2Je QauCCe
Sir Archibald Clark Kerr
Naar de
Verkiezingen
trekt zich uit de politiek terug
Uflo Jaargang .No. J8*234 j N w «ja W* S 1 *T *V* ^"NT TB^ 4" Maandag 21 Januari 19<Mf
Bureaux: Kennemerlaan 154. 1 9L M 1 B I a. m 1 wl jm m""T m. JÊ L Uitgave van de Stichting
IJmuiden - Telefoon 5437 Voorlichting te Haarlem.
Tc Haarlem: Gr. Houfctr. 93 KOlWemer Editie VSI1 HaarlCIIS Dagblad Abomtme»,(n; p. weck 31 et.
Telefoon 10724. Directeur-Hoofdredacteur: Robert IP eereboom per kwartaal 4.—
IN de eerste periode na de bevrijding
heeft zich niet veel nieuws in de po
litieke constellatie in ons land voorge
daan. Men zag de oude partijen bijna al
le terugkeeren en uit de gelederen van
die velen, die beseften, dat onze toepas
sing van de democratie dringend ver
nieuwing behoefde en dat vooral de voor-
oorlogsche versplintering met dén be-
faamden hokjes- en schotjesgeest bestre
den moest worden, klonken herhaalde
lijk alarmkreten. Intusschen was na de
bevrijding, als gevolg van politiek over
leg tijdens de bezetting, de Nederland
sche Voiksbeweging opgericht. Zich aan
dienend met een door een reeks bekende
inlellèctueelen onderteekend manifest,
dat in zijn toespitsing op het personalis
tisch socialisme een niet zoo gemakkelijk
verstaanbaar begrip naar -voren bracht,
wekte zij aanvankelijk twijfel bij de
vraag, of dit nu weer een nieuwe
politieke partij was of niet. Haar eigen
verklaringen lieten dat voorloopig in het
midden; het zou van den wil tot samen
bundeling van krachten en van den moed
toi het inslaan van nieuwe wegen bij de
oude partijen afhangen, of zij zelf als
politieke partij zou optreden. Ten
slotte heeft zij daarvan definitief afge
zien. Optredend als gangmaakster en
bruggenbouwster heeft zij overeenstem
ming weten te bereiken met de S.D.A.P.,
den Vrijz.-Dem. Bond, de Chr. Dem. Unie
en oen deel van de R.K. Christofoor-groep
ter gezamenlijke oprichting van een
nieuwe Partij van den Arbeid.
Dit resultaat is bereikt bij den aanvang
van het nieuwe jaar 1946. waarin de eer
ste verkiezingen na de bevrijding zullen
worden gehouden en men moet het be
schouwen als de eerste belangrijke nieu
we uiting van die politieke wilsvorming,
die van <ic zijde der Nederlandsche Volks
beweging zoo vaak naar voren is gebracht
als noodzakelijke voorwaarde voor het
houden van verkiezingen.
fn het met de vorming van de Partij
var. den Arbeid bereikte resultaat zal de
Volksbeweging niet al haar wenschen
verwezenlijkt zien, al is hier ongetwijfeld
sprake van pen belangrijke gebeurtenis in
ons politieke leven. Want het blijkt nu
inderdaad, dat er oude scheidslijnen zijn
verdwenen. Hoe de massa der kiezers
van de betrokken groepen op de door de
leiders bereikte overeenstemming zal rea-
gceren, zullen de verkiezingen moeten
bewijzen. In den daarvoor nog restenden
tijd zai hun ongetwijfeld het program van
de nieuwe partij in een intensieve cam
pagne worden voorgelegd. Ook is al een
bericht verschenen dat prof. Scbermer-
horr. zich candidaat zou laten stellen voor
de Tweede Kamer. Zijn persoonlijke po
pulariteit maakt het op dit oogenbiik
waarschijnlijk, dat de Partij van den Ar
beid hem als een van haar lijstaanvoer
ders naar voren zal brengen.
Of oude politieke tegenstellingen zooals
die van Christelijke antithese, en van den
klassestrijd, die als verouderd en over
leefd moeten worden beschouwd, tenge
volge van de oprichting van de Partij van
den Arbeid doorbroken zullen worden is
nog niet geheel duidelijk. Wel staat het
al vast dat zulk een nieuwe formatie haar
invloed ook-op de andere partijen en haar
onderlinge verhoudingen doet gelden. En
dat kan zich nog verder ontwikkelen, niet
alteen voor de verkiezingen maar ook er
na, als veel verduidelijkt zal zijn, dat nu
nog op het gebied der veronderstellingen
ligt. Hier moet ik wel bij aanteekenen,
dat het in ons land nieuw ingevoerde
opinie-onderzoek vóór de verkiezingen al
vrijwat opheldering zal kunnen geven.
