebrach
te schip niet de „Lofoten" is doch het passagierschip
„Richard With". Het schip is binnen enkele minuten
gezonken. Van de passagiers en de bemanning, in totaal
130 personen, konden zich slechts 26 in veiligheid stel
len. Meer dan 100 personen, voor negentig percent be
staande uit Noorsche burgers, zijn om het leven geko
men.
Behalve dezen laffen overval hebben de Engelschen
nog een ander Noorsch schip aangevallen, nl. het schip
„Baroy" (600 b.r.t.) Dit schip werd door een Britsch
vliegtuig aangevallen en tot zinken gebracht. Ook dit
schip voer niet in convooi en was onbewapend.
Aan boord van het schip bevonden zich 105 Noorsche
burgers, waarvan er slechts 14 gered konden worden. Er
zijn dus 91 Noren, waaronder eveneens vele vrouwen
en kinderen, het slachtoffer geworden van dezen
Britschen overval. In totaal zijn dus 200
Noren door de Britten vermoord. Zij voe
ren ook niet in dienst van de Duitsche weermacht.
Eén derde Britsche overval op een Noorsche mail
boot kon door het tijdig ingrijpen van de Duitsche
luchtmacht verhinderd worden. Een aan de opper
vlakte verschenen Britsche duikboot had juist het
schip onder artillerievuur genomen, toen twee Duitsche
bewakingsvliegtuigen verschenen, welke door het wer
pen van bommen de duikboot dwongen snel onder te
duiken.
Van het Finsche front.
BERLIJN, 15 September (D.N.B.) Aan het
Finsche front zetten, naa,r het D.N.B. verneemt.,
de Duitsche en Finsche troepen hun opmarsch met
succes voort. In harden strijd hebben zij nieuwe
belangrijke terreinwinsten gemaakt. In talrijke
afzonderlijke gevechten zijn 150 Sovjetbunkers, die
een belangrijke wegenverbinding moesten beveili
gen, buiten gevecht gesteld en genomen. Alle
tegenaanvallen, waarmede de bolsjewisten den
opmarsch der Duitsche en Finsche troepen tot
staan wilden brengen, zijn onder zware, bloedige
verliezen voor de Sovjets afgeslagen.
Naar officieel uit Helsinki wordt medegedeeld, zijn
de laatste dagen boven Finsch gebied geen vijande
lijke vliegtuigen waargenomen. In Oost-Karelië en
op de Karelische Landengte zijn op 14 September 12
vijandelijke vliegtuigen neergeschoten.
ONDERHANDELINGEN IN SYRIc AFGEBROKEN
ANKARA, 15 September (A.N.P.) De tijdens
de laatste weken tusschen den gevolmachtigde van
De Gaulle voor Syrië, generaal Catroux en de
leiders van het Syrische nationale blok gevoerde
onderhandelingen over de verwezenlijking van de
Britsch-Gaullistische onafhankelijkheidsbelofte voor
Syrië, zijn afgebroken, zonder dat men tot een re
sultaat is gekomen. Het Syrische nationale blok
verklaart, dat generaal Catroux zich op geen enkele
wijze bereid heeft getoond, de gegeven belofte wer
kelijk na te komen.
DE VERLIEZEN Y AN DE SOVJET-LUCHTMACHT.
BERLIJN. 15 September (D.N.B.) De Lon
densche radiospreker Robert Frazer heeft tijdens
een lezing verklaard, dat de verliezen van de
bolsjewistische luchtmacht zwaar zijn en door het
verloren gaan van vele bewapeningsfabrieken niet
vervangen kunnen worden. Engeland heeft voor een
snelle hulpverleening aan de bolsjewisten met
moeilijkheden te kampen, want jachtvliegtuigen
kunnen van Engeland niet naar de Sovjet-Unie
gevlogen worden.
Ook hebben de Sovjets groote verliezen aan
materiaal geleden, want zonder verliezen is een
terugtocht, al is hij nog zoo goed georganiseerd,
over 400 tot 500 mijl niet denkbaar.
Volgens tot dusver ontvangen berichten hebben'
de Sovjets op 14 September in totaal 57 vlieg
tuigen verloren. Hiervan werden 30 in luchtge
vechten en 14 door de luchtdoelartlllerie neerge
schoten; 13 vliegtuigen werden op den grond ver
nield.
Hoofdredacteur: R. W. P. Peereboom, Heemstede.
Plaatsvervangend hoofdredacteur: C. J. van Tilburg,
Heemstede*,
Samenstelling bekend gemaakt.
BERLIJN, 16 September (D.N.B.) Maandag
avond is in Londen de samenstelling bekend ge
maakt van de Engelsche delegatie, die zich naar
Moskou zal begeven voor de Amerikanasch-
Engelsch-bolsjewistische conferentie.De delegatie zal
onder leiding staan van Lord Beaverbrook. Boven
dien zullen ertoe behooren de leden van de Britsche
militaire delegatie, die reeds in Moskou zijn, onder
wie luitenant-generaal Mason-Macfarlans, leider
van de militaire delegatie te Moskou, vice-admiraal
Miles en vice-luchtmaarschalk Collier. Onder de le
den der delegatie, die Lord Beaverbrook uit Enge
land naar Moskou vergezellen, zullen zich bevinden
kapitein Balfour, parlementair onderstaatssecretaris
voor luchtvaart, generaal-majoor Sir, Hastings ïs-
may, een hooge stafofficier van het ministerie van
defensie en generaal-majoor Mac Ready, chef van
den generalen staf van het Imperium.
