IJmuider Courant
De Perzische
Kwestie
Rusland vraagt uitstel
zitting Veiligheidsraad
«Os Jaargang No. 18285
Bureaux: Kennemerlaan 154,
IJmuiden - Telefoon 5437
Te Haarlem: Gr. Houtstr. 93
Telefoon J0724.
Kennemer Editie van Haarlems Dagblad
Directeur-Hoofdredacteur: Robert Peereboom
Donderdag 21 Maart 1Ö4«
Uitgave van de Stichting
Voorlichting te Haarlem.
Abonnementen: p. week 31 ct.
per kwartaal f 4.
PERZIë, dat eigenlijk sinds een aantal
jaren Iran heet, maar door een groot
deel van de wereldpers en ook in publi
caties, die van Britsche officieele diensten
uitgaan, nog steeds als Perzië wordt aan
geduid, heeft zich op den Veiligheidsraad
van de Vereenigde Naties beroepen. De
Perzische ambassadeur te Washington
heeft aan den secretaris-generaal
U.N.O., den Noor Trygve Lie, de nota
overhandigd, die een protest tegen het op
treden van de Sovjet-Unie in Perzië in
houdt en tevens het verzoek bevat, het
gescnii in den Veiligheidsraad te doen
behandelen. Het protest geldt, zooals wij
gisteren gemeld hebben, twee hoofdpun
ten: ten eerste het handhaven van Sovjet
troepen op Perzisch grondgebied, hetgeen
in strijd is met het Drie-Mogendheden-
Verdrag van 1942 (gesloten door de Sov
jet-Unie, Groot-Brittannië en Perzië) en
ten tweede de inmenging van de Sovjet-
Unie door middel van agenten, beambten
en gewapende troepen in binnenlandsche
Perzische aangelegenheden. Dit laatste
betreft o.a. het streven naar autonomie
onder de bevolking van de provincie
Azerbeidsjan, waarvan het niet duidelijk
is of het door de Russische bezetting is
gestimuleerd of niet. In elk geval is er
het Drie Mogendheden-Verdag van 1942:
de Russen hadden volgens dit stuk op
uiterlijk 2 Maart hun troepen uit Perzif
moeten terugtrekken, evenals de Engel-
schen dat met de hunne hebben gedaan.
De toestand wekt ernstige bezorgdheid,
vooral in Londen. Maandag a.s., op 25
Maart, zal de Veiligheidsraad te New-
York bijeenkomen. Gromyko heeft nu
uitstel tot 10 April gevraagd; de Ameri
kanen houden evenwel vast aan 25
Maart. Zelfs voor dien datum zouden
zich wel eens nieuwe alarmeerende ge
beurtenissen in Perzië kunnen voordoen,
want de zaakgelastigde der Sovjets te
Teheran (die nu juist door een ambassa
deur is vervangen) heeft verklaard dat hij
een Perzisch beroep op den Veiligheids
raad als „een onvriendelijke daad" zou
beschouwen en dat de Sovjet-Unie, als
het gedaan werd, volgens deze op
vatting handelen zou. De Perzen, blijk
baar gesterkt door een mededeeling van
de regeering der Vereenigde Staten, dat
zij op volledigen Amerikaanschen steun
kunnen rekenen als zij het geschil voor
den Veiligheidsraad brengen en dat de
Vereenigde Stalen het zelf zullen doen, als
Perzië op het laatste oogenblik mocht
terugdeinzen, zijn niet voor dïi dreige
ment opzij gegaan.
Het is een zonderling dreigement. Waar
moet het heen met de U.N.O., zal men
zich vooral bij de kleine volken afvragen,
als het onderwerpen van een geschil aan
het oordeel van den Veiligheidsraad door
de machtiger tegenpartij als een on
vriendelijke daad wordt beschouwd en
met bedreigingen begeleid? Als zulk een
beleid wordt aanvaard, welke veiligheid
wordt den kleinen volken dan eigenlijk
nog gewaarborgd door den Veiligheids
raad? Zelfs vóór de behandeling van hun
zaak zouden zij al in gevaar komen te
verkeeren, nog daargelaten wat er tijdens
de behandeling en na het vallen van een
beslissing, die ongunstig voor de tegen
partij zou zijn, zou kunnen gebeuren!
Hieruit volgt dat de Perzische kwestie
de belangen van alle kleine en zelfs de
z.g. „middelgroote" mogendheden, die bij
de U.N.O. zijn aangesloten, ten nauwste
raakt. Dus ook de Nederlandsche, Als de
U.N.O. de bepalingen van het Handvest
van San Francisco niet scherp handhaaft
en nakomt, zal haar gezag ondermijnd
worden Dit is van des te grooter belang
nu zij nog in het eerste stadium van
haar arbeid verkeert en haar optreden
precedenten schept. Houdt zij vast aan
haar statuut, dan zal veler twijfel in haar
mogelijkheden in vertrouwen verkeeren.