Bij de Anti-Hevolutionnairen en die
Christelijk-Historischen, die op grond van
hun maatschappij-beschouwing tegenover
een Partij van den Arbeid met haar so-
cialisatie-plannen blijven staan is men
ook overleg gaan plegen en wel niet tot
een algeheel samengaan, maar dan toch
tot een zekere overeenstemming omtrent
bepaalde programmapunten en dientenge
volge tot het voornemen van Wekere sa
menwerking gekomen.
De R.K. Staatspartij heeft besloten haar
naam in R.K. Volkspartij te veranderen
en haar lidmaatschap ook voor niet-Ka-
t'nolieken open te stellen. In hoeverre zij
zich verdei ontwikkelen zal moet worden
afgewacht;wie zich de politieke «menings
verschillen herinnert die voor den oorlog
in haar boezem bestonden kan zich niet
onttrekken aan de gedachte, dat het laat
ste woord in den kring van deze belang
rijke partij nog lang niet gesproken is. De
Katholieke groep, die zich tot dusver bij
do Partij van den Arbeid heeft aangeslo
ten. aangeduid ais een deel van de Chris
tofoor-groep. telt blijkbaar maar een klein
aantal leden.
Van een definitieve opstelling van de
slagorde voor de verkiezingen kan men
ook nu nog niet spreken. Er begint wel
veel meer teekening in te komen. Te ver
wachten is, dat bij overleg over urgentie-
programs de noodzaak naar voren zal
komen om in de eerste plaats de grond
slagen van ons zoo zwaar ontwrichte volk-
bestel opnieuw te verzekeren, zoodat de
rust en de zekerheid gevonden worden
waarop alieen met succes zal kunnen wor
den gebouwd. Aan die Tust en zekerheid,
aan dat solide fundament waarop in Ne
derland moet worden gewerkt, hebben wij J
deerlijk behoefte. B. P.
Dynamiet, slavernij
en roof
Hoe bezet gebied
berooid land werd
Enorme explosies in Beieren vertellen
de wereld, dat het uit is met de Duitsche
militaire macht. Te Ebenhausen werden
acht groote gebouwen van de I. G. Far-
ben opgeblazen. Andere oorlogsindustrieën
worden van hun bruikbare outillage ont
daan en ingevolge de besluiten van Pots
dam zullen de machinerieën naar de ge
plunderde landen gaan, om daar mee te
helpen aan een vredelievenden opbouw.
Terwijl deze massale destructies de lucht
doen daveren, ligt in Neurenberg de vloek
van het Nazisme tastbaar in de rechts
zaal. De documenten klagen aan en rafe
len den slavenarbeid verder uit. Zij be
schuldigen alle beklaagden, zij vertellen
het verhaal van de duizenden jonge men
sehen. die naar Duitschland werden ge
sleept, om te werken in de fabrieken,
waarvan nu alleen nog maar de gescheur
de muren overeind staan.
De systematische economische plunder-
praktijkeu vormden Zaterdag een ander
programmapunt. De persen voor papier
geld draaiden en spuiden hun waardelooze
biljetten in de bezette gebieden, maar de
Willielmstrasse zorgde er angstvallig voor,
dat de koopkracht niet terugliep. De kring
werd gesloten, wanneer het door dc Duit-
schers ..gekochte" en niet hun zelf-vcr-
vaardigd geld betaalde over de grens ver
dween.
De zwarte markt werd gelaakt, maar
desniettegenstaande als een welkom mid
del tot roof gebruikt.
15 Nederlandsche schepen vrij.
De 15 schepen, die niet meer voor tioepen-
transportschepen door het Amerikaansche
ministerie van marine zullen worden ge
bruikt. zullen in ondei-staar.de volgorde wor
den vrijgegeven: Bloemfontein. Brastagi. Ei
l.iberadoi, Japara, Klipfontein. Kota Agoeng.
Kota Baroe, Moordam. Poeloe Laoet. Sloter-
dijk, Sommelsdijk. Tabinta en Tsjisdane
(alle in Januari). Weltevreden (in Februari)
en Katainten (in Maart).
Deze schepen zullen aan de Nederlandsche
regeering die er momenteel het beheer over
heeft, worden overgedragen, omdat, de sche
pen voor de repatrieeriivg van geëvaeueer-
den uit Inóië gebruikt zullen worden.
SUIKER en FIETSEN:
Zaterdagnacht is in een ievensmidde-
ienzaak aan den Kleverparkweg te Haar
lem een inbraak gepleegd, waarbij 150
K.G. suiker in balen, voorts nog suiker
in papieren zakjes en een aantal reeuen
chocolade ontvreemd zijn. De ongewensch-
te bezoekers hadden een ruit uit de spon
ning gehaald, toen het binnenluik ge
forceerd en na gedanen arbeid de ruit
weer netjes ingezet.