Vervoer van oorlogsmateriaal
met Amerikaansche
schepen.
De strekking der neutraliteitswet.
NEW YORK, 16 September (D.N.B.) Volgens
de Associated Press heeft het departement van bu.i-
tenlandsche zaken in Washington een rapport gepu
bliceerd van den minister van justitie, Biddle, vol
gens hetwelk aan Amerikaansche schepen krachtens
de neutraliteitswet het vervoer van oorlogsmateriaal
en passagiers naar alle deelen van het Britsche we
reldrijk is toegestaan, met uitzondering van het
Vereenigd Koninkrijk, Indië. Australië, Canada,
Nieuw-Zeeland en Zuid-Afrïka. De neutraliteitswet,
zoo wordt in het rapport gezegd, heeft slechts be
trekking op het vervoer naar oorlogvoerende landen.
Als zoodanig heeft president Roosevelt in zijn pro
clamatie van 4 November 1939 de genoemde landen
genoemd, niet echter de andere overzeesche bezit
tingen, zoodat dus het vervoer daarheen mogelijk is.
In zijn commentaar op dit rapport van Biddle
spreekt de Associated Press over een „nieuwe ver
scherping van den strijd tegen de as".
De opperbevelhebber van het Duitsche lucht-
wapen, rijksmaarschalk Hermann Göring, heeft het
jachteskader Mölders een gelukwenschschrijven ge
zonden ter gelegenheid van het feit dat het eskader
zijn 2000-ste luchtoverwinning heeft behaald.
(D.N.B.)
De haven en het rangeerstation van Alexan-
drië zijn, naar het D.N.B. van militaire zijde ver
neemt, in den nacht van 14 op 15 September door
Duitsche gevechtsvliegtuigen met succes gebombar
deerd.
- De Hongaarsche minister voor de voedselvoor
ziening Laky is afgetreden. Tot zijn opvolger is be
noemd generaal Györffy-Bengyel, de plaatsver
vanger van den minister van defensie. (D.N.B.)
Haarlemsche boksers in den ring.
Hessels, de groote attractie.
J. H. Hcssels, kampioen van Nederland
vlieggewicht.
(Foto De Haas)
De grootste attractie van de bokswedstrijden, die
Woensdagavond 17 September in het Gemeentelijk
Concertgebouw te Haarlem plaats vinden, vormt ze
ker het boksen van den Haarlemmer Hessels, den
vlieggewichtkampioen van Nederland.
Hessels, die bij de Nederlandsche kampioenschap
pen te Enschede den prijs kreeg voor den besten
stijl, is een bokser met bijzondere kwaliteiten. Hij
is vlug en uitermate snel in het ontwijken. Bij de
boksdemonstraties op „Kareol", waar hij tegen den
Amsterdammer Brander uitkwam, verwaarloosde
hij zijn dekking nog wel eens, doch sedertdien heeft
trainer G. te Nuyl ook aan dit punt alle aandacht
besteed en daar Hessels over een harde linksche di
recte beschikt, zal tegenstander Kalf het niet ge
makkelijk hebben. Daar Hessels onder de vliegge-
wichten geen evenwaardigen tegenstander kan vin
den bokst hij thans in het vrij gewicht, want Kalf
behoort tot de bantamgewichten. Op dezen eersten
Haarlemschen boksavond, na vele jaren, zal ook de
nieuweling Deys, een 17-jarige Haarlemsche H. B.
S.'er, de aandacht trekken. Deze pupil van te Nuyl
is klein gebouwd doch zeer stevig van postuur en
belooft veel voor de toekomst. Hij komt uit tegen
den lichtgewicht Hebbel uit Amsterdam. De Haar
lemmer W. te Nuyl. die onlangs te Amsterdam nog
een eersten prijs behaalde, is voor een lichtgewicht
niet groot. Hij valt voornamelijk op door zijn agres
sieven stijl. "Deze bokser beschikt over een zeer
harden rechtschen en linkschen hoek. Zijn tegen
stander De Roode zal het zeker niet gemakkelijk
krijgen. In het weltergewicht. komt nog uit de Haar
lemmer Smit, terwijl de oude tacticus Vreenegoor
het in het middengewicht Voermans nog duchtig las
tig zal maken. De Haarlemmer De Looper het is
te honen dat hij zijn naam - er aandoet
bokst zijn tweeden wedstrijd tegen ileidoorn,
Wie heeft er ooit aan durven denken dat men zou
twijfelen aan het gezonde verstand van een groote
groep landgenooten? Wie ter wereld zou het voor
mogelijk gehouden hebben dat cr landgenooten zouden
kunnen zijn, meenend dat het bolsjewisme „niet-zoo-
erg-is"?
