IJmuider Courant
Een Engels.che
Beschouwing
Indonesiërs bespeurden
„een sympathiek geluid"
{Ufo Jnargaaig1, No. 1822-2
Bureaux:- Kennemerlaan 154,
"IJmuiden - Telefoon 5437
Te Haarlem: Gr. Houtstr. 93
Telefoon 10724.
Kennemer Editie van Haarlems Dagblad
Directeur-Hoofdredacteur: Robert Peereboom
Maandag: 7 Januari 104èi
Uitgave van de Stichtinj
Voorlichting te Haarlem.
Abonnementen: p. week 31 ct.
per kwartaal 4.
WfE een helder begrip wil krijgen van
de internationale verhoudingen moet
zich vooral niet beperken tot de betrek
kingen. waarin zijn eigen land tot andere
staat. De onderlinge verhouding van die
andere landen is minstens even belangrijk
en vaak indirect beslissend voor de positie
van het eigen land. In de eerste plaats
geldt dit in dezen tijd ten aanzien van
het evenwicht tusschen de vijf groote
mogendheden, die toonaangevend zijn in
de machtsverhoudingen na den oorlog en
de erkende leidersgroep vormen in de
nieuwe samenwerking van 51 staten, die
als ,,de Vereenigde Naties" wordt aange
duid, ofschoon geen werkelijke vereeni-
ging van volken tot stand is gekomen en
het oude souvereiniteits-begrip tot dus
verre in deze samenwerking gehandhaafd
is gebleven.
lederen aandachtigen lezer van het buiten-
landsche nieuws is het sinds lang duide
lijk geworden, dat de macht onder de
Groote Vijf geenszins gelijkelijk verdeeld
as. Frankrijk en China blijven op het twee
de plan. De besprekingen van de vertegen
woordigers van de Groote Drie, waar zij
buiten gehouden worden, hebben dit af
doende bewezen. Beziet men de Groote
Drie als machtsfactoren, dan is het duide
lijk dat ook onder hen de troeven niet
gelijk verdeeld zijn. Er bestaat geen twij
fel aan dat de van oorlogsgeweld vrij ge
bleven Vereenigde Staten, met hun ge
weldig industrieel potentieel, de meeste
troeven in handen hebben. Volgt als twee
de Rusland, zwaar getroffen niet alleen
door materieele schade, maar ook door
een groot verlies aan arbeidskracht, noch
tans beschikkend over groote mogelijk
heden in een nabije toekomst en als derde
Groot-Brittannië. Welk beleid zal Enge
land. om het maar weer op de bij ons
gebruikelijke wijze aan te duiden, nu vol
gen? Zal het zich ertoe bepalen, van zijn
zwakkere positie temidden der Groote
Drie het best-mogelijke te maken? O?, zal
het zich gaan versterken door in nauwe
samenwerking te treden met een der
..Groote Vijf" van het tweede plan, name
lijk met Frankrijk, waarmee het in het
begin van den tweeden wereldoorlog al
over een federatief verbond onderhandel
de en in verregaande samenwerking was
getreden?
Op die vraag geeft de knappe schrijver
van beschouwingen over buitenlandsche
politiek in het belangrijke Engel-
sche blad „The Observer", die zich „A
Student of Europe" noemt, een onomwon
den antwoord. Onder den titel „Groote
Drie of Groote Twee?" zegt hij ronduit,
dat het resultaat van de conferentie dei-
drie ministers van Buitenlandsche Zaken
te Moskou een compromis tusschen Rus
land en Amerika is, waarbij Rusland aan
het langste eind getrokken heeft. Enge
land is erbuiten gelaten. De schrijver
meent, dat hij geen ongerechtvaardigd
pessimisme doet gelden als hij hierin een
verdere beperking van den kring der wer
kelijke groote mogendheden ziet. Hij ver
mindert de Groote Drie tot Groote Twee.
Engeland is, oordeelend naar de uitkomst
van deze belangrijke conferentie, nog juist
sterk genoeg om zich in den kleinen kring
staande te houden, in tegenstelling met
Frankrijk Maar het kan zich niet meer
krachtig genoeg in dien kring doen gel
den, om zijn zin te krijgen of zelfs om
de anderen ertoe te bewegen, het halver
wege tegemoet te komen, in kwesties van
fundamenteel belang.
