De Hoofdzaak
Tweede conferentie te Batavia gehouden
Russen vertrekken uitBornholm
Tegenstrijdige berichten over Iran
«oo ,a,„=a..K No T T 1 Tl H OT A1 T TTT "IA I Ma"",1"s '8 M,,n
Bureaux: Kenncmorlaan 154. II* IJ I VJ V I V—y M II I VI I I I Uitgave van de Stichting
IJmuiden - Telefoon 5437 ^7 V Voorlichting te Haarlem.
Kennemer Editie van Haarlems Dagblad
Abonnementenp. week 31 cfc.
Directeur-Hoofdredacteur: Robert Peereboom per kwartaal f 4.
■VERKIEZINGEN zijn op til en wi;
interesseeren ons allen voor de ont
wikkeling van 'het binnenlandsche poli
tieke bestel, dat een zekere mate var
nieuwe oriënteering en concentratie van
groepen heeft voortgebracht en nu een
vrij duidelijk beeld oplevert. Al vraagt
men zich in menig opzicht nog af, wat
eruit groeien moet. De Indonesische
kwestie heeft ten laatste het stadium der
actieve onderhandelingen op een bepaal
den grondslag bereikt, er is een procedure
vastgesteld en de vooruitzichten .zijn hoop
voller geworden. Wij hebben te weinig
brandstof om ons behoorlijk te verwarmen,
maar er is genoeg te eten en ondanks
den nood in vele deelen der wereld zul
len wij er wellicht in slagen, deze geluk
kige positie te handhaven. Het verkeers
wezen lijdt nog aan vele tekortkomingen,
maar heeft sneller verbetering ondergaan,
dan wij eigenlijk hadderi durven hopen.
De geïnundeerde polders zijn drooggelegd.
Er wordt door velen hard gewerkt. Eco
nomisch schijnt de toestand niét zoo heel
slecht. Er heerscht nog veel verwarring
in de geesten en Nederland is belast met
naweeën van den oorlog, die zich in
ondermijning van de rechtszekerheid, in
de remmende wei king van een ongeken
de bureaucratie, in de rampzaligheden
van het verdeeldheid-wekkende zuive
ringsproces en in een groot aantal
knoeierijen en fraudes uiten. Maar al deze
ellenden worden herkend en ook wel reeds
bestreden. De gezonde geest van het volk
zal ze tenslotte weten te overwinnen. Wij
bezitten een vertrouwen in onze volks
kracht, dat zich niet door tegenslagen laat
ontmoedigen.
Maar ondanks dit vertrouwen blijft een
schaduw over alles hangen. Want de
hoofdzaak blijft onopgelost. Die ligt be
sloten in de vraag: Wat is onze toekomst
als volk? Welke kans hebben wij, om onze
vrijheid te behouden tot eigen ontwikke
ling naar eigen aard onder ons eigen be
wind? Wij zijn geen neutraal land meer
Die waarheid is duizenden malen geschre
ven en uitgesproken en iedereen heeft
haar vernomen, ofschoon lang niet ieder
een haar heeft beseft. Wij moeten een
actieve buitenlandsche politiek voeren.
Dat is erbij gezegd. En het heeft in dit
blad, in vele artikelen op deze plaats, tot
een reeks beschouwingen aanleiding ge
geven waarin met name de noodzaak van
oriënteering naar het Westen en de nood
zaak van de aansluiting bij een groot
geheel naar voren zijn gebracht. Aange
zien werkelijke vereeniging van volken,
met behoud van hun eigen karakter en
eigen bewindsvorm, in de moderne we
reld alleen geslaagd is in den vorm van
Federale Unie, heb ik veel aandacht aan
dat onderwerp waarover in ons land
vrijwel geen litteratuur bestaat ge
schonken. Herhaaldelijk heb ik er de aan
dacht op gevestigd dat al het gepraat over
en al het werken aan ons binnenlandsche
politieke bestel tenslotte geen uitkomst
kan bieden, tenzij onze toekomst als vrij
volk gewaarborgd is. Meer dan eens heb
ik er verwondering over geuit, dat onze
regeering, met name de minister van Bui
tenlandsche Zaken, zich op dit stuk in een
volkomen zwijgen is blijven hullen. Zij
heeft veel gezegd over vernieuwing op
menig gebied, maar geen woord over ver.
nieuwing op dat, hetwelk tenslotte al het
andere beheerscht: dat der buitenlandsche
politiek. Eigenlijk gedraagt zij zich alsof
wij nog een neutraal land zijn.