Wie zou het ooit in zijn hoofd hebben gehaald te
verkondigen dat er een tijd zou komen dat Neder
landers, zich Christelijk noemende Nederlanders, ho
pen op de overwinning van bolsjewistische misdadi
gers over hen die onzen godsdienst en onze beschaving
en onze cultuur verdedigen? Niemand.
Gezond verstand. Door de eeuwen heen is dit een
bezit van ons volk geweest. Hierdoor heeft het zich
een eereplaats in Europa kunnen veroveren. Dat
deze plaats niet verloren zal gaan. dat Nederland in
het nieuwe Europa met opgeheven hoofd kan staan
temidden van de anderen, daarvoor zorgen duizenden
en duizenden Nederlandsche mannen die nu strijden
aan het Oostfront.
Nederlanders, uw gezond verstand zegt u dat dit
de eenige weg is naar een betere toekomst.
Schouder aan schouder met de Duitsche weermacht,
met de daarmee verbonden legers, met de vrijwilli
gerslegioenen, strijden tegen het bolsjewisme en zoo
doende een gelukkige toekomst verzekeren voor ons
volk en vaderland.
Uw gezond verstand zegt u dat dit uw plicht is
en daarom: nogmaals op uw eer en uw moed. Schaart
u in de gelederen van hen, die begrip hebben voor het
gevaar, dat dreigt, maar ook voor de gelukkige toe
komst die ons deel kan zijn: meldt u aan bij het
Koninginnegracht 22, 's-Gravenhage.
Rijksarchief te Middelburg ontvangt
belangrijk geschenk.
Van den Rijkscommissaris.
MIDDELBURG, 15 September. Hedenmiddag
heeft in het rijksarchief te Middelburg de conimis-
saris-generaal voor bestuur en justitie dr. Wimmer
aan den rijksarchivaris mr. A. Meerkamp van
Embden, namens den rijkscommissaris zes folianten
aangeboden, welke eertijds hebben toebehoord aan
den Middelburgschen reeder Benjamin Raule en
die tot nu toe eigendom waren van het staatsarchief
Berlijn-Dahlem.
Raule was de eerste directeur der marine van
den grooten Duitschen Keurvorst. Hij had een groot
aandeel bij het scheppen van de «erste Branden
burg-Pruisische vloot en bij de koloniale politiek
van den keurvorst.
De boekwerken handelen over de periode 1604-
1673 en geven een goed inzicht in de belangrijke
handelsbetrekkingen, welke destijds bestaan heb
ben tusschen een groot Zeeuwsch handelshuis en
Hamburg, Bordeaux, Portugal en West-Indië.
Mr. Meerkamp van Embden heeft dr. Wimmer
hartelijk dank betuigd voor dit belangrijke ge
schenk.
De plechtigheid werd o.m. bijgewoond door den
gevolmachtigde van den Rijkscommissaris in Zee
land en den waarnemend Commissaris der provin
cie. (A.N.P.)
Keuringen voor de Waffen S.S.
's GRAVENHAGE. 15 September. Het
Erganzungsamt der Waffen-S.S., Erganzungsstelle
Nordwest, Stadhouderslaan 132, Den Haag, deelt
mede, dat verdere keuringen voor de S.S.-regimenten
„Westland" en „Nordwest" in onderstaande plaat
sen zullen worden gehouden.
Nederlanders van 17 tot 40 jaai\ ten minste 1.G5
M. lang, kunnen worden aangenomen. Voor hun
verwanten, voor zoover het kostwinners betreft, is
zorg gedragen.
Kostelooze bewijzen voor vervoer van woonplaats
naar de plaats van keuring, kunnen worden aan
gevraagd bij de Erg&nzungsstelle Nordwest. Stad
houderslaan 132, Den Haag. Voor de terugreis wor
den op de keuring, om het even of de aanmelder
wordt aangenomen of niet, biljetten uitgegeven.
Het schema voor de keuringen voor Nederland
van 22 September tot 3 October luidt:
22 September 919.00 uur Amsterdam, Deutsches
Haus. -»
23 September 912.00 uur Leeuwarden Huize
Schaaf, Breed straat.
15—19.00 uur Groningen Concerthuls, Poele
straat.
24 September 912.00 uur Assen, kazerne.
1620.00 uur Hengelo, Deutsches Haus.
25 September 918.00 uur Arnhem, Deutsches
Haus. o,
26 September 915.00 uur Venlo Deutsches Haus.
hoek Wilhelmstraat.
1719.00 uur Maastricht Hotel Momüs, Vrij
hof.
27 September 912.00 uur Maastricht Hotel
Momus, Vrijthof.
1519.00 uur Eindhoven Deutsches Haus.
2 October 913.00 uur Utrecht Deutsches Haus.
1519.00 uur Rotterdam Deutsches Haus.
3 October 918.00 uur Den Haag, Stadhouders
laan 134.
CONGRES VAN DE VOLKSCHE
WERKGEMEENSCHAP.
APELDOORN, 15 September. De Vollcsche
Werkgemeenschap heeft Van 1315 September op
Troelstra-oord, té Beekbergen haar derde congres
gehouden, onder voorzitterschap van dr. J. Theunisz
uit Zwolle.
