J
Over Ket zoeken naar den
„nieuwen vorm van samenwerking"
Kwestie van de voorlichting geregeld
Avonturen van Wag en Warrel
Professoi
Logemann
Ons bestuur was goed,
maar psychische spanningen werden onderschat
Prof. dr. J. H. A. Logemann, de ntinLs-
ter van Overzeescho Gebiedsdeelen, heeft
Zondagmiddag om 1 uur in een radio
rede gezegd, dat alle landgenootéh weten,
dat dien dag in Batavia besprekingen zijn
geopend, die voor de toekomst van Neder
land en Indonesië beide van beslissende
beteekenis kunnen worden.
De poging, die daar wordt ondernomen
om een einde te maken aan de vernieti
ging van levens en eigendommen, welvaart
en cultuurgoed; een einde aan de ont
kenning van al wat tusschen onze volken
aan eerbied en genegenheid gegroeid was
die poging zal door het geheele Neder
landsche volk met spanning worden ge
volgd. Zij wordt ook, ik ben daar zeker
van, door de groote meerderheid van ons
volk goedgekeurd, ondanks al hetgeen
het in al zijn lagen en groepeeringen te
verduwen heeft over de wijze waarop dit
conflict is ontstaan en over het leed en
het onrecht, dat de revolutie heeft ge
stapeld op het lijden onzer landgenooten
onder de Japansche overweldiging.
Ons volk is in zijn meerderheid, geluk
kig. in staat gebleken om zich boven de
directe gevoelsreactie te verheffen en
naar begrip te zoeken van de diepere oor
zaken van het conflict. Om critisch terug
te zien op het verleden en om zich af te
vragen hoe een eerlijke toekomst ge
bouwd kan worden. Pk ben er trotsch op.
dat deze geesteshouding niet in de laatste
plaats te vinden is bij hen, die zelf slacht
offer van het tragisch gebeuren zijn ge
worden.
Evenals in de ontwikkeling van ons
eigen Nederland en nog in veel grooter
mate, heeft de oorlog in de ontwikkeling
van Indië een geestelijke break gebracht.
Het Nederlandsch bewind heeft vóór 1940
eerlijk gestreefd naar een geleidelijke
ontplooiing van Indonesische volkskracht.
Wij hebben het land goed bestuurd en
goed toegerust. Maar wjj hebben de span
ningen onderschat, die in de menschelijke
ziel veroorzaakt worden door de dooreen-
strengeling in één enkele samenleving op
ongeljjken voet van twee volken, dragers
van tweeërlei cultuur, tweeërlei gods
dienst. tweeërlei economie, tweeërlei
levensrhythme. Daarom heeft dc plotse
linge nabijheid der vrijheid de Indonesiërs
zelf overrompeld. Daarom heeft de breuk
ons verrast en ontgoocheld. Maar ze heeft
ons ook gebracht tot bezinning. Die is
noodig aan beide zijden.
Want de breuk in de ontwikkeling heeft
het feit niet weggevaagd, dat de Indische
samenleving in ziju meest wezenlijke stof
felijke eti geestelijke elementen is opge
bouwd uit dat samen-leven van Indonesiër
en Nederlander.
Het Nederlandsche element laat zich niet
verwijderen zonder noodlottige gevolgen
voor welvaart en cultuur.- Daarom mag
Nederland zijn verantwoordelijkheid niet
prijsgeven voor de toekomst van Indone
sië; daarom snijdt Indonesië in eigen
vleesch als het den Nederlander zou po
gen uit te werpen uit zijn maatschappij
en zijn staat.
Wat noodig is, is het vinden van den
nieuwen vorm van samenwerking, waarin
de Indonesiër ontlast zal zjjn va-n den psy-
chisehen druk waaronder dc oude verhou
dingen hem stelden en dien hü als zijn
Onvrijheid voelde.
De Nederlandsche regeering is bereid
tot een uiterste poging om dien nieuwen
vorm te vinden. In harmonie met de door
Na 250 jaar
weer in Nederland
Lotgevallen van
een groep Mennonieten
Aan de grenspost te Glanerbrug ar-
arri veerde een groot gezelschap, hoofd
zakelijk vrouwen en kinderen, die na
een zwerftocht van duizenden kilome
ters in het land kwamen, waaruit ruim
250 jaar geleden hun voorvaders wa
ren vertrokken.
Het zijn de nakomelingen van ae
Mennonieten, die tijdens de regeering
van keizerin Catharine op haar verzoek
naar de Oekraïne waren vertrokken. Zij
vormden daar kleine gemeenschappen.
