Effecten- en Geldmarkt
De tuberculose
Een kleine Republiek
Spaarcertificaten in den handel;
conversie van pandbrieven begonnen
Op Vrijdag 8 Febr. j.l. heeft de Amster-
damsche beurs een injectie gekregen,
waardoor de levensgeesten van den bloed
armen patient een weinig zijn opgewekt.
De 2Vs Spaarcertificaten zijn op dien
dag tot de noteering toegelaten, nog wel
in zeven „tapes", welke men zich voor een
aantal van de meest courante fondsen uit
den goeden ouden tijd herinnert. Gelijk te
wachten was overtrof de vraag aanstonds
het aanbod, dat grootendeels kwam van
hen, die door aankoop van 300 Spaar
certificaten uit "geblokkeerd tegoed ge
noemd bedrag wilden vrij maken. De
vraag is grootendeels afkomstig van de
grootere beleggers, met name van rechts
personen, welke niet mochten inschrijven,
maar die de Spaarcertificaten terecht als
een welkome tijdelijke belegging beschou
wen, vooral nu het afloopend schatkist
papier niet wordt vernieuwd. Geen won
der dus, dat de koers zich onmiddellijk bo
ven pari stelde en in den loop van de
week tot 101 opliep. Ook op dezen koers
immers zijn de certificaten nog een aan
trekkelijk bezit, want zelfs bij den kos-
tenden prijs van 102 wordt nog een
netto-rendement van 2 #/o gemaakt als men
de stukken iot den datum van aflossing
behoudt, terwijl men er wel zeker van kan
zijn dat ze tusschentijds op de beurs grif
koopers zullen vinden. De Certificaten
zijn dan ook zonder twijfel het meest po
pulaire fonds van de beurs en het is al
leen maar jammer, dat de levendige han
del, welke er de eerste dagen na de in*
iroductie in bestond, vermoedelijk slechts
van korten duur zal zijn. Men schat het
geplaatste bedrag op niet meer dan 150
millioen en het laat zich aanzien, dat dit
na verloop van eenigen tijd grootendeels
in vaste handen zal zijn overgegaan. De
injectie is dan" weer uitgewerkt en de in
dolentie van den patient zal dan vermoe
delijk nog grooter zijn dan voorheen. Kon
vroeger de beurs al niet uitsluitend van
beleggingsaffaires bestaan, thans is dit in
nog sterkere mate het- geval, omdat de
opbrengst van verkochte effecten, ook al
zijn ze met vrij geld gekocht, op geblok
keerde rekening moet worden geboekt. De
maand Januari heeft nog redelijke omzet
ten opgeleverd c.a. 20 millioen van
wege de belegging van geblokkeerde gel
den, maar nu deze operaties grootendeels
achter den rug zijn, valt niet te bevroeden
waar de handel thans vandaan moet ko
men. Misschien dat deze en gene zich door
de hooge koersen van staatsfondsen tot
verkoop geneigd voelt, maar hij staat dan
aanstonds voor de vraag wat voor het
beschikbare bedrag moet worden terugge
kocht. Er is echter nauwelijks keuze meer.
Men kan toch ook niet al zijn geld in de
z.g. Amerikaansche pandbrieven beleggen,
hoewel enkele daarvan ook thans nog aan
trekkelijk zijn.
Waarlijk, de belegger "komt steeds meer
in een dwangpositie, welke met name voor
de bestaansmogelijkheid van den kleinen
rentenier bedenkelijk wordt. Kon hij tot
dusver nog blij zijn met zijn 3>/2 pand
brieven, ook hierop wordt thans een aan
slag gedaan. De Nederlandsche Hypotheek
bank is de eerste, die met toestemming
van Rechtsherstel 16 millioen pandbrie
ven gaat uitloten, welker opbrengst men
in geblokkeerd geld kan ontvangen of in
3 pandbrieven kan herbeleggen. Tot op
zekere hoogte een gedwongen conversie
De kolennood
en de Haarlemsche scholen
Voorloopig nog slechts
4 dagen school
Wegens den kolennood zijn de Haar
lemsche scholen voor Lager Onderwijs
reeds eenigen tijd slechts 4 dagen in de
week geopend. Er wordt, les gegeven op
Dinsdag, Woensdag, Donderdag en Vrij
dag. De vrije Woensdagmiddag is voorloo
pig vervallen. Uitgezonderd zijn de scho
len voor buitengewoon lager 'onderwijs,
die ook op Maandag geopend zijn.