De heer S. J. v. d. Molen heeft het onderwerp:
„De Nederlandsche boerenhuistypen en hun be
studeering", behandeld.
Een belangrijke bespreking hield de heer J. F.
Semey over: „Het handwerk". Naar aanleiding
deze behandeling werd besloten een secretariaat
voor het handwerk te vestigen op het adres van de
volksche werkgemeenschap aan de Schlmmelpen-
ninklaan 12, Den Haag.
Voor de geheele vergadering hield de heer J.
C. Nachenius een bespreking over: „De tijd der
wende".
De heer Sweers verzocht namens de arbeidsge
meenschap voor het volkslied, -dans en -spel om
zooveel mogelijk medewerking bij de opteekening
van volksliederen, opdat deze niet verloren zullen
gaan.
Dr. F. C. Bursch heeft aan de hand van licht
beelden gesproken over: „Vroeg-historische vond
sten en onze vroege Germaansche geschiedenis".
(A.N.P.)
EXAMENS
ACADEMISCHE OPLEIDING
Geslaagd aan de Gem. Universiteit van Amster
dam voor het cand.ex. geneeskunde le gedeelte: J.
W. Th. Appelboom, mej. A. S. Berkhout, S. E. Bos,
D. W. van Bostelen, J. van den Bosch, J. A. M.
Broekman, J. P. Damme, E. Dekker, C. Dekker,
mej. D. H. F. M. Dols, P. F. Dubois, M. C. van Dijk,
mej. M. J. Eckhardt, F. A. Eggink. W. F. Etty.'J.
W. L. van Eyck, R. Frank, A. B. Goedemans, J. J.
Govers, P. A. J. van Haeff, mej. E. G. Hartzema, A.
van Hasselt. J. van Hoek, J. A. Hollander, P. G. H.
L. Hommes, mej. M. J. L. Houben, A. Houdijk, W.
S. Huyszoon, J. Huizinga, Th. J. G. Jansen, D. J.
M. Kranendonk, E. Kruyt'f, K. N. Leppink, J. L.
Maillette de Buy Wenniger, S. M. Maroko, J. H. A.
J. de Meulemeester, H. G. Meyer, J. H. Nagel, M.
Polak, mej. L. Ramakers, G. J. L. Ritzen, H. J. de
Ruiter, H. J. Sarink, E. A. Schroder, C. Slooten, J.
M. Smoorenburg, L. M. Tas, H. J. Tuntler, J. C. van
Turnhout, P. W. van der Vliet, G. R. van der Voet.
W. F. de Vos, mej. F. Th. de Vries, mej. Th. Qh. J.
Weddepohl, M. J. Weyers, J. W. Wildschut, D. J.
van Zaane, D. Zandee, E. Zandee, W. S. Zeyl en dr.
F. G. de Wilde.
Zij, wien de wapenen ontvielen> die gewond geraakt
zijn, hebben het recht onpartijdig behandeld te wor
den.
Dat is een recht voor vriend, zoowel als voor vijand,
er wordt geen onderscheid gemaakt, als na den slag
de Roode Kruis soldaten te hulp snellen om gewonden
te verzorgen.
Nederlanders, in het Oosten ligt een taak voor u.
Daar zal straks de Nederlandsche "Ambulance haar
heilzamen arbeid gaan verrichten voor vriend én
vijand.
Steunt de Nederlandsche Ambulance met uw stor
ting op girorekening
8-7-6-0-0
Nederlandsche Ambulance,
Koninginnegracht 22, 's-Gravenhage.
Ondergang van Katwijkschen logger
Voor Raad voor de Scheepvaart behandeld.
AMSTERDAM, 15 Sept. Het A. N. P. meldt:
Vrijdag heeft dc Raad voor de Scheepvaart onder
voorzitterschap van prof. Taverne een scheepsramp
behandeld, die zich vlak voor de Hollandsche kust
heeft afgespeeld; een van de lange reeks drama's
waarvan de Nederlandsche visschers het slachtoffer
worden. Op 23 Juli 1941 n.l: was de Katwijksche
motorlogger „Margaretha •Cornelia", de K.W. 135, op
de hoogte van Camperduin aan het visschen, toen
het door Engelsche vliegtuigen werd overvallen en
gebombardeerd. Binnen enkele oogenblikken ging
het schip naar de diepte; één der matrozen kwam
hierbij om het leven.
De Raad voor de scheepvaart aldus deelde de
voorzitter van den Raad mede achtte het noodig
deze zaak nader te onderzoeken, in verband met de
reddingsmiddelen, die aan boord van het schip wa
ren geweest en omdat enkele leden der bemanning
niet konden zwemmen. Bij het visschen in dezen ge
vaarlijken tijd is het immers van het hoogste be
lang dat de reddingsmiddelen volkomen in orde
zijn en dat alle opvarenden zonder uitzondering
góed kunnen zwemmen. De eerste getuige die voor
werd geroepen was de schipper van de „Margare
tha Cornelia", J. Hoek. Hij was, zoo vertelde hij,
op 21 Juli .uit IJmuiden uitgevaren naar de visch-
gronden bij Camperduin. De kust was op den 23sten
Juli nog uitstekend in zicht.