Geeft zij krimp, faalt zij, dan zal het
tegendeel het geval zijn en dit des te
krachtiger en sneller, omdat men haar
mislukkingen onmiddellijk met die van
den Volkenbond zal vergelijken.
Wij moeten hopen dat de pas aangeko
men Sovjet-ambassadeur te Teheran het
standpunt van den zaakgelastigde niet
onderschrijven zal. Het is weliswaar
moeilijk aan te nemen, dat deze laatste
zulk een houding aangenomen zou heb
ben zonder instructies uit Moskou, maar
de ambassadeur zou kunnen doen alsof
dit het geval ware. Hetgeen al ee
luchting zou geven. En dan moeten wij
verder hopen op de behandeling van de
kwestie in den Veiligheidsraad en op de
goede gevolgen daarvan. Ik geef toe dat
de uitdrukking „wij moeten hopen" op
pijnlijke wijze aan het verleden herinnert.
Ook de omstandigheid dat hier van in
breuk op een verdrag sprake is en het
feit. dat groote otiebelangen in Perzië op
het spel staan, herinneren pijnlijk aan het
verleden. Engeland bezit in dat land groote
olie-concessies, Amerika heeft dergelijke
belangen in de nabijheid en de Sovjet-Unie
streeft ernaar.
De Russische houding is ook in deze
taak in menig opzicht raadselachtig. Op
twee nota's, waarin de Engelsche Tegee-
ring inlichtingen vroeg betreffende de
voortdurende aanwezigheid van Russische
troepen in Perzië, heeft zij nog geen ant
woord uit Moskou ontvangen. Het eerste
verzoek werd tweeënhalve week geleden
Sub-commissies in Batavia
waren nog niet gereed.
De derde formeele conferentie te Ba
tavia is niet doorgegaan, omdat de sub
commissies nog druk bezig zijn met de
onderhandelingen over aangelegenheden,
welke op de derde plenaire vergadering
moeten worden besproken.
De eerste politieke raadsman van
Sjahrir heft aan een correspondent van
A.F.P. te Batavia over den huldigen poli-
tieken toestand van Indonesië het volgen
de medegedeeld:
„Indonesië voelt zich thans volkomen
in staat met de Nederlanders doeltreffend
samen te werken; de Nederlanders moe
ten dezelfde gevoelens koesteren. Indien
beide partijen tot een samenwerking kon
den komen, zou dit verre de voorkeur
verdienen boven het mengen van een der
de hierin. Alleen een vreedzame oplossing
is voor beide partijen wenschelijk.
De tegenstanders van Sjahrir vormen
slechts een kleine roerige minderheid on
der de nationalisten. Tot het doen van
concrete voorstellen zijn zij nooit in staat
geweest en zij zijn verder verzwakt door
het feit, dat de partij der nationalistische
jeugd niet meer aan hun kant staat."
De Nederlandsche parlementaire com
missie is op Java gearriveerd.
Vertrek Br.-Indische troepen.
De Daily Express bevat een bericht,
volgens hetwelk morgen het eerste troepen
transportschip met Br.-Indische troepen
uit Ned.-Indië zal vertrekken. Dit is het
begin van het plan om binnen 6 maanden
alle Britsche troepen uit Java weg te
voeren.
Volgens het blad zouden nog 2000 man
Nederlandsche troepen in Java zijn aan
gekomen.
Australische waarnemers
afgewezen
De Nederlandsche regeering heeft het
voorstel om J. V. Barry en J. F. Chappie
den tocht van een Nederlandsch schip
met reliefgoederen mee te laten maken,
verworpen. Ook is de Nederlandsche re
geering tegen het maken van een proef
tocht.
„Er is nog teveel onzeker"
„Zoowel in de boeken fe Amsterdam
als in die te Batavia hebben zich winst-
saldi geaccumuleerd. De ontwikkeling van
de toestanden op Java. die niet alleen
heeft teleurgesteld, doch ook met groote
zorg vervult, brengt echter te groote on
zekerheden met zich mede, dan dat men
thans reeds zou mogen voorstellen aan
deze winsten een bepaalde bestemming te
geven", zoo deelt de directie van de Ned.
Handel Mjj. mede in een verslag omtrent
den gang van zaken na 1939.