En merkwaardigerwijze doet de Pers dat
ook. Zij niet alleen, maar alle schrijvers
van brochures en andere publicisten laten
de hoofdzaak onaangeroerd. Er wordt wel
over buitenlandsche kwesties geschreven
sommige bladen schenken er heel veel
aandacht aan maar op een wijze, alsof
het slechts disputen tusschen andere mo
gendheden geldt en wij er buiten staan.
Alsofwij nog neutraal zijn.
Maar dat zijn wij niet! De spanning, die
nu tusschen de groote mogendheden
heerscht, raakt direct ons levensbelang en
onze toekomst. Allerlei menschen beseffen
dat en spreken erover. Sommigen zijn
pessimistisch, anderen bezorgd. Maar er
lijkt wel een soort geheimzinnige afspraak
te zijn om er in hel openbaar niet over te
schrijven of redevoeringen over te houden.
Het ..politiek gesprek" over onze toekomst
als volk, over het beleid tot behoud van
ons volksbestaan wordt angstig vermeden-
Er wordt schuilevinkje gespeeld met de
werkelijkheid. Het gedrag van den struis
vogel wordt natuurgetrouw nagebootst.
Het verheugt mij dus dat ïkseinde!ijk
niet meer de eenige ben, die deze zaken
openlijk bespreekt. In een hoofdartikel in
Vrij Nederland van 16 Maart onder den
titel „Waar staat Nederland?" stelt prof.
dr. P. Geyl de zaak eveneens aan de orde
en zegt ronduit: „Ons openbare leven zal
pas uit zijn beklemming van onwaarach
tigheid, van futiliteit, van verwarring en
doelloosheid verlost kunnen worden, wan
neer wij de discussies over dit punt in
ernst en met een vol besef voor wat er
voor onszelf op het spel staat, gaan
voeren."
Hij zegt meer ronduit. Hij constateert
een stemming van onbevredigdheid, van
ontgoocheling en noemt, evenals ik dat
gedaan heb, onze positie in de wereld als
hoofdoorzaak. Hij schrijft over het onbe
stand besef dat het in de wijde wereld
niet goed gaat, dat opnieuw gevaarlijke
Internationale spanningen zich aan het
vormen zijn en dat wij daartegenover even
hulpeloos en even passief staan als in de
Opheffing der intemeeringskampen op Java?
Zaterdagmiddag is in Batavia een
tweede conferentie gehouden tusschen
Nederlanders eu Indonesiërs ten huize
van den Britschen gezant. In het ofïi-
cieele communiqué wordt gezegd:
„Er werd een overeenkomst bereikt
over de te volgen procedure en er wer
den subcommissies ingesteld, die be
paalde aangelegenheden in bijzonder
heden zullen bespreken. Zoodra de rap
porten der subcommissies ontvangen
zijn, zal een nieuwe bijeenkomst worden
gehouden/'
Een Britsche zegsman zeïde aan Uni
ted Press, dat men altijd een eind op
streek is, als eenmaal tijdens een con
ferentie de subcommissies aan het werk
zijn, hoewel subcommissies normale
dingen zijn voor de bespreking van
technische zaken. De conferentie heeft
twee uur geduurd, de volgende ontmoe
ting wordt aan het begin van deze week
verwacht.
Een officieele zegsman, die zeer in
genomen was met de vorderingen, ver
klaarde dat alles op regelmatige wijze
was verloopen.
De Nederlandsche geinter-
neerden op Java.
Volgens een bericht van den onder
geallieerde controle staanden radio-zen
der te Batavia heeft de TRI (het leger
der Indonesische republiek) besloten
een groot aantal intemeeringskampen
in de binnenlanden van Java op te hef
fen en alle geïnterneerden in eenige
daartoe bestemde gebieden in Midden-
Java samen te brengen.
Blijkens mededeelingen van een Indo-
nesischen woordvoerder hebben in de
laatste dagen besprekingen 'tusschen
Sja'hrir en verschillende hooge TRI-
functionarissen over deze kwestie plaats
gehad.
Over deze besprekingen is thans nog
te weinig bekend, om met eenige mate
van zekerheid te kunnen zeggen, of deze
maatregel al dan niet als een inleiding
tot het overbrengen van 20.000 geinter-
neerden naar de onder Britschecon
trole staande gebieden kan worden be
schouwd, evenmin is de plaats, waar de
geëvacueerden zullen worden bijeen
gebracht, reeds bekend.
De gebroeders de Vilder
voor liet Anisterdamsche Hof.
