Het onderwijs
op de helling
Sport in het Kort
Avonturen van Wag en Warrel
|1
1v
b fflJR ZBjBp
li"^" ""ff
ILmw Mi
- jj
De berg van problemen, waarvoor ons
voik zich geplaatst ziet, om te komen tot
materieelen opbouw van onze nationaal
vaart, staart ons aan met een dreigend
-respectief. Minder duidelijk, doch niet
r. '.or dreigend ligt daarnaast een ander
olex van problemen: de geestelijke en
iijlce ontwrichting en verwildering
ons volk. Voor de jeugd heeft dit
'er zoo'xi omvang en diepte aangeno-
.nen, dat met recht van „ontredderde
eugd" kan worden gesproken. Het is
.eer verheugend, dat onze regeering blijk
reeft gegeven een open oog te hebben
■oor dit bij uitstek urgente vraagstuk en
oor de vraag, hoe hiervoor een oplossing
;e vinden. Dit blijkt o.a. uit de aangekon
digde maatregelen tot hervorming van
het onderwijs en het door haar ingestelde
Nationale Instituut. De grootste taak, die
ons wacht, is niet zoozeer het scheppen
van een economisch evenwichtige samen
leving, noch een drooggemalen polder en
een weer opgebouwde stad, doch hel zorg
vuldig aankweeken van een vernieuwde
geestesgesteldheid bij ons volk, dat door
deze nieuwe instelling de moreele waar
den in zich draagt om de uiterlijke ver
nieuwing met bezieling te kunnen vol
brengen.
Om een voorbeeld te noemen: het stad
huis te Middelburg is grootendeels ver
nield. Wanneer echter straks weer vol
doende materialen en arbeidskrachten
voorhanden zullen zijn, zal de herbouw
niet zooveel bezwaren opleveren. Onge
twijfeld zullen er voldoende teekeningen.
Studies en foto's bewaard zijn gebleven
om dit magnifieke bouwstuk te herschep
pen.
Maar daarmede hebben wij niet zelf
een stuk kunstwerk geleverd. We hebben
iets technisch feilloos nagemaakt.
Bij den opbouw van ons land zullen we
zelf scheppend te werk moeten gaan. Wij
zullen ook hier de noodige verbeeldings
kracht moeten bezitten die het mogelijk
maakt om, zoo goed als in de 17e eeuw,
ons land een geheel eigen karakter te ge-
Financiën Rijk,
Provincies en Gemeenten
Een commissie benoemd
De ministers van binnenlandsche zaken
en van financiën hebben een commissie
ingesteld met de opdracht maatregelen
te beramen tot herstel van de financieele
zelfstandigheid van de gemeenten en van
de provinciën- Zij moet in het bijzonder
aandacht schenken aan de volgende vra
gen:
a) Of bij de bestaande taakverdeeling
tusschen het rijk, de provinciën en de ge
meenten wellicht wijziging wenschelijk
en mogelijk is in de verdeeling van de
financieele lasten, dan wel of, ter wille
van een betere financieele verhouding,
wijziging in die taakverdeeling noodig is.
b) Of het gewenscht is, te streven naar
inkrimping van het gemeentelijk budget
door uitgaven van de gemeenten naar het
rijk over te hevelen.
In de commissie is benoemd Mr. M. A.
Stufkens, griffier van Staten in Noord-
Holland.
De Spoorwegen
Het herstel
Van de 3X59 km van. het spoorwegnet in
Nederland was 1954 km vernield. 1669 km zijn
weer hersteld, zoodat de spoorwegen weer
over 2674 km beschikken, of 91'/».
Van (te 866 locomotieven waren er slechts
144 over. Nu zijn. er weer 284, of 32van het
.vroegere aantal.
Van de 149$ personenwagens waren er niet
meer dan 92 over. Thans zijn er 317 beschik
baar. of 21'/». Er is nog slechts 15"» beschik
baar van het vroegere aantal goederen
wagens.
