Het Stichtingscongres van
de Partij van den Arbeid
Een nationale filmindustrie
Zaterdag werd in Krasnapolsky het
eticluingscongres gehouden van de Partij
van den Arbeid. De zaal was versierd met
vlaggen, o.a. ontwerpen voor de nieuwe
pari ij vlag.
Openingsrede van Prof. W. Banning.
Prof. W. Banning hield een openings
rede, waarin hij o.a zei; „Wij zijn hier
gekomen om de democratische socialisti
sche idee richting en gestalte te geven. De
ivil, in recht en gerechtigheid ons volk te
dienen, geeft ons de stuwkracht, die wij
nu zoo van noode hebben. Er wordt van
hu af aan een nieuw hoofdstuk in het
boek der geschiedenis van het politieke
ïevén van ons volk geschreven. De krach-
tert hiertoe komen uit het verleden en die
nen behouden te blijven. Er is hier sprake
van den onvermijdelijken groei. De
nieuwe par'.ij is niet een in elkaar getim
merd revolutiehuis, of een bedenksel van
goedwillende ir.tellectueelen. irJBar het is
een reëele groei. Het is een verzet tegen
de'ontrecht ing van de kapitalistische
maatschappij. Het socialisme is geboren
liit dit verzet."
Over de voorloopige samenstelling van
de partij zeide prof. Banning: Allereerst
is er hel. samengaan der verschillende
partijen, hetgeen een verheldering van
ons politieke leven beteekent. Belang
rijker welhaast is de groep van politieke
dakloozen. die zich thans bij ons aansluit.
Dit waren veelal teleurgestelden. die thans
weer vertrouwen hebben gekregen.
De nieuwe partij zal ook op internatio
naal gebied zijn krachten moeten wijden
aan onze idealen, door contact met de
verwante partijen in het buitenland.
„Arbeiders let op de daden, de daden
van ons en van de communisten" riep
spreker u"' Er zu"en moeilijkheden ont
slaan omdat er ..klimaatverschillen" zijn
in de nieuwe partij Maar er is genoeg dat
ons bi m-fins de verdraagzaamheid te
geven, noodig om tot resultaten te ko
men
Mei de verzekering dat er niet gemar
chandeerd is en geen compromissen zijn
geslotep. doch dat de doorbraak gekomen
3s uit eerlijk en oprecht overleg, besloot
prof. Banning zijn gloedvolle rede.
Prof. nir. P. Lieftinck.
De minister van financiën Prof. mr. P.
Lieftinck"werd welkom geheeten als nieuw
partijlid, Hij hield een korte rede waarin
hij zei, dat hij zonder reserve tot de partij
kon toetreden. ..Het is mij een voorrecht
als vertegenwoordiger van een Protestant
Christelijke volksgroep te kunnen zeggen,
dal thans de mogelijkheid is geschapen,
dat wij ons kunnen vereenigen met ande
xen op een breede basis. Het is niet de
mensen, maar God die het lot der men-
«chen bepaalt. Met volledige samenwer
king kan de verdere opbouw van de partij
met vertrouwen tegemoet worden gezien
De geest van oprechtheid en offerbereid
heid, die de voorbereidingen kenmerkten,
sterkt ons in dit vertrouwen. Eerbied voor
de scheppingsorde en dienen van de ge
rechtigheid ziin een goddelijke opdracht
aan de menschen en vervat in het pro
gramma der nieuwe partij."
Sprekers namens organisaties.
Namens de Christen Dem. Unie sprak
de heer R. v d. Burg. Hij wees er op. dat
dat nieuw ttegip. vooral voor de jongeren
van het a'i -grootste belang is. Wij heb
ben een zware verantwoordelijkheid op
ens genomen De invloed van de partij zal"
©p ons h"c. volksleven zeer groot zijn.
Zulle*, wij in staat zijn het materialisme,
dal hoogtij viert, te overwinnen? De oor
log heef: ons oen erfenis nagelaten, welke
nauw "ëks te verstouwen zal zijn.iDe vele
cn schrijnende misstanden in onze maat
schappij schreeuwen om een oplossing, De
politiek heefI neep allerbestcn naam -in
ons land Dat le veranderen beschouw ik
©ok te behoor en tot de zaken van de
nieuwe partij. Vandaag worden er per
spectieven geopend voor een betere toe
komst voo- ons land en voor ons zelf.
