IJmuider Courant
Nationale Omroep
Iran in den Veiligheidsraad
Minder gespannen verhoudingen
Een vrouw leed
80© Jaargang No. 18241
Bureaux: Kennemerlaan 154,
IJmuiden - Telefoon 5437
Te Haarlem: Gr. Houtstr. 93
Telefoon 10724.
Kennemer Editie van Haarlems Dagblad
Directeur-Hoofdredacteur: Robert Pcereboom
Dingdag 20 Januari 1040
Uitgave van de Stichting
Voorlichting te Haarlem.
Abonnementen: p, week 31 cf.
per kwartaal
HET is noodig, met volharding te blij
ven ijveren voor de schepping van
een Nationalen Omroep. Er is geen twijfel
aan dat de groote meerderheid van het
volk en dus ook van de luisteraars deze
•ontwikkeling van zaken voorstaat. Dat
is geen wonder en een logisch uitvloeisel
van het na-oorlogsche streven, om het
vooroorlogsche stelsel van scheidsmuren,
dat in ons land zoo had doorgewoekerd,
te niet te doen. Daarom zit aan de actie
voor een Nationalen Omroep meer vast
dan het radio-belang alleen. Zij is eigen
lijk wat de Engelschen zouden noemen
een test-case. Falen wij hierin in Neder
land in een zaak. die door haar popu
lariteit de aandacht van alle klassen der
bevolking trekt dan zullen de gevolgen
ook op ander gebied niet uitblijven. Aller
lei weifelaars omtrent een nieuwe, betere
koers, die haar wel graag zouden zien
maar door een aangeboren scepticisme
aan alle verbeteringen twijfelen, zullen
zeggen: Zie je wel. Het is het oude lied
weer. Probeer maar niet om daar veran
dering in te brengen. Het is vechten tegen
de bierkaai. Velen van hen zeggen dat nu
al. nu Herrijzend Nederland door de
Stichting Radio Nederland in Overgangs
tijd vervangen is, die tegen de terugge
keerde reeks omroepvereenigingen in een
zoo zwakke positie verkeert. Overigens
duiden die woorden „in overgangstijd"'
al aan dat het laatste woord in deze zaak
nog gesproken moet worden. Daarover
dient de openbare meening te beslissen.
Daarom heb ik er verleden week toe op
gewekt, bewijzen van instemming te zen
den aan het Comité voor een Nationalen
Omroep. Postbus 110, Amsterdam. Ik doe
dat oonieuw. Zij, die het nalaten, hebben
geen recht om later te gaan mopperen als
het misgeloopen mocht zijn en zullen dan
met hun mond vol tanden staan als an
deren hun vragen: Wat heb jij gedaan?
Het geeft niet om te zeggen: ik ben voor
dit, of voor dat en voor de kleinste in
spanning, om er zelf iets aan te doen, te
rug te schrikken. Men kan alleen iets
bereiken door zelf iets te doen. al
is het maar een heel klein steentje dat
wordt bijgedragen. De massa van de kleine
steentjes verzekert de totstandkoming van
het nieuwe gebouw. Zijn er onvoldoende,
dan wordt het niet opgetrokken. Dit is
geen nieuwe redeneering en een erg een
voudige Over de eenvoudigste dingen
moet men altijd het meest schrijven.
De actieve voorstanders van een Natio
nalen Omroep hebben natuurlijk n\et vol
doening vernomen, dat de minister-presi-
deni aan hun zijde staat. In een rede te
Hilversum heeft prof. Schermerhorn ver
klaard. dat hij een duidelijke volksuit
spraak ten gunste van een Nationalen
Omroep zal bevorderen. Dat is een be
langrijke steun. Onze tegenwoordige mi-
nister-president, die zich in zoo menig
opzicht van zijn voor-oorlogsche voorgan
gers onderscheidt, weet telkens weer ons
hart te veroveren door de geestdrift,
waarmee hij in de oppositie gaat. Zijn
voorgangers deden dat nooit. Hij doet
het. Hij strijdt, om zoo te zeggen, aan
weerszijden van de barricade. Op hetzelf
de oogenbiik waarop de Groene Amster
dammer schrijft: „Er is een regeering. die
de kool en de geit zou willen sparen, wat
gewoonlijk de beste manier is om ze beide
te verliezen" en voor het blad deze woor
den beeft gepubliceerd, springt prof.
Schermerhorn op en bepleit hetzelfde als
de Groene.