Van het vroegere oude electrische mate
riaal ls weer 31beschikbaar, van de stroom
lijn treinen 12V» en van de D. E. treinstellen
eveneens 12 Doordat er nog te weinig
locomotieven zijn, kan de treindienst niet
meer uitgebreid worden.
Een N.S.B.~er
chef van de Knokploeg.
Voor het tribunaal te Helmond diende een
zaak, die eindigde met de volledige rehabi
litatie van den beschuldigde, den 35-jarigen
Lambertus Lambrechts uit Stiphout, die
weliswaar lid was van de N.S.B. doch tevens
hoofd van de plaatselijke Knok Ploeg van
de illegalen.
"n Stiphout was hij ambtenaar ter secreta
rie. Zijn collega van Dijk was lid van de
N.S.B. Lambrechts trachtte van Dijk over te
halen als lid te bedanken en op zekeren dag
deelde deze hem mede. dat hij zulks had ge
daan. Toen later bleek, dat dit niet waar was
en dat van Dijk nog steeds lid was, werd
Lambrechts voorzichtiger in zijn uitlatingen
en vond het verstandig om nu zelf ook maar
„voor den vorm" lid te worden van de N.S.B.
Hij bleef echter tegelijkertijd illegaal werk
zaam, verschafte distributiekaarten aan on
derduikers, hielp joden ontvluchten, „be
keerde" een groot aantal Duitschers, door
hen over te halen te deserteeren en hun wa
pens af te geven, was een kraan in het ver-
valschen van papieren en trad zeer moedig
op als het er om ging geallieerde piloten in
veiligheid te brengen. Eens vervoerde hij een
gestranden piloot, terwijl wel honderd men-
schen er getuige van waren. Hij werd ge
arresteerd. coch na een week vrij gelaten
omdat hij N.S.B.-er was. Later heeft hij als
lid van de N.S.3. bedankt.
De heeren van net tribunaal bleken ter zit
ting met al.deze feiten reeds op de hoogte.
De zaak eindigde dan ook met een volledige
rehabilitatie, waarvan Lambrechts een schrif
telijke verklaring zal ontvangen.
ven, gefundeerd en gedragen door een
eigen cultureel en nationaal besef. Dit zal
alleen mogelijk zijn als wij allen dragers
zijn van deze cuitureele waarden. Om tot
dit niveau te komen moeten wij er voor
zorgen, dat de opvoeding zoowel binnen
als buiten de school een groote plaats gaat
innemen in de publieke belangstelling,
doch zeker ook bij de regeering.
In het algemeen is het zoo, dat de scho
len van laag tot hoog bijna uitsluitend
opleidings-instellingen zijn. Of zij evenwel
opleiden voor het maatschappelijk leven
is de vraag. Opvoedings-instituten zijn het
zeker niet. De opvoeding berust in hoofd
zaak bij het ge2in. Naarmate de kinderen
echter ouder worden en den huiselijken
kring meer en meer ontvlieden, moeten
de ouders een deel van de opvoeding af
staan. Hiervoor komen de scholen mede
in aanmerking, de lagere school aanvan
kelijk en later de voortgezette scholen
(U.L.O. en Middelbare scholen). Hoe
ouder de kinderen worden, hoe meer be
hoefte er ontstaat aan opvoeding buiten
het gezin. Nu doet zich echter het omge
keerde voor. De scholen leeren, xn.a.w.
brengen kennis bij. en met het opklimmen
der jaTen, kennis in steeds grootere hoe
veelheden.
Dat dit zoo is, i6 niet vreemd, wanneer
we bedenken dat ons geheele onderwijs
wortelt in een wereldbeschouwing; in een
hoofdstuk uit de wijsbegeerte, n.I. het
rationalisme met de tendenz: Kennis is
macht. Uitdrukkingen als: Bouw scholen
en ge kunt de gevangenissen sluiten, zijn
daarvan de sociologische consequenties.
De laatste kwart eeuw heeft anders
geleerd.