Wij hebben geïnformeerd of al gauw
verwacht kan worden, dat net onderwijs
weer uitgebreid kan worden. Ons werd
evenwel verzekerd, dat daarop geen kan6
is. De brandstoffen-positie is voor de
scholen daarvoor te ongunstig. Alleen om
dat het vrij zacht weer is en er dus niet zoo
hard gestookt behoeft te worden, is het
mogelijk een nieuwe inkrimping te ont
gaan. „Wij houden ons.hart vast als het
nog eens flink zou gaan vriezen" zoo
werd ons gezegd. Het laat zich dus wel
aanzien, dat de 4 dogen school het geheele
stookseizoen nog gehandhaafd zullen moe
ten worden.
AGENDA.
ZATERDAG 16 FEBRUARI
Stadsschouwburg: Ik zie, ik zie wat jij
niel ziet. 20 uut. Begijnhofkapel: Recital
"Wouter de Geus. Rembrandt: Ergens in Ne
derland, 14, 16,15, 19 en 21.15 uur <io j.).
Cinema Palace: Tarzan, 14, 16,15, 19 en 21.15
uur (14 j.). Luxor: Als mannen begeeren, 14,
16.15, 19 en 21.15 uur (18 j.). Frans Hals: Roes
14. 16.30, 19 en 21.15 uur (18 j.).
ZONDAG 1" FEBRUARI
Stadsschouwburg: Ik zie, ik zie, wat jij
niet zitff 14 en 20 uur. Bioscopen: als Za
terdag.
MAANDAG 18 FEBRUARI
Stadsschouwburg: charlotte Köhler, Fras-
q'ulta, 20 uur. Begijnhofkapel: Lezing
..Destins de Paris", 20 uur. Bioscopen: als
Zaterdag.
dus. Reeds is het voorbeeld door de Hy
potheekbank voor Nederland gevolgd, die
4.2 millioen 3l/2 pandbrieven uitloot
op dezelfde voorwaarden. Het spreekt wel
vanzelf dat nog vele hypotheekbanken
zullen volgen teneinde op de tot 3Va a
gedaalde hypotheekrente nog een redelijke
marge te kunnen verkrijgen. Voorloopig
zal met het feit moeten worden gerekend,
dat de Nederlandsche regeering een rente
stand van hoogstens 3 wenscht, in na
volging van de rente-politiek in het bui
tenland, waar men de norm nog lager ge
steld heeft.
Intusschen houdt de geldruimte, hetgeen
blijkt uit de hooge koersen voor staats
fondsen en pandbrieven en uit het dalende
disconto van schatkistpapier, aan. Blijkens
den weekstaat der Nederlandsche Bank
is de biljettenc'irculatie in de week van
4—11 Februari piet 35 millioen gestegen
tot 1846 millioen, gevolg van inciden-
teele deblokkeeringen en van de kasbe-
hoeften der schatkist. De storting op de
Spaarcertificaten per 15 dezer zal hierin
verandering brengen, maar of de stijging
der papiercirculatie dan blijvend tot staan
zal komen, slaat nog te bezien.
Een nieuwe
Volkstelling?
Als sluitstuk
op de reconstructie
der Bevolkingsregisters
Er wordt, naar wij vernemen, gedacht
over het binnenkort houden van een
Volkstelling in ons land. Een beslissing is
nog niet genomen, maar de wenschelijk-
heid daarvan wordt gevoeld als een sluit
stuk op de reconstructie der Bevolking
registers die in alle gemeenten heeft
plaats gehad.
Als de nieuwe.volkstelling er komt, zal
van die gelegenheid gebruik gemaakt
worden om de gegevens die men op het
Haarlemsche bevolkingsregister heeft, te
vermeerderen. Meermalen is betreurd, dat
de bewoners niet naar leeftijd gegroe
peerd zijn, zoodat men niet weet hoeveel
inwoners men in de verschillende leef
tijd-groepen heeft. Bij het beoordeelen
van tal van vraagstukken is dat ge-
wenscht. Zoo weet men niet eens wie de
oudste inwoner van Haarlem is.