De verklaring ligt voor de hand. Groot-
Brittannië11 zelf behoort als staat en als
natie, vergeleken met Amerika' en Rus
land. tot de groep der gemiddelde af
metingen. De extra-kracht, die het ont
leent aan zijn relaties met het Britsche
Gemeenebest, vindt ruimschoots haar te
genwicht in de samenwerking der Ver
eenigde Staten met Zuid-Amerika en die
van de Russen met Oost-Europa. In on
derhandelingen waarin het hard tegen
hard gaat. zooals de Groote Drie die voe
ren, is Engeland dus bij voorbaat tot ver
liezen gedoemd. Churchill en Eden hebben
in 1942'43 een fout gemaakt, door dit
spel te aanvaarden zonder zich eerst tè
versterken door een nauw verbond met
Engeland's West-Europeesche naburen,
vooral met Frankrijk. Eendrachtig han
delend zouden Engeland en Frankrijk
zich ook nu nog kunnen doen gelden als
een echte moderne groote mogendheid.
Als zij verdeeld blijven zullen zij diplo
matieke ^ederiagen, afwijzingen en ver
nederingen blijven incasseeren. Daarom
be'nooren in Engelands buitenlandsche be
trekkingen niet de relaties met Amerika
en Rusland den voorrang te hebben, maar
die met Frankrijken met de con
solidatie van West-Europa, die het gevolg
zou zijn van een werkelijke, blijkende
FTansch-Britsche eenheid.
Na al hetgeen ik op deze plaats al ge
schreven heb over de kans op en de wen-
echelijkheid van nauwe aaneensluiting ir,
West-Europa en de plannen van generaal
De Gaulle inzake een „Westelijk blok"
geeft deze Engelsche beschouwing een
eenvoudige en heldere toelichting van
het groote belang, dat Engeland in de
zelfde richting drijft. Er is onlangs eens
in een Kamerdebat gezegd: een Westelijk
blok zou niet één groote mogendheid tel
len. Neen. Dat zou voor de kleiire landen,
die erin betrokken waren, de overheer-
6ching van die eene macht beteekenen.
Dr. van Mook keert pas 12 Januari terug
Het eenig commentaar, dat van Indo
nesische zijde op de recente radiorede van
Van Mook geleverd is, beperkt zich tot
den zin: „De toon was sympathiek, maar
wij tasten nog steeds in het duister wat
betreft de werkelijke plannen, die hij
meebrengt".
Van Mook den 12en terug
Het vertrek van dr. van Mook naar Ned.
Indië is opnieuw verschoven en nu vast
gesteld op 12 Januari a.s. Voordien zal de
Lt. Gouverneur Generaal zich naar Lon
den begeven, om den Nederlandschen
ambassadeur aldaar bij te staan in be
sprekingen met Britsche autoriteiten.
Tijdens een interview van eenige
Australische verslaggevers met Generaal-
maj. van Oyen, heeft déze verklaard, dat
de toestanden op Java zonder Neder-
landsch gezag binnen het jaar tot die van
250 jaar geleden zouden terugvallen. Men
verwacht in Australische kringen, dat van
Oyen ontslag zal worden verleend en dat
hij in een andere functie zal worden be
noemd.
3ava: overwegend rustig
Volgeps het officieele communiqué uit
Batavia is het militaire cordon om Bata
via, dat eenige dageu geleden opgeheven
was, opnieuw ingesteld. Het onderzoek in
de kampongs is vandaag hervat. In Bui
tenzorg is overeenstemming bereikt tus
schen de Indonesische politie en de ge
allieerden en ten bewyze van hun goede
trouw hebben de politiemannen 77 onge-
wenschte elementen uitgeleverd. Te Ban
doeng is het rustig, maar gedurende het
weekeinde heeft Seraarang weer geschut
vuur gehoord.
Ten Zuiden van dc stad zijfi pamflet
ten uitgeworpen, die met vergelding
dreigen wanneer de beschietingen door
Indonesiërs doorgaan. „De kampongs
zullen blootgesteld worden aan bommen
en granaten, indien zij door benden op
standelingen gebruikt worden als bases
voor aanvallen op geallieerde troepen".
Een aantal Indonesische stellingen ten
Oosten van de stad is door' de geallieer
den onder vuur genomen en Indonesi
sche kanonnen bombardeerden Zaterdag
het centrum van Semarang. Het vlieg
veld werd hierdoor tijdelijk onbruikbaar
gemaakt. Verder Oostwaarts op Java
trok een groep aanvallende extremisten
zich terug, nadat de geallieerden het
vuur hadden geopend.
De politieke situatie
Soekarno en Hatta hebben Batavia ver
laten en zich naar Djokjakarta begeven.