Zoolang als de scholen in bovengenoem-
den gedachtengang blijven vastzitten, zul
len zij hun doel voorbij schieten en zeker
niet voldoen aan de verwachtingen voor
de toekomst. Zij zullen blijven zitten met
haar intellectualistische instelling, haar
overladen programma's en haar enorme
aantal vakken die alle leerlingen, onge-
ln 2 uur
Amsterdam-Maastricht.
Plantten der Spoorwegen voor
ondergrondsohe lijnen.
Op een persconferentie heeft ir. W.
Hupkes, president der Ned, Spoorwegen,
medegedeeld, dat het de bedoeling is zoo
snel mogelijk het geheele spoorwegnet te
electrificeeren. Er zullen dan treinen met
160 K.M. snelheid rijden, o.a. op de lijn
AmsterdamGroningen en Groningen—
Maastricht en AmsterdamMaastricht. In
2 uur zal men dan uit Amsterdam naar
Maastricht rijden. Verder moét er een
groot autobussenpark komen met bussen
die 100 K.M. snelheid hebben. Verder
vrachtauto's die 80 K.M. halen. Er zullen
enkele ondergrondsche lijnen komen, als
ook. ondergrondsche stations, o.a. in Den
Haag en omgeving. De plannen liggen
klaar. Een der ondergrondsche lijnen gaat
in de richting Schiphol. Op Schiphol zal
ook een ondergrondsch station komen.
Ira Hupkes deelde nog mede, dat in de
laatste 2 jaar 180 mar. van het spoorweg
personeel als slachtoffers- gevallen zijn,
aileen bij luchtaanvallen op treinen vielen
er 80.
Prinses Juliana herstellende
Van officieele zijde wordt medegedeeld,
dat Prinses Juliana een niet ernstigen
aanval van mazelen gehad heeft. Zij is
thans herstellende. De ziekte heeft een
gunstig verloop gehad en de patiente
mocht Maandag voor het eerst eenigen tijd
het bed verlaten.
Brand in een Diesel-
Maandagmiddag brak brand uit op het
achterbaleon van den eersten wagen van
een Diesel, die om 12.25 uur uit Leiden
naar Haarlem was vertrokken. De oor
zaak was kortsluiting en nadat men aan
de noodrem had getrokken, kwam de
trein tot stilstand. Een opkomende paniek
werd door bet rustige optreden van eenige
reizigers bedwongen. Nadat een soldaat
van het 7. R. I. met behulp van een bltis-
scher het vuur te lijf was gegaan, werd
assistentie verleend door een passeeren-
den dieselproeftrein, waarna het vuur ge
heel gedoofd kon worden.
Het treinverkeer ondervond drie kwar
tier vertraging. Persoonlijke ongelukken
kwamen niet voor.
De Radio geeft vanavond
HILVERSUM I, 381 M.
KRO 17.00 „Zingende torens". RNIO 17.30
Comité Oorlogspleegkinderen. KRO 17.35
Mannenkoren. 18.00 Filmduetten. 18.20 KRO-
Kiosk. 18.30 Nieuwe Eng. platen. 18.50
's Avonds sis ik slapen ga. RNIO 19.00 Nieuws
KRO 19.15 Progr. overz. 19.25 Gr.pl 19.30 Voor
Rijpere Jeugd. 19.45 Gr.muz. RNIO 20.00
Nieuws. KRO 20.05 Philh. orkest, 20.25 Kamp
vuren langs den evenaar. 20.40 Phtlh. orkest,
21.15 Filmpraatje, 21.30 Cantabile-septet. RNIO
22.00 Nieuws. KRO 22.15 Gr. muz. 22.30 Avond
gebed. 22.50 Elegie. 23.00 Licht progr.
HILVERSUM II, 415 M.