De weekwisseling bracht ook de wis
seling van de eigenaars van 7 fietsen,
waartegen de rechtmatige bezitters allen
bezwaar aanteekenden bij de politie.
R.K. Volksbond
Het bestuur van den Katholieken Volks
bond in het bisdom Haarlem zal op Zfi Ja
nuari zijn eersten bondsraad na de bevrij
ding beleggen. De bisschop van Haarlem,
Mgr. J. P. Huibers zal hierbij tegenwoordig
zijn. Eveneens in Januari verschijnt het
diocesane Credo-Pugno maandblad, dat te
vens dienst zal doen als gids voor de Volks-
bondsbestuurders.
Hel woord is aan.
Tollens:
En rekent d'uitslag niet,
maar telt het doel alleen.
(Overwintering op
Nova Zembla, slot)
Een gift van *100.000.
Mr. Thomas J. Watson. een bekend
Amerikaansch philantroop, heeft 100.000
ter beschikking gesteld van Prinses Ju
liana ter leniging van den nood van het
Nederlandsche volk. De Prinses heeft dit
bedrag onder verschillende instellingen
verdeeld.
Prof. dr. J. H. Thiol heeft heden zijn
inaugurale rede aan de Utrechtsche Universi
teit uitgesproken, welke lot titel had: „De
Oude Geschiedenis en de Archaeologie".
De Gaullc heeft besloten zich uit het
politieke leven terug te trekken. HU heeft
verklaard, dat hy het hem in October ver
strekte mandaat aan de Nationale Consti-
tueerende Vergadering teruggaf en dat
zulks collectief aftreden van het kabinet
inhield. De Gaulle verklaarde „ik heb on
der bepaalde voorwaarden de macht aan
vaard. doch deze voorwaarden zijn niet
nagekomen".
De officieele reden voor het ontslag
is volgens Un, Press, de Gaulle's weige
ring om genoegen te nemen met de dras
tische besnoeiingen in de militaire uit
gaven, die de linkerzijde heeft geëischt.
doch fundamenteele cn heftige mccnings-
verschillen over de nieuwe grondwet en
bittere twisten binen de regeering zelf
over Frankryk's voedselcrisis vormen,
volgens betrouwbare inlichtingen de ach
tergrond van De Gaulle's besluit. Daar
bij zou nog gekomen zyn een rede van
den communist Duclos om de drie partyen-
regcering te vervangen door een coalitie
van communisten en socialisten.
naar Batavia
Als „Speciaal Ambassadeur" der Engelsche regeering
Het Engelsche ministerie van buiten-
la'nösche zaken heeft Zaterdagavond een
communiqué uitgegeven, waarin het
mededeelt: de Engelsche regeering is ver
langend behulpzaam te zijn bij het bevor
deren van een spoedige regeling van de
huidige politieke moeilijkheden in Ned.-
Oost-Indie Een dergelijke regeling Ls zeer
wenschelijk, niet 6iecht6 voor een be
vredigende uitvoering van de militaire
taak die zij op zich heeft genomen namens
dc Geallieerden ten tijde van de Japan-
sche overgave, doch ook in het belang
van het algemeen welzijn van de volken
van Ned. Öost-Indië en voor het herstel
van vrede, stabiliteit en de welvaart in
Z. O. Azië in het algemeen. Te dien einde
heeft de regeering onlangs te Londen ver
dere besprekingen gevoerd met vertegen
woordigers van de Nederlandsche vegee-
ring, onder wie dr. Van Mook, die nu op
weg is naar Java.
Met toestemming van de Nederlandsche
regeering heeft de Engelsche regeering nu
als een speciale maatregel besloten dat
Sir Archibald Clark Kcrr, ambassadeur te
Moskou, zich naar Batavia zal begeven
als een speciale ambassadeur ten einde
haar in te lichten over de ontwikkelingen
cn om op alle mogelijke wijzen behulp
zaam te zijn in het bereiken van een
vriendschappelijke en bevredigende rege
ling.
Sir Archibald Clark Kerr, de Britsche
ambassadeur te Moskou, die den Engel
sehen opperbevelhebber te Batavia zal
adviseeren en bijstaan, is vorige week te
Londen aangekomen om aanwezig te zijn
bij de algemeene vergadering van de U.
N.O. Hij zal nu binnen eenige dagen naar
Moskou terugkeeren en hij zal zich dan
direct van de Russische hoofdstad naar
Batavia begeven. Hij wordt tegen het ein
de var. de volgende maand te Batavia
verwacht.