Onder den somberen titel „Herzinkend
Nederland" merkt dit weekblad op. dat
de toestand voor Mei 1940 historisch ver
klaarbaar maar hoogst onbevredigend
was. De grondgedachte hield in. dat er
in ons land een aantal belangrijke gees
telijke stroomingen is, die elk in den
aether volledig tot haar recht moeten ko
men. d.w.z. recht hebben op een volledig
en zelfstandig radio-programma. Het
eerste is waar voor ieder, die democra
tisch denkt; het tweede is onzin. Verschil
van geestelijke stroomingen beteekent
niet, dat het volksleven in gescheiden
beddingen vloeit. Katholiek en Protestant
gaan met dezelfde tram naar hetzelfde
werk, zien dezelfde film, hooren hetzelfde
concert, zwemmen in hetzelfde water,
loopen onder dezelfde zon door denzelf
den polder. Zij zien op naar dezelfde vlag
en zingen met dezelfde ontroering het
zelfde Wilhelmus. Velen van hen hebben
uit dezelfde geweren dezelfde kogels ge
kregen en rusten in dezelfde aarde. Er
is veel dat ons scheidt, maar meer dat
ons verbindtEr is niets voor te zeg
gen, dat een Katholiek en een Protes-
tantsch. een socialistisch en een „huma
nistisch' orkest dezelfde muziek uitvoe
ren in het kader van afzonderlijke pro
gramma's. Materieel niet, omdat één
groot orkest meer kan en minder kost dan
vier kleinere en ideëel niet, omdat het
gescheidenheid suggereert waar in wezen
eenheid is.
Zulke beschouwing citeer ik met vol
komen instemming. Niet minder ben ik
voorstander van een verhooging van het
cultourpeil van de radio, dat niet onbe
reikbaar voor velen moet worden, maar
ver boven het peil-oome Keesje en Bonte
Dinsdagavondtrein behoort te liggen in
een voortdurend stroven om den goeden
smaak en de belangstelling bij de massa
te verbeteren, Inplaals van met grove
middelen op goedkoope populariteit te
jagen. Een Nationale Omroep kan dat be
reiken. Een troep concurreerende ver-
Terugtrekking Sovjet-troepen verzocht
Prinses Beatrix. die 31 Januari a.s. jaar
wordt. (P.)
Amerika koopt rubber
in Nederl. Irulië.
Het departement van buiienlandsche
zaken der Ver. Staten heeft bekend ge
maakt. dat een overeenkomst is tot stand
gekomen, waarbij de Reconstruction Fi
nance Corporation, door haar onderafdee-
ling de Rubber Development Corporation,
alle natuurlijke rubber zal aankoopen,
welke aan Amerika wordt toegewezen
door de gecombineerde commissie voor
de grondstoffen, of haar opvolgster, de
Gecombineerde Rubber Commissie, van
de Britsche, Nederlandsche en Fransche
productiegebieden in het Verre Oosten
tegen den pry's van 20.25 doliarct, in
Amcrikaansche valuta per pond voor eer
ste standaardsoorten, levering f.o.b- oceaan*
stoomer in havens in het Verre Oosten.
Deze overeenkomst geldt voor de pe
riode van 2 September 1945 (V.J.-dag) tot
en met 30 Juni 1946 ten aanzien van de
Nederlandsche en Fransche gebieden en
voor de periode 2 September 1945 tot en
met 31 Maart 1946. in het geval van het
Britsche rijk, uit welks productiegebieden
reeds groote hoeveelheden rubber zijn
verscheept.
Stoomtrawler Bruinvisch
gestrand.
Alhier is bericht ontvangen, dat de
stoomtrawler Bruinvisch van „de Mare-
zatcn" op Texel is gestrand. De 11 opva
renden werden met behulp van een wip
pertoestel aan land gebracht. Redding-
booten die waren uitgevaren, moesten
onverrichter zake terugkeeren. omdat het
gestrande schip noch van den zeekant,
noch van den walkant bereikt kon wor
den. Nadere bijzonderheden ontbreken
nog.
Gistermiddag is de Iraanschc kwestie
voor den Veiligheidsraad gebracht. De
voorzitter Makin vroeg, of er eenig be
zwaar bestond om een Iraanschen gede
legeerde uit - te noodigen. Aller oogen
richtten zich op Visjinsky, maar de gede
legeerde voor Sovjet-Rusland zat dood
stil, zyn handen op tafel en zijn blik op de
papieren gevestigd. Daarop werd de
Traanschs afgevaardigde Seyed Hassan
Tadizadeh uitgenoodigd aan de conferen-
tictafel plaats te nemen. Met vermoeide
stem sprak h\J in het Engelsoh dezelfde
beschuldigingen tegen Rusland uit, als
vervat waren in de eerste en tweede
Iraanschc nota aan den Veiligheidsraad.