Het was niet mogelijk deze rubriceering
te maken bij de reconstructie, maar bij
het verwerken van de gegevens van de
Volkstelling kan dit wel.
Een proteststaking
te Amsterdam
Ontevreden
brandstof-werkers
Vrijdag zijn de arbeiders van de in Am
sterdam gevestigde brandstoffenhandcla-
ïen in staking gegaan, als protest tegen
het nog niet beantwoorden door den rijks
bemiddelaar van het verzoek om loons-
verhooging. Eenigen tijd geleden is een
verzoek ingediend om het loon voor een
volwassen arbeider op 48.per week
vast te stellen. Nadat de arbeiders met de
Eenheids Vak Centrale overleg hadden
gepleegd, is besloten om 24 uur in sta
king te gaan.
Er is op het Amstelveld, onder leiding
van de E.V.C. een vergadering gehouden,
De mogelijkheid is niet uitgesloten, dat,
indien tot loonsverhooging wordt overge
gaan, als gevolg hiervan en van de zeer
hooge transportkosten de kolenprijzen
zullen stijgen.
De Italiaansche consultatieve Vergade
ring heeft de voorstellen tot invoering van
evenredige vertegenwoordiging en stemplicht
aangenomen, (Reuter).
De staking op Seliipliol
De staking van werklieden die aan de
bouwobjecten van Schiphol werken, duurt
nog voort. Te Amsterdam vergaderden
Vrijdag de stakende werklieden met af
gevaardigden van de diverse arbeiders
organisaties.
De werken op Schiphol zijn tot heden
in regie uitgevoerd, doch worden nu weer
gebracht m den vorm van „aangenomen
werk". De aannemers wenschten geen
voortzetting van de contact-commissie in
dezen vorm.
Van arbeiderszijde wenscht men even
wel dit stuk bereikte medezeggingschap,
vooruitgegroeid op de voorontwerpen be-
drijfsordening, niet prijs te geven.
Er werd besloten zoo spoedig mogelijk
tot een bespreking te komen tusschen de
contact-commissie, de stakingscommissie,
de gemeente en de aannemers, om een
oplossing uit de moeilijkheden te zoeken.
De safe van een zwart-handelaar
Een coniroleuv van den C.C.D. werd mede
gedeeld, dat een bekende zwarthandelaar te
Schiebroek zijn safe na de safeblokkeering
had leeggehaald. In verband hiermede werd
contact gezocht met den inspecteur der be
lastingen en eenige dagen later deelde deze
mede, dat de betrokkene en de directeur van
de bank waren gearresteerd, daar laatstge
noemde had bekend na de blokkeering de
safe van den zwarthandelaars en diens huis
houdster te hebben geopend, waarvoor hij
f 1500 had ontvangen. De huishoudster* be
kende ook, doen de handelaar bleef ontken
nen. voor een bedrag van f 100 000 aan
schuldbekentenissen werd achterhaald.
in Haarlem en omgeving
Gebrek aan plaatsruimte
Reeds eenige keeren wezen wij op de
toeneming van de tuberculose in de oor
logsjaren. Wij vernemen dat in de stijging
nog steeds geen stilstand gekomen is. Het
sterftecijfer aan t.b.c. voor Haarlem over
1945 is nog niet bekend, maar wel weet
men dat het belangrijk hooger is dan over
1944. Ook het aantal nieuwe aanmeldin
gen aan het Consultatiebureau te Haar
lem vermindert helaas nog niet.
In andere deelen van Nederland heeft
men dezelfde ervaring. Er is op dit oogen-
blik een groot tekort aan ruimte in de sa
natoria. Alle inrichtingen hebben wacht
lijsten moeten aanleggen voor patiënten
waarvoor opneming gevraagd wordt. Met
steun van de overheid worden plannen
uitgewerkt om het aantal bedden in de
sanatoria te vermeerderen, maar daarbij
doen zich natuurlijk moeilijkheden voor.
omdat er een tekort aan materialen is.