Wanneer mijn groep den weg van den
minsten weerstand had willen kiezen, zou
ik hier niet gestaan hebben" zoo zei
de heer G Ru -gers namens de Katholieke
Chrislofooreroep.
„Dat katholieken en niet-katholieken in
één partijverband gaan samenwerken is
van groote principieele beteekenis. Er
blijkt uit dat wij het besef van de natio
nale verantwoordelijkheid nummer een
eteilen. Wij hebben gekozen voor het so
cialisme, omdat wij de kapitalistische
maatschappij willen omwerken in een ge
meenschap van sociale rechtvaardigheid*
Het gaat om
de persoonlijke waarde van den
menseh. Ons toetreden is een bewijs
■dat katholiek zijn niet synoniem is
met conservatief zijn. Wij gelooven dat
©ok de katholieken vandaag moeten kie
zen tusschen vooruitstrevend of conserva
tief. Een solidaire verantwoordelijkheid
dwingt ons te breken met het isolement.
"Wij gaan een moeilijken weg maar zijn
bereid de consequenties te aanvaarden."
Mr. A. M. Joekos (Vrijz. Dem. Bond)
bracht dank aan de Ned. Volksbeweging,
■die het initiatief genomen heeft tot de
besprekingen die geleid hebben tot de
stichting van de Partij van den Arbeid.
„De verschillen tusschen ons worden
bekend,- doch zij kunnen een versterking
beteekenen voor ons samengaan. De datum
Februari 1946 zal een historische klank
houden. Deze klank had hij reeds omdat
drie eeuwen geleden de Leidensche hoo-
gcschool werd gesticht, als geschenk voor
iiet verzet tegen een anderen overweldi
ger; als symbool voor de vrijheid. Laat
deze .partij eveneens worden het bolwerk
der Nederlandsche vrijheid. Wij zijn be
reid met volle kracht aan de partij mede
te werken."
De heer F. J. Goedhart (Paroolgroep)
zei o.a. „De vooroorlogsche democratie
heb ik wel eens een „tandelooze oude
dame" genoemd. Ik hoop, dat dit mag ver
anderen in een „jonge struische meid".
De methoden en spelregels der democra
tie moeten herzien worden. Het verheugt
mij dat zooveel- verschillende partijen
en groepen samenwerken ter realiseering
van het socialisme. Wij zullen de grootste
partij in ons land vormen. Dat legt ver
plichtingen op. Wij moeten machtig wor
den en strijden.
De afscheiding met rechts wil ik scherp
gesteld zien. Voor de groepen die links
van ons s.taan, moet ook een plaats in onze
partij mogelijk zijn. Ik ben niet bang voor
een afglijden naar het socialisme."
Namens de jongeren sprak de heer J.
Harmsen.
Minister Drees.
Deze zei o.m.: „Het zal voor ons een
goede dag blijken te zijn geweest. Er is
ontstaan een nieuwe partij door samen
voeging en niet door afscheiding en ver
splintering. Sedert een halve eeuw was hët
politieke leven in ons land vrijwel ge
fixeerd. Er waren numerieke verschuivin
gen, maar de posities bleven vast liggen.
Er waren ook niet meer de duidelijke on
klare bestemmingen, waarvoor men bij de
verkiezingen werd gesteld. Iedereen wist,
dat de versnippering der politieke partijen
geen enkele in staat stelde een program
ma werkelijk uit te voeren. Dit deed de
onverschilligheid en de afkeer tegen het
politieke leven ontstaan."
Ook wees minister Drees er nog op, dat
de nieuwe partij zeven ministers telt.
De verkiezingsstrijd mag qiet een strijd
worden om een paar zetels, maar om te
bereiken die idealen, die ons voor oogen
staan. Onze partij moet ons brengen naar
vrijheid, gerechtigheid en geestelijke ver
heffing".
Minister-president Schermerhorn.
