Sjahtic: een kemmstaq)
Europa's slaven maken de balans op
TT 1 P1
-JKlve» Jaairgangf No. 1R2SS 'W i(r 4M» fff U T V* nf^T y^ "fr Zaterdag 19 Januari 194»
Bureaux: Kennemerlaan 154, JL JL JL t_jhl. ,JL tljit Jj^ Uitgave van de Stichting»
ÏJrouiden - TeLefoon 5437 1 Voorlichting te Haarlem.
Kennemer Editie van Haarlems Dagblad AU
Te Haarlem: Gr. Houtstr. 9i Abonnementen: p. week 31 c*.
-Telefoon 10724. Directeur-Hoofdredacteur: Robert Peereboom per kwartaal ƒ4.—
In alle kringen te Batavia is de grootste
verbazing uitgedrukt over het bericht,
dat de Tweede Kamer de regeering ver
zocht heeft de uitzending van een parle
mentaire commissie naar Java te bevor
deren.
„Dit beriohf is als een bominslag", zei
SjahrSr. .Het bezoek van de commissie
tfieieckent. dat het Nederlandsche parle
ment dr. Van Mook niet vertrouwt. 3k
ben van meening, dat de toestand een
grooter probleem vormt voor dr. Van
Mook en de Nederlandsche regeering dan
voor de Indonesiërs. Als een commissie
inderdaad in Indië zou aankomen, om
naast dr. Van Mook op te treden bjj mo
gelijke besprekingen, zou er weinig reden
zijn voor dergelijke besprekingen."
r,on welingelichte Britsche commentator
heeft te Batavia verklaard: „een zooda
nige daad zal waarschijnlijk het werk van
de laatste maanden teniet doen."
Opzienbarend bezoek.
Volgens een bericht uit Solo heeft de
sultan van Soerakarta op 2 Januari een
bezoek gebracht aan Mangkoe Negoro,
wat nog nooit is voorgekomen in de ge
schiedenis van Soerakarta.
Troepentransportscbip op mijn
geloopen.
Ben troepentransportschip van de High-
land brigade met 2000 Indische troepen
Naar een gezonde
democratie
De afdeeiing Haarlem van. het comité voor
Actieve Democratie hield Vrijdagavond een
besloten vergadering, waarop het woord ge
voerd werd door drs. B. W. Schapèr, de se
cretaris van het Comité. In zijn betoog zette
hij de fundamenteele verschillen tusschen
de laatste twee wereldoorlogen uiteen en
bracht naar voren, hoe de democratie zich
ontwikkelde sinds haar ontstaan als staats
vorm. De cultureele crisis, die de wereid in
de crisisjaren voor het uitbreken van den
tweeden wereldbrand moest doormaken,
noemde spr. één der grondoorzaken van de
eatastrophale ontknooping. De democratie
bestond nog wei in naam maar verwaterde
meer en meer, zoowel van de zijde der
arbeiders als van den kant der werkgevers
on ondernemers. De politiéke partijen liepen
vast in een starre bureaucratie en hun prln-
Cipieele grondslag moest plaats maken voor
oen zekere zakelijkheids-tendenz. De terug
slag werd gevoeld in het parlementair stelsel
en het stelsel van de evenredige vertegen
woordiging stimuleerde volgens spr. een par
tijstrijd. vooral onder die groepen, welke ir.
Ideologic het dichtst bij elkaar stonden. De
eenheid viel in duigen en deze werden niet
eerder samengegrepén dan door de Dultsche
bezetting.
Het Nederlandsche volk ging de waarden
van de democratie beseffen, de laisses-aller
poiiiiek maakte plaats voor een actieve hou
ding, soms figuren creëerend, die juist door
de vroegei-e misvormingen van de democratie
verdruk: waren.
Ook na de bevrijding leek de eenheid ge
vestigd, maar spoedig kwam een domper op
liet optimisme. M. G., B.S. en andere na-
oorlogsehe scheppingen bleken, volgens den.
beer Schaper, besmet te zijn met zekere
a-nationale tendenzen. Weer kwam de demo
cratie in de knel.
>fa een overzicht van de vele feilen der
tegenwoordige regeering, en na ook waardee-
rende woorden aan het snelle materieele
nerstè! gewijd te hebben, concludeerde spr.
dat de aemucratie wederom In een impasse
dreigt te raken; vooral het moreele herstei
voltrekt zich stootend en langzaam. Het
„chez nous, sur nous, sans nous" moet ver
dwijnen, een waarachtige democratie moet
in het volk gevestigd worden en het volk
moet worden opgevoed, om dit kostbare in
strument te kunnen bespelen. Als positieve
programmapunten van het Comité voor Ac
tieve Democratie noemde Drs. Schaper: Ee:i
nieuwe ordening, die van onderen af moet
wotden opgebouwd. Tegengaan van ver
starring in. bureaucratie. Waakzaamheid
tegen reactie en misvorming van de ware
democratische begfnselen.