Geen scheidsrechter
In Engelsche kringen te Londen legt
men er den nadruk op. dat Sir Archibald
Clark Kerr zeker niet naar Batavia gaat
als scheidsrechter. Hij gaat om te zien
welk advies en welke hulp hij kan bicden
b(j het regelen van een probleem dat En
geland in het bijzonder wenscht te zien
opgelost, gezien het byna dagelijksch ver
lies van Engelsche levens, welke dit met
xich brengt.
Consequenties voor Z. O. Axië
De diplomatieke correspondent van de
Sunday Observer schrijft: „De missie van
Sir Archibald weerspiegelt de overtui
ging, die in Londen bestaat, dat in de
langdurige Indonesische crisis nu een be
slissend moment is ingetreden en dat de
kansen op het bereiken van overeenstem
ming thans grooter zijn dan ooit tevo
ren". Verder schrijft de correspondent:
„Overeenstemming tusschen de Neder
landers en de Indonesiërs op basis van de
nu voorgestelde punten, zal waarschijn
lijk vergaande consequenties met zich
brengen in Z. O. Azië, ver buiten de gren
zen van Java".
Christison prijzend
In een brief aan admiraal Helfrich prees
luit.-generaal Christison het gedrag van
de soldaten van het Ned. Indische leger
gedurende de operaties in Passarminggoe
en Kebajoran. Christison schreef o.a.: De
daden van deze soldaten zijn voorbeeldig
geweest en ik zou hen en hun bevelhebber
willen feliciteeren".
Het conflict over de militaire begroo
ting kwam op Nieuwjaarsdag tot uitbar
sting in de Nationale Vergadering, waar
de socialisten een verlaging van twintig
percent der militaire uitgaven verlang
den. Bij die gelegenheid dreigde De Gaul
le reeds driemaal met aftreden en de
crisis werd toen slechts vermeden door
een compromis.
Voorts zou De Gaulle heben gezegd:
„teneinde politieke manoeuvres rond mijn
persoon te voorkomen, zal ik Parijs zoo
snel mogelijk verlaten." Hij zou vanavond
om acht uur een radio rede houden, maar
hij heeft ook hiervan afgezien.
Ervaren Fransche poli'ieke waarnemers
zijn van meening, dat hoewel zij in het
duister tasten omtrent de exacte beslis
sing van generaal de Gaulle, deze tot do
slotsom gekomen is, dat na een proeftijd
van drie maanden drie-partijen regeering
niet voldoet. Een van de voorwaarden,
waarop hij verleden jaar October stond,
weis dat het kabinet niet slechts collec
tieve verantwoordelijkheid zou dragen,
maar ook dat de ministers van steun
aan de regeeringspolitiek blijk zouden
geven. In de praktijk bleek dit niet het
geval te zijn.
Gaston Paiewski, eerste privé-secretaris
van den generaal, verklaarde, toen hen»
werd gevraagd, wat de Gaulle zich thans
voorstelde te gaan doen* ..Wel, de geite
raal schrijft boeker, en heeft verschillende
ander bezigheden".
Hij verduidelijkte: „De generaal heeft
zijn aftreden nog niet te kennen gegeven,
doch hij is zijn post aan het verlaten".
Toen men hem vroeg wat het verschil was,
antwoordde Paiewski. dat het beteekende,
dat de generaal zich alleen maar uit do
politiek terug trok.
Opnieuw drie-party en regeeringf
Volgens politieke kringen zou de Mouv.
Rep. Populaire de formule voor een drie-
partiien-regeering hebben aanvaard onder
voorwaarde, dat de regeering niet door
een communlstischen voorzitter zou wor
den gepresideerd. Een ander A F.P.-be-
richt zegt, dat de M.R.P. haar houding
nog niet had bepaald en heden opnieuw
zou vergaderen, doch de M.R.P. zich naar
een driepartijen-regeering leek te oriën-
teeren,
Jacques Ductus heeft verklaard, dat do
communisten aanspraak maken op het
presidentschap der republiek.
Ben speciaal gecharterd vliegtuig is van Schiphol vertrokken met een
groote hoeveelheid ontspuniiingsmuterianl, bestemd voor de NederlandsolM»
strijdkrachten op Malukka. Dc lading bestaat, alt post, boeken, iiiitIIctiinen
ten, sportartikelen en ©en jeep. Prins Bern hard kwam persoonlijk afscliclc#
nemen van majoor Crasborn, die de reis medeiuaakt en de leiding heeft bij
de vcixteeiiiïg der goederen. I>e Prins iu gesprek met luitenant P. "Wcnn*-
rtng (links) en majoor Crasboeu (rechts van den prins), (P-)J