Heden stonden voor het Bijzonder
Gerechtshof te Amsterdam de broeders
A. F. en C. F. de Vilder terecht, volgens
het A.N.P. wellicht de grootste, althans
de meest bekende collaborateurs van
ons land. Zij werden bij dagvaarding er
van beschuldigd, dat zij als directeuren
en bestuurders van de N.V. Amsterdam-
sche Ballast Maatschappij opzettelijk
ten voordeele van den vijand, materia
len hadden geleverd en werkzaamheden
hebben doen uitvoeren. Ook het aan
leggen van betonnen startbanen in de
vlieghaven te Schellingwoude en de
vliegvelden op Schiphol, Valkenburg en
Katwijk, Deelen, Twente en Oldenzaal.
Verder werd ten laste gelegd het be
schikbaar stellen van arbeiders voor de
bediening van machines die gebruikt
werden voor werken aan de Duitsehe
kustverdediging in Nederland.
De verdachten verklaarden, dat zij
alleen het grondwerk voor de startbanen
hadden gemaakt. De betonnen boven
bouw was van een Duitsehe firma.
Als getuige werd gehoord dr. Hirsch-
feld, destijds secretaris-generaal van
Handel en Nijverheid. Deze deelde mede,
dat op 31 Mei en 7 Juni 1940 door de
secretarissen-generaal vergaderd is.
Richtlijnen werden vastgesteld die in
hielden, dat werken aan vliegvelden, als
die gevorderd zouden worden, zouden
worden toegestaan als zij vielen onder
„onderdak" voor een bezettingsleger.
De president las een stuk voor uit de
richtlijnen waaruit zou blijken, dat alle
werken aan versterking van militaire
objecten ongeoorloofd waren.
Bevin
herhaalt aanbod
van vriendschap
In een rede te Port Talbot heeft de Brit
sche minister van Buitenlandsche zaken,
sprekende over de rede van Churchill te
Fulton, gezegd dat de politiek van de Brit
sche regeering nauwkeurig ls uiteengezet ln
de verklaring van den minister voor 't par
lement, waarin hl) zich bereid verklaarde
te pleiten voor een vijftigjarig vriendschaps
verdrag met Sovjet-Rusland. Bevin zeide:
„Ik smeek mijn vrienden, dit aanbod niet
belachelijk te maken. Het is in ernst ge
daan en ernstig gemeend ik wil er aan
vasthouden ondanks alle eventueele teleur
stellingen. Ik wil niets doen dat de eene
massa menschen tegen de andere zou kun-
pen opzetten: ik wil niets doen dat ook
maar naar agressie zou zwemen en ik doe
een beroep op andere landen om alle agres
sie door propaganda of zeuuwoorlog te ver
mijden."
Bevin verklaarde verder uitdrukkelijk dat
over de rede yan Churchill van te voren
geen overleg is' gepleegd.
Nadat de Sovjet-Russische autoriteiten
op het Deensche eiland Bornholm Zater
dag aan de Deensche autoriteiten hadden
laten weten, dat de Russische troepen in
de eerstkomende dagen een begin zouden
maken met de ontruiming van dat eiland,
begon reeds dienzelfden dag de evacuatie
het Sovjet-garnizoen. Sovjet-Russi
sche transportschepen kwamen aan en
onmiddellijk werd begonnen met het in
laden van materiaal en het inschepen der
roepen. Volgens Rnssische mededeclin-
rcii zal de ontruiming in' de eerste week
van April voltooid zyn.
Dc Kopenhaagsche pers prijst de disci
pline van het Russische garnizoen en acht
het een bewijs voor het vertrouwen tus
schen beide partijen dat de evacuatie
onderhandelingen mondeling werden ge
voerd.
Sovjet-troepen' in O. Duitschland
vervangen.
Reuter bericht:
„Het Russische leger trekt uit Oost-
Duitschland terug en wordt vervangen
door een klein, goed-gedisciplineerde en
uitgeruste militaire politiemacht", aldus
meldt een correspondent van de „Obser
ver". Naar schatting is reeds 75 procent
van de oorspronkelijke bezettingstroepen
vertrokken. De rest zal in de komende
weken vertrekken.
Het terugtrekken der troepen is vrijwel
onopgemerkt geschied. De reden schijnt
een politieke te zijn. Men heeft zich te
Moskou gerealiseerd, dat het Sovjet-Rus
sische prestige en haar politieke invloed
ernstig hebben geleden onder de excessen
van de ongedisciplineerde soldaten en
deserteurs. Volgens hetzelfde bericht zou
den de Russen aan het Duitsehe bestuur
hebben beloofd, hun aanspraken op her
stelbetalingen te zullen matigen en grond
stoffen in te voeren.
Repatrieering
Het m.s. Tabinta heeft den 14en Maart
de haven van Tandjong Priok verlaten.