Na een levendig debat over een aantal
punten uit de rede. waaruit naar voren
kwam, dat het Comité de zuivering op demo
cratische wijze ten uitvoer gelegd wil zien
en niet terugschrikt voor een noodige natio
nalisatie van bedrijven, werden, aan het
vborloopige bestuur, bestaande uit de heeren
"W. Hogeveen (voorz.), H, J. Slingenberg en
mej. Ir. 1L. F. v. d. Ban toegevoegd de heeren
G. Nijssen. j. H. Hartman en P. J. Hés. Bin
nen afzlenbaren tijd zal een huishoudelijke
vergadering van het Comité voor Actieve
Democratie uitgeschreven worden.
Een vergissing van...
f 281.700!
Het is bekend, dat financieele ambte
naren sums dagen moeten zoeken als er
in de boeken een verschil van eenige cen
ten is. Alles moet precies kloppen! Maar
•nu is gebleken, dat bij het opstellen van
de primitieve begrooting voor 1944 van
de provincie Noord-Holland een cijferfout
gemaakt is van 281.700. De uitgaven van
liet ziekenhuis „Duinenbosch" te Bakkum
kunnen met dit bedrag verlaagd worden, j
Het gevolg is, dat nu alsnog op die be-
grooting 250.000 kan worden uiigetrok-
ken voor storting in het Wegenfonds,
?/aarvoor aanvankelijk geen geld beschik
baar was. 1
aan boord, is Vrijdag buiten Singapore
op een mijn geloopen. De havendienst is
uitgevaren om reddingspogingen in het
werk ce stellen. Naar verluidt verkeert
het schip in gevaar te zinken.
De kolennood
De sluiting der
Haarlem&che scholen
In aansluiting op de mededeeling in ons
vorig nummer ontleenen wij aan een com
muniqué van het gemeentebestuur, dat
besloten is voorloopig de openbare scho
len voor gewoon lager onderwijs te Haar-
lemop Zaterdag en Maandag te sluiten.
Zoo de heele week school gehouden zou
worden, zou de voorraad brandstoffen
half Februari uitgeput zijn. met het ge
volg, dat de scholen dan geheel gesloten
zouden moeten worden.
Wij vernemen dat ook verschillende bij
zondere scholen denzelfden maatregel
hebben genomen.
Paspoorten noodig
voor vreemdelingen
De commissaris van Politie te Haarlem
deeit mede. dat alle in Haarlem woonachtige
vreemdelingen zich ten spoedigste in het be
zit moeten stellen van geldige paspoorten
aangezien zij zich anders aan strenge maat
regelen blootstellen. Van de adressen van
gezantschapper. en consulaten iigt bij de
Politie, afd. Vreemdelingendienst, een lijst
ter inzage.
G(*fn Ned i t I a n d sell e rechters
te Tokio
De New-York Times meldt uit Tokio,
dat Nederland, Frankrijk en Rusland ver
zuimd hebben te antwoorden binnen der
gestelden termijn op een uitnoodiging om
rechters te benoemen, die de daden
de Japansche regeerders moeten beoor-
aeelen en als gevolg hiervan niet in het
gerechtshof vertegenwoordigd zullen r.ijn
De Ramblers
De meening van
Theo Uden Masman
Het dansorkesi The Ramblers heeft bit
ter ondervonden, hoe zijn eens zoo zoet
smakende populariteit kon verkeeren in
een eveneens „populaire" verguizing,
nadat de Eereraad voor de Kleinkunst in
September 1945 de band streng bestrafte
wegens haar houding in den bezettings
tijd. In een te Amsterdam gehouden pers
conferentie heeft de heer Uden Masman
het betreurd, dat een deel van oe pers
heeft medegewerkt aan het ten val bren
gen van het orkest. „Wij liggen thans op
den grond", zoo zeiae hij. „U kunt ons
vertrappen zoo gewilt. Maar U kunt ons
ook helpen". Hij verklaarde, dat de Ram
blers besloten hebben, ..niet eerder weer
voor het voetlicht te komen, voordat de
heele pers volledig op de hoogte is van
de juiste toedracht van de zuivering en
de gebeurtenissen daarna".