Met een uitbundige ovatie werd de minis
ter-president Prof. Ir. W. Schermerhorn
begroet, toen hij zich achter het spreek
gestoelte opstelde. „Dczq dag is de.be
kroning van een worsteling waaraan velen
van u en ook ik hebben deelgenomen. Ik
spreek mijn diepe vreugde uit dat het zoo
is gekomen. De wijze waarop de partij tot
stand is gekomen, met overgroote meer
derheid van de betrokken groepen, is nog
belangrijker dan het tot standkomen van
de partij op zich zelf.
Spreker bracht hulde aan Koos Vorrink,
die zoo'n belangrijk aandeel had gehad in
deze centralisatie.
De groote strooming van de „dakloozen"
naar de partij van den arbeid toont ons
overduidelijk dat de nieuwe partij haar
vertrouwen reeds heeft. De Partij van den
Arbeid is niet maar een gewone partij,
maar de uitdrukking van wat er in groote
lagen van ons volk leeft. De taak van onze
partij is: de oplossing van het Indonesi
sche vriagstuk. De goede bedoelingen al
leen zijn niet meer voldoende. Het Neder
landsche volk moet weer het vertrouwen
van de Indonesische bevolking vinden.
Een oplossing van het probleem zal tot
heil van zoowel het Indonesische als het
Nederlandsche volk zijn. De positie in het
buitenland van ons land is sterk geschokt
door het gebeurde in Azië. Wij staan in
een fel licht en men laat ons niet met
rust. Onze neutraliteit is voorbij, onze po
sitie in Europa is niet zoo eenvoudig meer
als velen zich die dachten in 1940."
Verder zei Prof. Schermerhorn. dat de
verhouding van de functie van de over-
heid in het economische leven in de ko-
mende weken en maanden veel besproken J
en beschreven zal worden. Rondom het'1
voorontwerp van minister Vos ontspint
zich een discussie, waaruit zich een
reactie kristalliseert. Tegen deze reactie
zullen wij een keihard gevecht moeten
leveren.
Het congres werd behalve door de mi
nisters die toespraken hielden ook bijge
woond door de ministers Ir. Vos, Prof. dr.
v. d. Leeuw en de heer Mansholt.
Het partijbestuur.
-Het partijbestuur is als volgt samenge
steld: Voor de S.D.A.P.: Koos Vorrink,
mevrouw Ribbius Pelletier, 1 minister
Drees, jhr. van der Goes van Naters en
de heeren Palar, Stufkens, van Lienden,
van der Kieft, en Woudenberg. Voor de
Vrijzinnig Democraten: prof. Kranenburg,
mr. Oud, mr. Joekes en de heer Harmsen.
Voor de Katholieke Christofoorgroepde
heeren Ruvgers en Willemse. Voor de Chr.
Dem. Unie: de heeren van Óen Brug en
Koenraads. Voor de „dakloozen": de hee
ren Kleywegt en Haverman, en als twin
tigste lid prof. ir. W. Schermerhorn.
Het presidium.
In de vergadering van de politieke stu
diecommissie" van de Partij van den Ar
beid is besloten, dat het voorloopig be
stuur van twintig leden géén voorzitter
zal hebben. Dit bestuur zal uit zichzelf
een presidium van vijf leden kiezen, die
om beurten de voorzittershamer zullen
hanteeren.
Over de dag-, week- en maandbladen
zal het bestuur later een beslissing nemen.
Aanslagen le Maastricht
Te .Maastricht zijn :s avonds om eli
uur, met korte tussenenpoözen, twee
aanslagen met .handgranaten,- of soort
gelijke projectielen, gepleegd op de wo
ningen van de heeren P. en van O.
Blijkbaar is hier sprake van'een nieuw
geval van het nemen van recht in eigen
handen, aangezien -beide personen gear
resteerd waren geweest wegens colla
boratie. Beiden waren reeds geruimen
tijd weer op vrije voeten. Persoonlijk
letsel kwam met voor.
Bij den heer P.. kwam het projectiel
in de hal tertcht, waar niemand ver
toefde. Bij den heer van O. werd een
projectiel in de voorkamer geworpen,
waar eert aantal kostbare antiquiteiten
werd vernield.
De politie stelde onmiddellijk een on
derzoek in. Men neemt aan,-dat hier
eerder sprake is van een demonstratie
van ongenoegen, dan van een directen
aanslag, zoo meldt het A.N.P.