AVRO 17.00 Les gars de Paris. 17.30 Eng.
dansork. RNIO 13.00 Nieuws. AVRO 18.15 Tom
Erich. RVO 18.30 Psychologie der gemeen
schap. AVRO 19.00 En nu naar bed. 19.05 Ned.
muziek. 19.45 Materieele en geestelijke op
bouw. RNIO 20.00 Nieuws. 20.05 Departem.
spreken. AVRO 20.20 Bonte Dinsdagavond-
trein. 21.30 Hoorspel. 22.00 Plere Palla. 22.15
„Contact 22.30 Buitenl. overz. 22.45 „Con
tact". RNIO 23.00 Nieuws. AVRO 23.15 Ka
mermuziek.
acht hun aanleg en capaciteiten, moeten
doorworstelen.
Het is dan ook de hoogste tijd, dat het
geheele stelsel van scholen een volkomen
ander uitgangspunt krijgt. Van de weten
schap zal het onderwijs zich moeten rich
ten naar de kinderpsychologie.
Dat het kind een wezen is, dat zeer veel
verschilt van den volwassene, is op het
oogenblik een waarheid die niet meer be
wezen behoeft te worden. Het spreekt dus
vanzelf, dat het onderwijs van dezen ge
dachtengang moet uitgaan. Helaas is dit
niet het geval. De logische ordening van
de leerstof, de manier van lesgeven, zijn
van dien aard, dat ze meer zijn afgestemd
op de psyche van den volwassene dan op
dié van het kind.
De ernstige bestudeering van de kin
derziel gedurende de laatste vijftig jaren
heeft tot resultaten geleid, die niet langer
genegeerd kunnen worden.
Zoo zullen de lagere klassen veel meer
het karakter van de thans bestaande (goe
de) kleuterscholen moeten dragen, waar
het spel nog de belangrijkste plaats in
neemt. Bij de handhaving van het be
staande klassikale stelsel zal de overgang
van een leerling van een lagere klas naar
een volgende, soepeler moeten worden.
Het is bepaald misdadig, dat een „zitten
blijver" een jaar lang ook die vakken
moet overdoen waarvoor hij voldoende
vorderingen had gerrjaakt. Hier ligt over
gang per vak veel meer voor de hand.
Ook de overgang tusschen de op elkaar
volgende scholen toont wel het tegendeel
van geleidelijkheid.
Welk een verschil in karakter hestaat
er tusschen lager- en middelbaar onder
wijs; een flinke leerling van de Ambachts
school moet halsbrekende toeren verrich
ten om op de M.T.S. te komen waar hij,
eenmaal gearriveerd, uitstekend op zijn
plaats kan blijken.
Hieraan zou nog velerlei toe {e voegen
zijn.
Hoofdzaak is, dat de school ioskomt van
een te starre houding, waardoor de jeugd
en de toekomstige maatschappij beter op
elkaar zullen zijn ingesteld.
P. H. VAN OS.
Mijnenvegers
in Tandjong Priok
Maandagmorgen is de Jan van Brak el,
aan het hoofd van acht mijnenvegers, de
haven van Tandjongpriok binnengeloopen,
terwijl van elk schip de bemanning op
het dek stond aangetreden. De Jan van
Brakel staat onder bevel van lt. ter zee
P. K. van Willigen; de andere schepen
resp. onder bevel van: lt. ter zee J. H.
van de Weyer (Wieringen); lt. S. E. J.
Elfferïcn (Yselmonde); It. Blocq van Kuf-
felen (Overflakkee); lt. G. Gallandat Huet
(Voorne); lt. R. Boele van Hensbroek
(Schokland); It. J. Alenson (Walcheren);
It. J. G. Cornelissen (Duiveland) en lt.
T. J. Gernaat (Tholen).
Onze Mijnen
Meer Mijnwerkers
De bedoeling is meer mijnwerkers in
onze mijnen in Limburg aan te stellen. Er
is een werfcampagne voor 4000 man be
gonnen. Daardoor hoopt men de productie
belangrijk op te voeren.