Toen de Duitsche troepen in dezen
oorlog de Oekraïne binnendrongen, be
schouwde het Duitsche bestuur hen als
Rijksduitschers. Toen de Duitschers
moesten terugtrekken, dreven ze de
Mennonieten voor zich uit, de mannen
werden ingelijfd bij SS-regimenten en
velen hunner werden gedood.
Na Duitschlands capitulatie eischte
ihet Russische bestuur, dat de Menno
nieten weer naar de Oekraine zouten
terugkeeren. Zij besloten echter een an
der vaderland te zoeken en «rel Canada.
Honderden Mennonieten passeeren 'in
deze dagen de grens, vanwaar zij naar
Amsterdam en andere plaatsen in het
Westen zullen gaan. om vandaar uit te
trachten Canada te bereiken.
Hoewel de meesten hunner de Neder
landsche taal niet meer machtig
dragen deze Mennonieten vrijwel
nog echte Nederlandsche namen.
zijn,
alle
haar als grondslag aanvaarde Koninklijke
rede van 1942 denkt zij zich een mate van
zelfregcering voor Indonesië, waarin Ne
derland slechts steun verleent en overi
gens een laatste verantwoordelijkheid
draagt voor de waarborging van interna
tionale maatstaven van goed bestuur.
Zij denkt zich een behartiging der ge
zamenlijke belangen in een rijksstructuur,
waarin Indonesiërs gelijkwaardig naast
Nederlanders (en natuurlijk vertegenwoor
digers van Suriname en Curasao) aan de
bewindstafel zullen plaats nemen en waar
in zij de noodige intërnationale ervaring
kunnen opdoen.
En vooral is zü bereid als duidelijk en
binnen afzienbaren tijd bereikbaar doel te
stellen voor Indoncsic's staatkundige ont
wikkeling datgene, wat in het Atlantisch
Handvest en in het Handvest der Ver-
eenigde Volken als het rechtmatig doel
van ieder volk is erkend: het recht van
zelfbeschikking.
De regeering honoreert daarmede niet
alleen de handteekeningen, die namens
Nederland onder die documenten zijn ge
zet. Zij honoreert er ook mede de belofte,
die tenslotte In de sedert 1901 aanvaarde
politiek van zedelijke verplichting jegens
Indië lag verscholen. Zij erkent, dat de
tijden gaan rijpen en zjj meent, dat als
dan geen beter waarborg te vinden is voor
de blijvende eenheid van ons rijk, dan de
vrijheid van zijn samenstellende deelen.
Dit alles, landgenooten. is uitgedrukt
in de publicatie, die vandaag in Batavia
namens de regeering wordt openbaar ge
maakt.
Langenooten, ik weet dat de mannen,
die daarginds in Batavia zullen samen
komen, beschikken over verantwoordelijk
heidsbesef, werkelijkheidszin en tegelijk
idealisme. Daarom durf ik hopen, dat zij
den vreedzame»! uitweg zullen vinden, die
onze volken leiden zal uit de tragische
impasse, waarin zij zich bevinden.
Schiphol herrijst. Hoewel het luchtverkeer op Schiphol, onze eerste
luchthaven, weer in vollen gang is, zijn de sporen van den oorlog or
nog lang niet verdwenen. Maar men zit hier niet stil e« werkt met volle
energie aan liet herstel en de uitbreiding. (P.)
Bij de eerste besprekingen te Batavia
Zondagmiddag is vanwege de Britsche
ambassade het volgende communiqué uit
gegeven:
Op Zondag 10 Februari 1946, 15 uur heeft
de bijeenkomst tusschen dr. Van Mook,
dr. Sjahrir en Sir Archibald Clark Kerr
in de ambassade plaats gehad.
Het eerste onderwerp van discussie
vormde de coördinatie van de voorlichting
gedurende den voortgang der besprekin
gen. Men is ten aanzien 'Van dé volgende
punten tot overeenstemming gekomen:
1. De officieele instanties voor voor
lichting van elke partjj moeten de offi
cieele verklaringen van de andere par
tij in haar geheel publiceeren.
2. Er zullen door geen der partjjeu
eenige moeilijkheden in den weg gelegd
worden aan de circulatie van zuiver en
rechtstreeksch nieuws en commentaar.
3. De drie partijen zullen bun best doen
iedere toespeling van provocatie en op
ruiende publiciteit tegen te gaan.
Voorts is overêenstemming bereikt voor
een plan tot het coördineercn van de pu
bliciteit: in een aanhangsel werden hier
omtrent aigemeene richtlijnen uitgestip
peld.
Nadat dr. Van Mook een inleidende ver
klaring had voorgelezen, overhandigde hij
aan Sjahrir de uiteenzetting van de po
litiek der Nederlandsche regeering ten
opzichte van Indonesië, welke ook aan de
Staten-Generaal te Den Haag is voorge
legd.