Ten gevolge van het stormachtige weer
zijn de telefoonverbindingen tusschen België
en Luxemburg sedert Vrijdagavond ver
broken.
AGENDA.
MAANDAG 11 FEBRUARI
Gem. Concertgebomv: Pierre Fournier,
cello, 20 uur. Muziekzaal Brinkmann: Ver
moeidheid bij schoolkinderen, lezing, 14 uur.
Rembrandt: Soldaten zonder uniform, 14,
16.15, 19 en 21.15 uur (14 j.). Palace: Möskou-
sche nachten. 14, 16.15, 19 en 21.15 uur (18 j.).
Luxor: Wedding Night, 14. 16.15, 19 en 21.15
uur (18 j.). Frans Hals: Balboekje, 14. 16.15,
19 en 21.15 (18 j.).
DINSDAG 12 FEBRUARI
Stadsschouwburg: Twee Franschen en een
Rus („Comedia"), 20 uur. Gem. Concertge
bouw: Het Biechtgeheim, 20 uur. Lange Mar-
garethastraat 19: Aanmoediging als belang
rijke factor in de opvoeding, lezing, 20 uur.
Bioscopen: als Maandag.
KORT EN
BONDIG
Tengevolge van tien sterken was «Ier rivieren door den zvaren regenval
hebben in den Achterhoek verschillende overstroouiiiigen plaats gehad»
J>e spoorbrug bij Kiberge» werd door den sterken stroom geheel vernield.
(P.)
Zal Haarlem een centrum worden?
Zoo Haarlem ooit een goede gelegenheid
heeft gehad, een volledige industrie in
zijn omgeving samen te trekken, dan is
dat wel het geval met de nationale film.
Hij is tot nu toe zorgwekkend geweest,
de gezondheidstoestand van de jongste
muze in ons land. Of het klimaat hieraan
schuld heeft? Het valt te betwijfelen,
maar het feit blijft, dat vele min of meer
welgemeende pogingen om een goede Ne
derlandsche fiim te vervaardigen strand
den in een financieel of een artistiek fias
co. fn een vrije concurrentie had de na
tionale film weinig kans: het Nederland
sche taalgebied is beperkt; onze industrie
kan niet uit zulke reserves putten als die
:n andere landen; wij begonnen pas jaren
later aan deze industrie, die in Amerika
en Frankrijk reeds voor den eersten we
reldoorlog gevestigd was.
De huidige stand van zaken.
Tijdens de bezetting is reeds contact
gezocht en verkregen met de Nederland
sche regeering in Londen. Ook deze achtte
hel gewenscht, dat aile zeilen werden bij
gezet om met de bevrijding niet onbesla
gen ten ijs te hoeven komen. Èr zijn dan
ook verscheidene plannen gemaakt en
werkgroepen gevormd.
De groote moeilijkheden bestaan echter
ten aanzien van de studio's en het opname-
materiaal, dat niet nieer tot het nieuwste
behoort. Barnstijh in Wassenaar is ver
nield, Cinetone in Amsterdam leegge
haald. Over de gebouwen van deze laatste
maatschappij is trouwens nog geen beslis
sing genomen.
Haarlem is nu het centrum gewCrden,
waarheen de blik van den cineast zich
richt. Men is bezig met het tot stand
brengen van een beroepsvereeniging voor
allen die bij de film creatief werkzaam zijn
en bovendien zijn onderhandelingen gaan
de over de vorming van een internationale
Jiga van cineasten meer speciaal van
documentaristen. De vierde poging tot
coördinatie zou zijn de oprichting van een
centraal productie-orgaan op basi6 van
gemengd bedrijf, dat een pied-a-terre
vormt voor alle productie-groepen,
zonder een monopolie-positie na te stre
ven, doch uitsluitend ter wille van de
veveischte krachten-samentrekking. Mul-
tïfilm, de in Haarlem gevestigde maat
schappij neemt reeds eenigermate d.eze
positie in. hoewel ook zij zich niet in de
stiKhoruïmte kan wqntelen.
Werkzaamheid der groepen
Muliifihn heeft uit eigen productie
eenige wetenschappelijke filmpjes, die nu
in omloop gebracht worden. Zeer interes
sant is bijv. die over atoomsplitsing, op
genomen in de Philips-laboratoria.