Bovendien wil men nogmaals een ernstig
beroep op de mijnwerkers doen om ook
nu reeds de productie te verhoogen door
intenser arbeid.
De Nederlandsche aanklacht.
Het tweede punt van de Nederlandsche
aanklacht tegen de Duitsche oorlogsmis
dadigers, zooals deze is vastgelegd in een
document, den 15en October 1945 door de
Nederlandsche regeering overgelegd, luidt:
„Het was volkomen begrijpelijk, dat de
Duitsche bezetter Nederlanders vervolgde
en berechtte wegens sabotage en andere
misdaden tegen den bezetter. Ook tegen
de instelling van bijzondere rechtbanken
voor dit doel en de inrichting van speciale
gevangenkampen zoowel hier te lande als
in Duitschland, waarin de verdachten en
veroordeelden werden ondergebracht, be
hoeft geen bezwaar te worden gemaakt.
Wat echter wel in strijd is zoowel mét de
regelen van menschelijkheid als met de
(reeds aangehaalde) bepaling van het
Landoorlogreglement, is de wijze, waarop
verdachten en veroordeelden werden be
handeld, zoowel bij de verhooren als bij
de opsluiting".
41. Ik denkdat het Semmetje zelf is.
Hij roept: „Ha die globetrottersen Wag
vraagt: Hoe weet je, dat wij op reis
zijn"' „Gelezen in Haarlems Dagblad",
antwoordt Semmetje en hij gaat verder:
komen jullie even mee naar boven, oj
moeten jullie verderWarrel zegt:
„Nou, we kunnen wel een halfuurtje
missenis 't niet Wag?" Wag vindt het
Het laatste Schaaknieuws
uit Londen
Euwe en Steiner
de kampioenen
De laatste wedstrijddag in groep a heeft
aan Steiner de overwinning bezorgd. Het zag'
er aanvankelijk niet naar uit, dat hij van
Stone zou winnen, maar na urenlang schui
ven. gelukte het hem, Stone nurw te maken»
ven gelukte het hem, Stone murw te maken»
minc-er geslaagde manoeuvre van dezen laat
ste was de partij snel beslist. Bernstein had
het ook niet gemakkelijk tegen List. die een
langdurigen, doch vruehteloozsn koningsaan-
val uitvoerde. Na veel wederwaardigheden
was remise het slot en Bernstein werd
tweede. De pa mij TartakowerOpocensky;
om de vierde plaats werd door den Fransch-
man gewonnen door tijdsoverschrijding van.
zijn tegenstander.
De eindstand in deze groep luidt: Steinef
9, Bernstein 3, Tartakower 7'A, Opocensky 7,
Golombek 6, Prins en Pomar ö'/i. Fairhurst
en List 4Broadbent 4, Stone 2% en Fried-
mann 2 pnt.
In groep b viel weinig bijzonders voor; de
eindstand is als volgt: Euwe 9%, Christoflel
8, Denker 7, Abrahams, Königen Thomas
6li, Newman en Medina 4V2, Devos, Winter
en Wood 3% en Lupi 2% punt.
Nieuwe tournooien.
Voor het Maastrichtsche Paaschtournooi
hebben de schakers Bernstein, Christoffel»
Alexander (Eng. kampioen) en Devos hun.
medewerking in beginsel toegezegd. Boven-
dien werd de tweede speler van België, Sul-
tanbejef, uitgenoodigd.
Het toumool te Groningen in den komen
den zomer zai Tartakower, Bernstein, Pomar
en Euwe onder de spelers tellen. Verder zijn,
uitgenoodigd Fine, Reshevsky, Keres, Bot-
winnik, Flohr en Yanowsky, Broadbent 2al
waarschijnlijk ln plaats van Alexander de
Engelsche kleuren verdedigen.
SCHAATSENRIJDEN. In Hótel „De
Leeuwerik" te Haarlem had Zaterdagmiddag
j.l. de districtsvergadering van het District
N.-Holland-Zuid van den Ijsbond Holland's
Noorderkwartier, plaats.