Ook te Haarlem zit men met de plaats
ruimte. En nu verkeeren wij hier nog in
vrij gunstige omstandigheden, omdat men
het „Brederodeduin" in Bloemendaal heeft
en bovendien het ziekenhuis voor tuber
culoselijders in Aerdenhout. (Het filiaal
van het St. Elisabeths Gasthuis, waarover
wij onlangs schreven.) Indertijd bestond
de verwachting, dat er ook wel plaats zou
komen voor Haarlemmers in het Noodzie
kenhuis, dat net Roode Kruis in een der
paviljoens van het Provinciaal Zieken
huis te Bloemendaal geopend heeft, maar
in de practijk blijkt dit niet mogelijk.
Alle beschikbare ruimte is noodig voor de
zieken uit de illegaliteit, terwijl er ook
bedden gereserveerd moeten worden voor
de gerepatrieerden uit Ned. Indië.
Een gelukkige omstandigheid was ook,
dat Haarlem niet minder dan 25 patiënten
naar Zwitserland mocht sturen. In ver
houding van het aantal uit heel Neder
land was dat hoog.
Dezer dagen is ook het dagverblijf op
het Brederodeduin weer geopend. Er zijn
nu nog slechts 8 a 9 patiënten, maar over
enkele dagen wordt het maximum van 20
bereikt.
Aan het Consultatiebureau te Haar
lem staan niet minder dan 41 pa
tiënten ingeschreven die in de een of
andere inrichting opgenomen moeten
worden. Daaronder zijn 13 kinderen.
Natuurlijk wordt getracht de huisverple-
ging zoo goed mogelijk te doen zijn. Vele
patiënten hadden evenwel een tekort aan
linnengoed. Gelukkig heeft men nu van
de Distributie 150 lakens en 100 sloopen
gekregen. Het is nog niet genoeg, maar
men is blij, dat pok deze 'voorziening
weer begint te loopen.
Op het eiland Hispaniola, het eerste land
dat Columbus bereikte op zijn reizen naar
eeri onbekende, nieuwe wereld, leeft de
Dominikaansche Republiek, die wij ook
kennen als Santo Domingo, Haiti's buur.
Een kwade buur is slechter dan een
verre vriend: het is nog niet heel lang
geleden dat de Dominganen eenige tien
duizenden Haltianen afslachtten, die ala
landarbeiders op hun grondgebied toef
den.
De Domingaan, die halfbloed is, veracht
den Haïtiaan, die neger is. De rassenwaan
is geen Duitsche uitvinding. Dat merkt ge
in heel het werelddeel Amerika. Tot onze
eere merkt ge het 'l minst >n Curacao en
Suriname Dat mogen sommigen onzer wel
eens overdenken.
De Dominikaansche Republiek is onge
veer zoo groot als België en ge moet het
woord „Republiek" in Latijnsch-Ameri-
kaanschen zin opvatten. De groote man,
Rafaële Trujillo, die zich „de weldoener
des vaderlands" doet noemen in alle
staatsstukken waarin zijn naam voorkomt,
is een dictator die met ijzeren hand re
geert. „De staat ben ik" zou deze kleine,
tengere, donkere man kunnen uitroepen.
Don Rafaële zegt het niet, doch hij han
delt er terdege naar. Het is een wonder
lijk mannetje. Natuurlijk is hij opper
generaal. Natuurlijk „doctor". En natuur
lijk is hij gul voor zijn vrienden (of wie
zich zoo noemen) en ijzerhard voor zijn
vijanden.
De Weldoener houdt van moderne din
gen, al is zijn hoofdstad, die zijn naam
draagt, mooi en interessant in haar oud
ste wijken, waar een prachtige duistere
kathedraal van een ver verleden spreekt.
De weldoener heeft verordonneerd dat
elke gevel in de hoofdstraat zijner hoofd
stad, door wie het huis ook bewoond zij,
een felle lichtreclame drage. Hij wil bio
scopen en breede autowegen zien. Hij liet
aan het strand een van de fraaiste, mo
dernste en duurste hotels zetten, die in
Amerika bestaan. Zoo krijgt dit stadje van
nauwelijks tachtigduizend inwoners den
uiterlijken schijn van grootsteedschheid,
die den Weldoener welgevallig is.
Wie de lof van den Generalissimo niet
zingen zoü, krijgt het te bezuren, wie den
grooten man niet alle grootheid toewie-
rookt, die hij zich zelf heeft toegedacht,
zal er voor hebben te boeten. Zoo is de
atmosfeer voor den Europeaan er danig
benauwd, al moge erkend worden, dat de
Weldoener ook goede dingen heeft bereikt.