Nadere besprekingen zullen spoedig ge
bonden worden.
A.N.P.-Aneta meldt over deze bijeen
komst nog. dat Sjahrir den heer Agoes
Salim als adviseur had meegenomen. De
heeren Idenburg en Van Bylandt verge
zelden dr. Van Mook als adviseur.
Een gemeenschappelijke commissie van
voorlichting is gevormd, welke zal be
staan uit dr. Posthumus, hoofd van den
Ned.-ïndischen Regeeringsvoorlichtings-
dienst, als vertegenwoordiger van dr. Van
Mook; de heer G. Whitteridge namens Sir
Archibald Clark Kerr; luit.-kolonel Wil
cox. namens generaal Stopford en mr. Al»
Boediardjo namens Sjahrir.
Aan deze bijeenkomst is een onofficieele
lunch tusschen Sir Archibald Clark Kerr,
dr. Van Mook en Sjahrir voorafgegaan.
Een intelligence-officer van deft Brit-
schen generalen staf, luit.-kol. L. J. v. d.
Post en kolonel Raden Abdoel Kadir Wird-
joatmodja waren hierbij aanwezig.
De heer Salim, de adviseur van Sjahrir.
zeide. als particulier sprekend. Zondag
morgen van meening te zijn. dat samen
werking tusschen de Nederlanders en de
Indonesiërs verwezenlijkt moest worden.
De verwachting bestaat, dat de volgende
bespreking Dinsdag of Woensdag zal wor
den gehouden.
De Radio geeft vanavond
NCRV 17.00 Gr. muz. RNIO 17.30 Roode
Kruispraatje. NCRV 17.35 Celesta-ensemble.
13.10 MandoUnata. 18,45 Sport. RNIO 19.00
Nieuws. NCRV 19.18 Progr. overz. 19.20 Be
roemde violisten. RNIO 19.30 Voor de Ned.
Strijdkr. 20.00 Nieuws. NCRV 20.05 Oinroep-
ork. 21.05 Orgelspel. 21.30 Gr. muz. 21.43 Erx-
gelsche geestel. koren. RNIO 22.00 Nieuws.
NCRV 22,15 Actualiteiten. 22.30 Moeilijke
teksten uit het O. T. 22.50 Gr. muz. 23.50
Schriftlezing.
HII.VFRSl'M II, 415 M.
RNIO 18.00 Nieuws. VARA 18.13 Imp. Ar
gentina. 18.25 „Om en nabij de twintig". 18.45
Amus. ork. Amsterd. politie. 19.20 Gesprek
van dc week. 19.30 Jan Keessen, viool. RNIO
20.00 Nieuws. 20.05 Dc pluimveehouderij.
VARA 20.15 Omroepork. 21.00 Hoorspel. 21.30
It. opera progr. 22.30 Fr. v. d. Helde, klari
net. 22.45 Geestelijk leven. RNIO 23.00 Nieuws.
VARA 23.15 Sweetness and Rhythm. 23.35
Gr. muz.
52. „Nou, nou dat kwam aan.'" Het was
Semmetje Spriet, die zijn blad aan den
grond had gezet en met een verschrikt
gezicht naar de ravage stond te kijken.
Het was dan ook een verward geval.
Wag zat te kijken, alsof hij zijn laatste
oortje versnoept had en ook Pil Schad
Sr. had een flinke duikeling gemaakt.
Maar een Schildpad kan tegen een
stootje, als je zoo'n braadpan op je rug
draagt ben je .zoo goed als ..ongeluk-
vrij". Toen Wag zijn oogen eindelijk op
sloeg voelde hij Semmetje aan zijn bee-
nen voelen, of èr niets gebroken was.
Het eerste, dat Wag zegt is: „Waar is
die leelijke worm?"
Onze mijnen
Tewerkstelling van N.S.B.-ers
en Duitschers
Dezer dagen is een vergadering van
den Mijnindustrieraad gehouden, waar
in gesproken is over middeleji om het
aantal mijnwerkers te Vergrooten."
Voor zoover N.S.B.'ers en dergelijken
zijn geïnterneerd en van het kamp uit,
groepsgewijze en afgescheiden worden
te werk gesteld, wordt met deze tewerk
stelling ingestemd.
De raad heeft den beheerder verzocht,
Duitschers, die naar het oordeel der
revisiecommissie volkomen bonafide
zijn, in afwachting van hun terugkeer
naar Duitschland of van eenigen ande
ren maatregel, weer aan het werk te
stellen.