De vergadering stond onder leiding van
Ir. W. Fuhri Snehtlage, voorzitter der IJs-
vcreeniglng voor Haarlem en Omstreken. De
heer J. Trouw, secretaris-penningmeester van
genoemden IJsbond gaf een -overzicht van de
organisatie der Ijssport. Voor een goeden ijs-
berichtendienst zal in de toekomst wederom
worden gezorgd.
De schaatsensport zal in het District zoo
wel op wedstrijegebied als bij toertochten
geactiveerd dienen te worden. Aan het ein
de der vergadering werd een voorloopig
districtsbestuur gekozen, dat in het komende
najaar zal plaats maken voor een definitief
bestuur.
johansen Noorscli schaatskampioen.
Na twee dagen van buitengewoon spannende
wedstrijden gelukte het Johansen den favo
riet Mathisen te slaan en daarmede den kam
pioenstitel te veroveren. De door Johansen
gemaakte tijden luiden als volgt: 500 meter:
43.9 sec.; 1500 meter: 2 min. 22J3 sec.; 5000
meter 8 min. 47.5 sec.; 10.000 meter 18 min.
11.7 sec.
KORFBAL. Programma Kon. Ned. Korf.'
balbond. Eerste klasse: SVKBlauw Wit;
DEDWesterkwartier: ArchipelKoog Zaan
dijk. Tweede klasse B: Luto—DTV 2; Blauw
Wit 2Oosterkwartier 2; Sport Vereent—
DVD; DED 2—Actief-Sportiefcomb. Derde
klasse E: Westerkwartier 3—Allen Weerbaar
2; THB—Aurora.
Programma Haarl. KorfbalbondEerste
klasse: Haarlem 2—THB 2: Watervliet 2—
AnimoReady 1; Nieuw Flora lAurora 2;
Oosthoek IOosterkwartier 3. Tweede klasse:
Onder OnsAurora 4; Aurora 3Watervliet 4.
Australische tenniskampioenschappen.
In de finale slaagde Bromwieh er dopr zijn.
groote ervaring in zijn tegenstander Pails
te slaan (57, 6—3, 7—5, 3—6, 6—2) en zoodoen
de den kampioenstitel te behouden. Hoewel
Pails na de vierde set in een winnende posi
tie verkeerde, werd minder zorgvuldig spelen,
hem in de vijfde set noodlottig.
Het titelgevecht om het wereldkampioen
schap boksen, in het zwaargewicht tusschen
Joe Louis en Billy Conn zal op 19 Juni a.s.
in het Yankee stadion te New-York gehou
den wordèn.
Voetbal. 3 Februari zal als inhaaldag
worden bestemd. Dan zullen allereerst de op
9 Dec. j.l. uitgestelde wedstrijden worden
DINSDAG 29 JANUARI
Stadsschouwburg: Comedia „Ik zie, ik zie»
wat jij niet ziet", 20 u Rembrandt: Soldaten
zonder uniform, 14, 16.15, 19 en 21.15 uur (14
j.). Cinema Palace: Broadway-Bill, 14. 16.15»
19 en 21,15 uur (14 j.). Luxor: Folies Bergère,
14. 16.15, 19 en 21.15 uur (18 j.). Frans Hals:
Liefdesspel, 14, 16.30. 19 en 21.15 uur (18 j.).
Haarl. Kleinkunst Theater: Revue We gaan
vooruit, 19.30 en 21.30 uur.
WOENSDAG 30 JANUARI
Bioscopen: als Dinsdag.
best en bovendien begint zijn maag ru
moerig te worden. Semmetje springt
een gat in de lucht, als hij hoort, dat de
vrienden blijven en Warrel vraagt hem:
„Kan je vrouw lekker koken, Sem, of
niet?" Semmetje trekt een wijsgeerig
gezicht, en zegt niet anders dan: „Kom.
maar gauw mee, dat zul je zelf wel
zien!"
BB