Men verwacht het schip, dat 856 repatri-
eerenden aan boord heeft, den 29en Maart
te Suez. De algemeene gezondheidstoe
stand aan boord is goed.
Goudschat op straat gevonden
Het was naar alle waarschijnlijkheid
een militaire vrachtwagen, die de ba
gage van repatrieerende Canadeezen
moest vervoeren en daarbij in Haarlem
een kist verloor, die op de straat uiteen
spatte. Het verlies werd blijkbaar niet
bemerkt en. de fonkelende inhoud van de
kist lag verspreid over de straat. Gouden
horloges, armbanden, ringen, broches,
kortom alle mogelijke sieraden lagen hier
gewoon te grabbel. Een handvol thee, een
aantal sigaretten, een stuk krantenpapier
met koffie zorgden voor het contrast.
De goudschat werd gevonden door een
bejaard echtpaar, dat al het moois moei
zaam vergaarde en denzelfden nacht nog
aan het politiebureau bezorgde. Het wach
ten is thans op den verliezer.
Wie legt de kwestie aan de UNO voor?
Aangezien volgens een bericht uit gezag'
hebbende kringen te Washington de regee-
ring der Vereenlgde Staten besloten lieeft
de Iruansche kwestie aan den Veiligheids
raad voor te leggen, indien de Iruansche
regeering dit zelf zou nalaten, mag worden
aangenomen dat deze aangelegenheid ln
leder geval door den Veiligheidsraad zal
orden behandeld. De berichten over de
Sir Arddbald C'lark Iterr verlaat met Sir T/ouls Mouutbntieu, de geallieerde
opperbevelhebber, het vliegveld Kallnng na zijn aankomst te Singapore, (P)
periode vóór den oorlog. Hij schrijft: „Het
internationale bepaalt het nationale leven.
Een nationaal leven, waarin bezinningen
op de problemen van het internationale
en de daaruit voortkomende doelbewuste
actie ontbreken, krijgt iets onwezenlijks
en vervalt tot onvruchtbaarheid en on
lust." Op zijn beschouwing zal ik morgen
verder üyjaaa.
Weerbericht
Geldig tot Dinsdagavond. Zachter weer.
MatJge. later aan de kust tijdelijk krach
tige wind tusschen Zuid en Zuidwest.
Meest zwaar bewolkt. Geen regen van
beteeeknis. Verdere stijging van tempe-
stappeu die de Iruansche regeering ln deel
kwestie zal nenien z(jn nog zeer verward en
spreken., elkander herhaaldelijk tegen.
Zaterdag meldde A. F. P. dat de Iraan-
sche minister van oorlog, Ahmadi, voer
radio Teheran had tegengesproken dat hij
verklaard zou hebben, dat de Iraanschè
kwestie aan den Veiligheidsraad zou wor
den voorgelegd. Daartegenover meldde Reu
ter Zondag dat de Iraansclie ambassade te
Washington had verklaard, de Iraansclie
kwestie nog ln den loop van Zondag in den
vorm van een profest aan den Veiligheids
raad te zullen overhandigen.
Eveneens volgens A. F. P. zou Rusland
Iran hebben „aangeraden" geen beroep op
den Veiligheidsraad te doen,
United Press meldt uit Londen, dat be
trouwbare berichten spreken van aan den
gang zijnde geheime onderhandelingen tus
schen Sovjet-deskundigen en den Iraan-
scheri premier. Sultaneh of diens vertegen
woordigers over de Russische aanspraken
op de exploitatie van Iraansclie oliebronnen.
Walserij-Oost
Het werk nog niet hervat
De directie van het Hoogoven'oedrijf
deelt het volgende mede:
In het midden van de vorige week is
aan alle arbeiders, die behooren tot het
personeel van de walserij en genegen wa
ren alle voorkomende werkzaamheden te
verrichten, medegedeeld. <lat zij het werk
op Maandag 18 Maart konden hervatten.
Naar aanleiding van deze mededeeling
meldde zich in den loop van Vrijdag vrij
wel het voltallige personeel voor hervat
ting van het werk aan; met uitzondering
echter van de ovenmannen.
Toen hedenmorgen de fabriek was open
gesteld, kwamen de ploegen inderdaad
vrijwel voltallig op. Het bleek, dat slechte
een deel der opgekomen arbeiders bereid
was, het werk van de stakende ovenman-
nen over te nemén (zulks ondanks den
afkeer der arbeiders van de staking en
de daarbij gevolgde methode en in strijd
met wat de directie na het publiceeren
van de voorwaarden in haar oproeping
meende te mogen verwachten).
Onder deze omstandigheden is het nog
onzeker of de productie van plaatijzer zal
kunnen worden hervat.