J. C. Mol werkte afzonderlijk en filmde
vooral microscopische films. Hij vertoeft
in het Verre Oosten en maakt er een
serie kleurenfilms over Indonesië.
De groep van Alfred Mazure legt zich
vooral toe op detective-films, waarvan
reeds twee voltooid zijn, n.l. de Dick-
Bosfilm „Moord, in het modehuis" en „Ten
hoogste negen jaar". Mazure is auteur,
regisseur en hoofdrolspeler. Binnenkort
zal een begin worden gemaakt met een
nieuwe groote speelfilm, die men waar
schijnlijk „Kruis of munt" zal noemen.
Bij deze groep Maz-film treedt de
Haagsche fotograaf Piet v. d. Ham als
productieleider op. Dots Dresselhuys is
de cameraman.
De Nederlandsche Werkgemeenschap
Filmproductie (N.W.F.) bestaat uit een
aantal leden der oude garde. Namen als
Jan Hin, Jo de Haas, Allan Penning, Dick
Laan, Herman v. d. Horst, Paul Schuite-
ma, Mannus Franken, Lou Lichtveld en
E. J. Verschueren hebben een goeden
klank. Deze „oude rotten" fungeeren
beurtelings als camera-man, regisseur en
productieleider en vervaardigen vooral
documentaires, bijvoorbeeld in opdracht
van de Ned. Spoorwegen en den Weder
opbouw. Ook naar dit soort films is de
vraag groot, want de voorprogramma's in
de bioscopen hebben nog steeds een kaal
karakter.
Steun van den bioscoopbond zal echter noo
dig zijn, want vroeger wei-den buitenland-
sche voorfilms door de verhuurkantoren
gratis bij de hoofdfilm geleverd en men
kar. van een Nederlandsche maatschappij
moeilijk gratis voorfilms verwachten,, in
dien zij niet uit andere bronnen kan put
ten.
Na de bevrijding is ook een Stichting
Verzetsfilm opgericht met F. Dupont, J.
Gerdes, F. van Moerkerken en als pro
ductieleiders ir. C. J. Mol (de zoon van
den bekenden J. C.) en A. Schlösser.
K. Strooband en O. van Neyenhoff ver
richten meer eenmanswerk, zoodat men
bij hen niet zoozeer van een groep kan
spreken, doch ook zij zijn hard aan het
werk
De nabije toekomst.
Er heerscht een groote vraag naar fiiins
en de regeering heeft weinig deviezen. De
uitweg is dan: zelf doen! Waarom ook
niet? De Nederlandsche tooneelspeler
weet zich doorgaans goed aan de-eischen
van de filmtechniek aan te passen, omdat
het spel op het Nederlandsche tooneel
soberder gehouden wordt dan in de mees
te andere landen. Ons land bezit uitste
kende camera-mannen, die hun toestel
kunnen hanteeren als een groot schilder
zijn penseel. Een klein zetje van overheids
wege kan de Nederlandsche film voorgoed
in het zadei helpen en zoo bijdragen tot
een monument van volkscultuur: de na
tionale film, die gemakkelijk tot de mast&
spreekt. Een vergelijking met Frankrijk
kan misschien zijn nut hebben: ook dat
land maakt zijn meeste films voor bin-
nenlandsche productie en de bevolking
geeft er de voorkeur aan boven de meeste
massa-producten uit Amerika. De nieuwe
bloei van de Fransche film is ook door-
steun van de overheid bêreikt, en nu kan
dit land zich beroemen op een instelling
van cultureel© waarde, waarvan men zelfs
in ^iet buitenland algemeen overtuigd is.
En waarom Kennemerland, dat centraal
•gelegen is tusschen de groote steden en
in klein bestek een/ groote variatie van
terrein herbergt, niet als Nederlands
filmcentrum? De duinstreek zal allicht nog
wel een plaatsje weten in te ruimen voor
de jongste muze, als haar oudere zusters
reeds een gastvrij onthaal heben gevon
den.
D. W. B.
BINNENLAND
De Prjjsbeheersching
heeft in. de maand De
cember 2700 processen-
verbaal opgemaakt.