In vrijheid verkeerende N.S.B.'ers en
dergelijken kunnen, naar het oordeel
van den raad, weder in dienst worden
genomen en te werk gesteld op een, door
de bedrijfsleiding, in overleg met de
commissie van bijstand, aan te wijzen-
plaats.
De raadbis van oordeel, dat N-S.B.'erg
en dergelijken vooralsnog niet voor een
toezichthoudende functie in aanmerking
mogen komen". Zij tegen wie alle maat
regelen geëindigd zijn, dienen wederom
als gewone Nederlanders te worden be
schouwd.
Hoewel met nadruk wordt gewezen op
de noodzakelijkheid om andere Duit
schers dan die als volkomen bonafide
moeten worden aangemerkt, op eenige
wijze aan het werk te zetten, bestaat er
van de zijde van den raad bezwaar te
gen. dat deze personen bij de Neder
landsche mijnen in dienst worden ge
nomen. of in het mijnbedrijf op een bij
zondere wijze worden tewerk gesteld.
Katholieke Volkspartij
Een bespreking van den
politieken toestand
In de te Utrecht voortgezette vergade
ring van den partijraad der Katholieke
Volkspartij werden de reglementswijzigin
gen behandeld.
De stichting van een Mr. Goselingfonds
zal door het partijbestuur in overweging
genomen worden.
Mr. dr. P. J. Witteman zal het voorzit
terschap blijven waarnemen tot ija de ai
gemeene verkiezingen.
Mr. dr. L. N. Deckers, voorzitter der
Tweede Kamerfractie, gaf een uiteenzet
ting van den staatkundigen toestand en
het parlementaire werk.
„De Katholieke Kamerfractie is zich er
van meet af aan van bewust geweest, dat
de taak van het nieuwe kabinet een zeer
moeilijke is en zal dan ook allen steun
verleenen.
Wij zijn dit kabinet gaarne met alle wel
willendheid tegemoet getreden, omdat een
goede samenwerking tusschen regeering
en volksvertegenwoordiging vooral in
dezen tijd een eerste vereischte is. Over
de motie van de Pojl zeide spreker, dat
daarvan het eenige doel is, met eigen
oogen te zien en met eigen ooren te hoo-
ren. Zij is niet uit eenig wantrouwen
voortgekomen.
Mr. Deckers besprak verder de veldwin
nende corruptie van het ambtenaren
corps. Corruptie Is bij ons nooit bekend
geweest.
De Regeerings Voorlichtingsdienst, die
een regeerings propagandadienst dreigt te
worden en die ons 13 ton per jaar kost,
werd eveneens besproken. Er zal een eindo
moeten wordc-n gemaakt aan de vlotte
gelduitgeving die nu heerscht. Groote zui
nigheid is vereist-hl.
Doordat de leeftijdsgrens voor de kies
gerechtigden tot 23 jaar is verlaagd, staan
r.iet mirrfcer dan negen nieuwe lichtingen
klaar om aan de-verkiezingen deel te ne
men. De Katholieke Kamerfractie is een
sterk team al wordt het gemis van een
deskundige op het gebied van volksge
zondheid wel gevoeld. Er komen wellicht
uitvallers.
Bij zijn aanstaand aftreden als Kamer
lid en daarmede als leider der Katholieke
Kamerfractie, werd mr. Deckers namens
de Katholieke Volkspartij door den voor-,
zitter hartelijk dank gebracht voor het
vele goede en groote werk, door hem in
den loop der jaren voor de partij en voor
het Nederlandsche volk verricht
Ingeleid door prof, mr. C. P. M. Romme.
volgde tenslotte de vaststelling van het
urgentieprogramma, hetgeen handelt over
de versterking der geestelijke en verdeel
de grondslagen van ons volksleven, den
wederopbouw van het verwoeste vader
lands-de versterking en vernieuwing der
economisch sociale grondslagen van ons
volksleven, het financieele herstel, het
herstel en den uitbouw van het staats
bestel in het koninkrijk en de positie van
Nederland in de internationale orde.
Censuur op Indisch burger
lijk postverkeer stopgezet
De regeeringsvoorlichtingsdicnst maakt
bekend, dat de regeering opdracht heeft
gegeven de censuur op de burgerlijke in-
en uitgaande post van en naar Neder-
landsch-Indië stop te zetten. Men herin
nert zich, dat de minister-president op 31
Januari in de Tweede Kamer heeft mede
gedeeld. dat er alleen censuur op de mili
taire post werd uitgeoefend. De onnauw
keurigheid in deze mededeeling is veroor
zaakt, doordat op dat oogenblik de mi
nister-president reeds zijn instemming
had betuigd met vermelde stopzetting,
doch het hem onbekend was, dat de daar-
oe noodige opdracht nog niel was uita»-
gaan.