Tadizadeh besloot met een verzoek om
terugtrekking van de Sovjet-troepen op 2
Maart, in overeenstemming met het drie-
mogendhedenverdrag en vroeg den Vei
ligheidsraad erop toe te zien, dat het
Iraansche verzoek werd ingewilligd.
In rap Russisch sprak vervolgens
Visjinsky. De kern van zijn antwoord
was, dat. alvorens de Raad de Iraansche
kwestie besprak, beslist diende te worden,
of de Veiligheidsraad zich krachtens het
Handvest met deze zaak kon bezighouden.
Tevoren diende te worden uitgemaakt, of
het Charter geschonden is. De kwestie is
te berde gebracht door een regeering, die
niet langer aan het bewind is en de aan
gehaalde feiten zijn ongegrond, aldus
Visjinsky. „De Sovjet-regeering en de
Soviet-delegatie verzoeken den Veilig
heidsraad, de kwestie te laten rusten en
open te laten voor overleg en onderhan
deling tusschen beide partijen. Dit is eer
lijker en billijker, meer in overeenstem
ming met de beginselen van goede na-
Nu „Mesotronen"
vrijgemaakt
De laboratoria van de General Electric
in Shenectady (Staat New York) hebben
voor de eerste maal melding gemaakt van
„mesotronen". een essentieel bestanddeel
van de kosmische stralen.
Deze mesotronen werder. voortgebracht
door middel van „betatron", dat onder een
spanning var. honderd millioen volt werkt.
„Betatron" werd voor hel eerst ontdekt
in October van het vorig jaar. Het werd
om veiligheidsredenen' geheim gehouden.
De geleerden zijn van meening, dat deze
ontdekking groote gevolgen zal hebben op
het gebied van dc atoomenergie. De neo-
electronen, die op deze wijze worden
voortgebracht, kunnen een ijzeren plaat
van 30 cM. dikte doorboren. De concen
tratie hiérvan is ongeveer 200 maal groo-
ter dan die van de electronen, die tot nu
toe door cyclotronen werd voortgebracht,
welke onder een spanning van 20 millioen
volt functionnecren. „Betatron" wordt ge
bruikt voor de geneeskundige onderzoe
kingen tegen kanker.
Engelschen-Nederlanders op Java
Un. Press meldt uit Batavia, dat dr. van
Mook de besprekingen met zijn adviseurs
heeft hervat en zich op de hoogte heeft
laten stellen van den gang van zaken en
van de veranderingen die zich tijdens zijn
afwezigheid in de situatie hebben voor
gedaan. Hedenavond zou hij een radiorede
houden.
De vervanging van generaal Christison
door Sir Montague Stopford zal den 31sten
Januari ingaan en lijkt geenerlei verband
te hebben met de politieke situatie. De
mutatie werd reeds zes weken geleden in
Britsche militaire kringen voorspeld. Ve
len zijn niettemin wel geneigd samenhang
te zoeken tusschen Christison's vertrek en
het feit dat er te Londen verschillende
klachten tegen het opperbevel op Java
bestaan. Men verzekert, dat de gespannen
verhouding tusschen de Engelschen en
Nederlanders op Java thans verbetert. Hc-t
wordt opvallend geacht, dat de mutatie in
het opperbevel samenvalt met een alge-
meene functieverandering in de militaire
commando's te Batavia, daar ook de mees
te Nederlandsche bevelhebbers afgetre
den zijn.
eenigingen kan het, zooals gebleken is,
niet.
Tenslotte een enkel woord tot ophelde
ring van een misverstand. Sommige men-
schen schijnen de begrippen Nationale
Omroep en Staatsomroep te verwarren
en rillen bij de gedachte aan een nieuw
kostbaar en traag-werkend ambtenaren
apparaat. Daar hebben mij ongeruste uit
latingen over bereikt. Maar zij hebben
niet goed gelezen. Er wordt niet naar
een neütralen Staatsomroep gestreefd,
maar naar een in vrijheid en in verschei
denheid werkenden Nationalen Omroep-
Dat heeft het Comité ook duidelijk ver
klaard. R-
Volgens. Un. Press ligt het in de bedoe
ling het Ned.-Indische departement van
marine af te schaffen en dit geheel onder
te brengen bij het ministerie van marine
(n den Haag. Er zal een marinecommando
In Soerabaja gevestigd worden.