Er leek geen gevaar te duchten toen de schipper
met een paar leden der bemanning tegen twaalf
uur naar beneden ging om te eten. Eenigen tijd la
ter, zoo vervolgde Hoek zijn onopgesmukt en een
voudig verhaal van den tragischen ondergang van
zijn vaartuig, voelden wij een schok. Ik dacht eerst,
dat wij vast wai"en geloopen. Ik rende naar boven
en direct op den schok volgden twee zware ontplof
fingen en hoorde ik vliegtuigmotoren. Direct be
sefte ik dat wij door Engelschen werden overvallen.
Eén bom was achter het schip terecht gekomen,
één was op het achterschip gevallen, de derde was
een voltreffer midscheeps. Onze logger zonk snel en
ik gaf onmiddellijk bevel om de sloep, die op het
voorschip stond, te water te laten. Dat ging echter
niet zoo gemakkelijk. De boot werd losgesneden,
maar het was te laat om haar nog in het water te
vieren. Intusschen kwamen de vliegtuigen weer laag
over vliegen en ik vreesde mitrailleurvuur. Ik had
het commando „zwemvesten aan" reeds gegeven en
beval mijn mannen overboord te springen. Mijn
zoon was aan boord. Hij kon goed zwemmen. Maar
mijn zwager, die eveneens aan boord was, als stuur
man, kon niet zwemmen. Hij sprong toch te water
en ik wist een boei te bereiken, die ik hem toe kon
schuiven. Onze monteur had nog kans gezien zich
te ontkleeden en ook hij was overboord gesprongen.
Voor hem bestond geen gevaar omdat ik wist dat
hij de zwemkunst eveneens machtig was. Een ander
geval was het met den matroos Andewieldie kon
niet zwemmen en hij durfde blijkbaar niet over
boord te springen. Hij probeerde nog een zwem
vest te bereiken, maar het was voor hem te laat. Hij
is blijkbaar, hoewel ik het niet heb gezien, met het
schip" naar de diepte gegaan. Intusschen was de
sloep los geraakt en deze dreef omgekeerd op het
water. Ik wist er op te klimmen en kon noodseinen
geven aan visschersschepen die in de buurt waren
en die reeds in onze richting stoomden. De SCH. 332
en de KW. 22 waren \yeldra dicht in de buurt en.
konden ons oppikken. Een uur lang is de plaats van
de. ramp nog afgezocht, maar matroos Andewiel is
niet meer gevonden.
Bij het verhoor, dat op de verklaringen van den
schipper volgde, kwam uitvoerig de waag van het
plaatsen der reddingsmiddelen naar voren. Het
bleek dat op het achterschip van den motorlogger,
op de plaats waar anders de sloep staat, een vlot
was bevestigd; de -sloep was op het voorschip op
gesteld. Het vlot echter was met touwtjes vastge
maakt en h^t zou niet gemakkelijk geweest zijn, dit
vlot zoo vlug los te maken, dat het voor direct ge
bruik gereed was. In het onderhavige geval had de
schipper niet meer naar het vlot omgekeken, omdat
het achterschip reeds vrijwel onmiddellijk onder
water stond, zoodat het voor de hand lag de sloep
te gebruiken, die echter niet gemakkelijk te strij
ken was. Eén van de leden van den Raad opperde
de wenschelijkheid om 't vlot los op 't achterschip te
zetten, zoodat het, wanneer het schip zonk, zou
blijven drijven. Ook de zwemvesten waren minder
practisch opgeborgen. Er waren er 17 aan boord,
voor ieder lid van de bmanning lag er één in de
kooien, de reserve zwemvesten bevonden zich op
het achterschip en niet op de brug, zooals aanvan
kelijk bij de uitreis het geval was geweest. Gebrek
aan plaatsruimte had den schipper gedwongen de
zwemvesten elders op te bergen.
In de tweede plaats hoorde de Raad voor de
Scheepvaart den schipper van de SCH. 332, Arie
Taal, die in de nabijheid van het verongelukte
schip eveneens bezig was met visschen. Hij had de
zes Engelsche vliegtuigen zien aankomen uit Noor
delijke richting.Zij vlogen laag om de Zuid en in de
richting van zijn schip. Tijdig had hij zijn mannen
bevolen dekking te zoeken en dat was maar goed,
zei Taal, want even later ratelden de mitrailleur
kogels tegen het ijzer van dek en brug. Geen van
zijn mannen was echter getroffen. Een oogenblik
later zag hij bommen vallen. Hij' meende, dat het
er vier waren om en op het schip van Hoek. On
middellijk gaf hij bevel de netten te kappen, zijn
vischgerei in den steek latende zette hij met volle
kracht koers naai' het in nood verkeerende schip.
Toen hij op de plaats van de ramp aankwam was
de „Margaretha Cornelia" al gezonken. Door handig
manoeuvreeren wist hij twee leden van de beman
ning op te pikken. Het redden van het derde lid
bracht meer moeilijkheden mee en een zijner ma
trozen, Kor vink, was met een lijn en zwemvest over
boord gesprongen om den derden drenkeling be
houden óp 't dek van den Schevenïnger te brengen.