Over het Ned. Indisch bedrijf in zijn
vollen omvang kon onmiddellijk na de
capitulatie van Japan het oordeel in het
algemeen nog optimistisch zijn. Thans
stellen de troebelen op Java elke taxatie
van een zeker deel van het bezit op losse
schroeven. Zulks beteekent geenszins, dat
verliezen zijn of zullen worden geleden,
die niet onder alle omstandigheden door
de reserves (met inbegrip der onverdeelde
winsten) zoowel hier te lande als over
zee, kunnen worden opgevangen. Integen
deel is de directie vast overtuigd, dat
deze daartoe ook bij een zeer ongunstige
ontwikkeling ruimschoots voldoende zou
den blijken. Wel noodzaakt deze situatie
tot voorzichtigheid in dien zin, dat over
weging van een dividendvoorstel wordt
uitgesteld tot men over vollediger ge
gevens de beschikking heeft
Hef woord is aan..
Wijnaendts
Francken:
Medevreugde is een hooger
bewijs van zielenadel dan
medelijden.
Prinses Juliana lieeft een bezoek gebracht aan liet hoofdkwartier der Unie van
Vrouwelijke Vrijwilligers te Amsterdam, bij welke gelegenheid de Prinses be
noemd werd tot eere-presidente van de I7.V.V. Links naast de Prinses mevr. van
Nispen, vice-presidente; rechts mej. Jane de Jongh, presidente der U.V.V. (P)
Poolsehe soldaten naar huis
Naar Un. Press mededeelt hebben 200.000
Poolsehe soldaten buiten Polen vandaag
hun demobilisatie-orders ontvangen en
hebben het verzoek gekregen naar hun
land terug te keeren op voorwaarde dat
er politieke veiligheid voor hen zij in het
vaderland. Zij hebben een verklaring ont
vangen van de regeering te Warschau en
een van de Britsche regeering, Warschau
belooft dat geen politieke actie zal wor
den ondernomen tegen de terugkeerende
soldaten.
15 en 10 jaar
geëischt
tegen bunkerbouwers
Tegen den 55-jarlgen aannemer K. de R. te
Amsterdam Is voor het Bijz. Gerechtshof
aldaar 15 jaar gevangenisstraf geëischt, Verd.
had tijdens de bezetting met zijn onderne
ming „De Cycloop" op groote schaal voor de
Duitsehers verdedigingswerken aangelegd,
o.a. op Schiphol en langs de kust. „Ik heb
mijn lieele leven voor mijn materiaal ge
werkt", aldus verd. „De Duitsehers zouden
liet gevorderd hebben, wanneer Ik bun op
drachten geweigerd had." De R, was lid van
de N.S.B. geworden.
De advocaat-fiscaal mr, W, P. Bakhoven
zelde, dat verd, waarschijnlijk communist
zou zijn geworden, wanneer niet de Duit
sehers, maar de Russen ln ons land waren
gekomen. De raadsman mr. H. van Krimpen
sprak over de liefde van verd. voor zijn be
drijf. Hij meende, dat hier zeker sprake wa*
geweest van psychischen dwang.
10 jaar werd geëischt tegen den aanne
mer N. W. uit Huizen, die sinds 1941 voor de
Duitsche Weermacht werken uitvoerde. Door
getuigen werd bevestigd, dat W. bekend
stond als zeer anti-Duitsch. De verdediger
voerde aan, dat de wraakgevoelens onze
rechtspraak te zeer hebben beïnvloed, zoo
dat de straffen soms meer leed brengen over
de betrokkenen dan bijltjesdag ooit had kun
nen doen.
Lijstaanvoerders
Partij van den Arbeid
De Partij van den Arbeid zal voor de
Tweede Kamerverkiezingen met de volgende
lijstaanvoerders uitkomen: Amsterdam K.
Vorrink; Rotterdam prof. :r. W. Sehermer-
horn; Den Haag-Leiden W Drees; Haarlem
den Helder S. L. Mansholt; Dordrecht-Mid-
aelburg mr. J. A. W. Burger; Den Bosch-Til-
burg-Maastricht prof. ir. W. Schermerhom;
Friesland mr. A. M. .Toekes: Groningen-As-
en K. Vorrink; Zwolle ir. H. Vos: Arnhem-
Nijmegen jhr. mr. M. v. d. Goes van Haters;
Utrecht prof. mr. P. Lieftinck.
De partijraad is bij deze opstelling uitge
daan van de overweging, dat de Tweede Ka
merfractie zal moeten worden gekenmerkt
door een breede samenstelling. Aan de voor
malige partijen is in eersten aanleg een iets
geringer aantal s^etels toegemeten dan zij
thans in de Kamer innemen.
Ook in Noorwegen worden Spaansche
goederen door havenarbeiders geboycott. Zij
weigeren Spaansche tomaten te lossen.
Spaak's Ministerie
verworpen
De Belgische Kamer van Afgevaardig
den lieeft zich gisteren met 194 stemmen
uitgesproken over de rcgeeringsverklaring
van Spaak. Met 90 tegen, 89 voor en 15
blanco werd de ministericele verklaring
afgewezen. De 15 blanco-stemmen waren
van de liberalen.