Volgens een Republikeinschen zegsman
van ANP-Aneta zijn zij daar „in over
eenstemming met den wensch van .het
Indoneische volk", - maar Sjarir zelf
heeft verklaard, dat Batavia hen geen
voldoende veiligheid meer verschafte.
Men vermoedt echter als achtergrond
van deze „evacuatie"„een onttrekking aan
den invloed van de' „internationale 'ne
derzetting", zooals Batavia wel genoemd
wordt, om te Djokja alle verantwoorde
lijkheid te kunnen afwijzen voor even-
tueele besluiten, die te Batavia genomen
zijn.
Een verandering in het „kabinet van
Sjarir" wordt gevormd door het aftreden
van Sjarifoedin als „minister" van voor
lichting.
Soekarno heeft via de radio een beroep
gedaan op de groote democratieën om zyn
„regeering" te erkennen. Hy voerde aan,
dat zün „republiek" een sterken staat
zou vormen met zijn 70 millioen inwoners.
Sjarir heeft zijn „kabinet" uitgebreid
door de benoeming van d envroegeren
„minister" zonder portefeuille Rasjidi tot
„minister" voor religieuze zaken, en Soe-
peno tot staatssecretaris voor de „Pe-
moeda" jeugdbeweging.
Wordt Prins Karei Koniug?
De Brusselschè correspondent van de
..Evening Standaard" meldt, dat prins Karei,
de regent van België, thans in openbare en
regeeringskringen vrijelijk wordt genoemd
als toekomstig monarch van België, indien
de verbannen Koning weigert om zijn zoon,
prins Boudewijn, te laten terugkceren om
den troon te bestijgen. De correspondent
zegt, dat de Belgen prins Karei als' een
„Engelschen gentleman" beschouwen en dat
zij hem daarom tot Koning zouden willen
hebben. Voorts zegt de correspondent, dat
hij in welingelichte kringen vernomen heeft,
dat de lang uitgesponnen twist over de mo
narchie waarschijnlijk eens en voor al spoe
dig na de verkiezingen, die in April verwacht
worden, opgelost zal worden, Hij voegt er
aan toe, dat indien de koning zijn tegen
woordige houding handhaaft het zeker
schijnt, dat de regeering besluiten zal haar
macht te gebruiken om een verkiezing van
prins Karei totsKoning te bereiken.
Met koor tsa-ehligen Ijver werkt men dag' en nacht aan dc IJselbrug te
Zutpheu, daar bij oventueclen. ijsgang de beide lïailey-bruggen onher
roepelijk zouden moeten worden afgebroken, waardoor de gehecle.
Achterhoek weer volkomen geïsoleerd zou zijn. Een overzicht van do
werkzaamheden. Op den voorgrond de geheel nieuwe overspanning; op
den achtergrond de Bailey-bruggen, wier lengte ongeveer l K.M.
bedraagt. O*-)
Overeenstemming in China
Te Tsjoengkïng is officieel bekend ge
maakt, dat de Kwomintang (regeerings-
partij) en de communisten tot overeen
stemming zün gekomen over de „proce
dure tot het beëindigen van vijandelijk
heden en het herstel van de verbindin
gen".
Maar de kans. betreft niet één groote
mogendheid. Zij betreft er twee.
Als commentaar op de wording van het
internationale evenwicht, die nu pas be
gonnen is zich te voltrekken, is deze be
schouwing .van The Observer van groot
belang. De kaarten zijn verdeeld. De spe
lers beraden zich. Het beraad zal steeds
duidelijker worden. R. P.
Don Juan
spreekt geruchten tegen
De woordvoerder van Don Juan heeft
ten stelligste meegedeeld, dat er geen
overeenkomst is bereikt tusschen Don
Juan en Franco. In officieele kringen
rond Don Juan werd verklaard, dat. be
houdens een sensationeele ontwikkeling,
er geen sprake is van een spoedig vertrek
van den pretendent naar Portugal. Don
Juan zou bereid zijn den troon te bestij
gen indien Franco zich onvoorwaardelijk
overgeeft en niet zou vragen om als
staatshoofd of opperbevelhebber gehand
haafd te blijven. Franco zou de groeiende
Anglo-Amerikaansche en Fransche pres
sie beschouwen als een reusachtige bluf,
die bedoeld is om de extremistische ele
menten in die drie landeifte sussen.
Het woord is aan....
j HartleyColeridge:
Vrijheid is een algemeene
J vergunning om goed te zijn.