De twee andere drenkelingen waren intusschen op
gepikt door de KW. 22, de „Orion". Ook met Taal
besprak de Raad voor de scheepvaart de kwestie
van de reddingsmiddelen. Op zijn schip was geen
vlot aan boord. „Een vlot en reddingboot is voor-
deelig, niet een vlot alleen" vond Taal. De voor
zitter van den Raad voor de Scheepvaart bracht
Taal hulde voor het onmiddellijk assistentie ver-
leenen en het kappen van de netten en ook aan
Korvink's daad wijdde hij eenige vriendelijke woor
den. De inspecteur-generaal voor de scheepvaart, de
heer P. S. van 't Haaff, was van oordeel dat de red
dingsmiddelen op een visschersvaartuig niet altijd
gemakkelijk zijn te plaatsen, zonder het bedrijf te
storen. Een vlot achtte hij niet altijd practisch, ze
ker niet bij slecht weer of bij hevige koude. Op den
motorlogger was zijns inziens niet de goede plaats
voor de reddingsmiddelen gekozen. Het is voorts
zeer te betreuren, zoo zeide de heer Van 't Haaff,
dat niet iedere, zeeman kan zwemmen. Dit is reeds
een probleem, zoo oud als de zeevaart zelve en het
ware te wenschen, dat vooral in dezen tijd iedere
opvarende de zwemkunst machtig was; een mee-
ning waarbij de voorzitter, prof. Taverne, zich ge
heel aansloot.
De Raad voor de Scheepvaart zal- later uitspraak
doen.
TERAARDEBESTELLING JACOB BRUIN.
's GRAVENHAGE, 15 September. Hedenmid
dag om twee uur heeft onder groote belangstelling
van de Scheveningsehe visschersbevolking op de
Algemeene Begraafplaats aan de Kerkhoflaan de
teraardebestelling plaats gevonden van den 42
jarigen Scheveningschen stuurman Jacob Bruin, die
vorige week Woensdag op tragische wijze o»n het
leven kwam toen een Engelsch vliegtuig een mi-
trailleuraanval deed op de eenige mijlen voor de
kust kruisende motorbischkotter „Texel 29". De
stuurman werd toen door een kogel in de long ge
troffen én overleed onmiddellijk.
Op de Algemeene Begraafplaats 'waren eenige
•honderden visschers en visschersvrouwen in hun
stemmige volksdracht bijeen om den overledene een
laatste hulde te brengen. In wijden kring geschaard
rond de groeve aanhoorden zij daar de woorden,
die de heer Groenendijk, godsdienstleeraar der
Ned. Hervormde kerk, aan dit slachtoffer van den
oorlog wijdde.
Kransen waren er o.a. van de Katwijksche,
IJmuidensche. Texelsche en Scheveningsehe vis
schers, alsmede van de bemanning van den kotter
„Dageraad". (A.N.P.)
NIEUWE HOOGLEERAREN TE AMSTERDAM
De burgemeester van Amsterdam heeft benoemd
in de vacatures-prof. Smits en lector Bijvoet tot
gewoon hoogleeraar in de physïsche scheikunde, de
chemische kristallographie en de chemische thermo
dynamica aan de Gemeente-universiteit dr. J. A. A.
Ketelaar te Leiden;
in de vacature-prof. Van Creveld tot gewoon hoog
leeraar in de kindergeneeskunde dr. J. C. Schippers
te Amsterdam;
in de vacature-prof. Laqueur tot gewoon hoog
leeraar in de geneesmiddelleer prof. dr. J. ten Cate
te Amsterdam
BURGEMEESTERSBENOEMINGEN.
Bij besluit van den secretaris-generaal van het
departement van Binnenlandsche Zaken, is Mr. P.
M. H. Sassen met ingang van 1 October 1941 op
nieuw tot burgemeester van Ubbergen benoemd:
de heer W. J. Pos opnieuw tot burgemeester van
Brakel en Poederoyen en de heer B. J. Hogenboom
opnieuw tot burgemeseter van Ter Aar.
Een nieuwe industrie te Emmen.
Oprichting van een turfbrikettenfabriek.
's GRAVENHAGE, 15 September. In de aan
industrie zoo arme gemeente Emmen zal bin
nenkort voor de bevolking een nieuwe, zeer wel
kome werkgelegenheid ontstaan door den bouw van
een moderne turf-brikettenfabriek.
De plannen daartoe zijn reeds In een gevorderd
stadium van uitvoering gekomen en het is interes
sant eenige bijzonderheden over deze industrie mede
te deelen, temeer, nu de oprichting valt in een tijd,
waarin de brandstoffenpositie onze aandacht
vraagt.
De plannen tot het oprichten van een turf
brikettenfabriek dateeren niet van vandaag of gis
teren. Reeds zes jaren geleden ging ten deze een
initiatief uit van een nijverheidsconsulent te
Zwolle, die tevens directeur van het turfproefstatlon
is. De overheid en tal van vooraanstaande vervenera
gaven hun medewerking, doch er waren te veel be
zwaren om het plan toen door te zetten. Thana
is dit echter wel mogelijk gebleken.