Er zijn vijf wijzigingen aangekondigd in
het „kabinet" van Sjahrir, waarvan de be
langrijkste is de benoeming van prof.
Supeme, „ex-minister van justitie", tot
adviseur van .den nieuwen „minister van
justitie" Soewandi.
buurschap en tevens in het belang van de
organisatie."
De nieuwe Iraansche minister-president,
Ghavam Sultaneh, heeft na zijn verkie
zing verklaard, dat hij tot directe onder
handelingen met de Russen hoopte te ge
raken. De Iraansche delegatie te Londen
is nog steeds in afwachting van nieuwe
instructies uit Teheran. Wel zou Sultaneh
dringende instructies naar Londen heb
ben gezonden aan den Iraanschen gezant
aldaar.
Woensdagmiddag wordt de kwestie wed"
in den Veiligheidsraad behandeld.
De „Oranje"
heefl vertraging.
Naar wij vernemen is het vertrek van
het hospitaalschip „Oranje" vertraagd.
Het schip heeft door de vorst schade ge
leden. welke men aan het herstellen is.
De mannelijke Roode Kruis-leden zijn in
Southampton aan boord van de „Oranje"
gegaan. De vrouwelijke leden van het
team werden te Londen ondergebracht in
een vrouwenkamp. Omtrent den duur van
het oponthoud is nog niets naders bekend.
De verkiezingen in Z Duitschland
In de gemeenten van Z. Duitschland
met niet meer dan 20.000 inwoners zijn
Zondag vrije verkiezingen gehouden. Dé
uitslagen van deze verkiezingen bieden
niet voldoende basis voor een definitief
oordeel over de politieke gezindheid der
Zuid-Duitschers. ornaat er nog niet in
de groote steden, waar de bevolking zich
veel intensiever met de politiek bezig
houdt, gestemd is.
Tot dusver is ongeveer 90 pCt. van de
uitgebrachte stemmen voor de gemeente
raden in Hessen, Beieren, Württemberg
en Baden geteld. Van de vier millioen
kiesgerechtigden zijn drie-en-een-half mil
lioen ter stembus getogen. Voorloopige
uitslagen zijn: christelijke democraten
1.400.000. sociaal-democraten 900.000. com
munisten 140.000, liberaal-democraten
60.000, andere groepen samen 900.000 stem
men.
Ia Beieren behaalden de chr.-dem. 43
van de meer dan 2 millioen stemmen. De
soc.-dem. hadden 16 en de communis
ten 2
in Auschwitz
Een van de mees» opzienbarende ge
tuigenissen, die in het Neurenbergsehe
proces naar voren zijn gebracht. \vs die
van de Frangaise Mme. M. C. Vaü'.ant-
Couturier. die geruimen tijd de 'ne! in
Auschwitz en ook die van Ravcnsbrück
heeft meegemaakt. Zij vertelde, hoe
vooral de vrouwen hadden te lijden van
de onmenschelijkheden van de SS, de me
dische experimenten, waarvoor de afge
beulde slachtoffers van het Nazi-rogiem
als proefkonijn moesten fungeeren, de
beestachtige methoden, op Joodsche
vrouwen toegepast, kortom hel geheele
register van gruweldaden, dat nu reeds
- t lang te Neurenberg wijd open
staat.
i nieuw geluid vormde haar gezeg
de. dat de BBC, wellicht onbewust, de rol
van redder heeft vervuld, door in zijn
uitzendingen te gewagen van de Duit-
sche wantoestanden in de kampen, spe
ciaal in dat te Auschwitz. De Berlijnsche
opdrachtgevers begrepen, dat hun doo-
denfabriek niet langer geheim kon blij
ven en gelastten overplaatsing naar Ra-
vensbrüek, de „slavenmarkt" voor do
Duitsche oorlogsindustrie. De behandeling
werd inderdaad beter, tenminste naar
Duitsche kamp-normen.
Jn tie Kotterdamsohe haven arriveerde Maandag tegen den avond de N'eder-
htiKl.M lK- torpedojager „Tjerk Hidden", welk schip indertijd door onze
regeering voor onze vloot van Engeland werd gekocht,