Men verwacht dat Spaak heden den
prins-regent zijn ontslag zal aanbieden
en dat deze den leider der Christelijke
Volkspartij Deschrijver, zal verzoeken een
nieuw kabinet te vormen.
Nader wordt gemeld dat Spaak zijn
ontslag heden heeft aangeboden; de Prins-
regent aanvaardde het ontslag en verzocht
Spaak de loopende zaken af te handelen.
verzonden, het tweede tien dagen geleden.
Intusschen wordt door de Engelsche re
geering nog steeds de meest vriendschap
pelijke en toenaderende houding jegens de
Sovjet-Unie aangenomen. Alle officieele
verklaringen en ook de Pers getuigen
daarvan, ofschoon de laatste tegelijkertijd,
zonder eenige reserve, alle feiten en on
rustwekkende verschijnselen meldt.
Het is te voorzien dat de volgende week
groote politieke spanning in de wereld
zal brengen, ook al moet het ontstaan van
oorlogsgevaar tusschen de groote Angel
saksische mogendheden en de Sovjet-Unie
in dezen tijd niet tot de waarschijnlijk
heden worden gerekend. Het is evenwel
zeer belangrijk, het is dringende noodzaak,
dat het ook voor de toekomst wordt uit
geschakeld en dat dus in dezen tijd bases
van overeenstemming worden gelegd in-
plaats van slechte verhoudingen ontwik
keld. R- P-
Gromyko en Stettinius
uiten tegengestelde wenschen
Precies een uur na elkaar arriveerden
Woensdagavond twee belangrijke brieven
bij het secretariaat-generaal van de Ver
eenigde Naties te New-York: De eerste
brief was afkomstig van Gromyko, den
Russischen ambassadeur te Washington,
waarin deze aan den secretaris-generaal
van de Organisatie der Ver. Naties. Trygve
Lie, verzocht de bijeenkomst van den Vei
ligheidsraad, die op 25 Maart is vastge
steld, te verschuiven naar 10 April.
Het tweede schrijven was afkomstig van
Stettinius. den Amerikaanschen gedele
geerde in den Veiligheidsraad, waarin deze
mededeelde, dat de Ver. Staten de bijeen-^
komst van den Veiligheidsraad op 25 Maart
eischen. en tevens er op aandringen dat
de Iraansche kwestie bovenaan op de
agenda wordt geplaatst.
Gromyko gaf als reden voor zijn ver
zoek op dat hij meer tijd noodig had om
zijn verklaringen voor te bereiden.
Volgens Lie moet de Veiligheidsraad zelf
over deze verzoeken beslissen. Noch Tru
man, noch Bcvin zal de zitting van 25
Maart bijwonen.
Naar A.F.P. meldt, zou radio-New-York
gisteren hebben medegedeeld, dat Stalin
een boodschap naar den Iraanschen minis
ter-president heeft gezonden, naar aanlei
ding waarvan deze met spoed een minister
raad heeft belegd.
Hedenavond zal. volgens dezelfde bron,
de Sjah een radiorede houden. Morgen
avond zou de premier, Sultan eh, voor
radïo-Teheran een verklaring afleggen.
„Geen kans".
Amerikaansche autoriteiten verklaren,
dat het verzoek van Gromyko geen kans
heeft, aangezien voor inwilliging ervan
het eenstemmig besluit van alle elf der
leden van den raad noodig zou zijn.
De zitting van Maandag gaat dus in
ieder geval door en het verzoek van Gro
myko zal het eerste agenda-punt zijn, al,
dus Un. Press.
Engeland voor handhaving
datum Grieksche verkiezingen
In een officieele verklaring heeft de Brit
sche regeering gisteren bekend gemankt, dat
zij nog steeds staat op het zoo spoedig mo
gelijk houden der Grieksche verkiezingen.
Deze verklaring werd uitgegeven naar aan
leiding van talrijke verzoeken der Grieksche
linksche partijen tot uitstel der verkie
zingen. onder het motief dat de rust en or
de in het land niet van dien aard zijn dat
2ij eerlijke verkiezingen waarborgen. De
Britsche regeering beroept zich op de com
missie van waarnemers, samengesteld uit
geallieerde afgevaardigden, die borg staat
voor den goeden gang van zaken bij'de ver
kiezingen.
Intusschen gaan bepaalde Grieksche
kringen voort met tc trachten, invloed uit
te oefenen op Britsche en andere geallieer
de politieke figuren, teneinde alsnog een
uitstel te verkrijgen. Men vreest stakingen
en onlusten in Griekenland wanneer het
Britsche standpunt blijft gehantlliaa/d.