Volgens den heer Masman zijn de moei
lijkheden begonnen door het feit dat de
Eereraad de leden van het orkest des
tijds niet tot verhoor heeft opgeroepen.
Eerst twee maanden later kreeg Masman
gelegenheid zich te verdedigen: een be
langrijke verzachting van de uitspraak
was het gevolg. De Ramblers konden of
ficieel op 1 Jan. 1946 weer in het open
baar optreden. Waarom, aldus de heer
Masman, heeft geen der bladen aandacht
geschonken aan de triomf, die het or
kest toen in Den Haag vierde, waarom
bliezen sommige kranten het optreden in
Utrecht, dat volgens het A.N.P. „zonder
eenige opmerkelijke gebeurtenis verliep"
op tot een rel?
„Onze houding tijdens de bezetting was
ongetwijfeld niet heldhaftig. Maar noch
moreel, noch ter wille van de verdien
ste zijn wij ooit werkelijk „verkeerd"
geweest. Hiervan getuigen de wrevelige
statistiekrapporten van den Ned. Omroep
en opmerkingen ir. de N.S.B.-pers, ver
klaringen van bonafide illegalen, het on
derzoek van den P.O.D.. de uitspraak van
den Eereraad. De beruchte „Frontzorg"-
avond moesten wij opluisteren volgens
Omroep-contraci, onder bedreiging met
arrestatie. Ons zijn van N.S.B.- en Duil-
sche zijde verlokkende aanbiedingen ge
daan. Wij hebber: geweigerd. Wij heb
ben niei meer geld opgestreken dan ons
normaal Omroep-salaris".
Sem Nijveen. een van de Joodscne
vroegere leden van het orkc-st, die de
conferentie bijwoonde, stond op en zeiae.
dat 'lis er één man hel niet verdiende
met „Sieg-Heii" te worden bc-groec, hef
Masman was, dien hij ontroerd bedankte
voor alles wat „Theo" gedurende den
oorlog voor hem gedaan had.
„Wij hebben onze straf gehad", zoo be
sloot Masman. „Laten zij. die het met die
straf niet eens zijr:. zich tegen der. Eere
raad keeren, niet tegen ons. Wij willen
werken".
De Fhilipsfabrieken
Bij net bezoek dat journalisten aan de
Philipsfabrieken brachten (zie ons vorig
nummer) bleek nog, dat de productie
einde 1945 weer 60% van hei cijfer over
1939 bedroeg. Met verschillende landen die
vroeger Philipsproducten afnamen, zijn
weer contracten opgenomen. Het devie-
zenvraagstuk is daarbij nauw betrokken.
De productie van gloeilampen is vol
doende om in de behoefte, ook voor ons
land. te voorzien.
Wanneer weer radio's?
De productie van radio-apparaten hangt
ook zeer nauw samen met den export en
met den aanvoer van grondstoffen, doch
men hoopt dit jaar van drie types gelei
delijk zooveel voor Nederland te kunnen
reserveeren, dat aan het einde van dit
jaar de levering voor Nederland gelijk
zal zijn aan die van voor den oorlog.
Televisie.
Of men in Nederland binnen afzienba-
ren tijd tot televisie-uitzendingen zal kun
nen komen, zal afhangen van de vraag, of
men de daarvoor benoodigde zeer hooge
geldsommen zal kunnen beschikbaar stel
len. Een P.T.T.-commissie heeft de zaak
in studie. Men zou eventueel, zooals ook
in Amerika, het reclame-element kunnen
inschakelen, ten einde de hooge lasten te
kunnen betalen. Als men er toe zou kun
nen besluiien, dan zou de opbouw van de
zenders een kwestie zijn van een paar
jaar. Philips zou dan huiskamertoestelien
kunnen leveren, waarvan de prijs thans
moeilijk is te bepalen, doch welke zou
varieeren tusschen 500 er. 1000 gulden.
Over socialisatie.
Hoe denkt u over de socialisatie? werd
gevraagd. Ir. Philips antwoordde: „Zooals
de Duitsehers denken over annexatie, men
verliest zijn vrijheid en ik geloof niet, dat
het de welvaart zou bevorderen, als het
initiatief den ondernemers uit handen
zou worden genomen, dit vooral met het
oog op de concurrentie in het buitenland".
Het woord is aan.....;
Edmond Rostand:
In ieder edel doel een
edeler doel ontluikt.