De fabriek, met welker bouw reeds een aan
vang is gemaakt, wordt gebouwd in het Amsterdam-
sche veld (gemeente Emmen) In de nabijheid van
de veenderij, die de grondstof zal leveren.
De fabricagemethode is zeer modern en wijkt ge
heel af van die, welke werd toegepast in een turf
brikettenfabriek in de jaren voor en gedurende de
wereldoorlog te Grlendtsveen in Noord-Brabant.
Het nieuwe van de werkwijze, die in de fabriek
te Drenthe zal worden gevolgd, bestaat hierin, dat
de verwerking van veen tot turf wordt overge
slagen.
De bonkaarde, dat in de bovenste veenlaag,
wordt van de geheele :n bedrijf komende veenderij
afgegraven en daarbuiten opgeslagen om later voor
de ontginning op den ondergrond van zand te wor
den uitgespreid om een goeden cultuurgrond to
verkrijgen. Daarna wordt door het graven van
greppels de veenoppervlakte zooveel mogelijk ont
waterd. Is het veen voldoende droog, dan begint
de eigenlijke productie van „gruisturf", de grondstof
voor de turf briketten. De eerste bewerking voor
deze productie Is het losmaken en verkruimelen van
de bovenste 1 a IV2 cM. veen door een frees, ge
trokken en aangedreven door een Fordson landbouW-
tractor. De frees bestaat ln hoofdzaak uit een snel-
draaiende as met messen. Daarna wordt deze losse
veenlaag nog gekeerd door een schijfegge, even
eens getrokken door een tractor. De kleine stukjes
veen drogen zeer snel, n.l. in één hoogstens enkele
dagen, In tegenstelling met de gewone groote tur
ven. dfe enkele maanden op het veen moeten dro
gen om vor aflevering geschikt te zijn. Het lucht-
droge gruis wordt nu verzameld door een tractor. Het
verkruimelen en verzamelen van de laag van
lal y% cM. wordt regelmatig herhaald. Per jaar
wordt op deze wijze ongeveer 30 cM. van de veen
laag verwerkt, zoodat in 7 a 10 jaar de geheele laag
is afgegraven.
Het op deze wijze verkregen gruis is een half-
product met 50 a GO pet. water, te vergelijken met
ruwe bruinkool, de grondstof voor de bekende
bruinkoolbriketten. Het voordeel van de gruisturf
is de buitengewoon goedkoope wijze van productie.
De capaciteit van de fabriek bedraagt 8.500 ton
turfbriketten per jaar.
Bruinkoolbriketten zijn het meest verwant aan
dit nieuwe Nederlandsche product. Turfbriketten
hebben tegenover bruinkoolbriketten echter het
groote voordeel van een lager asch- en zwavel-
gehalte.
In landen waar zoowel bruinkool- als turfbriket
ten aan de markt zijn, Is de prijs, van turfbriketten
daarvoor hooger dan van bruinkoolbriketten, om
dat dit voordeel hoger wordt gewaardeerd dan de
iets lagere stookwaarde. Turfbriketten worden meest
gebruikt voor huisbrand en kleine bakkersovens en
in het bijzonder geschikt voor bakkersovxens en
open haarden. Omdat de beschikbare veenderij
de grondstof kan leveren vor een fabriek van aan
zienlijk grootere capaciteit, is de mogelijkheid van
belangrijke uitbreiding van deze industrie In de
toekohist mogelijk.
PRIJSVRAGEN VAN DE UNIVERSITEIT VAN
AMSTERDAM.
AMSTERDAM, 15 September. De universiteit
van Amsterdam heeft vier prijsvragen uitgeschreven
(waarvan de eerste uit het fonds Reich), te be
antwoorden vóór 15 September 1942, door stu
deerden aan een Nederlandsche instelling voor
hooger onderwijs.
1. De faculteit der geneeskunde verlangt-een on
derzoek naar de embryonale ontwikkeling en ont
wikkelingspotenties van het pineale orgaan bij een
of meer amphibia.
2. De faculteit der rechtsgeleerdheid verlangt een
kritische uiteenzetting van de moderne litteratuur
omtrent den oorsprong en de draagwijdte in het
Romeinsche recht xan den regel dat eigendom
eerst door prijsbetaling op den kooper overging.
3. De faculteit (Jer geneeskunde verlangt een
toetsing van de opvatting dat in het beenmerg de
roode bloedcellen in de bloedbaan ontstaan, de
witte bloedcellen darbuiten. Daarbij dient ook het
gedrag hij een pathologisch proces het laatste
ter keuze van de(n) werk(st)er In het onderzoek
te worden betrokken.
4. De faculteid der economische wetenschappen
verlangt een kritische studie over de begrippen
productie-kosten en kostprijs en over hun functie
in de prijsvorming in de sociaal-economische en be
drijfseconomische theorie.