Regionale veiligheid
Britsche voorstellen
te verwachten
Volgens berichten uit gezaghebbende
bron te Washington zou Engeland op de
eerste algemeene vergadering van de Ver
eenigde Volken dadelijk voorstellen doen
betreffende regionale veiligheid. Men
meent te weten, dat de Levant en Zuid-
Oost Azië allereerst voor bestudeering
zullen worden voorgesteld, met het oog
op het plaatsen van de verdedigingsnood-
zaken onder verantwoordelijkheid van
den veiligheidsraad en zijn militaire staf-
commissie. Het is niet zeker, of deze voor
stellen op de algemeene vergadering, dan
wel in de militaire staf-commissie zullen
worden gedaan. Men verwacht hiervan
als eerste diplomatieke effect, dat de be
schuldiging van imperialistisch streven,
voor.al voor zoover het Zuid-Oost Azië en
in het bijzonder Java en Siam betreft,
zal worden gelogenstraft. Beiden vallen
onder een veiligheidsplan voor dat ge
bied. Verder wensch; men de besehuldi
gingen, dat Engeland troepen in den
Levant houdt uit vrees voor verdere Sov
jet-Russische actie, te logenstraffen.
Dr. Bolkestein over
onderwijshervorming
Op een bijeenkomst van het ..Ilaagsche
leerarencontact" sprak dr. G. Bolkestein.
oud-minister van Onderwys, over dc ban
den die gelegd zullen worden tusschen En
geland en Nederland op het gebied van
onderwijsvernieuwing en cultuur. Een Ne-
derlandscb instituut, dat onze belangen in
Engeland zal behartigen, is in voorberei
ding en een cultureele conventie tusschen
de twee landen kan spoedig tegemoet ge
zien worden. Voorts wordt overwogen- aan
verschillende ambassades een cultureelen
attaché te verbinden. In Amerika is reeds
goed werk verricht door onzen ambassa
deur aldaar, dr. Loudon.
Wannper het Nederlandsche onderwijs
op breedere basis gefundeerd zal wor
den, moet het Engelsch een belangrijker»
plaats in het lesrooster innemen, dan het
tot dusverre deed. Spreker legde den na
druk op het belang van de opvoedende
tendenz in het onderwijs, zooals deze reeds
door de Engelschen als essentieel begrepen
is. Na een overzicht van de beginselen,
die aan het Amerikaansche onderwijs ten
grondslag liggen, als bruikbaarmaking
voor de maatschappij en uitschakeling
van het „intellectualisme" volgde een
langdurige gedachtenwisseling tusschen
den oud-minister en de aanwezige leera-
De tram
Haarlem-Leiden
Binnenkort
halfuursdienst op Leiden
Wij vernemen van de N. Z. H. T. M.,
dat nog doze maand een uitbreiding van
den tramdienst op Leiden te verwachten
is. De eenige sta-in-den-weg, die deze uit
breiding tegenhoudt, is de nog steeds niet
geheel herstelde brug bij Oegstgeest Zoo
dra deze echter gereed is (vermoedelijk zal
het werk nog ongeveer veertien dagen
vorderen), gaat de tram naar en van
Leiden een halfuursdienst onderhouden.
De woonruimte te Haarlem
Zoo billijk mogelijk
verdeelen
Als gevolg van de oorlogsomstandig
heden is ook in Haarlem een schrikbarend
tekort aan woonruimte ontstaan, nog ver
groot door aanwezigheid van 11.000 eva-*
cue's. Ook zal nog een aantal inwoners
uit Velsen hier ondergebracht moeten
worden.
Het verdient volgens B. en W. geen aan
beveling de moeilijkheden, die zich op dit
terrein voordoen, steeds tot oplossing to
brengen door toepassing van het ingrij
pende Vorderingsbcsluit Woonruimte In
zeer veel gevallen, kan langs anderèn weg
evenzeer een aannemelijke oplossing wor
den bereikt. Anderzijds is gebleken, dat
de niei-noodzakelijke vestigingen en ver
huizingen in de gemeente door enkelo
toepassing van het zoogenaamde Vesti-
gingsbesluit in de praktijk niet worden
tegengehouden.
B- en W. stellen aan den Noodraad voor
van gemeentewege een verordening vast
te stellen, waarin aan de verhuurders van
huizen de verplichting- wordt opgelegd
binnen 24 uur kennis te geven als een huis
vrij komt. B. en W. moeten een schrifte
lijke toestemming geven voor de verhuur
van woningen. B. en W- hopen op die ma
niet een zoo billijk mogelijke verdeeling
van de beschikbare woonruimte te kun
nen bereiken.