Vooral op economisch gebied, op dat van
hygiëné en onderwijs is het kleine land,
dank zij doctor Rafaële Trujillo y Molina,
danig vooruit gegaan gedurende de decen
niën, dat zijn ijzeren hand er doet wat z»j
wil.
Een Amerikaanseh blad schreef onlangs:
„dat Trujillo iets uit de staatskas zou ne
men is onwaar, want. de staatskas is Tru
jillo en wie zou van zich zelf nemen?"
Zoo is de groote Weldoener een schatrijk
man.
Eens verordonneerde hij dat alle inwo
ners zijner republiek schoenen moesten
dragen. En de kranten juichten de lof van
den grooten man, die zijn volk opstootte
in de vaart van den nieuwen tijd. Doch
achter hun hand fluisterden de Dominga
nen dat Don Rafaële, de weldoener, de
eenige eigenaar was van de eenige schoen
fabriek des lands,
En ook is het ijzeren regel, dat een Se
nator een auto moet bezitten. Verbaast het
u te vernemen dat de auto-import geheel
in handen is van Trujillo's familie en dat
bij tijd en wijle eenige senatoren worden
ontslagen en eenige plaatsvervangers wor
den benoemd die geen auto bezitten?
"Een rijk landje is niettemin, de Domini
kaansche Republiek, met bodemproducten
in overvloed en met suiker als voornaam
ste exportartikel. Helaas kelderde in den
oorlog, de gansche handelsvloot. Trotsch
ging de Dominikaansche vlag ten ondèr
aan alle masten. De vloot bestond uit zes
schepen.
Er is een kleine universiteit met groote
professoren. Trujillo haalde, triomfantelijk
c-n wijs, uit Europa geweken geleerden en
kunstenaars naar zijn land en eenige dui
zenden Joden, uit Duitschland gevlucht,
werden er gaarne toegelaten. Zoo ontstond
een Joodsch landbouwcentrum welks mo
derne methodiek der Republiek ten goede
kwam.
Voor ons is dit land niet onbelangrijk,
omdat het dicht bij .Curagao ligt. En Prin
ses Juliana bezocht het gedurende eenige
uren op haar terugweg van Curagao naar
Canada in 1944. Toen was het dat Don
Rafaële. omstuwd door zijn trotsche lan-
eiers op kleine zwarte paarden de Neder
landsche Prinses eer bewees en Haar be
giftigde met de hoogste orde des lands.
Het is goed te dwalen door de hoofd
stad, Ciudad Trujillo. Het is ontroerend
in de duistere kathedraal te staan bij den
schrijn, die Columbus' stoffelijke resten
heet te bevatten, of in een klein park de
martiale marschmuziek van een soldaten-
orkest te beluisteren.
Niet zoo mysterieus is dit land als het
vreemde Haïti, doch romantisch genoeg
in zijn samengang van oud en nieuw, van
wreedheid en streven naar de goede din
gen der vrijheid, die men democratie
noemt.
De weldoener schijnt onbedreigd in zijn
grootheid en splendour. Ook dit is schijn.
De dagen der Latijnsch-Amcrikaansche
benefactores del patria zijn geteld.
En de Dominikaansche Republiek wacht
op haar toekomst en ontplooiing.
Zij bezit tallooze mogelijkheden daartoe.
Mr. E ELIAS.
EEN FAMILIE VAN KOSTERS.
Te Maastricht vierde de koster van de
parochie „St. Pieter". M. Rosier, zijn zilveren
jubileum. Bij dit jubileum valt aan te tee
kenen, dat het kosters-ambt reeds door zijn
vader, grootvader, overgrootvader, en ver
dere voorouders ruim 400 jaar in dezelfde
familie werd waargenomen. De familie heeft
al 4 parochiekerken ln de achter ons liegende
eeuwen bediend.
Aan boord van den in de Aiuslerdautseiie haven Uggendeii torpedojager
„Evertsen" heeft de beëedigrine: van vier marine-officieren door den
commandant. Ik. ter Zee 1ste klasse G. P. Kuiler, plaats gehad. (P.)