Op den achtsten .Januari 1943 wordt her oordeel
der faculteiten over de ingekomen verhandelingen
in het openbaar medegedeeld en aan de schrijvers
der meest voldoende antwoorden, die door facul
teiten de eer der bekroning zijn waardig gekeurd, de
gouden oeérepenning uitgereikt.
'Aogxamna
6.45 Gramofoonmuziek 6.50 Ochtendgymnastiek. 7.00
Gramofoonmuziek. 7.45 Ochtendgymnastiek. 8.00 B. N. O.
Nieuwsberichten. 8.15 Gewijde muziek (opn.). 8.35 Gramo
foonmuziek. 9.15 Voor de huisvrouw. 9 25 Orkestconcert
(opn.). 10,00 Gramofoonmuziek. 11.00 Voor de kleuters. 11.20
Molto cantabile. 12.00 Gramofoonmuziek. 12.25 Voor den
boer. 12.40 Almanak. 12.45 B. N. O. Nieuws- en economische
berichten. 1.00 Zang, piano en viool, met pianobegelei
ding. 2.15 Gerard Lebon en zijn orkest. 3.00 Voor de vrouw.
3.20 Zepparoni-kwartet. 3.50 Gramofoonmuziek. 4.00 Bijbel-
leoinS (voo,rt,ereid door de Christelijke Radio Stichting).
4.20 Voor de jeugd. 5.00 Pianosoli. 5.15 B. N. O. Nieuws-,
economische- en beursberichten. 5.30 Jeugdstormkwar-
RerJ- Concertgebouwtrio. 6.15 Voordracht „Nieder-
landisch-Deutsche Musikbeziehungen". 6.35 Zang met
pianobegeleiding. 7.00 Actueel halfuurtje. 7.30 Volkszang
koor. 7.50 Cello en piano. 8.15 Het Nederlandsch Kamer
koor met pianobegeleiding. 9.05 Causerie „Koorzang en
koormuziek in Nederland". 9.15 Concertgebouwkwintet
(opn.). 9.30 Gramofoonmuziek. 9.45 B. N. O. Nieuwsberich
ten. 10.00—10.15 B. N. O. Engelsche uitzending: „The Dutch
Achievements in the Netherlands Indies".
HILVERSUM II, 301.5 M.
6.45 Gramofoonmuziek. 6.50 Ochtendgymnastiek. 7.00
Gramofoonmuziek. 7.45 Ochtendgymnastiek. 8.00 B. N. O.
Nieuwsberichten. 8.15 Gramofoonmuziek. 10.00 Morgenwii-
^°'20 ?ang m^t Pianobegeleiding. 10.40 Declamatie.
11.00 Gramofoonmuziek, 11.20 Orgelconcert. 11.50 Gramo
foonmuziek. 12.15 Orgel en viool. 12.45 B. N. O Nieuws-
en economische berichten. 1.00 De Melodisten en solist en
?L^mbleCs' 2,15 Voor de Jeugd- 2-30 Gramofoonmuziek.
4 00 Zaansch Kamerorkest. 5.00 Bijbellezing. 5.15 B. N. O.
Nieuws- economische- en beursberichten. 5.30 Amuse
mentsorkest. 6.15 Voor de binnenschippers. 6.30 Ensemble
Bandi Balogh. 7.00 Actueel halfuurtje. 7.30 Orgelspel. 7.45
In en om de N. S. B. (Voorbereid door de N. S B.). 8.00
uabaretprogramma. 9.00 Gramofoonmuziek. 9.30 Boek
bespreking. 9.45 B. N. O. Nieuwsberichten. 10.00 Dagslui
ting. 10.0510.15 Gramofoonmuziek.
HET DUITSCHE RIJKSPROGRAMMA.
Dinsdag 16 September 1941.
Van 18.00—18.27 uur. Hitlerjeugd zingt en speelt. Hel
Mozartkoor van de Berlijnsche Hitlerjeugd en een muziek
groep onder leiding van Erich Steffen.
Van 20.1520.50 uur. Freiwache, een programma van ma-
rinemarschen en liederen met medewerking van een
muziekcorps en een matrozenkoor onder leiding van ka
pelmeester Erich Slebenhaus, een koor van de marine
zeevaartschool onder leiding van Gottfried Wolter, het
koor der Hamburger Staatsopera onder leiding van Max
Thurn, Berhard Jakschatt (bariton), Jan Hoffman (viool),
Hans Kohlert (klarinet) en Frido Grothey (accordeon).
In aansluiting op de fröntberlchten die van 20.50—21.10
uur worden uitgezonden tot 22.00 uur een uitzending
„klankvolle mélodieën".
Woensdag 17 September 1941.
In een kamermuziekprogramma van 11.0011,30 uur
speelt het Weiss Gaerber-quartett werken van Schubedt,
Haydn, Mozart en Beethoven.
Van 20.1520.50 uur „bonte filmwerkultzending" met
het orkest van Willy Steiner, aansluitend tot 21.10 uur
frontberichten.
„Wat een ieder graag hoort" een programma met mede
werking van Nellie Peckensen (sopraan), Joop de Vrie»
tenor), Leo Pruömper (viool) en Leo Eysoldt met zJiU
orkest.