(Uit: Ua Princesse
Lointaine)
Habsburgsche activiteit
Volgens de Daily Mail zouden tweo
broers van Otto van Habsburg, Karl Lud-
wig en Rudolf in Innsbruck gearresteerd
zijn, in een „geallieerden" uniform ge
kleed. Andere mededeelingen maakten
gewag van Fransche uniformen en Weenen
zou aan Parijs om opheldering hebben ge
vraagd. Het antwoord zou zijn geweest:
herstel der Habsburgers is een interna
Oosten rij ksche aangelegenheid, waarbij
Frankrijk geen enkel belang heeft.
Nu de plaatsvervangers
bijeen
De plaatsvervangers in den raad vao
ministers van Buitenlanasche Zaken zijn»
Vrijdag in Lancasterhouse te Londen bij
een geweest om de besprekingen op dql
basis van de overeenkomst van Moskous
voort te zetten.
6.000.000 M3. hout
verdwenen
Een boselifomls optrerlehifc
De Vereeniging tot behoud van natuur
monumenten in Nederland heeft het plaii
opgevat een fonds bijeen te brengen mei
het doel bosch-aanleg en boomplanting t©
stimuleeren.
In Nederland is tijdens den oorlog naa»
schatting ongeveer zes millioen kubiek®
meter hout verdwenen. Om dit verlies t«
herstellen stelt de vereeniging zich voor
uit bovengenoemd fonds, waarvoor eeio
ieder kan bijdragen, aan al te zeer gedu
peerde boschbezitters geldelijken steun tw
verleenen om de hooge kosten van herbe-
bossohing te bestrijden.
ïo tegenwoordigheid van vele autoriteiten is te Utreeht het Universlldu*-
Jtuis officieel geopend. De genoocUicden tijdens de oiicningsplecliHgheid,
2de van links zittend de burgemeester van Utrecht, dr. ter Peikwijkge
heel rechts kol. mr, J. C. baron Bund, die namens Prinses Juliana de
opening bijwoonde. (P-)
Het lijkt wel, of het thema „slavenar
beid" onuitputtelijk is. Lven hongerig als
de Duitsche oorlogsmachine steeds weer
nieuwe contingenten gedeporteerde arbei
ders verzwolg, hamert de acte van be
schuldiging onafgebroken te Neurenberg
op het aambeeld der „Arbeitseinsatz". Dat
deze massa-recruteeringen een onderdeel
vormden van een te voren opgesteld pro
gramma. bleek duidelijk uit de geciteerde
documenten die eveneens en wellicht ten
overvloede aantoonden, dat de Duitsche
manier van werkkrachten ronselen vol
komen in strijd was met aile beginselen
an recht en menschelijkheid.
Coring. Keitel. Speer en Funk waren
de verantwoordelijke drijvers, Sauckel
een van hun gehoorzame jachthonden.
Nederland was wel een bijzonder zwaar
getroffen slachtoffer en Seyss was hier
de man, die aan de touwtjes trok. Het
Duitsche „bestuur" schrok niet terug
voor het kunstmatig scheppen van een
werkloosheid, ja een armoede, die een
welkom arbeidsreservoir opleverden. De
klopjachten op mannen moesten gedekt
worden door de fictie van vrijwillige wer
ving, maar Nederland bemerkte spoedig,
dat de Duitsciie kaarten alle doorgesto
ken waren.
De krijgsgevangenen werden, tegen alle
internationale bepalingen in, misbruikt
voor gevaarlijker, en voor de oorlogvoe
ring belangrijken arbeid.
Brieven van Sauckel bewijzen zonne
klaar. dat hier misdadige opzet in het spel
was, De verordening van Maart 1943, die
een eerste uitbarsting van nationale on
wil tengevolge had. had als mentor Seysa
Inquart, de menschenjachten werden be
volen door Seyss Inquart, de schandalig®
behandeling van de Nederlandsche gede
porteerden kwam in laatste instantie voor
rekening van Se.vss Inquart.
15-1.000 Nederlanders
In Februari 1943 werkten 154.000 Neder
landers in Duitschlanö, waarvan het over-
groote deel gedwongen te werk was ge
steld. Namens deze duizenden presenteert
de Fransche aanklager Herzog thans de
rekening. Zij :s zwaar en de totaalteliing
zal komen bij het reeds door Seyss en
consorten geïncasseerde.
Turkije
spreekt geheim onderhoud
tegen
Het Turksche persagentschap heeft vol
gens radio Ankara opdracht gekregen om
het bericht, volgens hetwelk de Turksche
minister van Buitenlanasche Zaken een
geheim onderhoud zou hebber, gehad rrvet
Vïsjinsky, waarin eerstgenoemde zou heb
ben voorgesteld, dat Turkije onder be
paalde voorwaarden de districten Kars en
Ardahan aar. de Sovjet-Unie zou terug
geven, formeel tegen te spreieen.