Het Amsterdam-
Rijnkanaal zal worden
voltooid. Gehoopt wordt,
dat het over 3 jaar
klaar "zal zijn. Dan kun
nen schepen van 4000
♦on (de groote Rijnaken)
van Amsterdam naar
den Rijn varen.
Kardinaal de Jong
ls beschermheer gewor
den van de R.K. Studen-
tenvereeniging „Veri
tas".
Prins Carnaval die
ln Limburg is uitgeroe
pen, bezocht het bal van
den Limburgschen
kunstkring te Amster
dam. Hij kwam uit Lim
burg per vliegtuig. Deze
vreemde passagier had
veel bekijks.
Twee „Catchers",
welke het Nederland
sche walvisch syndicaat
van de Britsche marine
heeft overgenomen, zijn
op weg naar Nederland.
De Tweede Kamer
komt op 19 Februari
weer in openbare ver
gadering bijeen.
Een documentaire
film over de vernielin
gen oopr de Duitschers
ln ons land aangericht
is gemaakt in opdracht
van het departement
van landbouw, visschërij
en voedselvoorziening.
Dieven maakten zich
In Rotterdam meester
van een 7-tons vracht
auto met costumes,
glaswerk, suiker, koffie
en blikgroenteh. ter
waarde van f 20.000. De
politie wist evenwel in
enkele uren de daders te
I>akken en het gestole-
ne te" achterhalen.
De luchtpostroute
naar Australië, Nieuw
Zeeland en de eilanden
groepen in het Z. W.
van den Stillen Oceaan
gaat niet meer over
Engeland, maar recht
streeks naar Australië.
Het luchtrecht is daar
om verlaagd.
Er konten 200 nood
woningen dje in Zweden
zijn aangekocht voor de
getroffen gebieden. La
ter komen er nog 500 a
r.oo. De kosten zijn i 2500
per stuk.
Ook Xederlamlsche
aandeelen op naam en
aan toonder die zich op
Fransch grondgebied
bevinden moeten in
Frankrijk worden gere
gistreerd.
Telegraafverkeer
met de Ver. Staten is
weer mogelijk.
Voor 300 ntillioen is
xeeds aan Nederland
sche bezittingen uit
Duitschland terugge
haald. Daaronder zijn
2919 paarden, 1091 kar
ren. 300 schepen, 316 lo
comotieven, 615 perso
nenwagens, 4000_jgoede-
renwagens, 500 schilde
rijen en 300 kerkklokken.
De spoordijk bij
Barneveld is gerepa
reerd. Het spoorwegver
keer op het baanvak
AmersfoortBarneveld
kan weer normaal wor
den onderhouden.
Haarlem en Omgeving.
De heer J. A. Gel-
dof, ambtenaar bij het
Prov. Waterl.bedrijf voor
Noord-Holland te BJoe-
mendaal, wordt op 1
Maart overgeplaatst naar
het Districtskantoor te
Beverwijk.
Een Kennemer jour
nalisten Ver. is opge-
richt, secretaris is de
heer G. N. Leenders. Fr.
Schuberil. 74, Heemstede.
De heer G. H. Weus-
tink, oud-insp. b»j het
L. O. en oud-lid van den
Haarl. gemeenteraad,
vierde heden in huise-
lijken kring zijn tachtig
sten verjaardag.
Haarlem en Omgeving.
Haarl. Gem. Koor
onder leiding van Jan
Booda zal Donderdag 14
Febr. in de Gent. Con
certzaal te Haarlem een
generale repetitie geven
van „Le Chant de la
Cloche" van Vincent
d" Indy. Aan dit concert
zullen medewerken eén
14-tal solisten, en de be
geleiding is in handen
van de H. O. V.
Dinsdag 12 Februari
nieuwe bonkaarten af
halen in de Vleesehhal
voor de letter V.
Tweetal voor predi
kant der Ned. Herv.
v Kerk te Zandvoort: ds.
H. Brinkman te Ame-
rongen en ds. A. Mout
te Kollum.
Ds. A. Verhagen te
Lisse is beroepen bij de
Gevet. Gemeente te
Benthuizen.
Aan de VrUe Uni
versiteit te Amsterdam
is geslaagd voor het
prop. examen Theologie
(Cum laude) de heer D.
J. Boos uit Aerdenhout,
